اکبر هاشمی رفسنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

هاشمی رفسنجانی از اواخر دهه سی خورشیدی که برای طلبگی به قم رفته بود با خمینی آشنا شد. با تبعید خمینی، رفسنجانی در ایران به زندگی‌اش ادامه داد. عمده فعالیت وی پیش از انقلاب علاوه بر روضه‌خوانی، کارهای انتشاراتی بود. هاشمی رفسنجانی در مجموع از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ ۷ بار و مجموعاً ۴ سال و ۵ ماه به جرم هواداری از خمینی یا سازمان مجاهدین خلق ایران به زندان افتاد. هاشمی رفسنجانی همچنین پیوندهای عمیقی با حزب مؤتلفه اسلامی داشت. حزب مؤتلفه علاوه بر ترور حسنعلی منصور نخست‌وزیر شاه، به ترور رجال ملی و نویسندگان نیز شهرت داشت. از جمله ترور ناموفق شهید دکتر حسین فاطمی یار مصدق و ترور احمد کسروی نویسنده کتاب ارجمند تاریخ مشروطه ایران و تاریخ ۱۸ساله آذربایجان.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/136637 علی اکبر هاشمی رفسنجانی بهرمانی]</ref>

=== هاشمی رفسنجانی و سازمان مجاهدین خلق ایران ===

هاشمی رفسنجانی: فرزندان رفسنجانی ۵ فرزند دارد به نامهای فاطمه، محسن، فائزه، مهدی و یاسر. از بین دختران او تنها فائزه هاشمی وارد سیاست شد و یک بار نماینده مجلس رژیم شد. فاطمه هاشمی نیز در بنیاد امور بیماریهای خاص فعالیت دارد و محسن هاشمی رئیس سابق مترو تهران بود. مهدی هاشمی نیز مسئولیتهایی مانند ریاست سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت و ریاست مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی را برعهده داشته‌است.

=== هاشمی رفسنجانی از پیروزی انقلاب تا مرگ خمینی ===

هاشمی رفسنجانی پس از پیروزی انقلاب یکی از اعضای شورای انقلاب شد. همچنین او مدتی سرپرستی وزارت کشور را برعهده گرفت. او یکی از ۲۸ عضو اولیه و مؤسس جامعه به‌اصطلاح روحانیت مبارز (یک تشکل راست‌گرای سنتی) و همچنین یکی از اعضای مؤسس حزب جمهوری در سال اول پس از انقلاب بود. راه‌اندازی این جریانهای دست‌ساز توسط رفسنجانی و بهشتی با اشاره و موافقت خمینی بود که به‌منظور مقابله با محبوبیت توده‌یی و روزافزون سازمان مجاهدین خلق ایران صورت می‌گرفت. در آن دوره او نزدیک‌ترین فرد به خمینی بود و نقش «چشم و گوش» او را ایفا می‌کرد. به کمک او سپاه پاسداران در سال ۱۳۵۷ شکل گرفت. سرکوبهای خونین هموطنان عرب، کرد، ترکمن و بلوچ از اولین مأموریت‌های آن بود. هاشمی رفسنجانی پیوسته از مدافعان این سرکوب‌ها بود.  

==== هاشمی رفسنجانی و بحران گروگانگیری ====

هاشمی رفسنجانی از بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا به‌عنوان «یکی از بزرگترین اقدامات سازنده در تاریخ کشور» یاد کرد و این در حالی بود که در نتیجه این مذاکرات (که به‌عنوان قرارداد الجزایر معروف است) جمهوری اسلامی امتیازات زیادی به آمریکا داد. من‌جمله از بسیاری دعاوی مالی خود علیه آمریکا صرفنظر کرد. به‌همین خاطر، خیلی‌ها قرارداد الجزائر را به‌عنوان یک قرارداد استعماری می‌شناسند که به منافع ملی ایران لطمات زیادی زد. هاشمی رفسنجانی بعد از مرگ خمینی و شکستن شاخ جنگ‌طلبی رژیم در دهمین سالگرد ربودن انقلاب مردم توسط خمینی، در یک مصاحبه گفت که با توجه به تجارب این سالها گروگان‌گیری اشتباه بود.

