۸٬۴۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
'''سرکوب کردستان''' سیاستی است که پیش از انقلاب و به طور خاص پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] همواره توسط جمهوری اسلامی در قبال مردم کردستان اتخاذ شده است. در اولین ماههای پس از انقلاب در اسفند ۱۳۵۷ مردم کردستان خواهان به رسمیت شناخته شدن حق تعیین سرنوشت و خودمختاری در مناطق خود بودند. آنها پس از سالها سرکوب در حکومت پهلوی انتظار داشتند اداره امور داخلی در منطقه کردستان به نمایندگان منتخب مردم سپرده شود و خود شوراهایی را برای ادارهی امور تشکیل دادند. [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] که عمدهترین حزب کردستان بود خود را حزبی غیرجدایی طلب معرفی کرد و از احزاب و جریانات جدایی طلب دیگر انتقاد کرد. کردها به [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] رای ندادند و اعلام کردند که محتوای آن مبهم است و از حقوق مردم کردستان در آن صحبتی نشده است. | '''سرکوب کردستان''' سیاستی است که پیش از انقلاب و به طور خاص پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] همواره توسط جمهوری اسلامی در قبال مردم کردستان اتخاذ شده است. در اولین ماههای پس از انقلاب در اسفند ۱۳۵۷ مردم کردستان خواهان به رسمیت شناخته شدن حق تعیین سرنوشت و خودمختاری در مناطق خود بودند. آنها پس از سالها سرکوب در حکومت پهلوی انتظار داشتند اداره امور داخلی در منطقه کردستان به نمایندگان منتخب مردم سپرده شود و خود شوراهایی را برای ادارهی امور تشکیل دادند. [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] که عمدهترین حزب کردستان بود خود را حزبی غیرجدایی طلب معرفی کرد و از احزاب و جریانات جدایی طلب دیگر انتقاد کرد. کردها به [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] رای ندادند و اعلام کردند که محتوای آن مبهم است و از حقوق مردم کردستان در آن صحبتی نشده است. | ||
این وضعیت برای [[روحالله خمینی|خمینی]] که در صدد قبضه کردن قدرت و انحصار تمامی قدرت بود قابل پذیرش نبود. البته سرکوب تنها شامل کردستان نبود و خمینی آرام آرام خود را برای سرکوب تمامی احزاب، چه کردی و چه غیرکردی در پایتخت آماده میکرد. اولین | این وضعیت برای [[روحالله خمینی|خمینی]] که در صدد قبضه کردن قدرت و انحصار تمامی قدرت بود قابل پذیرش نبود. البته سرکوب تنها شامل کردستان نبود و خمینی آرام آرام خود را برای سرکوب تمامی احزاب، چه کردی و چه غیرکردی در پایتخت آماده میکرد. اولین درگیریها در کردستان در نوروز ۱۳۵۸ صورت گرفت. جنگندههای جمهوری اسلامی بر فراز شهرهای کردی دیوار صوتی را شکستند و در اثر بمباران و توپ باران سنندج تعدادی از مردم کشته و زخمی شدند. | ||
در مرداد ۵۸ در جریان درگیریهای پاوه، [[روحالله خمینی|خمینی]] فرمان حمله سراسری به کردستان را صادر کرد که در پی آن نیروهای ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و شبه نظامیان وابسته به حکومت به کردستان حمله کردند. در این ایام [[صادق خلخالی]] احکام اعدام بسیاری از مردم کردستان را صادر کرد. نیروهای جمهوری اسلامی در جریان جنگهای کردستان مرتکب جنایات بسیاری شدند و مردم چندین روستا و منطقه را قتل عام کردند. از جملهی آنها میتوان از [[قتل عام قارنا]]، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله و چندین روستای دیگر نام برد. عوامل این کشتارها | در مرداد ۵۸ در جریان درگیریهای پاوه، [[روحالله خمینی|خمینی]] فرمان حمله سراسری به کردستان را صادر کرد که در پی آن نیروهای ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و شبه نظامیان وابسته به حکومت به کردستان حمله کردند. در این ایام [[صادق خلخالی]] احکام اعدام بسیاری از مردم کردستان را صادر کرد. نیروهای جمهوری اسلامی در جریان جنگهای کردستان مرتکب جنایات بسیاری شدند و مردم چندین روستا و منطقه را قتل عام کردند. از جملهی آنها میتوان از [[قتل عام قارنا]]، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله و چندین روستای دیگر نام برد. عوامل این کشتارها هیچگاه مورد پیگرد قرار نگرفتند. | ||
