کاربر:Khosro/صفحه تمرین فساد مالی در جمهوری اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فساد مالی در جمهوری اسلامی ایران،''' به پدیده‌ای فراگیر و سیستمی تبدیل شده که تمامی نهادهای حکومتی، از قوه قضائیه تا نیروهای مسلح و دستگاه‌های اجرایی، را در بر گرفته است. این فساد، که ریشه در ساختار [[رژیم ولایت فقیه|'''ولایت فقیه''']] و تمرکز قدرت در دست رهبر نظام، [[سید علی خامنه ای|'''علی خامنه‌ای''']]، دارد، نه‌تنها به اختلاس‌های کلان و رانت‌خواری محدود نمی‌شود، بلکه شامل پولشویی، معافیت‌های مالیاتی برای نهادهای حکومتی، و سوءاستفاده از دارایی‌های عمومی است. گزارش‌های متعدد، از جمله سازمان شفافیت بین‌الملل که ایران را در رتبه ۱۵۱ از ۱۸۰ کشور در شاخص فساد در سال ۲۰۲۴ قرار داده، نشان‌دهنده عمق این بحران است. پرونده‌هایی مانند اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی، فساد بانک سرمایه، و بازگشت جنجالی '''[[بابک زنجانی]]''' به فعالیت‌های اقتصادی، تنها نمونه‌هایی از این فساد نهادینه‌شده هستند. منابع متعدد، از جمله گزارش‌های مقاومت ایران، تأکید دارند که فساد از بالا به پایین جریان دارد و خامنه‌ای به‌عنوان رأس نظام، با آگاهی از این سوءاستفاده‌ها، از آن برای حفظ قدرت بهره می‌برد. نهادهایی مانند [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']]، با دسترسی به امتیازات حکومتی و معافیت‌های مالیاتی، به کانون‌های فساد تبدیل شده‌اند، در حالی که قوه قضائیه، به‌جای مبارزه، اغلب به ابزاری برای تسویه‌حساب‌های سیاسی تبدیل شده است. این مقاله با استناد به منابع معتبر نشان می‌دهند که فقدان شفافیت، نبود نظارت مستقل، و وابستگی نهادها به ولایت فقیه، فساد را علاج‌ناپذیر کرده است. مبارزه‌های نمایشی با فساد، مانند محاکمات گزینشی، اغلب به‌عنوان ابزاری برای حذف رقبای سیاسی استفاده شده و نتوانسته‌اند ریشه‌های ساختاری را هدف قرار دهند. پیامدهای این فساد، از تورم افسارگسیخته و [[فقر در ایران|'''فقر''']] گسترده تا بی‌اعتمادی عمومی، اقتصاد و جامعه ایران را فلج کرده است. این مقاله استدلال می‌کند که بدون تغییر بنیادین در ساختار سیاسی، که قدرت را از ولایت فقیه به نهادهای دموکراتیک منتقل کند، فساد مالی در ایران نه‌تنها ادامه خواهد یافت، بلکه تشدید خواهد شد. منابع مقاومت تأکید دارند که این فساد نه صرفاً اقتصادی، بلکه ابزاری برای [[سرکوب در ایران|'''سرکوب مردم''']] و حفظ نظام است. این اثر با رویکردی آکادمیک و با تکیه بر منابع مشخص، تصویری جامع از فساد سیستمی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه این پدیده به تهدیدی علیه آینده ایران تبدیل شده است.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/articles/c70zdy23d3eo بابک زنجانی، تجارت و سیاست؛ بازگشت پرسش‌برانگیز یک چهره بحث‌برانگیز - سایت بی‌بی‌سی]</ref><ref name=":1">[https://article.mojahedin.org/i/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7 شهرت جهانی فساد مالی آخوندها - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref name=":2">[https://iranfreedom.net/%d8%b1%da%a9%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%81%d8%b3%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%a7%d9%84%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%ad%da%a9%d9%88%d9%85%d8%aa-%d9%88%d9%84%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d9%81%d9%82%db%8c%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%b3/ رکورد فساد مالی در حکومت ولایت فقیه در سال ۱۴۰۲ - سایت ایران آزادی]</ref>  

ساختار ولایت فقیه، که به رهبر نظام اقتدار مطلق می‌دهد، مهم‌ترین عامل سیستمی شدن فساد است. علی خامنه‌ای، به‌عنوان رهبر، نه‌تنها بر نهادهای حکومتی نظارت دارد، بلکه با کنترل نهادهای اقتصادی مانند '''[[ستاد اجرایی فرمان امام]]'''، به توزیع رانت و امتیازات ویژه می‌پردازد. گزارش‌های مقاومت نشان می‌دهند که خامنه‌ای آگاهانه از فساد برای حفظ وفاداری مقامات استفاده می‌کند، پدیده‌ای که به «فساد راهبردی» معروف است. این منابع تأکید دارند که فساد از رأس نظام به بدنه سرایت کرده و تمامی دستگاه‌ها را آلوده کرده است. برای مثال، معافیت‌های مالیاتی برای نهادهای وابسته به رهبری، مانند '''[[آستان قدس رضوی]]'''، میلیاردها تومان از درآمدهای عمومی را از دسترس دولت خارج کرده است.<ref name=":3">[https://www.independentpersian.com/node/383536/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C فراموش‌خانه فساد در جمهوری اسلامی با اسم رمز خامنه‌ای - سایت ایندیپندنت]</ref><ref name=":4">[https://www.gunaz.tv/fa/post/62739 شیرین عبادی: ریشه فساد حکومت ایران، خامنه ای است - سایت گاناز تی‌وی]</ref>  

