کاربر:Ehsan/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''روح‌الله زم''' (۵ مرداد ۱۳۵۷ – ۲۲ آذر ۱۳۹۹) پسر روحانی حکومتی محمد علی زم  و مؤسس کانال [[تلگرام]]ی آمدنیوز بود. روح الله زم از ابتدای تأسیس این کانال با اخباری که آن را اطلاعات محرمانه از درون رژیم می‌نامید، شهرت پیدا کرد. <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.alef.ir/news/3990319031.html|وبگاه=الف|بازبینی=2020-07-13|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۹ خرداد ۱۳۹۹|عنوان=مرور ۵ جلسه محاکمه روح‌الله زم}}</ref>

پدر روح‌الله زم مدتها ریاست حوزه هنری سازمان تبیلغات اسلامی را به عهده داشت و او در این حوزه با تئاتر و سینما آشنایی پیدا کرد.  

پدر روح‌الله زم رابطه بسیار نزدیکی با خامنه‌ای داشت. روح الله زم دو فرزند دختر داشت. فرزند اول او نتیجه‌ی ازدواج اول اوست و هم‌اکنون شانزده سال دارد و فرزند دوم که پنج ساله است از همسر دوم او مهسا رازانی است. هر دو فرزند روح الله زم با وی در فرانسه زندگی می‌کردند.<ref name="روح‌الله زم، موسس آمدنیوز کیست؟">{{یادکرد وب|نویسنده =ناصری، معصومه |نشانی =https://www.bbc.com/persian/iran-features-50234326  |عنوان =روح‌الله زم، مؤسس آمدنیوز کیست؟ | ناشر =بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ تیر ۱۳۹۹}}</ref>

در سال ۱۳۸۸ روح‌الله زم در ستاد انتخاباتی [[مهدی کروبی]] فعالیت داشت و با نویسندگان سحام نیز از سایت حزب اعتماد ملی ارتباط داشت. روح الله زم پس از [[تظاهرات ۱۳۸۸|اعتراضات سال ۱۳۸۸]] بازداشت و شکنجه شد.<ref name="روح‌الله زم، موسس آمدنیوز کیست؟" />  

او در خرداد ماه ۱۳۹۰ از مرز قانونی از کشور خارج شد و به مالزی رفت. به نظر می‌آید بخش‌هایی از خود نظام در خروج او از کشور نقش داشته‌اند. زیرا پدر او محمدعلی زم در نامه‌ی سرگشاده‌ای در سال ۱۳۹۶ به وی نوشت:

«اگر دوستان آن نهاد نظامی-سیاسی، گذرنامه‌ات را به آن زودی تحویل نداده و تو را تشویق به خروج از کشور نکرده بودند و پس از خروج قانونی‌ات از کشور متهم به «فرار» نکرده بودند و شرایط لج و لجبازی و تعقیب و گریزها و امنیت‌زدایی‌های بچه‌گانه در دیار غربت مالزی و ترکیه را پیش رویت قرار نداده بودند، این وخامت پیش نیامده بود.» <ref name="روح‌الله زم، موسس آمدنیوز کیست؟" />

 

روح الله زم از مالزی به ترکیه رفته و سپس فرانسه پناهنده شد. او در این دوران آمد نیوز را تأسیس کرد. روح الله زم با ارائه‌ی اسناد عجیبی که مدعی بود از درون نظام به دست وی می‌رسد تدر شبکه‌‌های اجتماعی شهرت یافت. از جمله او بود که برای اولین بار از وجود بدل سیدعلی خامنه‌ای سخن گفت.

 

در تظاهرات دی‌ماه ۱۳۹۶ کانال تلگرامی آمدنیوز که اخبار اعتراضات را منعکس می‌کرد توانست فالورهای بیشتری کسب کند اما صعود ناگهانی فالورهایش زمانی بود که این کانال بنا به درخواست وزیر ارتباطات ایران از شرکت تلگرام بسته شد. پس از بسته شدن کانال آمدنیوز، او به سرعت کانال دیگری با نام صدای مردم تأسیس کرد و از شرکت تلگرام خواست آن را نبندد. خبر مسدود شدن کانال روح‌الله زم و تأسیس کانالی مجدد منجر به شهرت دوچندان کانال جدید وی شد.

