کاربر:Hossein/1415صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
خط ۳: خط ۳:
پرویز ثابتی با نام رمز بامداد مشهورترین چهره دستگاه امنیتی و سرکوب شاه به نام [[ساواک]]، زاده ۱۳۱۵ در بخش سنگسر سمنان است. در سال ۱۳۳۷ هم‌زمان با فارغ التحصیلی در رشته قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران به استخدام ساواک درآمد و در سال ۱۳۴۵ به ریاست اداره یکم اداره کل سوم ساواک منصوب شد. در سال ۱۳۴۹ معاون دوم اداره کل سوم ساواک شد و در اوج سالهای سرکوب نظام شاه در سال ۱۳۵۲ به جای ناصر مقدم رئیس اداره کل سوم ساواک شد و آن را تا هنگام خروج از کشور در ۹ آبان ۱۳۵۷ که با نام مستعار عالیخانی از طریق فرودگاه مهرآباد به لندن و سپس به آمریکا رفت این سمت را داشت. پرویز ثابتی جدای از سمت‌های رسمی عملا فرد شماره دو ساواک از به فاصله کوتاهی بعد از استخدامش بشمار می‌آمد. او به مدت ۲۰ سال در دوره‌های تیمور بختیار، حسن پاکروان، نعمت الله نصیری و ناصر مقدم در مقام خود در ساواک ثابت ماند و به عنوان معاون، سیاست و شیوه هدایت ساواک را بعهده داشت. علاوه بر سوابق فوق در تاریخ ۸ / ۷ / ۴۳ از سوی نخست‌وزیری به معاونت سازمان رهبری جوانان منصوب گردید و در ۱۹ مهر ۱۳۴۹ از سوی دفتر شاهنشاهی به آجودانی کشور انتخاب شد. پرویز ثابتی از بانیان استفاده از شکنجه‌های هولناک به عنوان روشی در بازجویی به شمار می‌رفت، در خلال سالهای فعالیت خود، ساواک را به مخوف‌ترین شکل آن طی ۲۲ سال فعالیت این سازمان تبدیل کرد. ثابتی می‌گفت دولت باید با قاطعیت تمام، تظاهرات مردم در [[انقلاب ضد سلطنتی]] در سال ۱۳۵۷ را سرکوب کند و بلوا را بخواباند. ثابتی مدعی بود که اگر شاه اجازه می‌داد دست ساواک باز باشد و بتواند با دستگیری ۱۵۰۰ نفر از مقامات بلندپایه کشور و اعلام وضع ویژه، اوضاع را مهار کند، ورق برمی‌گشت و سلطنت نجات می‌یافت.
پرویز ثابتی با نام رمز بامداد مشهورترین چهره دستگاه امنیتی و سرکوب شاه به نام [[ساواک]]، زاده ۱۳۱۵ در بخش سنگسر سمنان است. در سال ۱۳۳۷ هم‌زمان با فارغ التحصیلی در رشته قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران به استخدام ساواک درآمد و در سال ۱۳۴۵ به ریاست اداره یکم اداره کل سوم ساواک منصوب شد. در سال ۱۳۴۹ معاون دوم اداره کل سوم ساواک شد و در اوج سالهای سرکوب نظام شاه در سال ۱۳۵۲ به جای ناصر مقدم رئیس اداره کل سوم ساواک شد و آن را تا هنگام خروج از کشور در ۹ آبان ۱۳۵۷ که با نام مستعار عالیخانی از طریق فرودگاه مهرآباد به لندن و سپس به آمریکا رفت این سمت را داشت. پرویز ثابتی جدای از سمت‌های رسمی عملا فرد شماره دو ساواک از به فاصله کوتاهی بعد از استخدامش بشمار می‌آمد. او به مدت ۲۰ سال در دوره‌های تیمور بختیار، حسن پاکروان، نعمت الله نصیری و ناصر مقدم در مقام خود در ساواک ثابت ماند و به عنوان معاون، سیاست و شیوه هدایت ساواک را بعهده داشت. علاوه بر سوابق فوق در تاریخ ۸ / ۷ / ۴۳ از سوی نخست‌وزیری به معاونت سازمان رهبری جوانان منصوب گردید و در ۱۹ مهر ۱۳۴۹ از سوی دفتر شاهنشاهی به آجودانی کشور انتخاب شد. پرویز ثابتی از بانیان استفاده از شکنجه‌های هولناک به عنوان روشی در بازجویی به شمار می‌رفت، در خلال سالهای فعالیت خود، ساواک را به مخوف‌ترین شکل آن طی ۲۲ سال فعالیت این سازمان تبدیل کرد. ثابتی می‌گفت دولت باید با قاطعیت تمام، تظاهرات مردم در [[انقلاب ضد سلطنتی]] در سال ۱۳۵۷ را سرکوب کند و بلوا را بخواباند. ثابتی مدعی بود که اگر شاه اجازه می‌داد دست ساواک باز باشد و بتواند با دستگیری ۱۵۰۰ نفر از مقامات بلندپایه کشور و اعلام وضع ویژه، اوضاع را مهار کند، ورق برمی‌گشت و سلطنت نجات می‌یافت.


