۱۳٬۱۳۴
ویرایش
(اصلاح ارقام) |
|||
خط ۳: | خط ۳: | ||
پدرش حافظ اسد از سال ۱۹۷۱ تا ۲۰۰۰ رئیسجمهور سوریه بوده است. حافظ اسد، سال ۲۰۰۰ در ۶۹ سالگی درگذشت. | پدرش حافظ اسد از سال ۱۹۷۱ تا ۲۰۰۰ رئیسجمهور سوریه بوده است. حافظ اسد، سال ۲۰۰۰ در ۶۹ سالگی درگذشت. | ||
در ۲۷ مه ۲۰۰۷، حافظ اسد برای یک دوره هفت ساله با | در ۲۷ مه ۲۰۰۷، حافظ اسد برای یک دوره هفت ساله با ۹۷٫۶ درصد از آرا به ریاست جمهوری انتخاب شد. احزاب مخالف اجازه ورود به کشور را نداشتند و اسد تنها نامزد انتخابات بود. احزاب مخالف سوریه زیر چتر اعلامیه دمشق، انتخابات را نامشروع و بخشی از استراتژی حکومت برای حفظ «نظام توتالیتر» محکوم کردند. اعلام نتایج با راهپیماییهای طرفدار دولت در سراسر کشور در تمجید از رژیم دنبال شد که در آن شهروندان «ارادت» خود را به رئیسجمهور اعلام میکردند و "فضیلت" خاندان اسد را جشن میگرفتند. | ||
در طول دهه ۲۰۰۰، سوریه با کمک کرده شمالی شروع به توسعه برنامه تسلیحات هستهای مخفی کرد، اما رآکتور هستهای مشکوک آن توسط نیروی هوایی اسرائیل در طی عملیات خارج از جعبه در سپتامبر ۲۰۰۷ منهدم شد. | در طول دهه ۲۰۰۰، سوریه با کمک کرده شمالی شروع به توسعه برنامه تسلیحات هستهای مخفی کرد، اما رآکتور هستهای مشکوک آن توسط نیروی هوایی اسرائیل در طی عملیات خارج از جعبه در سپتامبر ۲۰۰۷ منهدم شد. | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
حافظ اسد در صدد بود تا باسل اسد را جانشین خود کند اما در سال ۱۹۹۴، با مرگ باسل اسد در تصادف رانندگی، بشار اسد به سوریه بازگشت و با تغییر حداقل سن برای ریاست جمهوری از ۴۰ سال به ۳۴ سال در قانون اساسی، به ریاست جمهوری رسید. در ۲۸ آوریل ۲۰۱۴، بشار اسد برای شرکت در انتخابات ریاستجمهوری سوریه ثبت نام کرد و در ۴ مه ۲۰۱۴ صلاحیت وی و دو نفر دیگر، ماهر حجار و حسن النوری تأیید شد. بشار اسد نهایتاً با کسب ۸۸٫۷ درصد آرا مجدداً برای سومین دوره هفت ساله رئیسجمهور سوریه شد. | حافظ اسد در صدد بود تا باسل اسد را جانشین خود کند اما در سال ۱۹۹۴، با مرگ باسل اسد در تصادف رانندگی، بشار اسد به سوریه بازگشت و با تغییر حداقل سن برای ریاست جمهوری از ۴۰ سال به ۳۴ سال در قانون اساسی، به ریاست جمهوری رسید. در ۲۸ آوریل ۲۰۱۴، بشار اسد برای شرکت در انتخابات ریاستجمهوری سوریه ثبت نام کرد و در ۴ مه ۲۰۱۴ صلاحیت وی و دو نفر دیگر، ماهر حجار و حسن النوری تأیید شد. بشار اسد نهایتاً با کسب ۸۸٫۷ درصد آرا مجدداً برای سومین دوره هفت ساله رئیسجمهور سوریه شد. | ||
در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ که در ۲۶ مه برگزار شد، اسد برای با چهارم و این بار با کسب | در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ که در ۲۶ مه برگزار شد، اسد برای با چهارم و این بار با کسب ۹۵٫۲ درصد از آرا به ریاست جمهوری انتخاب شد. نیروهای مخالف اسد این انتخابات را تحریم کرده بودند و تنها ۳۸ درصد از مردم سوریه واجد شرایط شرکت در این انتخابات بودند. ناظران مستقل بینالمللی و همچنین نمایندگان کشورهای غربی این انتخابات را یک شوخی توصیف کردند. | ||