پولشویی یکی دیگر از ابعاد گسترده فساد در ایران است. رژیم، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، از شبکه‌های مالی غیرقانونی برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند، اما این شبکه‌ها به کانون‌های فساد تبدیل شده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که نهادهایی مانند سپاه پاسداران و ستاد اجرایی فرمان امام، با استفاده از شرکت‌های صوری و حساب‌های خارجی، میلیاردها دلار را جابه‌جا کرده‌اند. برای مثال، پرونده بانک سرمایه، که در سال ۱۳۹۵ افشا شد، نشان داد که مقامات بانکی و حکومتی با وام‌های کلان بدون وثیقه، میلیاردها تومان را به افراد وابسته منتقل کردند. عدم پیوستن ایران به کنوانسیون FATF، که برای مبارزه با پولشویی طراحی شده، امکان ردیابی این جریان‌ها را محدود کرده است. منابع مقاومت این را نشانه‌ای از اراده رژیم برای حفظ فساد می‌دانند.<ref name=":7" /><ref name=":2" />  

قراردادهای دولتی و پروژه‌های عمرانی نیز به بستری برای فساد تبدیل شده‌اند. پروژه‌های کلان، مانند سدسازی و راه‌سازی، بدون رعایت استانداردهای مناقصه اغلب به شرکت‌های وابسته به سپاه یا افراد نزدیک به رژیم واگذار می‌شوند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که هزینه‌های این پروژه‌ها چندین برابر استاندارد جهانی است، و تفاوت هزینه به جیب مقامات می‌رود. نمونه اخیر، زمین‌خواری هزار میلیارد تومانی کاظم صدیقی، امام‌جمعه تهران، بود که با استفاده از نفوذ خود، زمین‌های عمومی را تصاحب کرد. این پرونده، که در سال ۱۴۰۳ افشا شد، نشان‌دهنده گستردگی فساد حتی در میان روحانیون حکومتی است.<ref name=":8" /><ref name=":4" />  

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های فساد مالی در ایران تبدیل شده است. این نهاد، که تحت نظارت مستقیم خامنه‌ای فعالیت می‌کند، از طریق شرکت‌های وابسته مانند [[قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا|'''قرارگاه خاتم‌الانبیا''']]، کنترل بخش‌های وسیعی از اقتصاد، از نفت و گاز تا پروژه‌های عمرانی، را در دست دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که سپاه با استفاده از معافیت‌های مالیاتی و قراردادهای بدون مناقصه، میلیاردها دلار درآمد غیرقانونی کسب کرده است. برای مثال، واگذاری پروژه‌های کلان پتروشیمی و راه‌سازی به شرکت‌های صوری وابسته به سپاه، بدون نظارت، به رانت‌خواری گسترده منجر شده است. منابع مقاومت تأکید دارند که این درآمدها نه‌تنها برای فساد مالی، بلکه برای سرکوب داخلی و حمایت از [[نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی|'''گروه‌های نیابتی''']] در منطقه استفاده می‌شوند. فساد در سپاه به حدی نهادینه شده که حتی رسانه‌های حکومتی به آن اذعان کرده‌اند، اگرچه بدون اشاره به نقش خامنه‌ای.<ref name=":1" /><ref name=":2" />  

قوه قضائیه، که باید ناظر بر مبارزه با فساد باشد، خود به یکی از فاسدترین نهادها تبدیل شده است. مقامات قضایی، مانند صادق لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه، در پرونده‌های متعددی از جمله سوءاستفاده از منابع عمومی و زمین‌خواری متهم شده‌اند، اما به دلیل نزدیکی به رهبری از پیگرد مصون مانده‌اند. پرونده زمین‌خواری کاظم صدیقی، امام‌جمعه تهران، که در سال ۱۴۰۳ افشا شد، نمونه‌ای از دخالت مقامات قضایی و مذهبی در فساد است. منابع نشان می‌دهند که قوه قضائیه، به‌جای رسیدگی به فساد، اغلب پرونده‌های اختلاس را برای حذف رقبای سیاسی یا منحرف کردن افکار عمومی مدیریت می‌کند. برای مثال، محاکمه گزینشی بابک زنجانی در حالی انجام شد که حامیان اصلی او در رژیم مورد بازخواست قرار نگرفتند. این وضعیت، اعتماد عمومی به نظام قضایی را نابود کرده است.<ref name=":8" /><ref name=":0" />  

چشم‌انداز رهایی ایران از فساد سیستمی به تغییر بنیادین ساختار سیاسی وابسته است. منابع مقاومت تأکید دارند که تا زمانی که ولایت فقیه پابرجاست، فساد به‌عنوان ابزاری برای حفظ قدرت ادامه خواهد یافت. راهکارهای پیشنهادی شامل ایجاد نهادهای نظارتی مستقل، شفافیت کامل مالی، و انتقال قدرت به مردم از طریق انتخابات آزاد است. اعتراضات مردمی نشان‌دهنده آگاهی عمومی از این ضرورت است، اما سرکوب شدید رژیم مانع از اصلاحات شده است. برای مثال، افشاگری‌های اخیر درباره فساد مقامات، مانند پرونده صدیقی، با سانسور و تهدید مواجه شده است. این مقاله استدلال می‌کند که فساد در ایران نه یک انحراف، بلکه نتیجه مستقیم ساختار سیاسی رژیم است. تنها با برچیده شدن ولایت فقیه و استقرار دموکراسی می‌توان امیدی به ریشه‌کنی فساد داشت. منابع مقاومت این تغییر را نه‌تنها برای ایران، بلکه برای ثبات منطقه ضروری می‌دانند، زیرا فساد رژیم تهدیدی جهانی است.<ref name=":2" /><ref name=":9" />