زندان فشافویه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زندان فشافویه،''' به زندان حسن‌آباد قم نیز معروف است. نام رسمی آن ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ است و در ٣٢ کیلومتری جنوب پایتخت ایران قرارگرفته است. این ندامتگاه به عنوان  اردوگاه ویژۀ محکومان مواد مخدر ساخته‌ شد. گزارش‌ها حاکی از رفتاری غیرانسانی با معتادان، سارق‌ها و زندانیانی است که اغلب از اقشار پایین جامعه هستند. از لحاظ موقعیت جغرافیایی این مکان در نزدیکی مراکزی مانند بلوکات پیانو قرار دارد.<ref>[https://balad.ir/p/زندان-فشافویه_prison-1XnLZsDCtHvjoH#13.41/35.35884/51.32533 نقشه و مسیریاب بلد]</ref> <ref name=":0">[https://ipa.united4iran.org/fa/prison/201/ اطلس زندانهای ایران - ندامتگاه تهران بزرگ (فشافویه)]</ref> [[پرونده:ندامتگاه تهران بزرگ.JPG|بندانگشتی|'''ندامتگاه تهران بزرگ یا زندان فشافویه در جاده حسن‌آباد قم''']]

زندان فشافویه در سال ۹۴ مورد بهره‌برداری قرارگرفت. ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ یا همان زندان فشافویه که برای ساخت آن ۱۵ سال وقت و حداقل   ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص دادند، از همان ابتدا «اردوگاهی برای کوچ محکومان مواد مخدر» نامیدند، هر چند بعدها همه محکومان زندان‌های تهران اعم از مجرمان مواد مخدر، مجرمان اقتصادی و متهمان سیاسی و عقیدتی را هم به آنجا کوچاندند. سازمان بهزیستی اعلام کرد که بارها برای نظارت بر زندان فشافویه درخواست داده اما تاکنون موفق به این کار نشده‌ است.<ref name=":2">[https://www.radiozamaneh.com/424095/ زندان فشافویه، قرنطینه‌ای غیرقابل نظارت در بیابان]</ref>

تاسیس زندان تهران بزرگ (فشافویه) به مذاکرات «[[محمدباقر قالیباف]]»، شهردار وقت تهران که امروز رییس مجلس شورای اسلامی است، با قوه قضاییه بر سر تصرف زمین‌های اطراف اوین در اواخر دهه ۸۰ برمی‌گردد؛ زمین‌های بایری که در ۳۰ کیلومتری جاده قم که قرار شد در اختیار سازمان زندان‌ها قرار گیرد تا خود زندانیان آن را بسازند. این‌گونه بود که زندان تهران بزرگ در بیابانی که هر متخصصی می‌توانست تشخیص دهد زیرساخت‌های لازم را ندارد، تاسیس شد و بدون تکمیل آن، زندانی پذیرفت.<ref name=":3">[https://iranwire.com/fa/blogs/55990/ روایت‌های زندان؛ فشافویه زندانی بدون سالن ملاقات است]</ref>

زندان فشافویه اگرچه از سال ۱۳۹۴ آغاز به کار کرد اما پس از [[اعتراضات آبان ۹۸]] نام آن بیش‌تر شنیده شد. این زندان محل نگه‌داری معترضان آبان ۹۸ و برخی از دیگر زندانیان سیاسی است. این زندانیان در تیپ ۵ نگه‌داری می‌شدند اما از تاریخ ۹ مهر ۹۹ به تیپ ۲ این زندان منتقل شدند. بنا بر اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط اطلس زندان‌های ایران، زندان تهران بزرگ به لحاظ رفاهی در شرایط بسیار نامناسبی دارد.<ref name=":7">[https://prisonatlas.com/تصاویر-زندانیان-فشافویه/ زندگی آن سوی دیوارهای بلند فشافویه]</ref>

