کاربر:Hossein/1403630صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قتل زیر شکنجه،''' در بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی ایران سابقه‌ای طولانی دارد و به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی حقوق بشر در این کشور مطرح است. این موضوع به‌ویژه با گسترش شبکه‌های اجتماعی در دهه‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته، اما بسیاری از موارد، به‌خصوص در شهرهای کوچک، همچنان از دید عموم پنهان می‌مانند. اسناد تاریخی، مانند نامه آیت‌الله منتظری به خمینی در دهه ۶۰، از وقوع جنایات هولناک در زندان‌ها، از جمله قتل زیر شکنجه، تجاوز، و آسیب‌های جسمانی شدید به زندانیان خبر می‌دهند که در رژیم پیشین بی‌سابقه بوده است. گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری و منابع معتبر نشان می‌دهند که در سه دهه اخیر، دست‌کم ده‌ها نفر در اثر شکنجه در بازداشتگاه‌ها جان خود را از دست داده‌اند.

مقامات قضایی ایران با بی‌توجهی به این جنایات، به عادی‌سازی خشونت و شکنجه در بازداشتگاه‌ها کمک کرده‌اند. این بی‌توجهی، همراه با اصرار بر اعمال مجازات‌های غیرانسانی، نشان‌دهنده تلاش برای مشروعیت‌بخشی به شکنجه به‌عنوان بخشی از روند مجازات است. عفو بین‌الملل فقدان تحقیقات مستقل درباره مرگ‌های مشکوک در بازداشت را نشانه‌ای از سلب خودسرانه حق حیات توسط مقامات می‌داند و خواستار محاکمه عاملان شده است. گزارش‌های این سازمان از سال ۲۰۱۰ به بعد از حداقل ۷۲ مورد مرگ در بازداشتگاه‌های ۱۶ استان ایران خبر می‌دهند که عمدتاً ناشی از شکنجه، بدرفتاری، یا استفاده غیرقانونی از سلاح و گاز اشک‌آور بوده است. فقدان پاسخگویی در مواردی مانند مرگ‌های گزارش‌شده در سال‌های اخیر، مصونیت عاملان این جنایات را تقویت کرده است.

شکنجه‌های شدید جسمانی و محرومیت از درمان پزشکی از عوامل اصلی مرگ زندانیان بوده‌اند. نمونه‌هایی مانند مرگ دراویش گنابادی، فعالان سیاسی، و وبلاگ‌نویسان نشان‌دهنده شدت خشونت و بی‌توجهی به وضعیت سلامت زندانیان است. این جنایات در دهه‌های مختلف، از جمله دهه ۶۰ با اعدام‌های گسترده، دهه ۷۰ با سیاست ترور و انکار مخالفان، و دهه‌های ۸۰، ۹۰ و ۱۴۰۰ ادامه یافته است. در دهه ۶۰، قتل‌های انبوه زیر شکنجه گزارش شد، در حالی که در دهه‌های بعدی، افرادی مانند شاعران، نویسندگان، مخالفان سیاسی و فعالان محیط زیست قربانی این سیاست‌ها شدند.

مقامات ایرانی مسئولیت این قتل‌ها را نپذیرفته و اغلب با توجیهاتی مانند خودکشی یا بیماری، از پاسخگویی طفره رفته‌اند. سازمان‌های حقوق بشری خواستار ایجاد سازوکارهای بین‌المللی برای جمع‌آوری شواهد و محاکمه عادلانه عاملان شده‌اند. این الگوهای مکرر شکنجه و قتل، همراه با مصونیت عاملان، نشان‌دهنده یک سیاست نظام‌مند برای سرکوب مخالفان و نقض گسترده حقوق بشر است که با سکوت و انکار مقامات، به عادی‌سازی خشونت در سیستم قضایی ایران منجر شده است. در دههٔ ۷۰ علاوه بر [[قتل‌های زنجیره‌ای]] و شکنجه و سربه‌نیست کردن مخالفان، بسیاری از دانشجویان دستگیر، [[شکنجه]] و ناپدید شدند. امری که در دهه‌های بعدی تا همین امروز ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ ادامه دارد.  