اگرچه اسد ساختارهای قدرت و کیش شخصیتی را که پدرش پرورش داده بود به ارث برد، اما وفاداری پدرش را نداشت و با نارضایتی فزایندهای علیه حکومت خود مواجه شد. در نتیجه به قدرت رسیدن او، بسیاری از اعضای گارد قدیم استعفا دادند یا پاکسازی شدند و حلقه درونی سیاسی جای خود را به افراد وفادار به بشار از طوایف علوی داد. برنامههای آزادسازی اقتصادی اولیه اسد نابرابریها را بدتر کرد و قدرت سیاسی-اجتماعی نخبگان وفادار به خانواده اسد در دمشق را بیشتر کرد. جمعیت روستایی سوریه، طبقات کارگر شهری، تجار، صنعتگران و مردم را از دژهای سنتی حزب بعث دور کرد. انقلاب سرو در لبنان در فوریه ۲۰۰۵، که با ترور رفیق حریری، نخست وزیر لبنان آغاز شد، اسد را مجبور کرد تا به اشغال لبنان توسط سوریه پایان دهد. پس از شروع قیام مردم و پیشرویهای اولیه انقلاب، حضور نظامی روسیه در سوریه از سال ۲۰۱۵ به بعد بهطور چشمگیری باعث تقویت موقعیت اسد شد. | اگرچه اسد ساختارهای قدرت و کیش شخصیتی را که پدرش پرورش داده بود به ارث برد، اما وفاداری پدرش را نداشت و با نارضایتی فزایندهای علیه حکومت خود مواجه شد. در نتیجه به قدرت رسیدن او، بسیاری از اعضای گارد قدیم استعفا دادند یا پاکسازی شدند و حلقه درونی سیاسی جای خود را به افراد وفادار به بشار از طوایف علوی داد. برنامههای آزادسازی اقتصادی اولیه اسد نابرابریها را بدتر کرد و قدرت سیاسی-اجتماعی نخبگان وفادار به خانواده اسد در دمشق را بیشتر کرد. جمعیت روستایی سوریه، طبقات کارگر شهری، تجار، صنعتگران و مردم را از دژهای سنتی حزب بعث دور کرد. انقلاب سرو در لبنان در فوریه ۲۰۰۵، که با ترور رفیق حریری، نخست وزیر لبنان آغاز شد، اسد را مجبور کرد تا به اشغال لبنان توسط سوریه پایان دهد. پس از شروع قیام مردم و پیشرویهای اولیه انقلاب، حضور نظامی روسیه در سوریه از سال ۲۰۱۵ به بعد بهطور چشمگیری باعث تقویت موقعیت اسد شد. | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
=== زندگی ماهر اسد برادر بشار === | === زندگی ماهر اسد برادر بشار === | ||
ماهر اسد، برادر کوچکتر بشار، فرمانده نیروهای ویژه و گارد ریاست جمهوری و لشکر چهارم زرهی سوریه بود و از جمله چهرههای اصلی در ساختار نظامی کشور به شمار میآمد. او به دلیل نقش مهمش در درگیریهای داخلی سوریه، همواره تحت تحریمهای بینالمللی قرار گرفت. ماهر به عنوان یکی از نزدیکترین افراد به بشار، در مدیریت بحرانهای امنیتی و نظامی کشور تأثیرگذار بوده و جایگاه ویژهای در ساختار قدرت سوریه داشت. او نقشی کلیدی در سرکوب اعتراضات و حفظ کنترل مناطق حیاتی سوریه داشت. در ماههای پایانی حکومت بشار، ماهر به یکی از اهداف مستقیم عملیات هوایی اسرائیل تبدیل شد. او در یکی از این حملات موشکی که در اکتبر | ماهر اسد، برادر کوچکتر بشار، فرمانده نیروهای ویژه و گارد ریاست جمهوری و لشکر چهارم زرهی سوریه بود و از جمله چهرههای اصلی در