۹٬۰۰۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده|نام=رزا لوکزامبورگ|تصویر=رزا ۳.JPG|توضیح تصویر=|نام اصلی=|زمینه فعالیت=|ملیت=لهستانیالاصل|تاریخ تولد=۵ مارس ۱۸۷۰|محل تولد=لهستان|والدین=|خواهر و برادران=|تاریخ مرگ=۱۹ ژانویه ۱۹۱۹|محل مرگ=آلمان|علت مرگ=قتل توسط نیروهای امنیتی آلمانی|محل زندگی=لهستان، سویس و نهایتا آلمان|مختصات محل زندگی=|مدفن=|در زمان حکومت=|اتفاقات مهم=|نام دیگر=|لقب=|بنیانگذار=اتحادیه اسپارتاکیست و حزب کمونیست آلمان|پیشه=انقلابی، نظریهپرداز و مبارز تئوریسین مارکسیست|سالهای نویسندگی=|سبک نوشتاری=|کتابها=انباشت سرمایه، اصلاح یا انقلاب، نامههای زندان، اقتصاد سیاسی|مقالهها=|نمایشنامهها=|فیلمنامهها=|دیوان اشعار=|تخلص=|فیلم (های) ساخته بر اساس اثر(ها)=|همسر=|شریک زندگی=|وب گاه=|فرزندان=|تحصیلات=|دانشگاه=|حوزه=|شاگرد=|استاد=|علت شهرت=|تأثیرگذاشته بر=مبارزان و نفی کنندگان استثمار|تأثیرپذیرفته از=مارکس و لنین|وبگاه=|imdb_id=|جوایز=|گفتاورد=|امضا=}} | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده|نام=رزا لوکزامبورگ|تصویر=رزا ۳.JPG|توضیح تصویر=|نام اصلی=|زمینه فعالیت=|ملیت=لهستانیالاصل|تاریخ تولد=۵ مارس ۱۸۷۰|محل تولد=لهستان|والدین=|خواهر و برادران=|تاریخ مرگ=۱۹ ژانویه ۱۹۱۹|محل مرگ=آلمان|علت مرگ=قتل توسط نیروهای امنیتی آلمانی|محل زندگی=لهستان، سویس و نهایتا آلمان|مختصات محل زندگی=|مدفن=|در زمان حکومت=|اتفاقات مهم=|نام دیگر=|لقب=|بنیانگذار=اتحادیه اسپارتاکیست و حزب کمونیست آلمان|پیشه=انقلابی، نظریهپرداز و مبارز تئوریسین مارکسیست|سالهای نویسندگی=|سبک نوشتاری=|کتابها=انباشت سرمایه، اصلاح یا انقلاب، نامههای زندان، اقتصاد سیاسی|مقالهها=|نمایشنامهها=|فیلمنامهها=|دیوان اشعار=|تخلص=|فیلم (های) ساخته بر اساس اثر(ها)=|همسر=|شریک زندگی=|وب گاه=|فرزندان=|تحصیلات=|دانشگاه=|حوزه=|شاگرد=|استاد=|علت شهرت=|تأثیرگذاشته بر=مبارزان و نفی کنندگان استثمار|تأثیرپذیرفته از=مارکس و لنین|وبگاه=|imdb_id=|جوایز=|گفتاورد=|امضا=}} | ||
'''رزا لوکزامبورگ،''' (زاده ۵ مارس ۱۸۷۰ در شهر زاموش لهستان، درگذشتهی ۱۹ ژانویه ۱۹۱۹ در برلین)، انقلابی و رهبر سوسیالیست و کمونیست آلمانی، بود. رزا لوگزامبورک یهودی لهستانیتبار که به تابعیت آلمان در آمده بود، از | '''رزا لوکزامبورگ،''' (زاده ۵ مارس ۱۸۷۰ در شهر زاموش لهستان، درگذشتهی ۱۹ ژانویه ۱۹۱۹ در برلین)، انقلابی و رهبر سوسیالیست و کمونیست آلمانی، بود. رزا لوگزامبورک یهودی لهستانیتبار که به تابعیت آلمان در آمده بود، رزا لوکزامبورگ یکی از اثرگذارترین نظریه پردازان و انقلابیون مارکسیست اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم است. او که ابتدا از اصلیترین بنیانگذاران حزب سوسیالدموکرات پادشاهی لهستان و لیتوانی و اتحادیه اسپارتاکیست در آلمان بود بعدها حزب کمونیست آلمان را بنیان نهاد. روزا لوکزامبورگ پس از یک زندگی پر تلاطم انقلابی در سال ۱۹۱۹ توسط حکومت وقت آلمان دستگیر و به همراه کارل لیبکنشت در حین انتقال به زندان توسط نظامیان راستگرای آلمانی به قتل رسید. | ||