تداوم روند برخوردهای خشونت‌آمیز با بازداشت‌شدگان در سال‌های گذشته و بالارفتن تعداد زندانیانی که به دلیل شکنجه جان خود را از دست داده‌اند، نشان دهنده آن است که مقامات و مسئولان قضایی در جمهوری اسلامی ایران با بی‌توجهی به این موضوع سعی در «عادی‌» جلوه دادن اینگونه برخوردهای خشن و رواج مجازات‌های خشونت‌آمیز غیرانسانی دارند. اصرار حاکمیت بر شکنجه و بدرفتاری و اعمال زور و خشونت بر فرد بازداشت شده گواه آن است که مقامات در صدد مشروعیت بخشی به این روایت‌اند که «شکنجه بخشی از مجازات فرد بازداشتی‌ست». بی‌تفاوتی مقامات به جان زندانیان در ایران و سکوت مداوم آنها برابر فریاد دادخواهی خانواده‌های برخی از این زندانیان نشان می‌دهد که مقامات ایران علی‌رغم تمام واکنش‌های بین‌المللی و افکار عمومی جامعه ایرانی، بر رویه خود مبنی بر اعمال شکنجه و سکوت برابر چرایی مرگ بسیاری از زندانیان اصرار دارد.<ref name=":1" />

عفو بین‌الملل در این بیانیه که روز ۲۴ شهریور منتشر شد، گفته است: «این عدم پاسخ‌گویی در حالی ادامه یافته که بر اساس گزارش‌های قابل اعتنا، مرگ‌ این افراد ناشی از شکنجه یا سایر بدرفتاری‌ها یا استفاده مرگبار از سلاح گرم و گاز اشک‌آور توسط مقامات بوده است. عفو بین‌الملل برای نمونه به فقدان هرگونه پاسخگویی در رابطه با مرگ یاسر منگوری، ۳۱ ساله، که روز ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ توسط مسئولان وزارت اطلاعات در ارومیه به خانواده وی گزارش شد،‌ به عنوان تازه‌ترین مورد اشاره کرده و گفته است: «تا به امروز، حتی یک نفر از مسئولان در قبال این مرگ‌های در حین بازداشت مجبور به پاسخگویی نشده و به دست عدالت سپرده نشده [است.]»<ref name=":0" />

عفو بین‌الملل با اشاره به ویدیوهای درز کرده از شواهد بدرفتاری در اوین، این را «نشان‌دهنده بحران دیرینه مصونیت از مجازات در ایران ... که موجب شده شکایات مرتبط با شکنجه و کشتار توسط ماموران حکومتی همواره بدون تحقیق و عقوبت باقی بمانند.» عفو بین‌الملل با انتشار فهرست و برخی مشخصات افرادی که در حین بازداشت جان باخته‌اند، تاکید کرده که ده‌ها مورد مرگ در بازداشت «که گمان می‌رود با محرومیت از مراقبت‌های پزشکی در ارتباطند» در این فهرست نیست. عفو بین‌الملل به همراه ۹ سازمان حقوق بشری دیگر از کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته است با تاسیس «یک سازوکار تحقیقاتی و پاسخگویی برای جمع آوری، نگهداری و تجزیه و تحلیل شواهد و اسناد مرتبط با جدی‌ترین جنایات بین‌المللی صورت گرفته در ایران ... زمینه برگزاری محاکمه‌های کیفری عادلانه را فراهم سازند.»<ref name=":0" />