گزارشی از سایت اکو این زندان را  این‌گونه توصیف می‌کند:<blockquote>«قبل از درِ اصلی فلزی بزرگ زندان، دکه‌ی کوچیکی وجود داره که هر چیزی رو که همراه داری باید اون‌جا تحویل بدی؛ یه کیسه بهت می‌دن و کارت شناسایی، کیف پول، حلقه، کارت بانکی و... رو باید بریزی توش. یه‌سری چیزها مثل کمربندت رو هم باید همون‌جا بندازی دور. هیچ‌کسی هیچ‌چیزی رو نمی‌تونه با خودش ببره تو زندان.» <ref name=":8">[https://www.aasoo.org/fa/articles/4484 زندان تهران بزرگ چه‌جور جایی است؟]</ref> جلوِ درِ ورودی زندان افسرنگهبان و تعدادی سرباز وظیفه ایستادن و شما وارد سالنی می‌شید که دورتادورش با کاشی آبی پوشیده شده. چهار تا کابین تو این سالن وجود داره که جلوِ اون‌ها پرده کشیدن به عنوان در؛ باید این‌جا لخت مادرزاد بشید و یکی تمام بدن شما رو بازرسی کنه؛ از توی دهن‌تون گرفته تا جاهای دیگه. در این مرحله شرم یا خجالت اصلاً مفهومی نداره؛ اگه دوست ندارید فحش بخورید باید سریع لخت بشید تا کارشون رو طبق پروتکل‌های زندان انجام بدن. این تجربه هر بار که شانس داشته باشید و بتونید برید مرخصی و برگردید باز تکرار می‌شه.<ref name=":8" />[[پرونده:عکس هوایی فشافویه ۱.JPG|بندانگشتی|'''عکس هوایی زندان فشافویه''']]اتاق رئیس زندان، رئیس حفاظت زندان و خوابگاه حفاظت بعد از قرنطینه به سمت تیپ‌ها قرار دارند. یک اتاق پخش فیلم که به آن «صدا و سیما» هم می‌گویند وجود دارد. بعد از اتاق صدا و سیما اتاقِ زیرِ هشت (محل استقرار افسرنگهبان) است.<ref name=":8" /></blockquote>

طبق گزارش سایت اکو سالنی به طول حدود هفت متر و عرض حدود پنج متر با دیوارها و سقف‌های بلند که یک توالت داغون هم دارد را بازداشتگاه موقت می‌گویند. <blockquote>«تو این سالن دو ردیف نیمکت آهنیِ U شکل به دیوارها چسبیده که شما باید روی اون‌ها بشینید و منتظر باشید؛ یه ساعت، دو ساعت، پنج ساعت. زمان مشخص نیست. اصلاً توی زندان زمان رو باید فراموش کنید و در نظر داشته باشید که اون‌جا هر یه ساعت چند ساعت می‌گذره و زمان کِش می‌آد. شما تو بازداشتگاه باید اون‌قدر بشینید تا سرباز و ماشینی پیدا کنن و شما رو بفرستن داخل». <ref name=":8" /></blockquote>

<blockquote>«قرنطینه» یا تیپ سه جاییه که برای یک تا دو هفته زندانی اون‌جا می‌مونه تا از نظر سلامت مشکلی نداشته باشه یا اگه شیشه و مواد مصرف کرده، خماری و نئشه‌گیش بپره یا اگه «انباری زده» تخلیه بشه. وارد قرنطینه که بشید باید دوش بگیرید؛ اون‌جا چندتا حمام وجود داره و به شما زیرپیرهنی، شورت و یه حوله می‌دن. بعد از حمام دیگه رسماً وارد سالن قرنطینه می‌شید. قرنطینه‌ی زندان تهران بزرگ دو طبقه‌ است، پایین چندتا اتاق با ظرفیت حدود بیست نفر داره و طبقه‌ی بالا هم دو تا سالن سرتاسری داره با ظرفیت هر کدوم پنجاه نفر.<ref name=":8" /></blockquote>