روزا لوکزامبورگ در ۱۸ سالگی بعلت خطر دستگیری بخاطر فعالیتهای سیاسی مجبور به ترک لهستان و نقل مکان به زوریخ سوئيس شد. وی در زوریخ هم زمان با فعالیتهای سیاسی موفق به اخذ دکترای خود در رشتهي اقتصاد سیاسی حقوق شد. | روزا لوکزامبورگ در ۱۸ سالگی بعلت خطر دستگیری بخاطر فعالیتهای سیاسی مجبور به ترک لهستان و نقل مکان به زوریخ سوئيس شد. وی در زوریخ هم زمان با فعالیتهای سیاسی موفق به اخذ دکترای خود در رشتهي اقتصاد سیاسی حقوق شد. | ||
لوکزامبورگ پس از انشعاب در حزب سوسیال دمکرات کارگری روسیه، با بسیاری از سوسیال دمکراتهای روسی از جمله شخصیتهای برجستهای همچون پلخانف و پاول | لوکزامبورگ پس از انشعاب در حزب سوسیال دمکرات کارگری روسیه، با بسیاری از سوسیال دمکراتهای روسی از جمله شخصیتهای برجستهای همچون پلخانف و پاول اکسلرود دیدار کرد هرچند بعدها اختلاف نظر شدیدی میان وی و حزب مذکور بر سر موضوع حق تعیین سرنوشت لهستان که تحت سلطه روسیه بود، پدید آمد. اختلافنظری که باعث شد رزا لوگزامبورک از هر دو حزب سوسیال دمکرات روسیه و سوسیالیست لهستان جدا شود. لوکزامبورگ در ۱۸۹۸ زوریخ را به مقصد برلین ترک کرد و پس از استقرار در این شهر به حزب سوسیال دمکرات کارگری آلمان پیوست. از جمله فعالیتهای وی در آلمان مخالفت بر علیه جنبش تجدیدنظر طلبی در نظریه مارکس بود. رزالوکزامبورگ در کتابی تحت عنوان «اصلاح یا انقلاب» به مخالفت با این نظریه پرداخت. | ||
لوکزامبورگ با وقوع انقلاب ۱۹۰۵ روسیه دوباره نسبت به این کشور تمایل پیدا کرده و به جنبش سوسیالیستی در امپراطوری روسیه جلب شد زیرا به نظر وی پرولتاریای روسی برای نخستین بار به صورت یک طبقه در صحنه سیاسی ظاهر شده بود. وی که جهت حمایت از رهبری پرولتاریای روسیه در انقلاب سوسیالیستی عازم ورشو شده بود بخاطر فعالیتهای سیاسی دستگیر و زندانی شد.<ref name=":0">کتاب اصلاح یا انقلاب از رزا لوکزامبورگ</ref> | لوکزامبورگ با وقوع انقلاب ۱۹۰۵ روسیه دوباره نسبت به این کشور تمایل پیدا کرده و به جنبش سوسیالیستی در امپراطوری روسیه جلب شد زیرا به نظر وی پرولتاریای روسی برای نخستین بار به صورت یک طبقه در صحنه سیاسی ظاهر شده بود. وی که جهت حمایت از رهبری پرولتاریای روسیه در انقلاب سوسیالیستی عازم ورشو شده بود بخاطر فعالیتهای سیاسی دستگیر و زندانی شد.<ref name=":0">کتاب اصلاح یا انقلاب از رزا لوکزامبورگ</ref> | ||