ساختار نظامی کشور به شمار میآمد. او به دلیل نقش مهمش در درگیریهای داخلی سوریه، همواره تحت تحریمهای بینالمللی قرار گرفت. ماهر به عنوان یکی از نزدیکترین افراد به بشار، در مدیریت بحرانهای امنیتی و نظامی کشور تأثیرگذار بوده و جایگاه ویژهای در ساختار قدرت سوریه داشت. او نقشی کلیدی در سرکوب اعتراضات و حفظ کنترل مناطق حیاتی سوریه داشت. در ماههای پایانی حکومت بشار، ماهر به یکی از اهداف مستقیم عملیات هوایی اسرائیل تبدیل شد. او در یکی از این حملات موشکی که در اکتبر ۲۰۲۳ انجام شد، کشته شد. این حمله به همراه سایر عملیاتهای اسرائیل و فشارهای بینالمللی، موجب تضعیف نهایی حلقه امنیتی رژیم اسد شد. مرگ ماهر اسد یکی از مهمترین ضربات به ساختار نظامی حکومت بود و بهعنوان نقطه عطفی در سقوط رژیم بشار اسد تلقی میشود. ماهر همچنین به دلیل ارتباطات تجاری و شبکههای مالی مرتبط با تولید و قاچاق مواد مخدر (از جمله کبتاگون) در سطح بینالمللی شناخته میشد که منابع مالی حیاتی برای رژیم فراهم میکرد. | ||
== جنگ داخلی سوریه == | == جنگ داخلی سوریه == | ||
خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
==== حمایت ایران ==== | ==== حمایت ایران ==== | ||
حمایت جمهوری اسلامی ایران و حزبالله لبنان از بشار اسد نقش کلیدی در بقای رژیم او در طول جنگ داخلی سوریه ایفا کرد. این حمایت در قالبهای نظامی، اقتصادی، و سیاسی از آغاز درگیریها تا سقوط رژیم در دسامبر | حمایت جمهوری اسلامی ایران و حزبالله لبنان از بشار اسد نقش کلیدی در بقای رژیم او در طول جنگ داخلی سوریه ایفا کرد. این حمایت در قالبهای نظامی، اقتصادی، و سیاسی از آغاز درگیریها تا سقوط رژیم در دسامبر ۲۰۲۴ ادامه داشت. در ادامه به جزئیات این حمایتها پرداخته شده است: | ||
حمایت نظامی | حمایت نظامی | ||
۱. نیروهای حزبالله لبنان: حزبالله از سال ۲۰۱۲ بهطور مستقیم در کنار نیروهای دولتی سوریه جنگید و در نبردهای مهمی از جمله بازپسگیری شهرهای استراتژیک مثل حلب و القصیر نقش داشت. با این حال، در سالهای پایانی، بهدلیل فشارهای داخلی لبنان و درگیری با اسرائیل، توان حزبالله برای ادامه حمایت نظامی کاهش یافت. | |||
۲. نیروهای نیابتی ایران: ایران با اعزام نیروهای سپاه قدس و شبهنظامیان تحت حمایت خود مانند لشکر فاطمیون (افغانها)، زینبیون و حشدالشعبی (عراقیها) حضور گستردهای در سوریه داشت. این نیروها به تقویت جبهههای نظامی اسد کمک کردند و در بازپسگیری مناطق تحت کنترل شورشیان سهم داشتند. | |||
۳. حملات پهپادی و تسلیحاتی: ایران سیستمهای تسلیحاتی پیشرفته و پهپادهای شناسایی و رزمی را در اختیار ارتش سوریه قرار داد تا برتری هوایی و تکنولوژیکی ایجاد کند. | |||
حمایت اقتصادی | حمایت اقتصادی | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۵۸: | ||
===== جنبشهای مردمی: ===== | ===== جنبشهای مردمی: ===== | ||
اعتراضات اولیه که در سال | اعتراضات اولیه که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، از سوی قشرهای مختلف مردم سوریه حمایت شد. این اعتراضات بعداً بهسرعت به یک قیام مسلحانه تبدیل شد. | ||