<blockquote>[[پرونده:عکس هوایی فشافویه.JPG|بندانگشتی|'''تصویر دیگری از موقعیت زندان فشافویه''']]وکیل‌بند خیلی شفاف به شما می‌گه اگه می‌خواید برید طبقه‌ی پایین توی اتاق و روی تخت بخوابی و کسی برات آشپزی کنه و غذای خوب بخوری، باید هفته‌ای یک‌ونیم تا دو میلیون تومن پول بدی وگرنه باید بری طبقه‌ی بالا و غذای «دُلی» بخوری. زندانی‌ها به غذای دولتی «دُلی» می‌گن. جیره‌ی هر زندانی روزی سه وعده غذای «دُلی»، دو تا پتو (یکی برای رو و یکی برای زیر)، یه زیرپوش، یه شورت، یه حوله، هر چهل روز یه شامپو کوچیک تخم‌مرغی و ماهی دو کیلو و هفتصد گرم قنده. جز این هر چی می‌خواید، از ظرف برای غذا خوردن تا قاشق و چنگال و مایع ظرف‌شویی و مسواک و... رو باید از فروشگاه زندان بخرید.<ref name=":8" /></blockquote>فریدون توللی از پتوهائی که در بدو ورود به زندانیان می‌دهند یاد کرده‌بود که پُر از «استفراغ، باقیماندۀ غذا و لکه‌های دیگر [...] است و [براحتی مشهود است که] چند سال شسته نشده و پُر از ساس و شپش» است. او از«چند بار برهنه کردن» زندانی تازه وارد در حضور دیگران و «با همان حالت برهنه، چند بار بشین- برپا» نمودن او یاد کرد و نیز نوشت که توالت و حمام در اطاق‌های جمعی پشت یک پرده قراردارد.<ref name=":1">[https://www.rfi.fr/fa/گزارش-نادر-فتوره%E2%80%8Cچی-از-«جهنم»-یا-همان-زندان-فشافویه-20180822/ایران گزارش نادر فتوره‌چی از «جهنم» یا همان زندان فشافویه]</ref>به گفته منبع مطلع، ساختمان قرنطینه تیپ دو قبلا کارگاه معرق‌کاری بوده و زندانیان برای ساختن کارهای دستی با چوب به آنجا می‌رفتند که اکنون به قرنطینه تبدیل شده است: <blockquote>

در هنگام ورود علاوه بر پتوها یک عدد لیوان یکبار مصرف پلاستیکی و یک عدد قاشق یکبار مصرف پلاستیکی به آنها داده می‌شود و به زندانی تاکید می‌شود که این قاشق و لیوان یکبار مصرف باید تا پایان قرنطینه حفظ شود چون برای آب و غذا خوردن فقط از همان‌ها می‌تواند استفاده کند. تعداد زندانیان در سلول‌های کوچک قرنطینه آنقدر زیاد است که عده‌ای مجبور می‌شوند روی زمین و زیر تخت‌ها بخوابند.<ref name=":2" />  

«بیش از ۵۰ درصد زندانیان قرنطینه معتادان تزریقی و کارتن‌خواب هستند که توان ایستادن روی پا ندارند و به جای انتقال به زندان باید به بیمارستان منتقل شوند». در چنین شرایطی «در کل قرنطینه فقط یک "افسر نگهبان" که مامور دولت است وجود دارد و مابقی امورات زندان اعم از پذیرش، خدمات، آشپزی، ناظر شب، انتقال مددجو به زندان توسط خود زندانیان اداره می‌شود. به غیر از یک افسرنگهبان، یک روحانی (مسئول فرهنگی) و یک "مددیار" نیز از "پرسنل" هستند که البته وجودشان هیچ خاصیتی برای زندانیان ندارد».

«حتی تجربه یک شب قرنطینه زندان فشافویه، بی‌تردید لطمات جبران‌ناپذیری بر جسم و روح افراد باقی می‌گذارد که اثر آن برای ابد باقی خواهد ماند».<ref name=":1" />

در سلول‌های قرنطینه «سه تخت سه طبقه و دو پتو در کف اتاق وجود دارد. دو پنجره فوقانی فاقد شیشه است، کولر و شوفاژ وجود ندارد، آب از ساعت ۴ بعد از ظهر تا ۷ صبح قطع است». در این سلول‌ها «به شکلی نانوشته نظامی طبقاتی و سلسله مراتبی حاکم است؛ به طوریکه "تخت‌خواب‌های پنجره‌ای" متعلق به باسابقه‌ترین و یا گردن‌ کلفت‌ترین افراد سلول است (محکومان حبس طویل‌المدت موسوم به "حبس‌کش‌ها"، موادفروشان عمده، اشرار، دعوایی‌ها و سرقتی‌های سنگین) تختخواب‌های عادی (طبقاتی که به پنجره دید ندارند) متعلق به "رده‌ای"‌ها (خرده‌فروشان مواد، کیف‌قاپ‌ها، سرقتی‌های پرونده سبک و....) و کف سلول متعلق به "کف‌خوابها" (معتادان، افغانی‌ها و تازه‌واردان) است».