رزالوکزامبورگ در مخالفت با سیاست ناسیونال شووینیستی سوسیالستها که از تجاوز آلمان به سایر ممالک و الحاق آنها به این کشور،حمایت میکردند، به همراه دوست و همفکر خود کارل لیبکنشت از حزب سوسیالیست خارج شد و با تاسیس اتحادیهای بنام | رزالوکزامبورگ در مخالفت با سیاست ناسیونال شووینیستی سوسیالستها که از تجاوز آلمان به سایر ممالک و الحاق آنها به این کشور،حمایت میکردند، به همراه دوست و همفکر خود کارل لیبکنشت از حزب سوسیالیست خارج شد و با تاسیس اتحادیهای بنام اسپارتاکیست به تبلیغ این ایده که سربازان آلمانی باید سلاحهایشان را به سمت دولت آلمان برگردانند و آنرا سرنگون کنند، پرداخت. فعالیتی که به زندانی شدن روزا لوکزامبورگ انجامید. لوکزامبورگ در ۱۹۱۸ پس از آزادی از زندان فعالیتهای انقلابی را از سر گرفت و درحالی که خیابانهای برلین صحنهی درگیریهای مسلحانه در پشتیبانی از اتحادیه اسپارتاکیست شده بود، به اتفاق کارل لیبکنشت حزب کمونیست آلمان را بنیانگذاری کرد. | ||
رزا سر انجام پس از فعالیتهای انقلابی و فراز و نشیبهای متعدد مبارزاتی در ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹ در محلۀ «ویلمرسدورف» در برلین، به همراه کارل لیبکنشت (از رهبران حزب کمونیست آلمان) دستگیر شد. آنها را به هتل مجلل «ادن»، جائیکه روز بعد لشکر گارد سواره نظام، مرکز فرماندهی خود را در آنجا مستقر کرد، بردند. با قنداق تفنگ به جان رزا لوکزامبورگ افتادند سپس به شقیقهاش شلیک کردند و پیکرش به کانالی افکنده شد.<ref name=":0" /> | رزا سر انجام پس از فعالیتهای انقلابی و فراز و نشیبهای متعدد مبارزاتی در ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹ در محلۀ «ویلمرسدورف» در برلین، به همراه کارل لیبکنشت (از رهبران حزب کمونیست آلمان) دستگیر شد. آنها را به هتل مجلل «ادن»، جائیکه روز بعد لشکر گارد سواره نظام، مرکز فرماندهی خود را در آنجا مستقر کرد، بردند. با قنداق تفنگ به جان رزا لوکزامبورگ افتادند سپس به شقیقهاش شلیک کردند و پیکرش به کانالی افکنده شد.<ref name=":0" /> | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== تاریخچه زندگی رزا لوکزامبورگ == | == تاریخچه زندگی رزا لوکزامبورگ == | ||
رزا | === دوران فعالیت در لهستان === | ||
رزا جوانترین فرزند یک خانوادهی یهودی در پنجم مارس ۱۸۷۱ میلادی (همزمان با کمون پاریس) در شهر کوچک زاموش در لهستان بدنیا آمد. رزا لوکزامبورگ در خردسالی به علت یک بیماری و اشتباه پزشک تا آخر عمر دچار لنگی پا شد، در دوران دبیرستان در شهر ورشو، با اندیشههای نو و آزادیخواهانه آشنا شد و از سوی دیگر سرکوب اعتراضات کارگران صنایع لهستان را با چشم خود و از نزدیک مشاهده میکرد. بلافاصله پس از پایان دوران دبیرستان به حزب مارکسیستی «پرولتاریا» پیوست. | |||
دو سال بعد در ۱۸۸۹ ناچار به فرار به زوریخ شد. در سویس، لوکزامبورگ با رهبران سوسیالیست آلمان، کارل لوبِک، Karl Lubeck، کارل کائوتسکی، Karl Kautsky، ویلهلم لیبکنشت، Wilhelm Liebknecht، اگوست ببل، August Bebel و ادوارد برنشتاین، Eduard Bernstein که از تعقیب قانون ضد سوسیالیستی آلمان فرار کرده و در تبعید بهسر میبردند، و نیز انقلابیون مارکسیست مشهور روس، مانند، گئورگی پلخانف، Georgii Plekhanov، وِرا زاسولیچ، Vera Zasulich و پاوِل اکسلرود، Pavel Axelrod آشنا شد. | |||