 

 

مدتی بعد در مهرماه ۱۳۹۸ روح‌الله زم برای ملاقاتی مشکوک به عراق رفت اما در آنجا دستگیر و به ایران منتقل شد. روح‌الله زم در تیرماه ۱۳۹۹ در دادگاهی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به اعدام محکوم شد. حکم او  در روز ۱۸ آذر ۱۳۹۹ به اجرا درآمد. <ref name="روح الله زم به اعدام محکوم شد">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.bbc.com/persian/iran-53231333  |عنوان =روح‌الله زم به اعدام محکوم شد | ناشر =بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۰ تیر ۱۳۹۹}}</ref>

در دوران فعالیت آمدنیوز همواره نقدهایی در مورد صحت و سقم اخبار منتشره و منابع خبری این رسانه وجود داشت. با این‌حال تأثیر اخبار آمدنیوز بر جامعه و حتی روابط بین سران جمهوری اسلامی را نمی‌توان انکار کرد. در جریان [[تظاهرات ۱۳۹۶ ایران|اعتراضات سال ۱۳۹۶]] آمدنیوز به‌عنوان رسانهٔ اصلی مورد اعتماد معترضان شناخته می‌شد.<ref name="DW">{{یادکرد وب |عنوان="پس‌لرزه‌های" دستگیری روح‌الله زم، مدیر "آمدنیوز" |نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/پسلرزههای-دستگیری-روحالله-زم-مدیر-آمدنیوز/a-50838759 |وبگاه=dw.com |ناشر=دویچه وله فارسی |تاریخ بازبینی=۲ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۳ مهر ۱۳۹۸}}</ref> زمانی که این کانال با درخواست [[محمدجواد آذری جهرمی|وزیر مخابرات ایران]] از شرکت تلگرام بسته شد حدود ۱/۵ میلیون نفر مخاطب داشت و زمانی که کانال «صدای مردم» به عنوان جایگزین آن ایجاد شد، در مدت کوتاهی اعضایش به صدها هزار نفر رسید.<ref name="DW" /> مدتی بعد این کانال ادعا کرد دختر [[صادق لاریجانی|رئیس دستگاه قضایی وقت]] به اتهام جاسوسی برای سفارت بریتانیا، به دستور [[وحید حقانیان]] و توسط نیروهای اطلاعات سپاه بازداشت شده‌است.<ref name="RFLARIJANI">{{یادکرد وب |عنوان=حمله شدید صادق لاریجانی به منتشرکنندگان اتهام «جاسوسی دخترش» |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/sadegh-larijani-reaction-to-reports-his-daughter-spy/28775277.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۱۲ مهر ۱۳۹۶}}</ref> در آن مقطع، میزان پذیرش این اتهام در حدی بود که حداقل ۱۰ مقام ارشد حکومتی (از رئیس و سخنگوی قوه قضاییه و دادستان کل کشور گرفته تا وزیر اطلاعات و رئیس سازمان اطلاعات سپاه) شخصاً برای تکذیب آن وارد صحنه شدند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=دستگیری زم؛ پایان آمدنیوز؟ |نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50062919 |وبگاه=bbc.com/persian |ناشر=بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ بازبینی=۲ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۳ مهر ۱۳۹۸}}</ref> برخی اصول‌گرایان تندرو در ایران دولت حسن روحانی را به دادن اطلاعات به سایت «آمد نیوز» متهم می‌کردند و پس از بازداشت زم در سال ۱۳۹۸ این فرضیه مطرح شد که این پرونده، بهانهٔ تازه‌ای برای بازداشت‌ها و تسویه حساب‌های سیاسی در ایران است.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=مهرابی |نام۱=احسان |عنوان=چهار عملیات «فریب» جمهوری اسلامی؛ از فرود فولادوند تا روح‌الله زم |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/rohollah_zam_arrest_why_background/30215929.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۲ مهر ۱۳۹۸}}</ref>

سال ۱۳۹۶ برادر، دو خواهر و همسر یکی از خواهران روح‌الله زم در مقاطع مختلف بازداشت شده و مدتی زندانی بودند.<ref name="RFLARIJANI" /> مدیر آمدنیوز مدعی شد که این اقدامات جهت تحت فشار قرار دادن او و تیم خبری‌اش است.