پس از ۳ ماه جنگ در کردستان، [[رژیم ولایت فقیه|رژیم ایران]] پیروزیهایی به دست آورد. [[روحالله خمینی|خمینی]] برای تجدید قوا و تمرکز نیروهای خود، پیشنهاد مذاکرات را در آبان ۱۳۵۸ پذیرفت. هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی وارد کردستان شد اما از آنجا که هدف اتلاف وقت و ایجاد شکاف در صفوف نیروها و جریانات کردی بود؛ هیچ پیشنهاد جدی از طرف هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی در جهت به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت مردم کردستان ارائه نشد. نیروهای جمهوری اسلامی حمله سراسری را علیه نیروهای کردی در بهار ۱۳۵۹ آغاز کردند و این دوره نبردها تا سال ۱۳۶۲ و خروج کامل احزاب کرد از خاک ایران ادامه داشت. | پس از ۳ ماه جنگ در کردستان، [[رژیم ولایت فقیه|رژیم ایران]] پیروزیهایی به دست آورد. [[روحالله خمینی|خمینی]] برای تجدید قوا و تمرکز نیروهای خود، پیشنهاد مذاکرات را در آبان ۱۳۵۸ پذیرفت. هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی وارد کردستان شد اما از آنجا که هدف اتلاف وقت و ایجاد شکاف در صفوف نیروها و جریانات کردی بود؛ هیچ پیشنهاد جدی از طرف هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی در جهت به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت مردم کردستان ارائه نشد. نیروهای جمهوری اسلامی حمله سراسری را علیه نیروهای کردی در بهار ۱۳۵۹ آغاز کردند و این دوره نبردها تا سال ۱۳۶۲ و خروج کامل احزاب کرد از خاک ایران ادامه داشت. | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== پیشینه مبارزات مردم کردستان == | == پیشینه مبارزات مردم کردستان == | ||
[[پرونده:قاضم محمد و جمهوری مهاباد.JPG|جایگزین=قاضی محمد در مهاباد|بندانگشتی|365x365پیکسل|قاصی محمد در مهاباد]] | [[پرونده:قاضم محمد و جمهوری مهاباد.JPG|جایگزین=قاضی محمد در مهاباد|بندانگشتی|365x365پیکسل|قاصی محمد در مهاباد]] | ||
پس از پیروزی [[انقلاب ضد سلطنتی]]، مردم کردستان در پی آزادی و به دست گرفتن حق تعیین سرنوشت خود بودند. به همین منظور، شوراهای انقلابی و مردمی در اکثر شهرها و روستاهای کردستان شکل گرفت. آنها اداره امور روزانه جامعه کردستان را به پیش میبردند. در جریان انقلاب بسیاری از مراکز مهم نظامی از جمله پادگان های مهاباد و سردشت و پادگان ژاندارمری سنندج و مراکز نظامی چندین شهر و پاسگاهای متعدد دیگر توسط قیام کنندگان خلع سلاح شدند. با خلع سلاح این مراکز نظامی، در سطح وسیعی اسلحه در اختیار مردم قرار گرفت و مردم سازمان یافته، مسلحانه از دست آوردهای قیام دفاع و محافظت | در تاریخ معاصر ایران پیشینه مبارزات مردم کردستان به سال ۱۳۲۴ خورشیدی و [[جمهوری مهاباد]] برمیگردد. در این سال [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] توسط [[قاضی محمد]] تأسیس شد و در روز دوم بهمن ۱۳۲۴ جمهوری خودمختار کردستان توسط او در مهاباد اعلام شد. جمهوری مهاباد ۱۱ ماه دوام آورد و پس از خروج نیروهای شوروی از ایران و حمله ارتش شاهنشاهی در ۱۶ آذر ۱۳۲۵ از بین رفت. [[قاضی محمد]] دستگیر و در ۱۰ فروردین ۱۳۲۶ در مهاباد به دار آویخته شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/241638/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%B7%D9%84%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87 ریشههای تاریخی استقلالطلبی کردستان- مشرق نیوز]</ref> | ||