شرایط کف‌خوابها «چیزی شبیه تجربه "تابوت" ست. آنها به دلیل کمبود جا در زیر تخت، به تخت تکیه می‌دهند و بدین ترتیب از هرگونه قدرت تحرک، منفذ نور و جریان هوا محروم می‌شوند». نادر فتوره‌‌چی می‌نویسد «بوی تعفن ناشی از تعرق بدن و زخم‌های عفونی در سلول‌ها باورکردنی نیست و چون معتادان تزریقی در قرنطینه خماری پس می‌دهند، توان انتقال به محفظه موسوم به "دستشویی" برای شستشو ندارند واین امر باعث افزایش بوی تعفن در سلول می‌شود.<ref name=":1" />

بعد از قرنطینه اول که حدود یک هفته به طول می‌انجامد زندانیان به قرنطینه دوم به مدت ۴۵ روز منتقل می‌شوند که وضعیت چندان متفاوتی با قرنطینه اول ندارد.<ref name=":2" />

«در داخل بند مثلا با سیمان دمبل درست می‌کردند یا بعضی وسایل را به صورت محدود در اختیارشان می‌گذاشتند. بعضی وسایل ورزشی که در پارک‌ها وجود دارد در داخل بند هم هست، ولی همه آنها خراب هستند.»<ref name=":6" /></blockquote>

بنا بر گزارش سایت اکو به هر ساختمون مجزا که تعدادی زندانی داخلش زندگی می‌کنند، تیپ گفته می‌شود. زندان فشافویه ۶ تیپ دارد. هر تیپ، مخصوص بخشی از زندانی‌هاست. <blockquote>اگه جرم شرارت، دزدی، خفت‌گیری، دعوا و شبیه این‌ها باشه می‌‌فرستنت تیپ چهار یا تیپ دو و تیپ یک. اگه جرمت اقتصادی باشه، مثل کلاهبرداری، اختلاس، رد مال، مهریه و... ساکن تیپ پنج هستی. تیپ‌های زندان هیچ ارتباطی با هم ندارن و کاملاً از هم جدان و زندانی‌ها اصلاً امکان گشتن و رفتن از تیپی به تیپ دیگه رو ندارن مگه این‌که به‌خاطر شرایط خاصی درخواست بدن...<ref name=":8" /></blockquote>

بند جوانان در میان زندانیان به دره شاپرک‌ها معروف است. این در گزارشی که ایران وایر به نام روایت‌های زندان تهیه کرده است آمده است. در این گزارش که تاریخ ۷ بمن ۱۳۹۹ را دارد در رابطه با این بند آمده است:<blockquote>«شرایط وحشتناک است؛ آب قابل آشامیدن نیست، تاسیسات بهداشتی معیوب هستند و حمام و توالت سهمیه‌بندی است. نیم‌ساعت در روز آب داغ داریم. بند کثیف است و پر از جمعیت. یک ملاقه عدس پر از سنگ و سوسیس‌های گندیده توقیفی، غذایی است که باید بخوریم. ساس و موش حتی از جمعیت ما هم بیشتر است. بهتر است بگویم این‌جا، دره شاپرک‌ها، یک روی دیگر جهنم است.»<ref name=":10">[https://iranwire.com/fa/blogs/45505/ روایت‌های زندان؛ دره‌ شاپرک‌ها؛ بند جوانان زندان تهران بزرگ]</ref></blockquote>در دره شاپرک‌ها انجام هیچ ورزشی مجاز نیست و حتی تمام بطری‌های آب معدنی که در بندهای دیگر به جای دمبل مورد استفاده قرار می‌گیرند، از این بند جمع‌آوری می‌شوند. جمعیت بالای زندانیان، رعایت بهداشت را به یک شوخی تبدیل کرده، در نتیجه بیماری‌های پوستی شایع است. این‌جا، در این بندها بیماری‌هایی مثل «هپاتیت» و «ایدز» به آسانی منتقل می‌شوند.<ref name=":10" />

«رضا» یکی دیگر از زندانیانی است که به تازگی به دره شاپرک‌ها منتقل شده است. او از خشونت‌هایی روایت می‌کند که افسران نگهبان و زندان‌بان‌ها بر نوجوان‌ها و جوان‌ها اعمال می‌کنند: <blockquote>«ماموران حفاظت یا افسر نگهبانی که در بند می‌ریزند، همه را کتک می‌زنند. آن‌قدر می‌زنند که خودشان خسته می‌شوند. هر وقت هم که می‌خواهند یک زندانی را منتقل کنند یا برای تنبیه به سوییت [سلول انفرادی] بفرستند، بیرون از بند با لوله و چوب به جانش می‌افتند. همین چند وقت پیش بود که جوان ۱۸ یا ۱۹ ساله‌ای را که به خاطر ضربه‌های افسر نگهبان چشمش را از دست داده بود، برای تخلیه چشم به بیمارستان فارابی بردند.»<ref name=":10" /></blockquote>