هاشمی رفسنجانی و نقش او در مهم‌ترین نقاط سرفصلی جمهوری اسلامی هاشمی رفسنجانی با آغاز کار مجلس در ۷ خرداد ۱۳۵۹ اولین رئیس مجلس خمینی ساخته شد. مجلسی که خمینی با تقلبات نجومی اجازه نداد حتی یک مجاهد خلق پایش به این مجلس برسد. هاشمی رفسنجانی در بهار سال ۱۳۶۰ در عزل ابوالحسن بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا و سپس تصویب طرح عدم کفایت سیاسی او نقشی تعیین کننده داشت. هاشمی رفسنجانی نقش فعالی در ماجرای ایران-کنترا در بهار ۱۳۶۵ داشت؛ ولی این مذاکرات با افشاگری سیدمهدی هاشمی با شکست مواجه شد. افشای این روابط پنهانی که به «ایران‌گیت» معروف شد رسوایی رژیم نیرنگ کار را باز هم بیشتر کرد. سیدمهدی هاشمی مدتی بعد اعدام شد.

هاشمی در دوره جنگ، علاوه بر ریاست مجلس از جمله ائمه جمعه موقت تهران، نماینده (خمینی) در شورای عالی دفاع (بعد از کشته شدن مصطفی چمران در سال ۱۳۶۰)، و جانشین فرمانده کل قوا در ماه‌های پایانی جنگ ایران و عراق بود. سه ماه بعد از آن‌که هاشمی رفسنجانی در خرداد ۱۳۶۷ از سوی خمینی به جانشینی فرماندهی کل قوا منصوب شد، خمینی به قول خودش جام زهر آتش‌بس را سرکشید و آبرویش را با خدا معامله کرد و قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت را پذیرفت.

هاشمی رفسنجانی در کانون جنگ قدرت با خامنه‌ای خامنه‌ای در جهت‌گیری‌های سیاست خارجی با هاشمی اختلاف پیدا‌کرد. چرا که او نگران فروپاشی نظام ولایت در اثر عادی‌سازی روابط با غرب بود. در چنین شرایطی بود که گروه شبه‌نظامی انصار حزب‌الله به‌تدریج شکل گرفت گروهی که با جناح راست و سیدعلی خامنه‌ای ارتباط داشت. خامنه‌ای که از تابستان ۱۳۷۱ و همزمان با طرح مبحث تهاجم فرهنگی، در تلاش بود تا از قدرت هاشمی به نفع خود بکاهد در اختلافات میان هاشمی با محافظه‌کاران، طرف محافظه‌کاران را گرفت و مهره‌های نزدیک به هاشمی را یکی‌یکی برکنار کرد. هاشمی رفسنجانی با نزدیک شدن به پایان دور دوم ریاست جمهوری‌اش، تلاش کرد موانع قانونی باقیماندنش در پست ریاست‌جمهوری را کنار بزند، کمسیون فرهنگ و ارشاد مجلس، به اشارهٴ او تلاش کرد تا اصلاحیه‌ای را به تصویب برساند که بر اساس آن، هاشمی بتواند برای سومین بار پیاپی در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کند. این اقدام بی‌درنگ مورد اعتراض باند خامنه‌ای قرار گرفت.

او دو سال پس از اتمام دوران ریاست‌جمهوری خود و در سال ۱۳۷۸ در انتخابات مجلس ششم خیز ریاست مجلس را برداشت اما باند خامنه‌ای، با حرکتی تحقیر‌آمیز او را به‌عنوان نفر سی‌ام تهران، از صندوق درآورد و به او لقب «آقاسی» دادند. هاشمی رفسنجانی قبل از تحلیف به‌عنوان نماینده از این پست استعفا داد.

قدرت اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره ریاست‌جمهوری محمد خاتمی کاملاً رو به افول بود و هدف حمله تندروهای هر دو جناح قرار داشت در جریان قتل‌های زنجیره‌ای، اکبر گنجی در مقاله عالیجناب سرخپوش و عالیجنابان خاکستری به بررسی نقش او در این قتل‌ها پرداخت. غلامحسین کرباسچی، شهردار تهران و یکی از متحدان کلیدی او به زندان محکوم شد. با این‌حال به‌رغم کاهش چشمگیر قدرت وی، هم‌چنان ریاست مجمع تشخیص نظام را که ارگانی مهم بود برعهده داشت.