پس از پیروزی [[انقلاب ضد سلطنتی]]، مردم کردستان در پی آزادی و به دست گرفتن حق تعیین سرنوشت خود بودند. به همین منظور، شوراهای انقلابی و مردمی در اکثر شهرها و روستاهای کردستان شکل گرفت. آنها اداره امور روزانه جامعه کردستان را به پیش میبردند. در جریان انقلاب بسیاری از مراکز مهم نظامی از جمله پادگان های مهاباد و سردشت و پادگان ژاندارمری سنندج و مراکز نظامی چندین شهر و پاسگاهای متعدد دیگر توسط قیام کنندگان خلع سلاح شدند. با خلع سلاح این مراکز نظامی، در سطح وسیعی اسلحه در اختیار مردم قرار گرفت و مردم سازمان یافته، مسلحانه از دست آوردهای قیام دفاع و محافظت میکردند.<ref name=":4">[http://cpiran.org/archive/2015/08/mataleb/page7.html ٢٨ مرداد، فرمان جهاد خمینی، خلق کرد در بوته آزمایش ـ سایت حزب کمونیست ایران]</ref> | |||
این وضعیت مطلوب حاکمیت انحصار طلب و تمامیت خواه جمهوری اسلامی نبود. به خصوص شخص [[روحالله خمینی|خمینی]] که در صدد تحکیم پایههای حکومت اسلامی [[رژیم ولایت فقیه|ولایت فقیه]] بود نمیتوانست این وضعیت را بپذیرد. | این وضعیت مطلوب حاکمیت انحصار طلب و تمامیت خواه جمهوری اسلامی نبود. به خصوص شخص [[روحالله خمینی|خمینی]] که در صدد تحکیم پایههای حکومت اسلامی [[رژیم ولایت فقیه|ولایت فقیه]] بود نمیتوانست این وضعیت را بپذیرد. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
== درگیریهای کردستان پس از انقلاب == | == درگیریهای کردستان پس از انقلاب == | ||
جمهوری اسلامی برای سرکوب کردستان | جمهوری اسلامی برای سرکوب کردستان زمینه چینی میکرد و در صدد بهانهای بود تا به کردستان حمله کند. البته سرکوب تنها شامل کردستان نبود و خمینی آرام آرام خود را برای سرکوب تمامی احزاب، چه کردی و چه غیرکردی در پایتخت آماده میکرد. | ||
درمورد نقش دستگاههای تبلیغاتی جمهوری اسلامی، شاهاویسی استاندار وقت کردستان میگوید صدا و سیما هم به پخش مارش نظامی اقدام میکرد و به این ترتیب احساسات دیگر هم میهنان را علیه هم میهنان کرد تهییج میکرد. هرچه گفته میشد در کردستان شرایط قابل کنترل است و چنان نیست که به اینجا حمله شود و اوضاع روبه آرامش است، گوش شنوایی نبود و نیز اطلاعات غلط از کانالهای غیررسمی داده میشد.<ref>نشریه چشمانداز ایران ویژه کردستان شماره دو</ref> | درمورد نقش دستگاههای تبلیغاتی جمهوری اسلامی، شاهاویسی استاندار وقت کردستان میگوید صدا و سیما هم به پخش مارش نظامی اقدام میکرد و به این ترتیب احساسات دیگر هم میهنان را علیه هم میهنان کرد تهییج میکرد. هرچه گفته میشد در کردستان شرایط قابل کنترل است و چنان نیست که به اینجا حمله شود و اوضاع روبه آرامش است، گوش شنوایی نبود و نیز اطلاعات غلط از کانالهای غیررسمی داده میشد.<ref>نشریه چشمانداز ایران ویژه کردستان شماره دو</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۵۱: | ||
«بسم الله الرحمن الرحیم | «بسم الله الرحمن الرحیم | ||