خط ۱۶۴: | خط ۱۶۴: | ||
اسرائیل با حملاتی محدود علیه مواضع حزبالله و سپاه قدس در سوریه بهطور غیرمستقیم به تضعیف حکومت بشار کمک کرد. | اسرائیل با حملاتی محدود علیه مواضع حزبالله و سپاه قدس در سوریه بهطور غیرمستقیم به تضعیف حکومت بشار کمک کرد. | ||
همکاری و هماهنگی بین این گروهها، به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و رقابتهای سیاسی، چالشبرانگیز بود. با این حال، آنها توانستند در سال | همکاری و هماهنگی بین این گروهها، به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و رقابتهای سیاسی، چالشبرانگیز بود. با این حال، آنها توانستند در سال ۲۰۲۴ نقشی کلیدی در سرنگونی دولت ایفا کنند. | ||
== زندانهای بشار اسد == | == زندانهای بشار اسد == | ||
زندانهای بشار اسد در سوریه بهدلیل وضعیت اسفناک و رفتار غیرانسانی با زندانیان، به یکی از نمادهای خشونت نظام حاکم تبدیل شدهاند. از زمان آغاز اعتراضات در سوریه در سال ۲۰۱۱، هزاران نفر از مخالفان، فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و حتی غیرنظامیان عادی به اتهامات مختلف بازداشت شدهاند. برخی از ویژگیها و حقایق درباره این زندانها عبارتاند از: | زندانهای بشار اسد در سوریه بهدلیل وضعیت اسفناک و رفتار غیرانسانی با زندانیان، به یکی از نمادهای خشونت نظام حاکم تبدیل شدهاند. از زمان آغاز اعتراضات در سوریه در سال ۲۰۱۱، هزاران نفر از مخالفان، فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و حتی غیرنظامیان عادی به اتهامات مختلف بازداشت شدهاند. برخی از ویژگیها و حقایق درباره این زندانها عبارتاند از: | ||
۱. شکنجه و اعدامهای گسترده: بر اساس گزارشها، بیش از ۱۷ هزار نفر در زندانهای رژیم، بهویژه زندان صیدنایا، به دلیل شکنجه و بدرفتاری جان باختهاند. تنها در این زندان، حدود ۱۳ هزار نفر بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ اعدام شدهاند. گزارشهای سازمانهای حقوق بشری نشان میدهد شکنجههای شدید فیزیکی و روانی، از جمله استفاده از شوک الکتریکی و آزار جنسی، بهطور سیستماتیک در این زندانها انجام میشود. | |||
۲. خشونت علیه زنان: زنان نیز بهطور خاص هدف آزار و شکنجه قرار میگیرند. این رفتارها نه تنها برای تنبیه فردی بلکه بهعنوان یک استراتژی جنگی برای شکستن روحیه جامعه به کار گرفته میشوند. | |||
۳. قانون سزار: یک عکاس سوری با نام مستعار "سزار"، تصاویری از هزاران زندانی که در اثر شکنجه در این زندانها کشته شده بودند، به خارج از کشور منتقل کرد. این تصاویر پایهگذار تحریمهای آمریکا علیه رژیم اسد تحت عنوان "قانون سزار" شد که جنایات انجامشده در این زندانها را برجسته میکند. | |||
۴. وضعیت بد بهداشتی و غذایی: زندانیان با شرایط بهداشتی بسیار ضعیف، نبود غذای کافی و دسترسی محدود به خدمات درمانی مواجه هستند. بسیاری از بازداشتشدگان در این شرایط طاقتفرسا جان خود را از دست دادهاند. | |||