هاشمی رفسنجانی بار دیگر در نمایش انتخابات ریاست‌جمهوری رژیم در سال ۱۳۸۴ به‌زور آزمایی با خامنه‌ای و کاندید مطلوبش پاسدار احمدی‌نژاد پرداخت. اما باند خامنه‌ای به خواسته ولی‌فقیه ارتجاع، احمدی‌نژاد را از صندوقهای نمایش انتخابات ریاست‌جمهوری درآوردند و هاشمی رفسنجانی پس از انتخابات با صدور بیانیه‌یی اعلام کرد پاره‏ای اقدامات و دخالتهای سازمان‌یافته، انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۴ را آلوده کرده‌ است. تنش بین هاشمی و احمدی‌نژاد در جریان به‌اصطلاح انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۸۸ به‌صورت علنی خود را نشان داد، در مناظره تلویزیونی احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۸، احمدی‌نژاد اتهاماتی را به خانواده رفسنجانی وارد ساخت. هاشمی رفسنجانی نیز تنها سه روز قبل از انتخابات و در یک نامه سرگشاده به خامنه‌ای، ادعاهای احمدی‌نژاد را «دروغ، تهمت و خلاف‌گویی» خواند. نتایج انتخابات را از دید مردم مشکوک و تردیدآمیز خواند. هاشمی پس از آن در مناسبت دیگری گفت: حکومت پول دارد. نیرو دارد می‌تواند در خیابان آدم جمع کند ولی گروه مقابل یک عده استاد، دانشجو، کارگر، مدیر، صنعتگر هستند و درست نبود که بسیج و سپاه در مقابل مردم قرار داده شوند… چطور می‌شود میلیونها نفر در خیابان بیانند و بگویند در انتخابات تقلب شده‌است و به انتخابات تردید نکرد؟ هاشمی رفسنجانی از آن پس از سوی باند خامنه‌ای همسو با سران فتنه خوانده شد نزدیکانش به‌ویژه فائزه هاشمی و مهدی هاشمی دستگیر و یا تهدید به دستگیری شدند و کنترل او بر دانشگاه آزاد اسلامی به چالش کشیده شد از سوی دیگر با اعلام کاندیداتوری مهدوی کنی برای ریاست خبرگان در سال ۱۳۸۹، هاشمی از کاندیداتوری برای این سمت نیز استعفا داد و ریاست مجلس خبرگان را به مهدوی کنی واگذار کرد.<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-government-hashemi-rafsanjani/3669061.html سایت صدای آمریکا مقاله هاشمی رفسنجانی از اداره جنگ خونین تا سکوت در برابر کشتار مخالفان]</ref>

== رفسنجانی و قتل‌های زنجیره‌ای ==

== هاشمی رفسنجانی و تروریسم ==

هاشمی رفسنجانی و «حساب بانکی دویست میلیون دلاری» برای تأمین تروریست‌ها: روزنامه سوئیسی «تریبون دو ژنو» در شمارهٴ ۱۷ژوئن ۲۰۰۴ نوشت: «یک حساب بانکی به‌مبلغ دویست میلیون دلار افشا شد که ممکن است هزینهٴ ۴۰۰ عملیات تروریستی در اروپا را تأمین کرده باشد… این حساب بانکی که چند تن از سران رژیم ایران حق برداشت از آن را دارند با کارلوس منم، رئیس‌جمهور پیشین آرژانتین هم ارتباط پیدا می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که از این حساب دویست میلیون دلاری برای تأمین چهارصد عملیات تروریستی در اروپا استفاده شده است. سرویسهای مخفی رژیم ایران فرمان این عملیات را صادر کرده‌اند…. از این حساب ده میلیون دلار به حساب کارلوس منم، رئیس‌جمهور پیشین آرژانتین واریز شده تا او در برابر آن از ادامه تحقیقات پیرامون انفجار مرکز آمیا متعلق به یهودیان در بوئنوس‌آیرس که در آن ۸۶تن کشته و ۲۰۰تن مجروح شدند جلوگیری کند.

 

خمینی پس از سرکشیدن جام زهر قطعنامه ۵۹۸ فتوای کشتار فجیع و بی‌سابقه زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ را داد. آمران و عاملان این کشتار به‌طور عمده: رفسنجانی، خامنه‌ای، ری شهری (وزیر اطلاعات رژیم) علی فلاحیان (قائم مقام وزیر اطلاعات) موسوی اردبیلی (رئیس شورای عالی قضایی) و اعضای «کمیسیون موسوم به مرگ» بودند.

هاشمی رفسنجانی جاده صاف کن خامنه‌ای در جانشینی خمینی

بعد از مرگ خمینی، هاشمی رفسنجانی با کمک خامنه‌ای، تغییرات لازم در قانون اساسی را به‌گونه‌یی اعمال کرد تا با شرایط علی خامنه‌ای تطابق داشته باشد. برای نمونه شرط مرجعیت برای رهبر با تلاش او از قانون اساسی ۱۳۵۸ حذف شد. همزمان با آغاز دوران رهبری علی خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی نیز به‌ریاست مجمع تشخیص مصحلت نظام منصوب شد.