السّاعه خبر رسید که در سنندج «حزب دمکرات»، آنها | السّاعه خبر رسید که در سنندج «حزب دمکرات»، آنها ارتشیها و سازمانهای آنها را محاصره کردهاند، و اگر تا نیم ساعت دیگر کمک نرسد اسلحهها را میبرند؛ و از مسجد سنندج به ما اطلاع دادهاند که [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دمکرات]] زنهای ما را به گروگان بردهاند. اکیداً به کلیه قوای انتظامی دستور میدهم به پادگانهای مراکز ابلاغ کنند که به قدر کافی به طرف سنندج حرکت کنند، و با شدت اشرار را سرکوب نمایند. پاسداران انقلاب- در هر محلی هستند- به مقدار کافی به طرف سنندج و کردستان- با پل هوایی- بسیج شوند و با شدت، تمام اشرار را سرکوب نمایند. تاخیر- و لو به قدر یک ساعت- تخلف از وظیفه، و به شدت تعقیب میشود. از ملت ایران میخواهم که مراقب باشند هر یک از مامورین تخلف کردند فوری اطلاع دهند. من انتظار دارم که تا نیم ساعت دیگر از قوای انتظامی به من خبر بسیج عمومی برسد؛ و السلام. | ||
۲۸ مرداد ۵۸ | ۲۸ مرداد ۵۸ | ||
خط ۹۰: | خط ۹۱: | ||
[[روحالله خمینی|خمینی]] که سه ماه قبل آن فرمان جهاد و سرکوب صادر کرده بود در ۲۶ آبان ۱۳۵۸پیام دیگری داد:<blockquote>«سلام بر خواهران و برادران کُرد،... اینجانب می دانم که در حکومت موقت هم آنطور که خواست شما و ملت است رسیدگی نشده… و من امیدوارم که برای همهی ملت و برای شما برادران کرد، وسائل رفاه حاصل شود. </blockquote><blockquote>از هیأت ویژه میخواهم که به مذاکرات خود با کمال حسن نیت ادامه دهند؛ و با شخصیتهای مذهبی و سیاسی و ملی و سایر قشرها تماس بگیرند، تا تأمین خواسته های آنان ـ که خواست ما نیز هست ـ به طور دلخواه بشود؛ اسلام بزرگ تمام تبعیضها را محکوم نموده… در پناه اسلام و جمهوری اسلامی، حق ادارهی امور داخلی و محلی و رفع هر گونه تبعیض فرهنگی و اقتصادی و سیاسی متعلق به تمام قشرهای ملت است...»<ref>صحیفه خمینی، ج ١١، ص ٥٥</ref></blockquote>هیأتی از تهران به مهاباد آمد و تنها جلسهی رسمی مذاکرات با هیأت نمایندگی خلق کرد تنها چهل دقیقه بهطول انجامید. ساعت سه و نیم روز سهشنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۵۸ جلسه رسمی هیأت دولت با هیأت نمایندگی خلق کرد در محل فرمانداری مهاباد تشکیل گردید. در این جلسه ابتدا آقای فروهر ضمناظهار خوشوقتی از این نشست، در مورد نتیجه مذاکرات اظهار خوشبینی کردند. سپس ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] یک بیانیه افتتاحیه قرائت کرد که در آن ضمن خوشآمدگویی به نمایندگان دولت، گفت که ملت کرد همواره آرزو داشتهاند که در نشست و گفتگو با نمایندگان رسمی دولت شرکت نموده و مسئله ملی خود را از راه تفاهم و گفتگو حل و فصل نمایند. مردم کردستان درعین حالیکه با مردم ایران مبارزات مشترکی را پیش برده و همواره برای کسب حقوق حقه خود نیز مبارزه کرده است. | [[روحالله خمینی|خمینی]] که سه ماه قبل آن فرمان جهاد و سرکوب صادر کرده بود در ۲۶ آبان ۱۳۵۸پیام دیگری داد:<blockquote>«سلام بر خواهران و برادران کُرد،... اینجانب می دانم که در حکومت موقت هم آنطور که خواست شما و ملت است رسیدگی نشده… و من امیدوارم که برای همهی ملت و برای شما برادران کرد، وسائل رفاه حاصل شود. </blockquote><blockquote>از هیأت ویژه میخواهم که به مذاکرات خود با کمال حسن نیت ادامه دهند؛ و با شخصیتهای مذهبی و سیاسی و ملی و سایر قشرها تماس بگیرند، تا تأمین خواسته های آنان ـ که خواست ما نیز هست ـ به طور دلخواه بشود؛ اسلام بزرگ تمام تبعیضها را محکوم نموده… در پناه اسلام و جمهوری اسلامی، حق ادارهی امور داخلی و محلی و رفع هر گونه تبعیض فرهنگی و اقتصادی و سیاسی متعلق به تمام قشرهای ملت است...»<ref>صحیفه خمینی، ج ١١، ص ٥٥</ref></blockquote>هیأتی از تهران به مهاباد آمد و تنها جلسهی رسمی مذاکرات با هیأت نمایندگی خلق کرد تنها چهل دقیقه بهطول انجامید. ساعت سه و نیم روز سهشنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۵۸ جلسه رسمی هیأت دولت با هیأت نمایندگی خلق کرد در محل فرمانداری مهاباد تشکیل گردید. در این جلسه ابتدا آقای فروهر ضمناظهار خوشوقتی از این نشست، در مورد نتیجه مذاکرات اظهار خوشبینی کردند. سپس ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] یک بیانیه افتتاحیه قرائت کرد که در آن ضمن خوشآمدگویی به نمایندگان دولت، گفت که ملت کرد همواره آرزو داشتهاند که در نشست و گفتگو با نمایندگان رسمی دولت شرکت نموده و مسئله ملی خود را از راه تفاهم و گفتگو حل و فصل نمایند. مردم کردستان درعین حالیکه با مردم ایران مبارزات مشترکی را پیش برده و همواره برای کسب حقوق حقه خود نیز مبارزه کرده است. | ||
