۲٬۳۲۰
ویرایش
کاربر:Abbas/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۷۸: | ||
در آخرین روزهای زندگی مظفرالدین شاه قانون اساسی ایران به تصویب و امضا شاه رسید. از آن پس به تدریج نمایندگاه شهرستانها به تهران می‌آمدند. ده روز پس از تصویب قانون اساسی در ۲۴ ذی‌القعده مظفرالدین شاه مرد. و محمد علی میرزا به سلطنت رسید. او از ابتدا بنای ناسازگاری با مشروطه داشت ولی در اوایل سلطنت نمی‌توانست مقاصد خود را آشکارا عملی کند. | در آخرین روزهای زندگی مظفرالدین شاه قانون اساسی ایران به تصویب و امضا شاه رسید. از آن پس به تدریج نمایندگاه شهرستانها به تهران می‌آمدند. ده روز پس از تصویب قانون اساسی در ۲۴ ذی‌القعده مظفرالدین شاه مرد. و محمد علی میرزا به سلطنت رسید. او از ابتدا بنای ناسازگاری با مشروطه داشت ولی در اوایل سلطنت نمی‌توانست مقاصد خود را آشکارا عملی کند. | ||
در هنگام بررسی و تصویب متمم قانون اساسی شیخ فضل الله نوری علم مشروعه خواهی بلند کرد. او می‌گفت مجمعی از پنج مجتهد باید تشکیل شود که قوانین مجلس را بررسی کنند تا خلاف شرع نباشد. از این نظریه محمد علی شاه پشتیبانی و حمایت می‌کرد زیرا مشروطه را خلاف قدرت مطلقه خود می‌دانست و تمام کوشش خود را در برانداختن مشروطه به کار می‌بست. در مقابل سه تن از علمانی بزرگ نجف از جمله حاجی شیخ عبدالله مازندرانی، ملامحمد کاظم خراسانی و حاجی میرزا خلیل تهرانی از مشروطه حمایت می‌کردند. | در هنگام بررسی و تصویب متمم قانون اساسی شیخ فضل الله نوری علم مشروعه خواهی بلند کرد. او می‌گفت مجمعی از پنج مجتهد باید تشکیل شود که قوانین مجلس را بررسی کنند تا خلاف شرع نباشد. از این نظریه محمد علی شاه پشتیبانی و حمایت می‌کرد زیرا مشروطه را خلاف قدرت مطلقه خود می‌دانست و تمام کوشش خود را در برانداختن مشروطه به کار می‌بست. در مقابل سه تن از علمانی بزرگ نجف از جمله حاجی شیخ عبدالله مازندرانی، ملامحمد کاظم خراسانی و حاجی میرزا خلیل تهرانی از مشروطه حمایت می‌کردند. | ||
شیخ فضل الله که در اقدامات خود شکست خورده بود به حضرت عبدالعظیم رفته و علیه مجلس اطلاعیه صادر می‌کرد. حاجی میرزا حسن مجتهد تبریز هم به او پیوست. در ۲۲ رجب سال ۱۳۲۵ قمری میرزا علی اصغر خان اتابک که بار دیگر صدر اعظم شده بود توسط عباس آقا صراف تبریزی کشته شد. به دنبال آن بست نشینان مشروعه خواه از عبدالعظیم بیرون آمدند و اوضاع به نفع انقابیون چرخید. در ذیقعده ۱۳۲۵ واقعه میدان توپخانه پیش آمد که اولین توطئه رسمی و علنی شاه علیه مجلس بود. در مقابل مجلس در برابر خواسته‌های شاه که اخراج چند تن از فعالین درجه یک نهضت بود مقاومت کرد و با پشتیبانی شهرستانها مجلس پیروز شد. | |||
== به توپ بستن مجلس == | == به توپ بستن مجلس == | ||