== مقام امنیتی و فرد شماره دو ساواک ==
== پرویز ثابتی از عضویت تا ریاست در ساواک ==


پرویز ثابتی فرزند حسین، متولد 1315 تحصیلات مقدماتی را در دبستان حسینیه و شا‌ه‌پسند سنگسر و دبیرستان فیروز بهرام در تهران گذراند و پس از آن در دانشکده حقوق دانشگاه تهران از رشته حقوق در سال 1337 فارغ التحصیل شد. ثابتی از جمله کسانی بود که در رأس یک گروه از مأموران ساواک به اسرائیل اعزام شد و به احتمال قوی در همان مأموریت به استخدام موساد درآمد.  با ارتباطاتی که با «موساد» و عوامل این سازمان در ایران داشت حتی در امور مربوط به نمایندگیهای ساواک در خارج از کشور نیز، که خارج از حدود اختیارات او بود مداخله می کرد.
پرویز ثابتی فرزند حسین، متولد 1315 تحصیلات مقدماتی را در دبستان حسینیه و شا‌ه‌پسند سنگسر و دبیرستان فیروز بهرام در تهران گذراند و پس از آن در دانشکده حقوق دانشگاه تهران از رشته حقوق در سال 1337 فارغ التحصیل شد. ثابتی از جمله کسانی بود که در رأس یک گروه از مأموران ساواک به اسرائیل اعزام شد و به احتمال قوی در همان مأموریت به استخدام موساد درآمد.  با ارتباطاتی که با «موساد» و عوامل این سازمان در ایران داشت حتی در امور مربوط به نمایندگیهای ساواک در خارج از کشور نیز، که خارج از حدود اختیارات او بود مداخله می کرد.
خط ۶۴: خط ۶۴:


</ref>
</ref>
=== پرویز ثابتی قاتل و فاسد ===
سپهبد جعفرقلی صدری رئیس بخش شهربانی کمیته مشترک ادعا کرد که : ".... من حاضر شدم دو افسر و ۳۰ پاسبان در اختیار کمیته بگذارم و همین کار را هم کردم، اما باز متوجه شدیم که ثابتی به تنهایی عمل می‌کند و خودش با افرادش به خانه ای در نیروی هوایی حمله کرده و چند نفر را کشته و دستگیر کرده، ما ناچار تصمیم گرفتیم از کارهای او و مکالمات تلفنی اش اطلاعاتی حاصل کنیم. او همچنین گفت: سرهنگ مخفی، افسر اطلاعاتی را احضار کردم و به کمک تلفن‌چی شهربانی، از داخل دیوار، سیمی به تلفن ثابتی کشیدیم و از مکالماتش نوار برداشتیم. در آن نوار ثابتی از مردم، زمین و پول و فرش می‌خواست....."<ref name=":2">[https://farsi.alarabiya.net/views/2023/02/19/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C- کالبد شکافی «پرویز ثابتی»]</ref>


