کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران آب در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بحران آب در ایران'''، این روزها تبدیل به یکی از مسائل حیاتی روز جامعه شده است. ایران در دهه‌های اخیر با بحرانی آبی مواجه شده که ابعاد آن فراتر از یک چالش طبیعی است و به یک فاجعه انسانی، زیست‌محیطی و اقتصادی تبدیل شده است. سیاست‌های مخرب رژیم، از جمله سدسازی بی‌رویه، غارت منابع آبی توسط نهادهایی مانند [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']]، انتقال تبعیض‌آمیز آب بین مناطق، و بی‌توجهی عامدانه به هشدارهای علمی، کشور را به لبه پرتگاه رسانده است. گزارش‌های سایت‌های حکومتی از جمله سایت شبکه شرق، نشان می‌دهند که خشکسالی شدید در سال ۱۴۰۴ زندگی میلیون‌ها نفر را مختل کرده است، و منابع دیگر گستردگی این فاجعه را تأیید می‌کنند. پیش‌بینی‌هایی نظیر «تبدیل ایران به بیابان مطلق در ۳۰ سال آینده» آینده‌ای تیره را ترسیم می‌کنند که با افت شدید ذخایر سدها، نابودی تالاب‌ها، آلودگی منابع، و فروپاشی اکوسیستم‌ها همراه است. این بحران، که ریشه در فساد ساختاری و اولویت‌بندی سودجویی بر پایداری دارد، با سوءمدیریت رژیم ایران تشدید شده است؛ از غارت آب‌های زیرزمینی برای پروژه‌های وابستگان قدرت تا سرکوب اعتراضات مردمی در خوزستان و اصفهان، که به خشونت و خونریزی منجر شده است. در حالی که مردم با بی‌آبی، مهاجرت اجباری، ناامنی غذایی، و تهدید سلامت مواجه‌اند، نظم جمهوری اسلامی به جای راهکارهای پایدار، به انکار و فرافکنی روی آورده و حتی از سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین مدیریت آب، که می‌توانست این فاجعه را مهار کند، خودداری کرده است. این پژوهش با تکیه بر منابع موثق، ضمن افشای ناکارآمدی رژیم، راهکارهایی مانند توقف پروژه‌های مخرب، بازسازی زیرساخت‌ها، مدیریت پایدار منابع، و جلب مشارکت مردمی را پیشنهاد می‌دهد. هدف این مقاله، نه‌تنها افشای نقش حکومت در نابودی منابع آبی، بلکه ارائه چشم‌اندازی برای نجات ایران از این ورطه است، مشروط بر پایان یافتن حاکمیتی که آینده ملت را قربانی مطامع خود کرده است.

بحران آب در ایران پدیده‌ای نیست که یک‌شبه شکل گرفته باشد؛ ریشه‌های آن به دهه‌ها سیاست‌گذاری نادرست، غارت منابع طبیعی و بی‌توجهی به اصول توسعه پایدار بازمی‌گردد که همگی تحت حاکمیت جمهوری اسلامی شدت گرفته‌اند. پیش از انقلاب ۱۳۵۷، ایران اگرچه با چالش‌های اقلیمی مواجه بود، اما مدیریت منابع آبی کشور تحت برنامه‌های مدرن‌سازی پهلوی، مانند احداث سدهای هدفمند و توسعه سیستم‌های آبیاری، تا حدی متعادل بود. با این حال، پس از روی کار آمدن رژیم جمهوری اسلامی، این تعادل به‌تدریج از بین رفت و جای خود را به هرج‌ومرج زیست‌محیطی داد.

از سوی دیگر، نهادهای وابسته به رژیم، به‌ویژه سپاه پاسداران، از دهه ۱۳۸۰ به بعد با در دست گرفتن پروژه‌های عمرانی و کشاورزی، به برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی پرداختند. گزارش‌های متعدد از منابع مستقل نشان می‌دهند که شرکت‌های تحت کنترل سپاه با حفر چاه‌های غیرمجاز و انتقال آب به مناطق صنعتی وابسته به خود، دشت‌های حاصلخیز ایران را به زمین‌هایی خشک و غیرقابل کشت تبدیل کرده‌اند. این غارت سازمان‌یافته، همراه با عدم نظارت بر مصرف آب در بخش کشاورزی (که بیش از ۹۰ درصد منابع آبی کشور را مصرف می‌کند)، پایه‌های بحران کنونی را بنا نهاد.

