کاربر:Khosro/صفحه تمرین سید حسین موسوی تبریزی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید حسین موسوی تبریزی'''، با نام اصلی سید حسین پورمیرغفاری (متولد ۱۳۲۶، تبریز) دادستان کل انقلاب و مقام قضایی جمهوری اسلامی ایران در دهه ۱۳۶۰، به دلیل نقشش در نقض گسترده حقوق بشر، به‌ویژه در [[قتل‌عام ۶۷|'''کشتار زندانیان سیاسی سال ۱۳۶۷''']] و اتهامات مرتبط با آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در سال ۱۳۵۷، چهره‌ای جنجالی در تاریخ معاصر ایران است. او به‌عنوان دادستان کل انقلاب و حاکم شرع، در سرکوب مخالفان سیاسی، اعدام‌های جمعی، و سرکوب خانواده‌های قربانیان نقش داشت. منابع متعدد، از جمله نامه‌های زندانیان سیاسی مانند '''[[مریم اکبری منفرد]]''' و گزارش‌های حقوق بشری، به مسئولیت او در این جنایات اشاره دارند. اتهام مشارکت در آتش‌سوزی سینما رکس، که صدها کشته برجای گذاشت، نیز بر وجهه او سایه افکنده است. موسوی تبریزی در دهه‌های بعدی تلاش کرد با انکار نقش خود در کشتار ۶۷ و حمایت از [[رژیم ولایت فقیه|'''ولایت فقیه''']]، گذشته‌اش را تطهیر کند، اما واکنش‌های عمومی و شواهد مستند این تلاش‌ها را بی‌اثر کرده‌اند.  

سید حسین موسوی تبریزی (متولد ۱۳۲۶) از روحانیون بانفوذ در سال‌های اولیه پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']] بود که به‌عنوان معتمد [[روح‌الله خمینی|'''خمینی''']]، نقش مهمی در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایفا کرد. او در مقام دادستان کل انقلاب و حاکم شرع، در سرکوب مخالفان سیاسی و اجرای احکام اعدام مشارکت داشت. نام او با کشتار زندانیان سیاسی در ۱۳۶۷ و اتهام دست‌داشتن در آتش‌سوزی سینما رکس گره خورده است.  

شاهدان بازمانده از کشتار ۶۷، مانند زندانیان '''[[زندان اوین]]''' و '''[[زندان گوهردشت]]'''، از فضای رعب و وحشت در بازجویی‌ها و اعدام‌های دسته‌جمعی سخن گفته‌اند. گزارش کانون حقوق بشر ایران به مواردی از بازجویی‌های شبانه و اعدام‌های بدون اطلاع خانواده‌ها اشاره دارد.<ref name=":2">[https://iranhrs.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7/ زندانی سیاسی مریم اکبری منفرد: «عدالت از عشق مادری والاتر است» - کانون حقوق بشر ایران]</ref> یکی از بازماندگان در مصاحبه‌ای اظهار داشت که قضات شرع، از جمله موسوی تبریزی، با پرسش‌های کوتاه و بدون فرصت دفاع، احکام اعدام را صادر می‌کردند.<ref name=":3">[https://kar-online.com/%D8%AF%D9%88-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C/ دو نکته درباره مصاحبه‌های حسین موسوی تبریزی و محمدجعفر محلاتی در مورد کشتار تابستان ۶۷ - سایت کار]</ref> این شهادت‌ها نقش مستقیم او را در اجرای این جنایات تأیید می‌کنند. یکی از سخنان معروف موسی تبریزی که در کیهان ۲۹شهریور ۱۳۶۰ درج شده، قساوت او را در رابطه با زندانیان سیاسی اعدام‌شده در سال ۱۳۶۰ به تصویر می‌کشد:

 