=== پرویز ثابتی طراح قتل ۹ زندانی سیاسی در تپه‌های اوین ۱۳۵۴ ===
=== پرویز ثابتی طراح قتل ۹ زندانی سیاسی در تپه‌های اوین ۱۳۵۴ ===
خط ۷۷: خط ۸۰:
=== اعدام خسرو گلسرخی و کرامت‌‌الله دانشیان با طراحی پرویز ثابتی ===
=== اعدام خسرو گلسرخی و کرامت‌‌الله دانشیان با طراحی پرویز ثابتی ===
ساواک شاه با برنامه‌ریزی پرویز ثابتی، نقشه‌ای برای دستگیری و زدن اتهاماتی بی‌اساس به وی پیاده کرد. شکنجه‌هایی که بی‌رحمانه‌ توصیف شده است نسبت به وی و یارانش اعمال شد... کیفرخواستی برای او تنظیم کرده و در نهایت حکم اعدام خسرو و رفیقش کرامت‌الله دانشیان را در ۲۹بهمن ۱۳۵۲ اجرا کردند.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D9%88%D8%A7%D9%81-%DA%AF%D9%84-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B9%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AE-%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA گلسرخی در طواف گل‌سرخ؛ ثابتی در قعر دوزخ نفرت]</ref>
ساواک شاه با برنامه‌ریزی پرویز ثابتی، نقشه‌ای برای دستگیری و زدن اتهاماتی بی‌اساس به وی پیاده کرد. شکنجه‌هایی که بی‌رحمانه‌ توصیف شده است نسبت به وی و یارانش اعمال شد... کیفرخواستی برای او تنظیم کرده و در نهایت حکم اعدام خسرو و رفیقش کرامت‌الله دانشیان را در ۲۹بهمن ۱۳۵۲ اجرا کردند.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D9%88%D8%A7%D9%81-%DA%AF%D9%84-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B9%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AE-%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA گلسرخی در طواف گل‌سرخ؛ ثابتی در قعر دوزخ نفرت]</ref>
== قتل یک شهروند توسط محافظ همسر پرویز ثابتی ==
در روزهای پایانی سال ۱۳۵۴ همسر ثابتی برای خرید کفش به کفاشی شارل ژردن در خیابان شاه‌عباس می‌رود. در هنگام پرداخت پول کفش متوجه می‌شود کیف‌پولش مفقود شده‌است. صاحب مغازه می‌گوید: «کسانی که داخل مغازه هستند خارج نشوند تا کیف پول خانم پیدا شود». در بین مشتریان، همسر یکی از قضات دادگستری نیز بوده‌است که با نامزد برادرش برای خرید آمده بودند. با وجود آمدن این جنجال، همسر قاضی اوستا از برادرش می‌خواهد به داخل مغازه بیاید و این هم‌زمان می‌شود با وارد شدن محافظ همسر ثابتی به مغازه. این محافظ که استوار ارتش بود هم راننده و هم محافظ همسر ثابتی بود. در درون مغازه بین این دو مشاجره و درگیری صورت می‌گیرد که استوار با اسلحه کمری خود به برادر همسر قاضی اوستا شلیک می‌کند که باعث شد وی به شدت زخمی شده و پس از دو هفته در بیمارستان فوت کند.


== پرویز ثابتی و انقلاب ضد سلطنتی ==
== پرویز ثابتی و انقلاب ضد سلطنتی ==
ثابتی مدعی بود در عرض ۴۸ ساعت می‌تواند بساط انقلاب را جمع کند. حسن علوی‌کیا قائم‌مقام ساواک در مصاحبه‌ای می‌گوید ثابتی به وی گفته است؛ "اعلی‌حضرت اجازه نمی‌دهند اگر اجازه بدهند ما در ظرف دو روز کلک همه‌شان را می‌کنیم... ، اگر اجازه می‌داد من در ظرف ۴۸ ساعت به تمام این غائله خاتمه می‌دادم!"
عباس میلانی در کتاب معمای هویدا، در مورد ثابتی می‌نویسد:
عباس میلانی در کتاب معمای هویدا، در مورد ثابتی می‌نویسد:


خط ۹۸: خط ۱۰۶:


== فعالیت ثابتی بعد از خروج از ایران ==
== فعالیت ثابتی بعد از خروج از ایران ==
احمدعلی انصاری، مشاور سابق رضا پهلوی در شرح اقدامات رضا پهلوی با کمک سازمان "سیا" می‌نویسد:
احمدعلی انصاری، مشاور سابق [[رضا پهلوی]] و از اقوام فرح دیبا و عضو دربار پهلوی که هم‌اکنون ساکن آمریکاست در شرح اقدامات رضا پهلوی با کمک سازمان "سیا" با یادآوری اینکه در سال ۱۹۸۴ سازمان سیا به رضا پهلوی پیشنهاد پرداخت ماهی ۱۵۰ هزار دلار را کرده و یکی از شرایط آن این بود که هر ماه ۵۰ هزار دلار به ثابتی پرداخت شود می‌نویسد:
 
  «همزمان با تصویب این بودجه، [ماهیانه یکصدو پنجاه هزار دلاری که سیا به رضا پهلوی می‌داد] سرو کله‌ی یار دیرین سازمان "سیا" که گفته می‌شود برای سازمان امنیتی اسرائیل "موساد" کار می‌کند، یعنی معاون معروف ساواک پرویز ثابتی پیدا شد. البته وقتی می‌گوییم سر و کله او پیدا شد. یعنی سایه او در جمع دیده شده، و الا او آفتابی نمی‌شد و عیّارانه می‌آمد و می‌رفت. شنیدم که از این بودجه، ماهیانه پنجاه هزار دلار سهم ثابتی شد تا شبکه جاسوسی در ایران شکل دهد و یا شبکه موجود خود را توسعه بخشد. که البته با موقعیت پیشین، که به او امکان شناسایی افراد قدیم ساواکی یا همکاری ساواک در ایران را می‌داد و همچنین با همکاری که با موساد می‌کرد، مناسب‌ترین فرد در این مورد بود. به ویژه که هنوز درون گود بود و مثل بسیاری از رجال قدیم با خروج از ایران، از گردش زمان بیرون نرفته بود.»<ref name=":3">احمدعلی مسعود انصاری، پس از سقوط، ص273-272</ref>
 
او بعدا در پاسخ به نکاتی که پرویز ثابتی در دامگه حادثه مطرح ساخت عنوان کرد:
 
در سال ۱۹۸۴آقای پهلوی به من گفت که آقای کیسی پیشهاد پرداخت ماهی ۱۵۰ هزار دلار را به ایشان کرده و یکی از شرایط آن این است که از این مبلغ هر ماه ۵۰ هزار دلار به آقای پرویز ثابتی پرداخت شود. من با اصل پول گرفتن ایشان از سازمان سیا مخالفت، و به ایشان گوشزد کردم که پدر ایشان تا روز فوت به دلیل نقش خارجی در کودتای ۲۸ مرداد، مورد انتقاد مردم ایران بوده است؛ پیشنهاد من برای انجام ملاقات با رئیس «سیا» این نبود که ایشان از این سازمان پول بگیرد، بلکه هدف در مرحله اول خلاص شدن از فشار اطرافیان شاهزاده، برای آوردن افراد مختلف این سازمان به داخل تشکیلات ایشان بود.