او پس از انشعاب در حزب سوسیال دموکرات روسیه در ۱۹۰۳ و خروج لنین از سردبیری نشریهی ایسکرا، به دعوت منشویکها در این روزنامه مقاله مینوشت؛ نقد کتاب یک گام بهپیش و دو گام بهپس لنین، علیه ایدهی اهمیت روشنفکران در به حرکت درآوردن طبقهی کارگر و حزب متشکل از انقلابیون حرفهای تماموقت، از آنجمله بود. تأکید لوکزامبورگ، بر عمل مستقیم تودهها و تشکیل شوراها در تمام شرکتهای صنعتی و کشاورزی، تحت رهبری یک کمیتهی اجرایی، با قدرت قانونی و اجرایی برای تنظیم شرایط کار و کنترل تولید بود. | |||
=== دوران فعالیت در سویس === | |||
رزا در سال ۱۸۸۹ مجبور به فرار از لهستان شد و مدتی در سوییس اقامت داشت او همچنان که به تبلیغ اعتقاداتش ادامه میداد تلاش کرد که تحصیلاتش را هم ادامه دهد و در رشته علوم طبیعی و اقتصاد سیاسی به تحصیل پرداخت. در سن ۲۷ سالگی موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته صنایع شد و پایان نامه خود را با نام توسعه صنعتی لهستان چاپ کرد. | رزا در سال ۱۸۸۹ مجبور به فرار از لهستان شد و مدتی در سوییس اقامت داشت او همچنان که به تبلیغ اعتقاداتش ادامه میداد تلاش کرد که تحصیلاتش را هم ادامه دهد و در رشته علوم طبیعی و اقتصاد سیاسی به تحصیل پرداخت. در سن ۲۷ سالگی موفق به دریافت مدرک دکتری در رشته صنایع شد و پایان نامه خود را با نام توسعه صنعتی لهستان چاپ کرد. | ||
رزا سپس به آلمان رفت و در برلین به فعالیتهایش ادامه داد. | رزا سپس به آلمان رفت و در برلین به فعالیتهایش ادامه داد. | ||
لوکزامبورگ تنها چند ماه پس از ورودش به آلمان از چنان اعتباری در جنبش سوسیال دموکراسی آلمان برخوردار شد که ویراستاری روزنامهی حزب را بهعهدهی او گذاردند. از اعتماد به نفسی برخوردار بود که برجستهترین و معتبرترین رهبران سوسیالیست اروپا را در عرصههای تئوریک و سیاسی به چالش میکشید و آنها را، با اکراه، به پاسخ وامیداشت. بطور مثال: با ادوارد برنشتاین و ایدهی رفرمیستیِ او در گذار به سوسیالیسم، با لنین و حزب فوق سانترالیست و سربازخانهای او؛ با کارل کائوتسکی و اگوست بِبِل دربارهی استراتژی اعتصاب عمومی، و با نمایندگان طرفدار جنگ درحزب سوسیال دموکرات در رایشتاگ، | === دوران فعالیت در آلمان === | ||
لوکزامبورگ تنها چند ماه پس از ورودش به آلمان از چنان اعتباری در جنبش سوسیال دموکراسی آلمان برخوردار شد که ویراستاری روزنامهی حزب با نام آربایتر تسایتونگ را بهعهدهی او گذاردند. از اعتماد به نفسی برخوردار بود که برجستهترین و معتبرترین رهبران سوسیالیست اروپا را در عرصههای تئوریک و سیاسی به چالش میکشید و آنها را، با اکراه، به پاسخ وامیداشت. بطور مثال: با ادوارد برنشتاین و ایدهی رفرمیستیِ او در گذار به سوسیالیسم، با لنین و حزب فوق سانترالیست و سربازخانهای او؛ با کارل کائوتسکی و اگوست بِبِل دربارهی استراتژی اعتصاب عمومی، و با نمایندگان طرفدار جنگ درحزب سوسیال دموکرات در رایشتاگ، | |||