در گزارشی که توسط جواد توللی در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ تهیه شده و در سایت تریبون زمانه منتشر شده آمده است:<blockquote>متهمین با دستبند و پابند و سوار ماشین ون (داخل اتاق قفس مانند ون) از درب اصلی زندان که روبروی جاده‌ی چرم شهر قرار گرفته؛ وارد زندان می‌شوند. از ابتدای ورود با توهین و سروصدا با زندانیان برخورد می‌شود. ابتدا محتویات جیب زندانی خالی می‌شود و بغیر از مدارک شناسایی و پول نقد بقیه چیزها را دور می‌ریزند. بعد تا آمدن افسر نگهبان در سالنی که جلوی اتاق اداری زندان واقع شده، زندانی را مجبور می‌کنند رو به دیوار بایستد. بعد از حدود نیم ساعت و تحویل مدارک بازداشتگاه به بخش اداری، دست و پای زندانیان را باز می‌کنند و آنها را مجبور می‌کنند در محوطه سالن و جلوی افراد دیگر لباسهای خود را دربیاورند و کاملا برهنه شوند سپس مامور زندان و چند سرباز همراه آن مامور برای احتمالا تفریح و یا تحقیر زندانی، او را مجبور میکنند که با همان حالت برهنه چندبار بشین-برپا برود. درصورت اعتراض زندانی هم با توهین و سروصدا می‌گویند که احتمال دارد مواد مخدر یا اشیا دیگر در مقعد زندانی جاساز شده و با این کار می‌خواهند مطمئن شوند که زندانی چیز اضافه‌ای با خود به داخل زندان نمی‌برد. سپس لباسهای زیر، کمربند، بندکفش و جورابهای زندانی را داخل سطل آشغال می‌ریزند و از زندانی می‌خواهند بقیه لباسهای خود را بپوشد. بعد از آن زندانیان به داخل بخش اداری می‌روند و تک تک جلوی دوربین می‌ایستند تا از چهره آنها عکس گرفته شود. همزمان مشخصات زندانی پرسیده می‌شود تا با مشخصات قبلی تطبیق بدهند. بعد از این مرحله از زندانیان انگشت نگاری می‌شود. بعد از آن زندانیها را به صف کرده و بهمراه چند سرباز با دستبند پس از طی مسافت طولانی در محوطه زندان، به افسر نگهبان قرنطینه ۱۰-۵ روزه (اندرزگاه یک_سالن دو) تحویل می‌دهند. از این مرحله به بعد دستبند متهمین را باز می‌کنند و پس از به صف کردن به سمت انبار لباس میبرند. پس از گرفتن و دور انداختن کفشهای زندانیان؛ در آنجا یکبار دیگر افراد را مجبور می‌کنند در حضور یکدیگر کاملا برهنه شوند. سپس به هر زندانی یک شورت، یک زیرپوش، یک جفت دمپایی و یک حوله می‌دهند و پس از پوشیدن لباسهای زیر از زندانیان می‌خواهند مجددا شلوار و پیراهن خود را بپوشند. بعد از این مرحله بصورت فرمالیته زندانیان را جلوی بهداری به صف می‌کنند و پس از چند سوال و جواب سطحی پزشک زندان در مورد بیماریهای خاص و اعتیاد و پر کردن یک فرم، زندانیان را تحویل وکیل بند می‌دهند. (وکیل بندها معمولا از بین زندانیان با سابقه و دارای محکومیت طولانی انتخاب می‌شوند) زندانیها پس از طی چند راهرو به قرنطینه یک منتقل می‌شوند. هروکیل بند از بین زندانیانی که سابقه دعوا و چاقوکشی دارند و اصطلاحا «لات» هستند چند نفر را بعنوان انتظامات قرنطینه انتخاب کرده که این افراد مسئول برقراری نظم مورد نظر وکیل بند و افسر نگهبان هستند. به هر زندانی دو تخته پتو میدهند (هرکس که یکبار پایش به زندان فشافویه رسیده باشد می‌داند که پتوها چقدر کثیف هستند؛ روی پتوها استفراغ، باقیمانده غذا و لکه‌های دیگر کاملا مشهود است و اکثرا پتوها چند سال شسته نشده و پر از ساس و شپش است.) قبل از ورود به قرنطینه، هر زندانی پشت پرده‌ای که روبروی درب قرنطینه کشیده‌اند مجددا یکبار دیگر جلوی انتظامات کاملا برهنه و تفتیش می‌شود. (لازم است بگویم برهنه کردن زندانی جلوی جمع و آنهم به دفعات؛ نقض واضح حقوق زندانی و از بدترین اشکال تحقیر و شکنجه محسوب می‌گردد.)<ref name=":9">[https://www.radiozamaneh.com/393621/ زندان فشافویه قعر جهنم]</ref></blockquote>