=== ۳- نابودی تالاب‌ها و اکوسیستم‌های آبی ===

بحران آب در ایران تنها به کمیت محدود نمی‌شود؛ کیفیت آب نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. گزارش یورونیوز با عنوان «زمستان سخت ایران گذشت؛ آیا بحران بی‌آبی در تابستان گریبانگیر مردم می‌شود؟» نشان می‌دهد که کاهش جریان رودخانه‌ها و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، به آلودگی منابع آبی منجر شده است. به عنوان مثال، شوری آب کارون به دلیل سد گتوند و ورود فاضلاب‌های صنعتی و کشاورزی بدون تصفیه، این رودخانه را به منبعی غیرقابل استفاده تبدیل کرده است. رژیم، که نظارت بر آلودگی را به شرکت‌های وابسته به خود واگذار کرده، هیچ اقدامی برای جلوگیری از این روند انجام نداده است. این وضعیت، به‌ویژه در مناطق محروم، دسترسی به آب سالم را برای مردم دشوار کرده و سلامت عمومی را به خطر انداخته است.<ref name=":4" />

بحران آب در ایران به مرزهای کشور محدود نمی‌شود و منابع آبی فرامرزی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. گزارش رادیو زمانه با عنوان «سوءمدیریت، تشدیدکننده بحران آب در ایران» به کاهش سهم آب رودخانه‌هایی مانند هیرمند و ارس اشاره دارد که با کشورهای همسایه مشترک هستند. رژیم با سدسازی غیرمسئولانه و برداشت بیش از حد از این رودخانه‌ها، نه‌تنها اکوسیستم‌های داخلی را نابود کرده، بلکه تنش‌هایی را با کشورهایی مانند افغانستان و ترکیه ایجاد کرده است. به عنوان مثال، قطع جریان هیرمند به سیستان و بلوچستان، که نتیجه سوءمدیریت رژیم است، این منطقه را با بی‌آبی مواجه کرده و روابط دیپلماتیک را به خطر انداخته است. این ناکارآمدی، نشان‌دهنده بی‌توجهی رژیم به امنیت ملی و منطقه‌ای است.<ref name=":3" />

مناطق محروم ایران، به‌ویژه در شرق و جنوب کشور، بیش از سایر نقاط از بحران آب آسیب دیده‌اند. گزارش خبرگزاری برنا با عنوان «بحران خشکسالی بر ۹۸ درصد مناطق ایران سایه انداخت» نشان می‌دهد که سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان با خشکسالی شدید و نبود زیرساخت‌های کافی مواجه هستند. در این مناطق، که اغلب از تبعیض سیستماتیک رژیم رنج می‌برند، مردم به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و مجبور به استفاده از منابع غیربهداشتی شده‌اند. رژیم، که منابع مالی را صرف پروژه‌های نمایشی در مراکز قدرت می‌کند، این مناطق را به حال خود رها کرده و با سرکوب اعتراضات، صدای محرومان را خاموش کرده است. این تبعیض، ابعاد انسانی بحران را عمیق‌تر کرده است.<ref name=":1" />

=== ۱- مهاجرت اجباری و حاشیه‌نشینی ===

=== ۲- فروپاشی معیشت کشاورزان و ناامنی غذایی ===

با این حال، این فاجعه اجتناب‌ناپذیر نیست. مخالفان رژیم ایران، با پیشنهاد راهکارهایی مانند توقف پروژه‌های مخرب، بازسازی زیرساخت‌ها، مدیریت پایدار منابع، و جلب مشارکت مردمی، نشان داده است که نجات ایران از این بحران ممکن است، اما تنها با پایان یافتن حاکمیت کنونی و جایگزینی آن با سیستمی شفاف و مسئول. رژیم فعلی، که به جای حل مشکل به سرکوب و فرافکنی روی آورده، نه‌تنها توانایی مدیریت این بحران را ندارد، بلکه خود عامل اصلی آن است. از این‌رو، تغییر بنیادین در ساختار سیاسی ایران، ضرورتی فوری برای حفظ منابع آبی و جلوگیری از فروپاشی کامل کشور است. این مقاله، با تکیه بر شواهد مستند و تحلیل‌های علمی، فراخوانی است به مردم و نیروهای آزادی‌خواه برای ایستادگی در برابر سیاستی که سرزمین و آینده آن‌ها را نابود کرده، و تلاش برای ساخت ایرانی پایدار و عادلانه که در آن آب، این مایه حیات، به‌جای غارت، حفاظت شود.