علی‌اکبر سعیدی سیرجانی در ۶ آذر ۱۳۷۳ به‌قتل رسید. او نویسنده‌ای مستقل بود که کتابهایش بنا بر گفته خودش در دهه ۷۰ ممنوع الانتشار شد. او ۲۴ اسفند ۱۳۷۲ پس از خروج از منزلش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. در سالهای ۱۳۷۱ و ۱۳۷۲ آقای سعیدی سیرجانی  طی سه نامه سرگشاده به [[خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی، فضای امنیتی و خفقان‌آور حاکم بر حوزه فرهنگ و مطبوعات را به نقد کشید و به استبداد سیاسی و مذهبی حاکم اعتراض کرد. در پاسخ به یکی از این نامه‌ها،‌ خامنه‌ای پاسخ تندی را از طریق کیومرث صابری فومنی برای وی فرستاد. لحن این جوابیه آنچنان عتاب‌آلود بود که بنا به گفته خود آقای سعیدی «قاصد را نیز شرمنده کرده بود و از هر مسلمان باتقوایی بعید می نمود». آقای سعیدی سیرجانی آخرین نامه‌اش به رهبری را در پاسخ به این جوابیه نوشت و به قول خودش فرمان آتش را صادر کرد: <blockquote>''«آدمیزاده‌ام، آزاده‌‏ام و دلیلش همین نامه، که در حکم فرمان آتش است و نوشیدن جام شوکران. بگذارید آیندگان بدانند که ‏در سرزمین بلاخیز ایران هم بودند مردمی که دلیرانه از جان خود گذشتند و مردانه به استقبال مرگ رفتند.‏»'' (وبسایت سعید سیرجانی)<ref name=":4">[https://www.iranrights.org/fa/memorial/story/-7273/aliakbar-saidi-sirjani بنیاد برومند- علی‌اکبر سعیدی سیرجانی]</ref></blockquote>در حالیکه بنا به گفته خانواده‌اش او هیچ سابقه بیماری قلبی نداشته است (گزارشگر ویژه سازمان ملل، ۱۶ ژانویه ۱۹۹۵) روزنامه دولتی جمهوری اسلامی به نقل از یک "منبع موثق" علت مرگ او را عارضه حاد قلبی اعلام کرد (دوشنبه ۷ آذر ۱۳۷۳). تاریخ دقیق مرگ او برای خانواده‌اش مشخص نیست و این تاریخ در وبسایت رسمی آقای سعیدی سیرجانی ۴ آذر ۱۳۷۳ اعلام شده است<ref name=":4" />

آقای موسوی خوئینی می‌گوید: <blockquote>«دانشگاه الزهرا و خانم رهنورد تأیید کردند خانم علیزاده، دانشجوی این دانشگاه بوده و مفقود شده است. تأیید کردند که فعالیت‌هایی هم داشته و یک دانشجوی عادی که فقط کلاس درس برود نبوده. خانم رهنورد در این حد از بخش‌های مختلف دانشگاه کسب اطلاع کرده بود و پیگیری‌های ایشان هم نتیجه ای نداشت. خیلی ناراحت بود و می‌گفت هرچه داریم پیگیری می‌کنیم کسی برعهده نمی‌گیرد که ایشان را بازداشت کرده باشد.»<ref>[https://www.radiofarda.com/a/31440713.html ۲۲ سال پس از کوی دانشگاه ۱۳۷۸؛ فرشته علیزاده کجاست؟]</ref></blockquote>[[سعید امامی|سعید امامی،]] از شکنجه‌گران و قاتلین معروف جمهوری اسلامی که بخصوص نام او در جریان [[قتل‌های زنجیره‌ای]] به اوج معروفیت رسید در نهایت و برای سفیدسازی [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] زیر شکنجه وزارت اطلاعات به قتل‌ رسید. سایت دیدبان ایران در مقاله‌ای مشروح داستان سعید امامی را آورده است. از جمله نوشته است: سعید امامی بر اثر شکنجه فوت کرد. در ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای، شهبازی بر اساس نظریات خود معتقد به وجود شبکه نفوذ سازمان یافته و گسترده اسرائیل است. تیم بازجویی پرونده نیز که به همین نگاه معتقد است، برای رسیدن به این اعترافات، متوسل به شکنجه متهمان می‌شوند. روندی که نهایتا منجر به کشته شدن سعید امامی و مجروحیت شدید همسرش و سایر متهمان می‌شود.<ref>[https://www.didbaniran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/90589-%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%D9%81%D9%88%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%81%D8%AA سعید امامی بر اثر شکنجه فوت کرد نه داروی نظافت!]            </ref>  

[[سعید زینالی]] فارغ‌التحصیل رشته کامپیوتر زاده ۱۳۵۵ روز ۲۳ تیر ۱۳۷۸ از منزل خارج و طبق گفته همسایه افراد ناشناس او و چراغی زنجانی را به زور سوار ماشین کرده و بردند. احمد باطبی که در آن زمان در زندان توحید (کمیته مشترک سابق) بوده است عنوان کرده که صدای ماموران زندان را می‌شنیده است که مرد جوانی به نام زینالی را برای بازجویی می‌بردند و به سلول انفرادی باز می‌گردادند. آقای باطبی نام کوچک او را نمی‌داند. خانواده او همه‌گونه تلاش برای یافتن ردی از او کرده‌اند. گونه‌های مختلفی از پاسخ را از ارگانهای مختلف شنیده‌اند. از جمله در سال ١٣٨٦، معاون دادستان تهران به خانم زینالی گفت که سعید «وطن فروش» و «منافق» است، اطلاعات امنیتی را به [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] رسانده و در حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران زندانی است. او به خانم زینالی گفت که سراغ پسرش را از حفاظت اطلاعات سپاه و بیت رهبری بگیرد. وی ادامه داد که سعید زینالی «تا کنون همکاری نکرده» است.<ref>[https://www.iranrights.org/fa/memorial/story/61156/said-zeinali بنیاد برومند - یک سرگذشت - سعید زینالی]</ref>  