در سال ۱۹۰۷ پیمانی بین انگلستان و روسیه منعقد شد که ایران را به دو منطفه نفوذ تقسیم کردند. این پیمان عملا باعث دخالت بیشتر استعمار روس و سکوت انگلیس در مورد ایران شد. در اواخر دوره اول مجلس، آزادیخواهان برای اخراج تعدادی از اطرافیان مرتجع شاه از جمله امیربهادر جنگ که با مشروطه مخالفت می‌کردند فشار آوردند که در نتیجه او به سفارت روسیه پناهنده شد. در ماه جمادی‌الاول محمد علی شاه برای تدارک سرکوب آزادیخواهان و مجلس به باغشاه رفت و در آنجا که پادگان نظامی بود مستقر شد. شهرهای ایران به خصوص تبریز بر علیه محمد علی شاه قیام کردند و او را شاه غیر قانونی دانستند. در روز ۲ تیرماه ۱۲۸۷ قشون قزاق به فرماندهی «لیاخوف» به فرمان محمدعلی‌شاه مجلس را به توپ بستند و مشروطیت را از میان برداشتند. در به توپ بستن مجلس دولت روسیه و انگلستان توافق کرده بودند. بر اساس گزارشهای رسمی علاوه بر تخریب مجلس در واقعه به توپ بستن مجلس سیصد نفر کشپه شده بودند ولی در واقع ۲۵۰۰ نفر کشته شده بودند. در روز کودتا عده‌ای از جمله تقی زاده و دهخدا به سفارت انگلیس پناهنده شدند و به خارج رفته علیه حکومت محمدعلی شاه فعالیت کردند. اشخاصی مانند جهانگیرخان صور اسرافیل، قاضی ارداقی و ملک المتکلمین بازداشت شده چندی بعد اعدام شدند. سید جمال واعظ اصفهانی بعدها درهمدان بازداشت و در بروجرد اعدام شد. از این زمان بود که دوره‌ی استبداد صغیر یا خرده خودکامگی آغاز شد. | |||
== مقاومت تبریز == | == مقاومت تبریز == | ||
پس از به توپ بستن مجلس و برچیده شده مشروطه در تهران و تمامی ایران تبریز تنها مرکز انقلاب ایران بود. انجمن ایالتی و سران جنبش در تبریز که سررشته امور را در دست داشتند از مدتها قبل خود را آماده مقابله با ضد انقلاب می‌کردند. در تبریز هر بعد از ظهر مردم و جوانان در هر محله و کوی مشق نظامی می‌کردند. این از دوراندیشی سران جنبش به خصوص سران مرکز غیبی در تبریز بود که درگیری نظامی را در آینده با دستگاه استبداد محمد علی شاه پیش بینی می‌کردند. تبریز دو دوره جنگ و تهاجم را در مقابل خودکامگی از سر گذراند و تا زمان از سرگرفتن جنبش در اصفهان و رشت که به فتح تهران انجامید مقاومت کرد. | |||
در همان به توپ بستن مجلس در تهران مرتجعین بر مشروطه خواهان تاختند. اوایل انجمن تبریز از هم پاشید و تعدادی از مشروطه خواهالن مرفه به کنسولگری روس پناهنده شدند. اما مجاهدان و سران مرکز غیبی و مجاهدان قفقازی مقاومت کردند. ابتدا سواران بیوک خان نیروی اصلی ارتجاع بودند و در ادامه رحیم خانی چلیپانلو یاغی معروف از طرف محمد علی شاه ماموریت یافت تا برای سرکوب انقلابیون به تبریز برود. بر اثر حملات رحیم خان تمامی تبریز به جز محله امیزخیر که فرماندهی مجاهدان آن به دست ستارخان بود به دست قشون دولتی افتاد. در اثر مقاومت ستارخان و پیوستن باقرخان سردسته مجاهدان محل خیابان تبریز به او تعادل قوا به نفغ مجاهدان چرخید. نیروهای دولتی به سرکردگی عین‌الدوله نیز برای سرکوب انقلابیون از تهران عازم تبریز شدند و این شهر را محاصره کردند. فرمانده قشون دولتی برای سرکوب مجاهدان تبریز سپهدار تنکابنی بود. او پس از اینکه از چیرگی بر انقلابیون ناامید شد در رمضان ۱۳۲۶ قمری از عین‌الدوله جدا شد و پس از مبادله پیام با ستارخان و باقر خان به سوی گیلان عازم گشت. در ماه ذیقعده ۱۳۲۶ محاصره تبریز شکسته شد و مجاهدان یک به یک شهرهای آذربایجان را فتح کردند. در ماه ذی‌الحجه سال ۱۳۲۶ دوره دوم جنگهای تبریز آغاز شد که شش ماه به طول انجامید و سرانجام با پیروزی مشروطه خواهان پایان یافت. | |||
== فتح اصفهان و رشت == | == فتح اصفهان و رشت == | ||