یک روز پس از دستگیری زم نشریهٔ فرانسوی [[فیگارو]] در مقاله‌ای مدعی شد تشکیلات امنیتی ایران یک زن جوان به نام [[شیرین نجفی]] را برای دیدار با روح‌الله زم به محل اقامت او در فرانسه فرستاده بودند. شیرین نجفی، زم را متقاعد کرده برای دیدار با [[سید علی سیستانی]] به نجف عراق سفر کند و زم پس از ورود به نجف توسط نیروهای امنیتی ایران دستگیر و به داخل کشور منتقل شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=گزارش لوفیگارو؛ روح‌الله زم چطور دستگیر شد؟ |نشانی=https://farsi.euronews.com/2019/10/15/how-rohollah-zam-iranian-opposition-amadnews-arrested-by-iran-irgc-figaro-reports |وبگاه=euronews.com |ناشر=یورونیوز |تاریخ بازبینی=۲۴ مهر ۱۳۹۸}}</ref> پیش‌تر [[علی جوانمردی]] هم موضوع «ترغیب زم برای سفر به عراق توسط شیرین نجفی از همکاران آمدنیوز» را مطرح کرده‌بود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=فیگارو: زم در سفر عراق بازداشت شد و فرانسه از سفرش ممانعت نکرد |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f4_figaro_zam_coordinate_france_arrest/30218411.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲۴ مهر ۱۳۹۸}}</ref> مهسا رازانی، همسر روح‌الله زم تأیید کرد همزمان با سفر زم به عراق، یکی از همکاران سایت آمدنیوز به‌نام شیرین نجفی در عراق حضور داشته ولی دستگیر نشده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مهسا رازانی، همسر روح‌الله زم: همکارش هم در عراق بود اما بازداشت نشد |نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-50070830 |وبگاه=bbc.com/persian |ناشر=بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ بازبینی=۲۴ مهر ۱۳۹۸}}</ref> در پاسخ به این ادعاها شیرین نجفی گفت که در کشاندن زم به عراق هیچ نقشی نداشته‌است و آخرین بار شب قبل از اعلام خبر بازداشت روح‌الله زم، با او تلفنی گفتگو کرده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=شیرین نجفی: هیچ نقشی در دعوت و سفر روح‌الله زم به عراق نداشتم |نشانی=https://iranintl.com/ايران/شیرین-نجفی-هیچ-نقشی-در-دعوت-و-سفر-روح‌الله-زم-به-عراق-نداشتم |وبگاه=iranintl.com |ناشر=ایران اینترنشنال |تاریخ بازبینی=۲۵ مهر ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۵ مهر ۱۳۹۸}}</ref> نجفی در مصاحبه با [[ایران اینترنشنال]] گفت که صبح دوشنبه وقتی قصد انتشار خبر در کانال تلگرام آمدنیوز را داشته متوجه شده دسترسیش مسدود شده و همزمان دوستانش در تماس تلفنی به او اطلاع داده‌اند که تلویزیون ایران خبر بازداشت زم را اعلام کرده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=منابع العربیه: سازمان اطلاعات عراق روح‌الله زم را به سپاه تحویل داد |نشانی=https://farsi.alarabiya.net/fa/iran/2019/10/17/منابع-العربیه-سازمان-اطلاعات-عراق-روح-الله-زم-را-به-سپاه-تحویل-داد |وبگاه=alarabiya.net |ناشر=العربیه |تاریخ بازبینی=۲۹ مهر ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۵ مهر ۱۳۹۸}}</ref> او تأیید کرد که زم «قرار بود مهمان دفتر سیستانی» باشد و «با نمایندهٔ سیستانی» دیدار کند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=شیرین نجفی، ادمین آمدنیوز، دعوت از روح‌الله زم برای رفتن به عراق را تکذیب کرد |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-amadnews-admin-najafi-says-not-invited-zam-to-iraq/30221063.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲۵ مهر ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۵ مهر ۱۳۹۸}}</ref> دفتر علی سیستانی هر نوع ارتباط بین روح‌الله زم و این دفتر را تکذیب کرد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=همسر روح‌الله زم جمهوری اسلامی را به ربودن او از بغداد متهم کرد |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/zam_coordinate_france_iraq/30219184.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲۴ مهر ۱۳۹۸}}</ref> چند روز بعد محمدعلی زم با ساده‌دل و سهل‌انگار خواندن پسرش تأیید کرد دستگیری او به بهانهٔ ملاقات با مرجعیت شیعه اتفاق افتاده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=پدر روح‌الله زم مشارکت خانواده‌اش در دستگیری او را رد کرد |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/30238484.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۵ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۵ آبان ۱۳۹۸}}</ref> او که از سال ۹۶ به این‌سو سمت‌های مدیریتی‌اش در جمهوری اسلامی را از دست داده از سپاه بابت دستگیری فرزندش تقدیر کرد و از خامنه‌ای و سپاه پاسداران برای روح‌الله زم طلب حلالیت و بخشش کرد.<ref name="BBC" />