موسوی تبریزی در مصاحبه‌ای با رادیو فرانسه در سال ۱۴۰۱ ادعا کرد که در کشتار ۶۷ نقشی نداشته و [[محمد ری شهری|'''محمدحسین ری‌شهری''']]، وزیر اطلاعات وقت، مسئول اصلی بود.<ref>[https://www.rfi.fr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/20220801-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%A6%D9%A7-%D9%85%D9%86-%D9%86%D9%82%D8%B4%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%85-%D8%B1%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA موسوی تبریزی: در اعدام‌های سال ٦٧ من نقشی نداشتم، ری‌شهری نقش اصلی را داشت - سایت رفی]</ref> او مدعی شد که در زمان اعدام‌ها، از مسئولیت قضایی کنار رفته بود. با این حال، منابع متعدد این ادعا را رد می‌کنند. شواهد تاریخی نشان می‌دهند که او تا اواسط دهه ۱۳۶۰ همچنان در نظام قضایی فعال بود.<ref name=":3" /> برخی از گزارش‌ها نیز تأکید می‌کند که موسوی تبریزی به‌عنوان یکی از معتمدان خمینی، نمی‌توانست از این تصمیمات بی‌اطلاع باشد.<ref name=":0" /> این تناقض‌گویی‌ها تلاشی برای تطهیر گذشته او تلقی می‌شود.

آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در ۲۸ مرداد ۱۳۵۷، که بیش از ۴۰۰ کشته برجای گذاشت، یکی از فجیع‌ترین رویدادهای پیش از انقلاب بود. این حادثه در ابتدا به مخالفان رژیم پهلوی نسبت داده شد، اما تحقیقات بعدی نشان داد که عوامل بنیادگرایی دینی در آن دست داشته‌اند. کتاب ''The Iran-Iraq War'' نوشته «پیر رازو» به فضای ملتهب سیاسی ۱۳۵۷ و استفاده از خشونت برای تضعیف رژیم پهلوی اشاره دارد.<ref name=":4">کتاب: ''The Iran-Iraq War''. نوشته پیر رازو. انتشارات هاروارد، ۲۰۱۵</ref>  

آتش‌سوزی سینما رکس خشم عمومی را علیه رژیم پهلوی برانگیخت؛ با این حال، افشای نقش احتمالی هواداران خمینی در این حادثه، از جمله موسوی تبریزی، در سال‌های بعد به وجهه آن‌ها آسیب زد.<ref name=":5" />  

موسوی تبریزی در سرکوب خانواده‌های قربانیان کشتار ۶۷ نقش داشت. مریم اکبری منفرد گزارش داد که خانواده‌ها حتی اجازه برگزاری مراسم عزاداری نداشتند و بسیاری دستگیر شدند.<ref name=":2" /> و فشارهای قضایی زیادی بر دادخواهان وارد آمد.<ref>[https://www.radiozamaneh.com/360718/ داستان فراموش شده یک حاکم شرع در دهه ۶۰ - سایت رادیو زمانه]</ref>  

موسوی تبریزی در سال‌های بعد به حامی سرسخت ولایت فقیه تبدیل شد. گزارش‌ها به تلاش او برای تطهیر اصلاح‌طلبان و دفاع از نظام اشاره دارد.<ref name=":7">[https://www.independentpersian.com/node/257816/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%9B-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D8%B7%D9%87%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D8%B7%D9%84%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 موسوی تبریزی؛ دفاع از ولی‌فقیه و تطهیر اصلاح‌طلب‌ها - سایت ایندیپندنت]</ref>

== ۴. تأثیر سیاسی و اجتماعی موسوی تبریزی در دهه‌های بعدی ==

موسوی تبریزی در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ تلاش کرد خود را به اصلاح‌طلبان نظام نزدیک کند. او در مصاحبه‌ها از ولایت فقیه دفاع کرد و سعی داشت نقش خود در جنایات دهه ۱۳۶۰ را کم‌رنگ یا بی‌‌رنگ جلوه دهد. این اقدامات بخشی از استراتژی او برای تطهیر گذشته و حفظ جایگاهش در نظام بود.<ref name=":7" /> با این حال، او نتوانست پیشینه‌ی جنایت‌بار خودش را پاک کند.

نام موسوی تبریزی همچنان در گفتمان عمومی ایران با جنایات دهه ۱۳۶۰ گره خورده است. کتاب ''Human Rights in Iran'' نوشته رضا افشاری به تأثیر بلندمدت جنایات قضات شرع بر بی‌اعتباری نظام قضایی اشاره دارد و موسوی تبریزی را یکی از نمادهای این بی‌‌اعتباری می‌داند.<ref name=":1" />

در مقایسه با دیگر قضات شرع مانند '''[[اسدالله لاجوردی]]''' یا محمدحسین ری‌شهری، موسوی تبریزی به دلیل نزدیکی به خمینی و نقشش در سال‌های اولیه انقلاب، از نفوذ بیشتری برخوردار بود.<ref name=":1" />