۲۳۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
=== نقش گارد جاویدان در سرکوب گروههای چپگرا === | === نقش گارد جاویدان در سرکوب گروههای چپگرا === | ||
رژیم پهلوی، بهویژه در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، با تهدید فزاینده گروههای چپگرا مانند سازمان مجاهدین | رژیم پهلوی، بهویژه در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، با تهدید فزاینده گروههای چپگرا مانند [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]، [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران|چریکهای فدایی خلق]]، و گروههای مذهبی و کمونیستی مواجه بود. در حالی که [[ساواک]] بهعنوان نهاد اصلی امنیتی رژیم وظیفه شناسایی، دستگیری، و بازجویی از اعضای این گروهها را بر عهده داشت، گارد جاویدان نیز در موارد خاصی در سرکوب این مخالفان نقش ایفا کرد. به دلیل وظیفه اصلی گارد در حفاظت از شاه و کاخهای سلطنتی، مشارکت مستقیم آن در عملیات دستگیری یا اعدام محدود بود، اما شواهد تاریخی نشان میدهد که این یگان در تأمین امنیت عملیاتهای حساس علیه گروههای چپگرا و همچنین در سرکوب فعالیتهای مسلحانه آنها همکاری داشته است. | ||
برای مثال، در سال ۱۳۵۰، پس از عملیات مسلحانه چریکهای فدایی خلق در سیاهکل، که به حمله به یک پاسگاه ژاندارمری منجر شد، گارد جاویدان برای تقویت امنیت کاخهای سلطنتی و جلوگیری از حملات احتمالی مشابه به کار گرفته شد. نیروهای گارد در این دوره بهعنوان پشتیبان امنیتی برای عملیات ساواک و ارتش در تعقیب اعضای مجاهدین عمل کردند.<ref>[https://www.iranicaonline.org/explore/?wpv_post_search=Student+Protests&wpv_filter_submit= iranicaonline.org, "Mojāhedin-e Khalq]</ref> | برای مثال، در سال ۱۳۵۰، پس از عملیات مسلحانه چریکهای فدایی خلق در سیاهکل، که به حمله به یک پاسگاه ژاندارمری منجر شد، گارد جاویدان برای تقویت امنیت کاخهای سلطنتی و جلوگیری از حملات احتمالی مشابه به کار گرفته شد. نیروهای گارد در این دوره بهعنوان پشتیبان امنیتی برای عملیات ساواک و ارتش در تعقیب اعضای مجاهدین عمل کردند.<ref>[https://www.iranicaonline.org/explore/?wpv_post_search=Student+Protests&wpv_filter_submit= iranicaonline.org, "Mojāhedin-e Khalq]</ref> | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
* '''تبدیل گارد به لشکر ۲۱ حمزه''': پس از پیروزی انقلاب۵۷، گارد جاویدان رسماً منحل شد و بخشهایی از آن به لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان تغییر نام داد. برخی از اعضای سابق گارد، بهویژه سربازان و افسران ردهپایین، در این لشکر جدید ادغام شدند و تحت فرماندهی نیروهای رژیم جمهوری اسلامی به خدمت ادامه دادند. این افراد به دلیل مهارتهای نظامیشان در ساختار ارتش جدید حفظ شدند. | * '''تبدیل گارد به لشکر ۲۱ حمزه''': پس از پیروزی انقلاب۵۷، گارد جاویدان رسماً منحل شد و بخشهایی از آن به لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان تغییر نام داد. برخی از اعضای سابق گارد، بهویژه سربازان و افسران ردهپایین، در این لشکر جدید ادغام شدند و تحت فرماندهی نیروهای رژیم جمهوری اسلامی به خدمت ادامه دادند. این افراد به دلیل مهارتهای نظامیشان در ساختار ارتش جدید حفظ شدند. | ||