یک منبع آگاه، شرایط زندان تهران بزرگ در این روزها (۲۶ آذر ۱۴۰۱) را چنین توصیف کرده است:<blockquote>«در هر اتاق ۱۸ تخت وجود دارد و حداقل ۱۰ نفر روی زمین می‌خوابند. روزانه سه وعده غذایی کم حجم و بسیار بدکیفیت به همراه ۲ عدد نان میان زندانیان توزیع می‌شود. آب لوله‌کشی نیز به دلیل شوری بیش از حد، قابل آشامیدن نیست. همچنین فروشگاه زندان اجناس را با قیمت بسیار بالایی به زندانیان می‌فروشد. برای استحمام، آب گرم در اختیار زندانیان قرار ندارد و تعداد زیادی به علت سرمای محیط، دچار سرما خوردگی شده‌اند. به‌علاوه نبود دارو و لوازم بهداشتی، موجب شیوع بیماری در بین زندانیان شده است.»<ref name=":4">[https://www.radiozamaneh.com/745971/ شرایط زندان مرکزی تهران بزرگ (فشافویه)، عادی‌سازی شرایط غیرانسانی]</ref></blockquote>

در تاریخ ۱۴۰۲/۵/۱۵ یک زندانی محبوس در زندان تهران بزرگ با نام جواد خیرخواهان از طریق بریدن رگ دست خود اقدام به خودکشی کرد و به بیمارستان خمینی تهران منتقل شد. هرانا ضمن اعلام این خبر نوشت آقای خیرخواهان از زندانیان متهم به جرائم مالی بوده و در تیپ ۵ سالن ۳ این زندان نکهداری می‌شده است.<ref name=":0" />

<blockquote>توی قرنطینه هیچ تفکیکی بین زندانی‌ها انجام نمی‌شه؛ یعنی جیب‌بُر و پزشکی که مثلاً به ‌خاطر چکِ برگشتی افتاده زندان یه جا هستن و برای همین هم خیلی‌ها که دست‌شون به دهن‌شون می‌رسه و تازه افتادن زندان و می‌ترسن، تلاش می‌کنن پول خرج کنن و توی اتاق باشن و تو سالن‌های بالا نیفتن.<ref name=":8" /></blockquote>مدت‌هاست که زندانیان سیاسی و بازداشت‌شدگان اعتراضات را هم اغلب بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در این زندان نگهداری می‌کنند. عدم رعایت اصل تفکیک جرائم نیز در سال‌های اخیر به ابرازی جهت آزار و تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی در دست مسئولان زندان و نیروهای امنیتی تبدیل شده است. زندانیان سیاسی همواره به این امر معترض بوده و همین مسئله نگرانی خانواده زندانیان و فعالین حقوق بشری را به دنبال داشته است.  عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، در مواردی جان زندانیان را مورد خطر قرار داده است و تحمل دوران حبس را برای آنها دشوارتر کرده است، به صورتی که زندانبان‌ها از این موضوع به مثابه ابزاری برای تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی استفاده می‌کنند.<ref name=":4" />

شمار زیادی از بازداشت‌شدگان [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات سراسری ۱۴۰۱]] که به این زندان منتقل شده‌اند، به دلیل سرمای شدید محیط زندان و مشکلات گرمایشی، به آنفلوانزا و سرماخوردگی مبتلا شده‌ و از رسیدگی پزشکی مناسب محروم‌اند. شرایط موجود در زندان به شیوع بیماری آنفلوانزا میان معترضان بازداشتی منجر شده است و آن‌ها به داروهای موردنیاز خود دسترسی ندارند. به علاوه، بهداری زندان نیز به وضعیت سلامتی آن‌ها رسیدگی نمی‌کند.<ref name=":5" />