  «همزمان با تصویب این بودجه، [ماهیانه یکصدو پنجاه هزار دلاری که سیا به رضا پهلوی می‌داد] سرو کله‌ی یار دیرین سازمان "سیا" که گفته می‌شود برای سازمان امنیتی اسرائیل "موساد" کار می‌کند، یعنی معاون معروف ساواک پرویز ثابتی پیدا شد. البته وقتی می‌گوییم سر و کله او پیدا شد. یعنی سایه او در جمع دیده شده، و الا او آفتابی نمی‌شد و عیّارانه می‌آمد و می‌رفت. شنیدم که از این بودجه، ماهیانه پنجاه هزار دلار سهم ثابتی شد تا شبکه جاسوسی در ایران شکل دهد و یا شبکه موجود خود را توسعه بخشد. که البته با موقعیت پیشین، که به او امکان شناسایی افراد قدیم ساواکی یا همکاری ساواک در ایران را می‌داد و همچنین با همکاری که با موساد می‌کرد، مناسب‌ترین فرد در این مورد بود. به ویژه که هنوز درون گود بود و مثل بسیاری از رجال قدیم با خروج از ایران، از گردش زمان بیرون نرفته بود.»<ref>احمدعلی مسعود انصاری، پس از سقوط، ص273-272</ref>
دوم اینکه فکر می‌کردم اگر ایشان علاقه به داشتن رابطه با این سازمان دارد، این رابطه باید مطابق شأن ایشان و تنها در حد مشورتی باشد؛ آقای رضا پهلوی استدلال مرا قبول نکرد. من نیز با اینکه در آن زمان هم مسئول امور مالی شخصی ایشان بودم و هم مسائل مالی فعالیت‌های سیاسی ایشان را سرپرستی می‌کردم، از گرفتن آن پول اجتناب کردم. بنابراین مسئولیت گرفتن این پول به عهده آقای شهریار آهی محول گشت و تا جایی که می‌دانم پرداخت آن تا سال ۱۹۸۸ ادامه داشت. بعد از آن، آقای پرویز ثابتی برای دیدار آقای رضا پهلوی به ایالت کنتیکت می‌آمد و با ایشان ملاقات می‌کرد و با آقای احمد علی اویسی نیز دائما در ارتباط بود.<ref name=":3" />


== ظهور مجدد پرویز ثابتی و موج واکنش‌های اپوزسیون ==
== ظهور مجدد پرویز ثابتی و موج واکنش‌های اپوزسیون ==
پرویز ثابتی بعد از سالها زندگی غیر علنی برای اولین بار  طی مصاحبه‌ای که توسط عرفان قانعی‌فرد ترتیب داده شده بود کتابش را تحت نام دامگه حادثه معرفی کرد. این کتاب که ۶۷۰ صفحه است در اواخر سال ۱۳۹۰ توسط شرکت کتاب در لس آنجلس کالیفرنیا چاپ و دراوایل سال ۱۳۹۱ منتشر شده‌ است. او در این کتاب خودش را مخالف شکنجه نشان داد و در عوض به چهره‌هایی مثل دکتر محمد مصدق، دکتر علی شریعتی تاخت و اشتباهات تاریخی زیادی نیز در بر دارد. که از جمله محمدرضا سعادتی را که هرگز در زندان ساری نبود چندین بار در کنار تقی شهرام نشاند و و فرار او از زندان ساری را (با شهرام و احمدیان افسر زندان) توضیح داد، (صفحه ۲۶۷ کتاب)، «سیاوش کسرایی» را به مدیر کلی حزب توده ارتقاء داد، (صفحه ۵۸۱)...
پرویز ثابتی در دوران زندگی در آمریکا که مدیر شرکت «Paris Enterprises»<ref>Paris Enterprises, Inc. Overview»</ref> که در سال ۱۹۸۳ در آمریکا ثبت شده‌ است بود تنها مصاحبه صوتی کرده و از انتشار تصویر خود پرهیز می‌کرد. او بعد از سالها زندگی غیر علنی برای اولین بار  طی مصاحبه‌ای که توسط عرفان قانعی‌فرد ترتیب داده شده بود کتابش را تحت نام دامگه حادثه معرفی کرد. این کتاب که ۶۷۰ صفحه است در اواخر سال ۱۳۹۰ توسط شرکت کتاب در لس آنجلس کالیفرنیا چاپ و دراوایل سال ۱۳۹۱ منتشر شده‌ است. او در این کتاب خودش را مخالف شکنجه نشان داد و در عوض به چهره‌هایی مثل دکتر محمد مصدق، دکتر علی شریعتی تاخت و اشتباهات تاریخی زیادی نیز در بر دارد. که از جمله محمدرضا سعادتی را که هرگز در زندان ساری نبود چندین بار در کنار تقی شهرام نشاند و و فرار او از زندان ساری را (با شهرام و احمدیان افسر زندان) توضیح داد، (صفحه ۲۶۷ کتاب)، «سیاوش کسرایی» را به مدیر کلی حزب توده ارتقاء داد، (صفحه ۵۸۱)...