[[محسن دگمه‌چی|محسن دکمه‌چی،]] زندانی سیاسی که به جرم کمک به خانواده زندانیان سیاسی و داشتن فرزندی در کمپ اشرف به زندان محکوم شده بود روز دوشنبه ۸ فروردین ۱۳۹۰ در سن ۵۳ سالگی در بیمارستانی در تهران‌دار فانی را وداع گفت، آقای محسن دگمه‌چی در زندان به بیماری سرطان پانکراس مبتلا شده بود و علیرغم دردهای شدید و کاهش وزن مقامات زندان هرگز اجازه درمان و یا ملاقات حضوری با خانواده را به او ندادند.  

به گفته یکی از همبندی‌های او هنگامی که حال آقای دگمه‌چی رو به وخامت گذاشت او را به بیمارستان بردند و حتی در زمان عمل جراحی نیز او را با دست‌بند و پابند به تخت بسته بودند. علاوه بر فشارهای جسمی و ندادن دارو و ندادن اجازه برای شیمی درمانی حتی خانواده آقای دگمه‌چی نیز قادر به ملاقات یا مراقبت از وی نبودند. مرگ اقای دگمه‌چی یک اعدام از قبل برنامه‌ریزی شده بود. مقامات زندان با علم به عواقب عدم درمان به‌طور عمد اقای دگمه‌چی را در سن ۵۳ سالگی به دام مرگ فرستادند. عدم درمان زندانیان سیاسی و عدم رسیدگی به بیماران یکی از روشهای رایج شکنجه در زندانهای ایران است که کمتر مورد توجه مقامات بین‌المللی قرار گرفته است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/news/81246 سایت مجاهد -زجر کش کردن زندانیان سیاسی قتل عمد حساب شده است و باید متوقف شود]</ref>  

مهرداد سپهری، در ۴ آبان ۱۳۹۹ جوان مشهدی به نام مهرداد سپهری توسط پلیس دستگیر شده است. در این فیلم تلخ جوان مشهدی صحبت می‌کند و پلیس به زعم خود برای تادیب او از اسپری فلفل استفاده می‌کند و آن را به صورت جوان می‌زند و جایی که می‌بیند اسپری افاقه نمی‌کند، در حالیکه مهرداد سپهری را به ستون برق بسته، به صورت متوالی به بدن او شوکر برقی می‌زند. نکته دردناک‌تر اینکه مردمی که تماشاچی ماجرا هستند، زمانی که پلیس از اسپری یا شوکر استفاده می‌کند، بلندتر می‌خندند. آنگونه که منابع محلی از مشهد خبر داده‌اند حجم ضرب و جرح بر بدن مهرداد سپهری در حدی بوده که بدن نیمه جان او را سوار ماشین پلیس می‌کنند و او در راه جان باخته است. <ref>[https://www.rouydad24.ir/fa/news/235822/%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%AF%D9%84%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B4-%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D9%BE%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D8%AF سایت رویداد ۲۴- مرگ دلخراش مهرداد سپهری جوان مشهدی و چند سوال]</ref>  

[[هدی صابر|هدی رضازاده صابر]]، در ۲۱ خرداد ۱۳۹۱، هدی رضازاده صابر، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، فعال ملی مذهبی و زندانی سیاسی در دهمین روز اعتصاب عذای خود در راه انتقال به بیمارستان جان باخت. زندانیان سیاسی بند ۳۵۰ زندان اوین با امضای شهاد‌ت‌نامه‌ای، علت مرگ هدی صابر را ضرب و شتم از سوی ماموران زندان اوین اعلام کردند. حکومت ایران با رد این شهادت‌نامه، مرگ این زندانی سیاسی را نارسایی قلبی عنوان کرد.<ref>[https://justice4iran.org/persian/reports/hodasaber/ ۵ سال پس از مرگ هدی ‌صابر، پرونده‌ای که هنوز باز است]</ref> زندانیان دیگر گزارش کرده‌اند که او در بهداری اوین توسط مامورانی که لباس پرستار پوشیده بودند مورد ضرب وشتم واقع شده و بر اثر آن جان باخت.([[هدی صابر|ایران پدیا هدی صابر]])  