بین سالهای ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۶ دورانی است که رزا لوکزامبورگ به عنوان یک متفکر انقلابی شهرت یافت. او در همان ایام مدتی به اتهام توهین به قیصر زندانی شد. | مأموریتهای حزبی، سخنرانیها و چاپ مقالاتش در نشریات حزب، سرعت بیشتری گرفت. جدل تئوریک لوکزامبورگ با برنشتاین در هفت شمارهی پیدرپی در روزنامهی لایپزیک فولکتسایتونگ (که در ۱۸۹۸ بهصورت جزوه تحت عنوان رفرم یا انقلاب به چاپ رسید) به اعتبار و محبوبیت لوکزامبورگ افزود. | ||
این دوران، سالهای بسیار پرکاری بود که لوکزامبورگ سرگرم شرکت در کنگرهها، سخنرانیها و نوشتن دربارهی «مسئلهی ملی و خودمختاری»، «انباشت سرمایه» و «مقدمه بر اقتصاد سیاسی» بود. او تقریباً ۲۰۰ مقاله و جزوه علیه میلیتاریسم و خطر جنگ نوشت. | |||
بین سالهای ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۶ دورانی است که رزا لوکزامبورگ به عنوان یک متفکر انقلابی شهرت یافت. او در همان ایام مدتی به اتهام توهین به قیصر زندانی شد. | |||
در ۱۹۱۳ از اولین مارکسیستهایی بود که طرح انباشت سرمایهی مارکس را در کتابش تحت عنوان انباشت سرمایه به نقد کشید. لوکزامبورگ کوشید در کتاب خود نشان بدهد که در انباشت سرمایهداری گرایشی ذاتی وجود دارد که از توانایی بازارها برای خرید کالاها و خدمات تولیدشده فزونی بگیرد. به نظر او، این نشان میدهد که سرمایهداری میتواند گرفتار بحران شود و اینطور هم خواهد شد.<ref>[https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1913/accumulation-capital/ Luxemburg The Accumulation of capital 1913]</ref> | در ۱۹۱۳ از اولین مارکسیستهایی بود که طرح انباشت سرمایهی مارکس را در کتابش تحت عنوان انباشت سرمایه به نقد کشید. لوکزامبورگ کوشید در کتاب خود نشان بدهد که در انباشت سرمایهداری گرایشی ذاتی وجود دارد که از توانایی بازارها برای خرید کالاها و خدمات تولیدشده فزونی بگیرد. به نظر او، این نشان میدهد که سرمایهداری میتواند گرفتار بحران شود و اینطور هم خواهد شد.<ref>[https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1913/accumulation-capital/ Luxemburg The Accumulation of capital 1913]</ref> | ||
روزا لوگرامبورگ به دليل شرکت در يک تظاهرات ضد جنگ در اول ماه می سال ۱۹۱۶ در پوستدامر پلاتس (Potsdamer Platz) دستگیر و محکوم به دونيم سال زندان شد. | روزا لوگرامبورگ به دليل شرکت در يک تظاهرات ضد جنگ در اول ماه می سال ۱۹۱۶ در پوستدامر پلاتس (Potsdamer Platz) دستگیر و محکوم به دونيم سال زندان شد.<ref>[https://fa.iranfreedom.org/%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF%D8%9B-%D8%B2%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B4-%D8%AC%D8%A7%D9%88/ سایت ایران آزادی]</ref> | ||