اما آنچه توجه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را در سطحی جهانی و گسترده به خود جلب کرد حضور پرویز ثابتی در کنار دختر و همسرش در تظاهرات سلطنت‌طلبان در لوس‌آنجلس بود. عکسی از او در کنار دخترش به صورتی گسترده در رسانه‌ها منتشر شد. و از آن پس در تظاهرات سلطنت‌طلبها در کشورهای اروپایی نیز در دست هواداران رضا پهلوی دیده شد.
اما آنچه توجه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را در سطحی جهانی و گسترده به خود جلب کرد حضور پرویز ثابتی در کنار دختر و همسرش در تظاهرات سلطنت‌طلبان در لوس‌آنجلس بود. عکسی از او در کنار دخترش به صورتی گسترده در رسانه‌ها منتشر شد. و از آن پس در تظاهرات سلطنت‌طلبها در کشورهای اروپایی نیز در دست هواداران رضا پهلوی دیده شد.
خط ۱۱۱: خط ۱۲۵:
=== اعتراض‌ها و شکایت‌ها از پرویز ثابتی ===
=== اعتراض‌ها و شکایت‌ها از پرویز ثابتی ===
شمار زیادی از زندانیان سیاسی از شکنجه خود در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک، که زیر نظر آقای ثابتی بوده، گزارش کرده‌اند.<ref name=":0" />
شمار زیادی از زندانیان سیاسی از شکنجه خود در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک، که زیر نظر آقای ثابتی بوده، گزارش کرده‌اند.<ref name=":0" />
رضا علوی در مقاله‌ای در العربیه فارسی نوشته است: آقای ثابتی ، ۴۴ سال می گذرد ، اما از هم تباران من و تو ، فراوان کسانی هستند که با کمر شکسته ، پاهای ورم کرده ، انگشتان بریده و چهره خونابه گون ، صورت خشمگین و صدای دهشتناک ترا بیاد دارند . در ان زمان جنازه های فراوانی را در شهر ها به نمایش گذاشتی. تو همچون " کرنون " حاکم آتن در ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از دفن جسد "پولونیکس" ، برادر " آنتیگونه" جلو گیری کردی. آیا به یاد داری؟ تبهکاری های زیاده حکومت اسلامی ساواک را به حاشیه و سایه رانده , اما شاهدان فراوانی حضور دارند و سرافراز و استوار ایستاده اند.<ref name=":2" />


==== گواهی ۱۳۱تن زندانیان سیاسی مجاهد ====
==== گواهی ۱۳۱تن زندانیان سیاسی مجاهد ====


۱۳۱ زندانی سیاسی مجاهد طی یک گواهی در رابطه با سابقه سرکوب‌گری پرویز ثابتی آورده‌اند:<blockquote>ما زندانیان سیاسی دیکتاتوری شاه خائن؛ با یادآوری‌ تجارب شخصی و مشاهداتمان از شکنجه‌های وحشیانه انقلابیون توسط ساواک از جمله قهرمانانی که زیر شکنجه به‌شهادت رسیدند،
۱۳۱ زندانی سیاسی مجاهد طی یک گواهی در رابطه با سابقه سرکوب‌گری پرویز ثابتی آورده‌اند:<blockquote>ما زندانیان سیاسی دیکتاتوری شاه خائن؛ با یادآوری‌ تجارب شخصی و مشاهداتمان از شکنجه‌های وحشیانه انقلابیون توسط ساواک از جمله قهرمانانی که زیر شکنجه به‌شهادت رسیدند،
۱٬۰۵۹

ویرایش

منوی ناوبری