۲۳۴
ویرایش
کاربر:Hamidreza/صفحه تمرین برنامه هسته‌ای ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
کاربر:Hamidreza/صفحه تمرین برنامه هسته‌ای ایران (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۴۰
، ۱۰ آوریلبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''چکیده''' | '''چکیده''' | ||
برنامه هسته‌ای ایران، پروژه‌ای است که از دهه ۱۹۵۰، با هدف اعلام‌شدهٔ تولید انرژی و تحقیقات صلح‌آمیز، آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات سیاست بین‌الملل تبدیل گردید. این برنامه، که در ابتدا با حمایت ایالات متحده تحت ابتکار «اتم برای صلح» شکل گرفت، پس از افشای فعالیت‌های مخفی در دهه ۲۰۰۰، و نگرانی‌ها از احتمال توسعه تسلیحات هسته‌ای، تحت نظارت شدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفت. [[برنامه جامع اقدام مشترک|توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام)]]، خروج آمریکا در ۲۰۱۸، و پیشرفت‌های فنی ایران تا سال ۲۰۲۵، از جمله غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد، این برنامه را به یک چالش جهانی تبدیل کرده است. برنامه هسته‌ای ایران و بررسی تاریخچه، پیشرفت‌های فنی، چارچوب‌های حقوقی، نقش افشاگری‌ها، تحریم‌ها، ابعاد نظامی، و پیامدهای سیاسی و امنیتی این برنامه، چالشی جهانی است که در وضعیت کنونی در سال ۲۰۲۵، تمامی نگاه‌ها را به سمت خود | برنامه هسته‌ای ایران، پروژه‌ای است که از دهه ۱۹۵۰، با هدف اعلام‌شدهٔ تولید انرژی و تحقیقات صلح‌آمیز، آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات سیاست بین‌الملل تبدیل گردید. این برنامه، که در ابتدا با حمایت ایالات متحده تحت ابتکار «اتم برای صلح» شکل گرفت، پس از افشای فعالیت‌های مخفی در دهه ۲۰۰۰، و نگرانی‌ها از احتمال توسعه تسلیحات هسته‌ای، تحت نظارت شدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفت. [[برنامه جامع اقدام مشترک|توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام)]]، خروج آمریکا در ۲۰۱۸، و پیشرفت‌های فنی ایران تا سال ۲۰۲۵، از جمله غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد، این برنامه را به یک چالش جهانی تبدیل کرده است. برنامه هسته‌ای ایران و بررسی تاریخچه، پیشرفت‌های فنی، چارچوب‌های حقوقی، نقش افشاگری‌ها، تحریم‌ها، ابعاد نظامی، و پیامدهای سیاسی و امنیتی این برنامه، چالشی جهانی است که در وضعیت کنونی در سال ۲۰۲۵، تمامی نگاه‌ها را به سمت خود جلب کرده است و تصمیم‌گیری‌های خطیری را از جانب مناصب عالی حکومتی ایران، آمریکا و کشورهای غرب، به همراه خواهد داشت. | ||
=== تاریخچه و زمینه === | === تاریخچه و زمینه === | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
در دهه ۱۹۷۰، با افزایش درآمدهای نفتی، ایران اهداف بلندپروازانه‌تری را دنبال کرد. سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI) در سال ۱۹۷۴، تحت رهبری اکبر اعتماد تأسیس شد و برنامه‌ای برای تولید ۲۳٬۰۰۰ مگاوات برق هسته‌ای تا پایان قرن بیستم تدوین گردید. قراردادهایی با شرکت زیمنس آلمان برای ساخت نیروگاه بوشهر و با اورودیف (Eurodif) فرانسه برای تأمین اورانیوم غنی‌شده امضا شد و ایران ۱٫۱۸ میلیارد دلار در اورودیف، سرمایه‌گذاری کرد و سهمی ۱۰ درصدی به دست آورد. اما انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، این همکاری‌ها را متوقف کرد. دولت جدید، تحت رهبری [[روح‌الله خمینی]]، این برنامه را به‌عنوان نمادی از وابستگی به غرب رد کرد. شرکت زیمنس کار روی نیروگاه اتمی بوشهر را در حالی متوقف کرد که یک رآکتور ۵۰ درصد و دیگری ۸۵ درصد تکمیل شده بود و تأمین سوخت از سوی آمریکا و فرانسه نیز قطع شد. | در دهه ۱۹۷۰، با افزایش درآمدهای نفتی، ایران اهداف بلندپروازانه‌تری را دنبال کرد. سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI) در سال ۱۹۷۴، تحت رهبری اکبر اعتماد تأسیس شد و برنامه‌ای برای تولید ۲۳٬۰۰۰ مگاوات برق هسته‌ای تا پایان قرن بیستم تدوین گردید. قراردادهایی با شرکت زیمنس آلمان برای ساخت نیروگاه بوشهر و با اورودیف (Eurodif) فرانسه برای تأمین اورانیوم غنی‌شده امضا شد و ایران ۱٫۱۸ میلیارد دلار در اورودیف، سرمایه‌گذاری کرد و سهمی ۱۰ درصدی به دست آورد. اما انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، این همکاری‌ها را متوقف کرد. دولت جدید، تحت رهبری [[روح‌الله خمینی]]، این برنامه را به‌عنوان نمادی از وابستگی به غرب رد کرد. شرکت زیمنس کار روی نیروگاه اتمی بوشهر را در حالی متوقف کرد که یک رآکتور ۵۰ درصد و دیگری ۸۵ درصد تکمیل شده بود و تأمین سوخت از سوی آمریکا و فرانسه نیز قطع شد. | ||
[[جنگ ایران و عراق]] در (۱۹۸۰–۱۹۸۸) توسعه این برنامه را برای یک دهه به تعویق انداخت، اما در سال ۱۹۸۱، AEOI فعالیت خود را از سر گرفت و برنامه احیای نیروگاه‌های هسته‌ای آغاز شد، که زمینه‌ساز مراحل بعدی این پروژه شد.<ref>[https://www.stimson.org/2023/irans-nuclear-program-has-a-long-history-of-advances-setbacks-and-diplomatic-pauses/ Iran’s Nuclear Program: A History of Advances, Setbacks and Diplomatic Pauses" - Stimson Center]</ref> <ref>[https://world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-g-n/iran "Nuclear Power in Iran" - World Nuclear Association]</ref> | [[جنگ ایران و عراق]] در (۱۹۸۰–۱۹۸۸) توسعه این برنامه را برای یک دهه به تعویق انداخت، اما در سال ۱۹۸۱، AEOI فعالیت خود را از سر گرفت و برنامه احیای نیروگاه‌های هسته‌ای آغاز شد، که زمینه‌ساز مراحل بعدی این پروژه شد.<ref>[https://www.stimson.org/2023/irans-nuclear-program-has-a-long-history-of-advances-setbacks-and-diplomatic-pauses/ Iran’s Nuclear Program: A History of Advances, Setbacks and Diplomatic Pauses" - Stimson Center]</ref> <ref>[https://world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-g-n/iran "Nuclear Power in Iran" - World Nuclear Association]</ref><ref>[https://www.unitedagainstnucleariran.com/irans-nuclear-program-overview "Iran’s Nuclear Program Overview" United Against Nuclear Iran]</ref> | ||
A | A | ||