با شروع جنگ جهانی اول، اختلافات درونی حزب سوسیال دموکرات به اوج خود رسیده بود. جناح راست حزب، از جنگ حمایت کرد و نمایندگان حزب در رایشتاگ، بهاستثنای لیبکنشت، به اعتبارات جنگی رأی مثبت دادند. رهبری حزب دست به اخراج اعضای ضد جنگ زد، و اعضای ضد جنگ همراه با جناح چپ که به اسپارتاکیستها معروف بودند، همراه با طرفداران برنشتاین، و سانتریستهای طرفدار کائوتسکی، از حزب سوسیال دموکرات انشعاب کردند، و حزب سوسیال دموکرات مستقل آلمان را ایجاد کردند. با پایان جنگ و سقوط امپراتوری آلمان، انقلاب ۱۹۱۸، و به قدرت رسیدن حزب سوسیال دموکرات با ائتلاف موقت مستقلها، اختلافات جناحی و بین حزبی ادامه یافت. رزا و لیبکنشت که با سقوط امپراتوری از زندان آزاد شده بودند، نقش مهمی در رهبری حرکات سیاسی به عهده گرفتند. در آخرین روزهای ۱۹۱۸، جناح چپ مستقلها همراه با اسپارتاکیستها، حزب کمونیست آلمان را ایجاد کردند. در کنفرانس مؤسس حزب، برنامهی حزب را رزا ارائه داد و در سخنرانی خود، بر ضرورت انقلاب بلافاصلهی سوسیالیستی و انتقال قدرت به شوراها تأکید کرد. جالب آن که علیرغم این موضع رادیکال، رزا برخلاف نظر اکثریت کنفرانس خواستار شرکت حزب کمونیست در انتخابات مجلس ملی بود که قرار بود بهزودی برگزار شود. اما موفق نشد که کنفرانس را قانع کند، و حزب انتخابات را تحریم کرد. | |||
در هفتهی اول ژانویهی ۱۹۱۹، تظاهرات متعددی صورت گرفت، و در برلین یک کمیتهی انقلابی تشکیل شد. رزا در آن مقطع قیام را زودرس میدانست، اما کمیتهی انقلابی در میان هرجومرج و آشوبهایی که از کنترل حزب خارج شده بود، عجولانه بیانهای را ازجمله با امضای لیبکنخت صادر کرد و برکناری دولت را اعلام نمود. دولت و جناح راست هم از قبل، از ترسِ تکرار تجربهی انقلاب روسیه، مهیا بود و شبهنظامیان دستراستی فرای کورپ را آمادهی سرکوب تظاهرات کرد. | |||
در ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹ در محل اختفایش در محلۀ «ویلمرسدورف» در برلین که لو رفته بود، به همراه کارل لیبکنشت (از رهبران حزب کمونیست آلمان) دستگیر شد. آنها را به هتل مجلل «ادن»، جائیکه روز بعد لشکر گارد سواره نظام، مرکز فرماندهی خود را در آنجا مستقر کرد، بردند. با قنداق تفنگ به جان رزا لوکزامبورگ افتادند سپس به شقیقهاش شلیک کردند و پیکرش به | === سرانجام رزا === | ||
در ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹ در محل اختفایش در محلۀ «ویلمرسدورف» در برلین که لو رفته بود، به همراه کارل لیبکنشت (از رهبران حزب کمونیست آلمان) دستگیر شد. آنها را به هتل مجلل «ادن»، جائیکه روز بعد لشکر گارد سواره نظام، مرکز فرماندهی خود را در آنجا مستقر کرد، بردند. با قنداق تفنگ به جان رزا لوکزامبورگ افتادند سپس به شقیقهاش شلیک کردند و پیکرش به کانال لاندور در برلین افکنده شد. ماهها بعد، آب جسد او را که ديگر قابل شناسايی نبود، به کناری راند. روزا لوکزامبورگ تنها به وسیلهی دستکش و عکسی کوچک در قابی که بهمراه داشت شناسايی شد. | |||
=== ویژگی برجسته رزا لوکزامبورگ === | === ویژگی برجسته رزا لوکزامبورگ === |
ویرایش