ماموستا | ماموستا شیخ عزالدین پس از این بیانات، هیأت نمایندگی خلق کرد را با تعلق سازمانیشان معرفی کرد. بهدنبال آن صباغیان به ترکیب هیأت و حضور رسمی نمایندگان [[حزب کومله|کومهله]] و [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|چریکهای فدایی]] اعتراض کرد.<ref name=":2" /> | ||
بنا به گفته بهروز سلیمانی نماینده شاخه کردستان [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق]]، بهدنبال این سخنان صباغیان، دکتر [[قاسملو]] اظهار میدارد که ترکیب هیأت به خود هیأت مربوط است؛ مردم کردستان طی تظاهرات گسترده و سراسری در دو هفته پیش (ششم آذرماه) از ترکیب فعلی هیأت نمایندگی خلق کرد بهطور وسیعی حمایت کردهاند.<ref>مصاحبه با تلویزیون مهاباد در روز پنجشنبه ۲۲ آذرماه ١٣٥٨</ref> | بنا به گفته بهروز سلیمانی نماینده شاخه کردستان [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق]]، بهدنبال این سخنان صباغیان، دکتر [[قاسملو]] اظهار میدارد که ترکیب هیأت به خود هیأت مربوط است؛ مردم کردستان طی تظاهرات گسترده و سراسری در دو هفته پیش (ششم آذرماه) از ترکیب فعلی هیأت نمایندگی خلق کرد بهطور وسیعی حمایت کردهاند.<ref>مصاحبه با تلویزیون مهاباد در روز پنجشنبه ۲۲ آذرماه ١٣٥٨</ref> | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۰۹: | ||
== کشتار و اعدام مردم کردستان == | == کشتار و اعدام مردم کردستان == | ||
درجریان درگیریها و سرکوب مردم کردستان، کشتار و جنایتهای بسیاری از جانب جمهوری اسلامی صورت گرفت. از آن جمله میتوان به کشتارجمعی مردم در قارنا، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله و چندین روستای دیگر اشاره کرد. نیروهای حکومتی در این مناطق مردم روستاها اعم از مرد و زن و کودک و پیر را | درجریان درگیریها و سرکوب مردم کردستان، کشتار و جنایتهای بسیاری از جانب جمهوری اسلامی صورت گرفت. از آن جمله میتوان به کشتارجمعی مردم در قارنا، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله و چندین روستای دیگر اشاره کرد. نیروهای حکومتی در این مناطق مردم روستاها اعم از مرد و زن و کودک و پیر را قتلعام کردند و خانه و کاشانه و دسترنج مردم کردستان را به آتش کشیده و غارت کردند. | ||
همزمان با اعزام گردانها و لشکرهای متعدد از طرف جمهوری اسلامی به کردستان و بمباران شدید شهر و روستاهای این منطقه و قتل عام مردم بی دفاع این دیار، [[صادق خلخالی]] با حکم شرعی و حکومتی [[روحالله خمینی|خمینی]] به کردستان اعزام و دهها تن از مبارزان و انسانهای بی گناه را به جوخه آتش سپرد. مبارزین زخمی را با برانکارد به میدان تیر اعزام و آنان را تیرباران کردند.<ref name=":4" /> | همزمان با اعزام گردانها و لشکرهای متعدد از طرف جمهوری اسلامی به کردستان و بمباران شدید شهر و روستاهای این منطقه و قتل عام مردم بی دفاع این دیار، [[صادق خلخالی]] با حکم شرعی و حکومتی [[روحالله خمینی|خمینی]] به کردستان اعزام و دهها تن از مبارزان و انسانهای بی گناه را به جوخه آتش سپرد. مبارزین زخمی را با برانکارد به میدان تیر اعزام و آنان را تیرباران کردند.<ref name=":4" /> |
ویرایش