سپاه پاسداران در اطلاعیهٔ خود، دستگیری زم را «عملیات حرفه‌ای، هوشمندانه و چند وجهی با به‌کارگیری روش‌های نوین اطلاعاتی و شگردهای ابتکاری» توصیف کرده بود و گفته بود برای این اقدام موفق به فریب دادن سرویس‌های بیگانه شده‌است.<ref name="rfi">{{یادکرد وب |عنوان=دولت فرانسه «دستگیری» روح‌الله زم را «به شدت محکوم» کرد + [سند اطلاعات پرواز] |نشانی=http://fa.rfi.fr/دولت-فرانسه-«دستگیری»-روح‌الله-زم-را-«به-شدت-محکوم»-کرد-20191016/خاورمیانه |وبگاه=rfi.fr |ناشر=رادیو بین‌المللی فرانسه |تاریخ بازبینی=۲۷ مهر ۱۳۹۸ |تاریخ=۲۴ مهر ۱۳۹۸}}</ref> [[رادیو بین‌المللی فرانسه|رادیو فرانسه]] به نقل از منابع آگاه به وضعیت عراق می‌گوید دستگیری زم در بغداد و انتقال وی به تهران کار دشواری نیست و نیازی به عملیات هوشمندانه و شگرد ابتکاری ندارد و شاید هدف سپاه از بکار بردن این ادبیات، افزون بر تبلیغات، اشاره به فریب دادن روح‌الله زم برای دیدار با سیستانی است.<ref name="rfi" /> در اول آبان ۱۳۹۸ سخنگوی سپاه پاسداران مدعی شد که بخش عمدهٔ اعضای شبکهٔ روح‌الله زم پیش از بازداشت او شناسایی شده‌اند و نیاز چندانی به اعترافات او نیست.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=سخنگوی سپاه: اعضای «شبکه زم» شناسایی شده‌اند، نیازی به اعترافات او نیست |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/zam-network-confession-local/30232230.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیوفردا |تاریخ بازبینی=۱ آبان ۱۳۹۸}}</ref> یک روز قبل‌تر وبسایت گرداب (زیرمجموعهٔ سپاه پاسداران) از افرادی که با آمدنیوز همکاری داشته‌اند، خواسته بود خودشان را معرفی کنند تا در مجازات احتمالی‌شان تخفیف درنظر گرفته شود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=سایت گرداب: مرتبطین با آمدنیوز خود را معرفی کنند تا تخفیف مجازات بگیرند |نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/694813/سایت-گرداب-مرتبطین-با-آمدنیوز-خود-را-معرفی-کنند-تا-تخفیف-مجازات-بگیرند |وبگاه=asriran.com |ناشر=عصرایران |تاریخ بازبینی=۱ آبان ۱۳۹۸ |تاریخ=۳۰ مهر ۱۳۹۸}}</ref>

۱۷ بند اتهام شامل این موارد هستند:<ref name="radiofarda.com" /><ref name="bbc.com" />

در این جلسه همچنین شکایت نهاد ریاست‌جمهوری از روح‌الله زم مطرح شد و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری، زم را متهم کرد که نامه‌ای جعلی مبنی بر موافقت حسن روحانی با ورود زنان به ورزشگاه منتشر کرده‌است.<ref name="ReferenceA" /> زم در واکنش به این شکایت گفت: «این نامه با امضای آقای [[محمود واعظی|واعظی]] بود، نامه را ما تهیه نکرده بودیم بلکه برای ما ارسال شده بود». او همچنین دربارهٔ اتهام «همکاری با دولت متخاصم آمریکا» گفت: «آمریکا دولت متخاصم نیست».