محمد راجی، به گزارش سایت مجذوبان نور محمد راجی، یکی از دراویش گنابادی که در روز اول اسفند ماه ۱۳۹۶در تهران بازداشت شده بود‌‌"بر اثر ضربات وارده در حین بازجویی در بازداشتگاه پلیس" جان خود را از دست داده است. محمد راجی یکی از صدها دراویش گنابادی بود که در جریان درگیری‌های روز اول اسفند در خیابان پاسداران تهران بازداشت شدند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B4-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AD%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-42821067 محمد راجی، یکی از دراویش گنابادی "حین بازجویی" کشته شده است]</ref>  آقای راجی قبلا از اعضای سپاه پاسداران بود که استعفا داده و متعاقبا به سلک دروایش گنابادی در‌آمد. سپاه پاسداران تلاش زیادی برای انصراف او از درویش شدن نمود اما او راهش را انتخاب کرده بود. در پی حمله نیروهای امنیتی در سی بهمن ماه ۱۳۹۶ بازداشت شد.  او بعد از ظهر همان روز، به همراه شماری از دراویش در اعتراض مقابل کلانتری ۱۰۲ پاسداران حضور پیدا کرده بود و از ناحیه سر زخمی شده بود. بنا به اطلاعات موجود، مرگ آقای راجی پس از بازداشتش روز ۱ اسفند ۱۳۹۶ به وقوع پیوسته است.<ref>[https://www.iranrights.org/fa/memorial/story/-8762/mohammad-raji بنیاد برومند - یک سرگذشت محمد راجی]</ref>  

وحید صیادی نصیری، زندانی سیاسی- عقیدتی، پس از شصت روز اعتصاب غذای خشک جان سپرد. صیادی نصیری که به اتهام‌های سیاسی - عقیدتی محکوم به حبس شده بود در بند زندانیان جرائم خطرناک زندان قم نگهداری می‌شد و خواستار انتقال به زندان اوین یا گوهردشت کرج بود.<ref>[https://anfpersian.com/khrdstn/%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%B5%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%D8%BA%D8%B0%D8%A7-%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%AF-47518 آ ان اف - وحید صیادی نصیری پس از شصت روز اعتصاب غذا جان داد]</ref> وحید صیادی نصیری، زندانی سیاسی-عقیدتی، پس از حدود دو ماه اعتصاب غذا در زندان لنگرود قم درگذشت. این خبر را مسئولان زندان، امروز چهارشنبه ۲۱ آذر به خانواده او اعلام کرده‌اند. آقای نصیری به سبب آسیب‌های ناشی از اعتصاب غذا در بیمارستان بستری شده بود و در همانجا درگذشت. درخواست او در هنگام اعتصاب غذا، دادرسی عادلانه و انتقال به زندان اوین یا گوهردشت کرج به دلیل تفکیک جرائم بود.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-46546514 بی بی سی - وحید صیادی نصیری بر اثر اعتصاب غذا در زندان قم درگذشت]</ref>

'''فرهاد وثوقی''' در زندان مرکزی خرم‌آباد زیر شکنجه نیروهای امنیتی زندان به قتل رسیده است. بر اساس گزارش سازمان هه‌نگاو، شامگاه سه‌شنبه ٢٠ آبان ۹۹ ، یک زندانی ۲۷ ساله اهل هرسین و ساکن نورآباد لرستان با هویت «فرهاد وثوقی» در زندان مرکزی خرم‌آباد زیر شکنجه نیروهای امنیتی زندان به قتل رسیده است. برادر فرهاد وثوقی این خبر را تایید کرده و گفته که جسد شکنجه شده برادرش را در پزشکی قانونی خرم‌آباد مشاهده کرده است.<ref>[https://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-103815.html یک جوان هرسینی در زندان و زیر شکنجه کشته شد]  </ref> <ref>[https://hengaw.net/fa/news/archive/18123 هه‌نگاو - یک زندانی در زندان خرم‌آباد زیر شکنجه به قتل رسید]</ref>دادستان جمهوری اسلامی ضمن قتل خواندن این فوتی آن را ناشی از درگیری با زندانیان و احتمال وقوع مصرف مواد افیونی اعلام کرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/30949939.html رادیو فردا - دادستان لرستان وقوع «فوت مشکوک به قتل» در زندان خرم‌آباد را تایید کرد]</ref>