پیوستن برخی اعضای گارد به نیروهای انقلابی نشاندهنده فروپاشی سریع رژیم پهلوی و تغییر وفاداریها در شرایط بحرانی بود. با این حال، این پیوستنها اغلب تحت فشار یا برای حفظ موقعیت انجام شد و نمیتوان آن را نشانه حمایت واقعی از انقلاب دانست. در مقابل، رژیم جمهوری اسلامی نیز با ایجاد نهادهای نظامی جدید، مانند سپاه | پیوستن برخی اعضای گارد به نیروهای انقلابی نشاندهنده فروپاشی سریع رژیم پهلوی و تغییر وفاداریها در شرایط بحرانی بود. با این حال، این پیوستنها اغلب تحت فشار یا برای حفظ موقعیت انجام شد و نمیتوان آن را نشانه حمایت واقعی از انقلاب دانست. در مقابل، رژیم جمهوری اسلامی نیز با ایجاد نهادهای نظامی جدید، مانند [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]]، همان الگوی سرکوب و وفاداری کورکورانه به حاکمیت را ادامه داد، که نشاندهنده تداوم ساختارهای استبدادی در ایران پس از انقلاب است. | ||
== تلاشهای ترور علیه محمدرضا پهلوی == | == تلاشهای ترور علیه محمدرضا پهلوی == | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
== شباهتها با رژیم کنونی == | == شباهتها با رژیم کنونی == | ||
پس از انقلاب ۱۳۵۷، گارد جاویدان منحل شد، اما روحیه سرکوب و نخبهگرایی نظامی در رژیم جمهوری اسلامی، به شکل دیگری ادامه یافت. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و | پس از انقلاب ۱۳۵۷، گارد جاویدان منحل شد، اما روحیه سرکوب و نخبهگرایی نظامی در رژیم جمهوری اسلامی، به شکل دیگری ادامه یافت. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و [[بسیج]]، مشابه گارد جاویدان، بهعنوان ابزارهایی برای حفظ قدرت حاکمان عمل کردهاند. همانطور که گارد جاویدان وفادار به شخص شاه بود، این نهادها نیز بهجای خدمت به مردم، به حفظ ساختار ایدئولوژیک نظام ولایتفقیه، اولویت دادهاند. سرکوب اعتراضات مردمی در سالهای ۱۳۷۸، ۱۳۸۸، ۱۳۹۸، و ۱۴۰۱ نشاندهنده تداوم همان الگوی استبدادی است که گارد جاویدان در دوران پهلوی نمایندگی میکرد.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%98%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2-%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85 سایت سازمان مجاهدین خلق]</ref> | ||
رژیم جمهوری اسلامی، مانند رژیم پهلوی، با ایجاد نیروهای ویژه نظامی و امنیتی، شکاف میان حاکمیت و مردم را عمیقتر کرده است. این نیروها، با ادعای حفاظت از "ارزشها"، در عمل به سرکوب آزادیهای مدنی و حقوق مردم پرداختهاند. گارد جاویدان و نهادهای مشابه امروزی هر دو نشاندهنده نظامی هستند که بهجای اعتماد به مردم، به سرکوب و ارعاب برای بقای خود متکی است.<ref>[https://iranhumanrights.org/?s=histoty+of+human+rights Center for human rights in Iran]</ref><ref>[https://iranhumanrights.org/2025/03/gender-apartheid-in-iran-is-crushing-womens-lives-and-futures/ Center for human rights in Iran]</ref> | رژیم جمهوری اسلامی، مانند رژیم پهلوی، با ایجاد نیروهای ویژه نظامی و امنیتی، شکاف میان حاکمیت و مردم را عمیقتر کرده است. این نیروها، با ادعای حفاظت از "ارزشها"، در عمل به سرکوب آزادیهای مدنی و حقوق مردم پرداختهاند. گارد جاویدان و نهادهای مشابه امروزی هر دو نشاندهنده نظامی هستند که بهجای اعتماد به مردم، به سرکوب و ارعاب برای بقای خود متکی است.<ref>[https://iranhumanrights.org/?s=histoty+of+human+rights Center for human rights in Iran]</ref><ref>[https://iranhumanrights.org/2025/03/gender-apartheid-in-iran-is-crushing-womens-lives-and-futures/ Center for human rights in Iran]</ref> |
ویرایش