قاضی دادگاه در این جلسه همچنین خبر داد که پس از بازداشت برادر ناتنی روح‌الله زم، پدر زم نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی داده و با موافقت علی خامنه‌ای، برادر ناتنی روح‌الله زم آزاد شده‌است. او به زمان وقوع این رویدادها اشاره نکرد.<ref name="ReferenceA" />

برخی منابع در گزارشی از این جلسهٔ دادگاه نوشته که صلواتی به مواردی چون «آموزش ساخت کوکتل مولوتوف، ماسک ضد اشک‌آور» و راه‌های «زمین انداختن موتورسوارهای» امنیتی اشاره کرده و آن‌ها را به روح‌الله زم و کانال تلگرام «آمدنیوز» نسبت داده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.yjc.ir/00Unxp|عنوان=پشت پرده ارتباط زم با منشی سناتور آمریکایی/ رابطه روح‌الله و ساغر چه بود؟}}</ref> اما زم در پاسخ گفت: «این‌ها مربوط به من نیست و یکسری مطالب کپی بود و یکسری نیز تحت‌القائات بود». زم تأکید کرد که او «خبرنگار» بوده و «کار خبری» می‌کرده‌است.<ref name="ReferenceB" />

در شبکه‌های اجتماعی زندانیان سیاسی پیشین گفتند که مکان ضبط این مصاحبه در مجموعه بازداشتگاه ۲-الف، متعلق به [[سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سازمان اطلاعات سپاه پاسداران]]، در [[زندان اوین]] و ساختمانی پشت بازداشتگاه اصلی است که پیشتر نیز اعترافات اجباری شماری از زندانیان سیاسی و عقیدتی در آن ضبط شده‌است. تصاویر پشت صحنه آن نشان می‌دهد زم با چشم‌بند درحال انتقال به جلوی دوربین است. زمان تهیه این فیلم مشخص نیست ولی در بخشی از گفتگو، روح‌الله زم تأیید می‌کند که مدت‌هاست در محل تهیه این فیلم نگهداری می‌شود.<ref name=":0" />

او در بخش دیگری از سخنانش، گفت که در مقطعی این اندیشه بر او غلبه کرده‌است که باید نظام دیگری جایگزین جمهوری اسلامی شود. در بخشی از این برنامه، مجری از زم پرسید که اگر قاضی بودی به خودت چه حکمی می‌دادی، زم در پاسخ به تعیین حکم خارج از رویه قضاییه و از «روز اول» بازداشت خود اشاره کرد و گفت که «سختگیرانه از روز اول گفتند [[اعدام]].» زم در حالی که به سئوالی دربارهٔ «تغییر وزن» پس از بازداشت پاسخ می‌داد، خطاب به رضوانی گفت که من در دو سه ماه اول بعد از بازداشت «در همین محلی که داریم حرف می‌زنیم» از ۹۸ کیلو به ۱۰۸ کیلو رسیدم اما بعد ۲۰ تا ۲۵ کیلو وزن کم کردم.»<ref name=":0" />

بخشی از مصاحبه که زم گفت «شما می‌گویید اغتشاشات، ما می‌گوییم اعتراضات»، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب بسیاری داشت و کاربران پخش این قسمت را شکست تهیه‌کنندگان فیلم دانسته‌اند که قصد داشتند از این فیلم علیه روح‌الله زم استفاده کنند. بسیاری از کاربران این مصاحبه را مصادیق «[[شکنجه]]» و «اعتراف تحت فشار» تفسیر کردند.<ref name=":1" />

اما در شبکه اجتماعی حمله زیادی به [[علی رضوانی]] شد، بسیاری او را یک «بازجو-خبرنگار» تعبیر کردند. [[رامین سید امامی]]، فرزند [[کاووس سیدامامی|کاووس سید امامی]]، مدتی قبل فاش کرده بود که پس از کشته‌شدن پدرش در حین بازداشت، «[[علی رضوانی]]» همان فردی بوده‌است که «به همراه تیمی از [[سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سازمان اطلاعات سپاه پاسداران]] با چند وانت و جعبه به زیرزمین خانه [[کاووس سیدامامی|سید امامی]] رفتند و اقدام به صحنه‌سازی» کرده بود. او به [[ایران اینترنشنال]] گفت که مادرش، مریم ممبینی، در زمان پخش این برنامه، [[علی رضوانی]] را شناسایی کرده بود که «بازجوی او از سوی [[سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سازمان اطلاعات سپاه پاسداران]] در زمان حمله مأموران امنیتی به منزلشان در [[تهران]]» بوده‌است.<ref name=":0" />