در ۳۰ دی ۱۳۹۶ و ۶ روز پس از آنکه سرهنگ بازنشسته نیروی انتظامی و شوهر خاله سارو قهرمانی یعنی محمدرضا آرین، به فرد دیگری به نام کیانوش زند اشاره کرد که همراه با سارو در زندان سنندج جان خود را از دست داده‌ بود، کمپین حقوق بشر در ایران اعلام کرد که در گفتگو با خانواده کیانوش زندی، به آن‌ها اعلام شده‌ است که در ۲۳ دی ماه مأموران وزارت اطلاعات با مراجعه به خانه کیانوش زندی، مادر او را برای دفن جسد در قبری که از پیش در بهشت محمدی سنندج آماده کرده بودند برده و او را دفن کرده‌اند. براساس گفتهٔ خانواده وی، کیانوش در ۱۲ دی مفقود شده بود.

سید شهاب الدین ابطحی زاده جوان ۲۰ ساله اهل اراک که در ۱۲ دی دستگیر شد و جنازه وی در ۲۲ دی در مقابل منزلش رها شد. قاسم عبداللهی رئیس کل دادگستری استان مرکزی در ۲۷ دی ماه ضمن تأیید پیدا شدن جنازه این فرد در جمعه ۲۲ دی در یک منزل متروکه در حاشیه شهر اراک، اعلام کردکه با بررسی‌های انجام شده، این فرد به دلیل تزریق مواد مخدر جان خود را از دست داده‌است.[۷۶] بر روی بدن شهاب ابطحی، جراحاتی دیده می‌شد که به نظر می‌رسید بر اثر جراحات باتوم ایجاد شده بود.

مریم (فروزان) جعفرپور جوان ۲۷ ساله دانشجوی مهندسی برق که به نقل از پدرش، در یکی از تجمع‌های اعتراضات سراسری بازداشت می‌شود و سپس جسد او را پس از کالبدشکافی تحویل خانواده می‌دهند. فعلاً جزئیات بیشتری از این فرد دردسترس نیست.

افشین (مالک) کریم پور، که در جریان شورش‌های زنجیره ای در زندانهای ایران و در زندان سپیدار اهواز دچار خفگی ناشی از استنشاق گاز شد که در نهایت علت فوت مسمومیت غذایی اعلام شد.

ساسان نیک‌نفس'''،''' طبق گفته هم‌بندانش توسط قوه قضاییه به قتل رسید.<ref>[https://ettelaat.net/1400/03/21/48853/ اطلاعات نت - بیانیه هم‌بندان ساسان نیک‌نفس: او توسط قوه قضاییه به قتل رسیده است]</ref> <ref>[https://iranfreedom.net/%d8%b3%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d9%86%db%8c%da%a9-%d9%86%d9%81%d8%b3/ ایران آزادی - ساسان نیک نفس توسط قوه قضائیه به قتل رسید!]</ref> ساسان نیک‌نفس به‌رغم وضعیت نامناسب سلامت جسمی که مناسب حبس نبود زندانی شد. ۱۸ خرداد ۱۴۰۰ ـــ یک زندان سیاسی دیگر در بازداشت حکومت جمهوری اسلامی ایران جان داده است.  

بر اساس اطلاعیه‌‌ی سازمان زندان‌های تهران که خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در تاریخ ۱۷ خرداد منتشر کرد، ساسان نیک‌نفس، که به‌رغم بروز مشکلات متعدد سلامت جسم و روان زندانی شده بود، در تاریخ ۱۵ خرداد پس از آن‌که «داشت از هوش می‌رفت» در بیمارستان فیروزآبادی درگذشت. این در حالی‌ست که بهدارانِ زندان سرگرم معاینه‌ی نیک‌نفس بودند. سعید دهقان، وکیل حقوق بشر، پس از انتشار خبر جان دادن ساسان نیک‌نفس ، در صفحه توئیتر خود نوشت، «مرگ ساسان نیک‌نفس به‌دلیل بی‌توجهی مقامات به عدم‌ تحمل کیفر او می‌تواند قتل عمد باشد».<ref>[https://persian.iranhumanrights.org/1400/03/ebrahim-raisi-sasan-niknafs-political-prisoners/ کمپین حقوق بشر-انتخابات ایران؛ زندانیان سیاسی زیر نظر ابراهیم رئیسی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری، جان می‌دهند]</ref>