۵. شمار بالای زندانیان و ناپدیدشدگان: تخمین زده میشود بیش از ۲۱۵ هزار نفر در بازداشت به سر میبرند و سرنوشت بسیاری از آنها نامشخص است. | |||
این رفتارها توسط نهادهای بینالمللی بهعنوان جنایات علیه بشریت شناخته شده و بارها محکوم شدهاند، اما همچنان ادامه دارند و بخش مهمی از ابزار سرکوب رژیم اسد محسوب میشوند | این رفتارها توسط نهادهای بینالمللی بهعنوان جنایات علیه بشریت شناخته شده و بارها محکوم شدهاند، اما همچنان ادامه دارند و بخش مهمی از ابزار سرکوب رژیم اسد محسوب میشوند | ||
خط ۱۹۹: | خط ۱۹۹: | ||
== سرنگونی بشار اسد == | == سرنگونی بشار اسد == | ||
در سال | در سال ۲۰۲۴، گروههای مخالف بشار اسد پیشرفتهای قابلتوجهی در جبهههای مختلف سوریه به دست آوردند و سرانجام در ماه دسامبر دمشق را بدون مقاومت جدی تصرف کردند. این پیشرویها نتیجه یک استراتژی هماهنگ و حمایت از سوی کشورهای خارجی بود. مهمترین گروههای فعال شامل "هیئت تحریر الشام"، "ارتش ملی سوریه" و چند گروه همپیمان دیگر بودند که از تاکتیکهای مختلف استفاده کردند. | ||
۱ - هیئت تحریر الشام: این گروه با حملات گسترده در استان ادلب و سپس حرکت به سمت حماه و حلب، مراکز استراتژیکی را تصرف کرد. آنها توانستند تجهیزات نظامی زیادی را از نیروهای دولتی سوریه به دست آورند و در برخی مناطق دهها سرباز را اسیر کنند. | ۱ - هیئت تحریر الشام: این گروه با حملات گسترده در استان ادلب و سپس حرکت به سمت حماه و حلب، مراکز استراتژیکی را تصرف کرد. آنها توانستند تجهیزات نظامی زیادی را از نیروهای دولتی سوریه به دست آورند و در برخی مناطق دهها سرباز را اسیر کنند. | ||
خط ۲۰۵: | خط ۲۰۵: | ||
۲ - ارتش ملی سوریه: این گروه که حمایت ترکیه را به همراه داشت، در عملیات "طلوع آزادی" مناطق شمالی حلب را تصرف کرد و با پیشروی به سمت مناطق داخلی، دستاوردهای مهمی به دست آورد. | ۲ - ارتش ملی سوریه: این گروه که حمایت ترکیه را به همراه داشت، در عملیات "طلوع آزادی" مناطق شمالی حلب را تصرف کرد و با پیشروی به سمت مناطق داخلی، دستاوردهای مهمی به دست آورد. | ||
۳ - پیشروی به سوی دمشق: گروههای مخالف پس از تصرف شهرهای حمص، دیرالزور و درعا به دمشق رسیدند. تسلط بر پایتخت در | ۳ - پیشروی به سوی دمشق: گروههای مخالف پس از تصرف شهرهای حمص، دیرالزور و درعا به دمشق رسیدند. تسلط بر پایتخت در ۱۸ آذر ۱۴۰۳ (دسامبر ۲۰۲۴) عملاً پایان حکومت بشار اسد را رقم زد. این پیشرویها بدون مقاومت جدی صورت گرفت و با شادی شهروندان همراه بود. | ||
این موفقیتها عمدتاً ناشی از ضعف نیروهای دولتی، هماهنگی مخالفان و کاهش حمایت روسیه و ایران از بشار اسد بود. تحولات نهایی بهویژه در حومه دمشق نشاندهنده پایان یک دوره طولانی جنگ داخلی در سوریه است | این موفقیتها عمدتاً ناشی از ضعف نیروهای دولتی، هماهنگی مخالفان و کاهش حمایت روسیه و ایران از بشار اسد بود. تحولات نهایی بهویژه در حومه دمشق نشاندهنده پایان یک دوره طولانی جنگ داخلی در سوریه است |
ویرایش