۷٬۳۴۸
ویرایش
کاربر:Ehsan/صفحه تمرین1: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
شیرکو بیکس در سال ۱۹۴۰ در شهر [[سلیمانیه]] کردستان عراق به دنیا آمد. پدرِ وی شاعر ملی کُرد «فایق بیکس» بود. تحصیلات ابتدایی را در سلیمانیه و هنرستان فنی را در بغداد به پایان رساند. در هفده سالگی نخستین شعرش را منتشر کرد. سال ۱۹۴۴ به جمع شورشیان پیوست و در ایستگاه رادیویی به فعالیت پرداخت. سال ۱۹۶۸ نخستین دفتر شعرش را (پرتو شعر) منتشر کرد. سال ۱۹۷۰ به همراه جمعی از نویسندگان و شاعران کُرد بیانهٔ روانگه (دیدگاه) را حول محور ضرورت تحول و نوگرایی در شعر کُردی منتشر ساخت. سال ۱۹۷۴ برای دومین بار به شورشیان پیوست و پس از شکست قیام ۱۹۷۵ کردستان به شهر رمادی تبعید شد. | شیرکو بیکس در سال ۱۹۴۰ در شهر [[سلیمانیه]] کردستان عراق به دنیا آمد. پدرِ وی شاعر ملی کُرد «فایق بیکس» بود. تحصیلات ابتدایی را در سلیمانیه و هنرستان فنی را در بغداد به پایان رساند. در هفده سالگی نخستین شعرش را منتشر کرد. سال ۱۹۴۴ به جمع شورشیان پیوست و در ایستگاه رادیویی به فعالیت پرداخت. سال ۱۹۶۸ نخستین دفتر شعرش را (پرتو شعر) منتشر کرد. سال ۱۹۷۰ به همراه جمعی از نویسندگان و شاعران کُرد بیانهٔ روانگه (دیدگاه) را حول محور ضرورت تحول و نوگرایی در شعر کُردی منتشر ساخت. سال ۱۹۷۴ برای دومین بار به شورشیان پیوست و پس از شکست قیام ۱۹۷۵ کردستان به شهر رمادی تبعید شد. | ||
پس از طی شدن دوران تبعید، شیرکو بیکس مدتی در اداره آب سلیمانیه به کار مشغول شد. او در دوستی با عثمان هورامی تجریبات شعری بسیاری کسب کرد. | پس از طی شدن دوران تبعید، شیرکو بیکس مدتی در اداره آب سلیمانیه به کار مشغول شد. او در دوستی با عثمان هورامی تجریبات شعری بسیاری کسب کرد. شیرکو بیکس در سال ۱۹۸۴ بار دیگر به شورشیان پیوست. | ||
او دو سال بعد به ایران سفر کرد و از آنجا راهی سوریه شد. | |||
شیرکو بیکس از سوریه به دعوت انجمن حقوق بشر به ایتالیا رفت و برای نخستین بار در شهر فلورانس و در جمع دوستدارانِ شعرش، به شعرخوانی پرداخت. در سال ۱۹۸۸ جایزه خانه قلم سوئد [[کورت توخولسکی]] به وی اعطا شد و از سوی کشور سوئد به عنوان پناهنده سیاسی پذیرفته شد و در آنجا اقامت گزید. | |||
شیرکو بیکس در فاصله سالهای ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۱ ده‌ها مراسم شعرخوانی در کشورهای مختلف برگزار کرد. او در اکتبر ۱۹۹۱ به کُردستان برگشت. سال ۱۹۹۲ به عنوان نماینده به پارلمانِ تازه تأسیس کردستان عراق راه یافت و بعدها به عنوان وزیر فرهنگ کردستان منصوب شد. در نوامبر ۱۹۹۳ در اعتراض به پایمال شدن دموکراسی و حقوق مردم، از مقام وزارت کناره‌گیری کرد. سال ۱۹۹۸ به همراه تنی چند از ادیبان و روشنفکران کُرد، مؤسسه انتشاراتیِ سه‌رده‌م (عصر) را بنیاد نهاد و تا پایان عمر سرپرستی آن را به عهده داشت. | |||