احمد علیرضابیگی، از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی، در تاریخ ۲۷ مهر ۱۴۰۱ طی بازدیدی از زندان تهران بزرگ، ضمن تایید انتقال ۳ هزار شهروند بازداشت شده به فشافویه (اگرچه او ادعا کرده از این تعداد جز ۸۳۵ نفر بقیه با قرار وثیقه آزاد شده‌اند)، از انتقال ۱۳۰۰ نفر از زندانیان زندان اوین بعد از حادثه آتش‌سوزی این زندان خبر داد. این نماینده مجلس هم‌چنین به «کاستی‌هایی در زمینه بهداشت، تغذیه و دسترسی به تلفن برای زندانیان» و «تحت تاثیر فشار روانی» قرار داشتن زندانیان اشاره کرده بود که ناشی از وضعیت بلاتکلیفی است. علیرضابیگی همچنین به حضور ۲۰۰ دانش‌آموز در بین بازداشت‌شدگان اشاره کرده بود. احمد علیرضا‌بیگی در حالی از شرایط نامناسب بازداشتی‌ها در زندان تهران بزرگ صحبت به میان آورد که در تاریخ ۶ مهر ۱۴۰۱، دادستان کل کشور، محمدجعفر منتظری از زندان فشافویه به مدت دو ساعت بازدید کرد و گفته بود «همه بازداشت شدگان اعتراضات اخیر از شرایط خود اعلام رضایت کرده‌اند.<ref name=":4" />

«امیر» از زندانیان محبوس در تیپ یک زندان فشافویه است. او درباره ملاقات با مادرش در همین روزها برای «ایران‌وایر» می‌گوید:<blockquote>«مادر من برای ملاقاتم از همدان می‌آید. شب خانه خواهرم می‌ماند و صبح او را برای ملاقات می‌آورند. دادستانی نامه ملاقات حضوری داده است اما این‌جا می‌گویند که سالن نداریم. مادرم برای ملاقات کابینی باید چهار ساعت منتظر بنشیند تا یک ربع من را پشت این شیشه‌ها ببیند. با مشکلات دیدی که دارد، وانمود می‌کند من را می‌بیند. وضعیت بقیه بچه‌ها هم همین است. احمق‌ها نمی‌دانند دل زن و بچه زندانی به همین یک ربع خوش است. لااقل یک دستمال به شیشه‌ها که می‌توانند بکشند.»</blockquote>در ماه‌های اخیر، ملاقات‌های کابینی به دلیل ظرفیت‌ اندک سالن‌ها، هر دو هفته یک بار انجام می‌شود. خانواده‌های زندانیان باید خود را بین ساعت شش تا هفت صبح به زندان برسانند. نوبت‌دهی تا پایان زمان اداری طول می‌کشد و اغلب آن‌ها چند ساعتی معطل می‌شوند تا عزیزشان را از بند به سالن ملاقات بیاورند.

«مرتضی»، از دیگر زندانیان فشافویه هم برای «ایران‌وایر» روایت می‌کند که چهار سال است در این زندان حبس می‌گذراند اما طی دو سال شیوع ویروس کرونا، از دیدار با فرزندانش محروم مانده است:  <blockquote>«فرزندانم خیلی اذیت شدند. الان هم که مسوولان زندان می‌گویند سالن ملاقات ندارند. دختر هشت ساله من چه‌طور پشت شیشه پدرش را ببیند و در آغوش بکشد تا بلکه شب‌ادراری‌هایش تمام شوند؟ آخر یکی نیست به این‌ها بگوید مسلمان! زندانی هم اصلا اسیر، یک حقوقی بالاخره دارد. داخل این جهنم زندگی هم نداریم. ۵۰۰ نفر را با هشت دوش حمام در یک بند کرده‌اند. سر و تن‌مان ساس و شپش و گال گرفته است. به ازای هر تخت، سه نفر در بند هستند. اصلا این‌ها را تحمل کردیم، یک سالن ملاقات چیست که از ما دریغ کرده‌اند؟ زن و بچه‌های ما چه گناهی کرده‌اند که برای هزاران زندانی، ۳۰ کابین ملاقات تخصیص داده‌اند؟» </blockquote>سالن ملاقات هر روز هفته به زندانیان یک تیپ اختصاص دارد؛ تیپ‌هایی که به طور میانگین، چهار هزار زندانی را در خود جای داده‌اند. اما ۳۰ کابین ملاقات حداکثر به ۳۰۰ زندانی تا آخر وقت ملاقات می‌رسد. <ref name=":3" />