از | شیرکو بیکس چندین بار از طرف [[ملا کریکار]] از روحانیان دینی کردستان عراق، که در سال ۱۹۸۶ گروه «انصار الاسلام» را تشکیل داد، به خاطر شعرهای هنجارشکن ضد اسلامیش مورد تهدید قرار گرفت.<ref>وبسایت خبرگزاری بین‌المللی کرد پرس [http://kurdpress.ir/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=7690#Title=کمپین%20حمایت%20از%20«شیرکو%20بیکه‌س»%20تشکیل%20شد پس از تهدید از سوی ملا کریکار؛ کمپین حمایت از «شیرکو بیکه‌س» تشکیل شد]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> شیرکو روز چهارم اوت ۲۰۱۳ (مصادف با ۱۳ مرداد ماه ۱۳۹۲) در استکهلم درگذشت، پیکر او به عنوان اولین وزیر فرهنگ کردستان عراق با تشریفات رسمی به کردستان برگردانده و بنا به وصیّتش در پارک آزادی شهر سلیمانیه به خاک سپرده شد. | ||
شیرکو بیکس | == در مورد شعر شیرکو بیکس == | ||
برخی شیرکو بیکس را پابلو نرودای کردستان می‌دانند. اشعار او به دلیل جهانشمول بودن معانی بسیار قابل ترجمه و انتقال به زبان های دیگر است. | |||
اشعار شیرکو از سال ۱۹۸۸ تحت عنوان شعر معاصر کُرد در کتاب‌های درسیِ دبیرستانهای ایالات متحده و کانادا نیز وارد شده‌است. وی عضو کانون نویسندگان کُردستان و سوئد بود. اشعار شیرکو بیکس به بسیاری از زبان‌های دنیا، از جمله انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، سوئدی، دانمارکی، مجاری، آلمانی، عربی، ترکی و فارسی ترجمه شده‌است. سال ۲۰۰۱ جایزهٔ شعر پیره‌مێرد (پیرمرد)، شاعر بزرگ کُرد به وی اعطا شد.<ref>میهمان خزانی، شیرکو بیکس، ترجمه: رضا کریم مجاور، نشر چشمه 1386، پیشگفتار</ref> | |||
اشعار شیرکو بیکس توسط عصمت صوفیه از زبان کردی به نرژوی نیز ترجمه و منتشر شده است. یکی از مهمترین درون مایه‌های او در شعر زن و آزادی است. او در شعری می‌‌نویسد: | |||
هرچه در مشرق‌زمین | |||
کوشیدم روبروی آینه[[پرونده:شیرکو بیکس و احمد شاملو.jpg|جایگزین=شیرکو بیکس و احمد شاملو|بندانگشتی|شیرکو بیکس و احمد شاملو]]و بر روی دو صندلی | |||
واژه‌های «زن» و «آزادی» را | |||
کنار یکدیگر | |||
به مهربانی بنشانم | |||
بیهوده بود و همیشه واژه «مردم» به زور | |||
می‌آمد و تسبیح به‌دست | |||
به جای زن می‌نشست | |||
عصمت صوفیه در مورد شعر شیرکوب بیکس می‌گوید:<blockquote>«دیدگاه شیرکو بیکس جهانشمول و انسانی است. شعر او، مفاهیم انسانی مانند “عدالت” و “آزادی” و “برابری” و مخصوصاً “آزادی زن” را دربرمی‌گیرد. در این میان اما مفهوم “آزادی زن” برتر از مفاهیم دیگر انسانی در شعر اوست. زن در بسیاری از اشعار او لباس کردی بر تن دارد، اما این زن یک چهره جهانی‌ست؛ زنی‌ست که هر زن دیگری از هر گوشه جهان می‌تواند با او هم‌ذات‌پنداری کند.»</blockquote>زندگی شیرکو تقریباً هم‌زمان با سرآغاز شعر نو در ادبیات کُرد بوده، او و همقطارانش توانستند در این مدت کوتاه شعر کُردی را به مرزهای تازه‌ای از ادبیات جهانی برسانند.<ref>آفات- ترجمه ناصح شریفیان-1376- پیشگفتار</ref> | |||
سید علی صالحی از شاعران مطرح معاصر و دبیر کانون نویسندگان ایران در مورد وی چنین می‌گوید: «شیرکو بیکس بلندآوازه‌ترین نام و شاعر جهانی ملت کُرد است که او را در ردیف شاعرانی چون فدریکو گارسیا لورکا، ناظم حکمت، یانیس ریتسوس، [[پابلو نرودا]]، آدونیس (شاعر) و [[محمود درویش]] می‌دانند اما برای من سفیر ستارگان شهید و اندوه‌سرای زندگان عذاب‌دیدهٔ کردستان است.»<ref>مجله آدینه، شماره ۷۰، دیدار در درّهٔ پروانه‌ها، سید علی صالحی.</ref> | |||
== وصیت‌نامه شیرکو بیکس == | == وصیت‌نامه شیرکو بیکس == | ||