شرایط زندانیان سیاسی در زندان فشافویه به مراتب بدتر است. پرونده‎‌سازی، عدم رسیدگی پزشکی، توهین و تحقیر کلامی، قتل و شکنجه و رو در رو کردن با افراد شرور و خطرناک زندان مواردی هستند که زندانیان سیاسی به‌طور مداوم از آن ناخرسند بوده‌اند. آتنا دائمی، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق بشر، در توییتی به وضعیت وخیم زندان فشافویه پرداخت و نوشت: «زندانیان بسیاری در زندان فشافویه حین بازداشت یا تحت [[شکنجه]]، زخمی شده و آسیب جسمانی دیده‌اند و از دارو و رسیدگی پزشکی محرومند.»<ref name=":4" />

به گفته منبع آگاه زمانه یک‌شنبه ۱۴ دی  گارد زندان اتاق‌های سالن‌های شش، ۹ و ۱۰ تیپ دو را تفتیش و بازرسی کرده و همه وسایل زندانیان را به هم ریخته‌اند:<blockquote>«زندانیان خواب بودند که صبح ساعت ۱۰:۳۰ تعدادی آدم دم در اتاقشان رفته بودند و آنها را به حیاط منتقل کرده بودند. هرچه خواهش کرده بودند که اتاق را به هم نریزند، ظاهرا فایده نداشته. اول گفته بودند شما با بقیه فرق دارید اتاق را به هم نمی‌ریزیم و فقط بازرسی می‌کنیم. زندانیان را یک ساعت در حیاط نگه داشته بودند و وقتی آنان به اتاق بازگردانده می‌شوند، می‌بینند کل اتاق را به هم ریخته‌اند. همه تشت‌ها و وسایل‌ را وسط اتاق ریخته بودند. ساک‌های همه را بیرون انداخته بودند و وسایل‌ها با هم قاطی شده بود. خیلی از وسایل زندانیان را هم با خودشان برده‌اند البته. بعضی از آنها عروسک‌های نخی درست کرده بودند که آنها را هم برده بودند. حتی نسکافه‌های یکی از زندانیان را که خودش خریده بود، برده‌اند. در زندان اجازه داشتن چاقو و چیزهای برنده وجود ندارد؛ جز چاقوهای میوه‌خوری که از فروشگاه خود زندان باید خریداری کنند، اما این چاقو‌ها را هم برده‌اند. هیچ چیزی برای این بچه‌ها باقی نگذاشته‌اند.»<ref name=":6" /></blockquote>

در گزارش ایران‌وایر به تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۹۷ آمده است: سرکوب تجمع دراویش گنابادی در گلستان هفتم؛ با یورش و خشونت ماموران امنیتی، لباس شخصی‌ها و نیروهای سپاه ثارالله و همراهی یگان‌های ضدشورش [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی|نیروی انتظامی]] مواجه شد. در این حادثه نزدیک به چهارصد درویش حاضر در این محل با ضرب و شتم بازداشت و بدون هرگونه رسیدگی به آسیب‌های وارده به زندان فشافویه(تهران بزرگ) و آگاهی شاپور منتقل شدند.  در جریان این واقعه اغلب دراویش بدلیل شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای توسط ماموران دچار جراحت در نقاطی از بدن شده و همراه آن با باتوم، چوب و چماق، قمه، میله فلزی و شوکر مورد ضرب و شتم واقع شدند<ref name=":12">[https://iranwire.com/fa/features/29770-%D8%B9%DA%A9%D8%B3%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87/ عکس‌های دراویش بازداشتی در زندان فشافویه]</ref>

مهدی ایزدپناه از دراویش گنابادی محبوس در تیپ سه زندان فشافویه علاوه بر خکم ۵ سال زندان، دو سال هم تبعید به شهرستان سیرجان از توابع استان کرمان را در پرونده خود دارد.