۸٬۸۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| دانلود صوتی = | | دانلود صوتی = | ||
| جوایز = | | جوایز = | ||
|اندازه تصویر= | |اندازه تصویر=280 پیکسل|کتابها=بر جادههای تهی، شعرهای دریایی، هفتاد سنگ قبر و...}} | ||
یدالله رؤیایی (متولد ۱۷ اردیبهشت۱۳۱۱، دامغان – درگذشته ۲۳ شهریور ۱۴۰۱، پاریس)، شاعر برجسته ایرانی و بنیانگذار سبک شعر حجم، یکی از تأثیرگذارترین چهرههای ادبیات معاصر ایران بود. وی در دامغان زاده شد و پس از تحصیل در رشته حقوق بینالملل در دانشگاه تهران، فعالیتهای ادبی و سیاسی خود را آغاز کرد. رویایی در جوانی به [[حزب توده ایران]] پیوست و به دلیل فعالیتهای سیاسی در دهه ۱۳۳۰ دو بار بازداشت شد. او با انتشار اولین مجموعه شعرش، «''بر جادههای تهی»''، در دهه ۱۳۴۰ به شهرت رسید و با همکاری شاعرانی چون [[احمد شاملو]]، نشریات و نهادهای ادبی مانند ''بارو'' و انتشارات ''روزن'' را تأسیس کرد. سبک شعر حجم، که رویایی آن را در اواخر دهه ۱۳۴۰ معرفی کرد، با تأکید بر فرم، تصویرسازی سمبلیک و کمالگرایی، رویکردی نوین به شعر معاصر ارائه داد و بر شاعران پس از خود تأثیر گذاشت. این سبک، که در مانیفست ''اسپاسمانتالیسم'' تبیین شد، از شعر کلاسیک و حتی شعر نیمایی فاصله گرفت و به خلق فضاهای بصری و انتزاعی در شعر پرداخت. رویایی پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]] به دلیل تهدیدات امنیتی به پاریس مهاجرت کرد و تا پایان عمر در تبعید زیست. آثار او، از جمله «''شعرهای دریایی»''، «''هفتاد سنگ قبر»'' و «''در جستجوی آن لغت تنها»''، به دلیل نوآوری و عمق عرفانی، مورد توجه منتقدان قرار گرفتند. وی در ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ در سن ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد. رویایی نهتنها بهعنوان شاعر، بلکه بهعنوان نظریهپرداز ادبی، نقش مهمی در تحول شعر مدرن ایران ایفا کرد. این مقاله به بررسی زندگینامه، فعالیتهای ادبی، سبک شعر حجم، تبعید و میراث رویایی میپردازد و جایگاه رویایی را در ادبیات معاصر ایران تبیین میکند.<ref name=":0">[https://www.radiozamaneh.com/730785/ یدالله رؤیایی، شاعر نظریهپرداز و از پیشگامان شعر مدرن ایران درگذشت - رادیو زمانه]</ref><ref name=":1">[https://www.mostaghelonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-1/73105-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%AD%D8%AC%D9%85 نگاهی به زندگی و کارنامه ادبی یدالله رؤیایی شاعر نوگرای شعر حجم - مستقل آنلاین]</ref><ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87/a-65541750 رؤیایی، شاعر بیتکرار در آینه - دویچهوله]</ref><ref name=":3">[https://www.independentpersian.com/node/269796/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87/%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%9B%C2%A0%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%A8%D8%B1 یدالله رویایی؛ در هفتاد و یکمین قبر - ایندیپندنت]</ref> | '''یدالله رؤیایی'''، (متولد ۱۷ اردیبهشت۱۳۱۱، دامغان – درگذشته ۲۳ شهریور ۱۴۰۱، پاریس)، شاعر برجسته ایرانی و بنیانگذار سبک شعر حجم، یکی از تأثیرگذارترین چهرههای ادبیات معاصر ایران بود. وی در دامغان زاده شد و پس از تحصیل در رشته حقوق بینالملل در دانشگاه تهران، فعالیتهای ادبی و سیاسی خود را آغاز کرد. رویایی در جوانی به [[حزب توده ایران]] پیوست و به دلیل فعالیتهای سیاسی در دهه ۱۳۳۰ دو بار بازداشت شد. او با انتشار اولین مجموعه شعرش، «''بر جادههای تهی»''، در دهه ۱۳۴۰ به شهرت رسید و با همکاری شاعرانی چون [[احمد شاملو]]، نشریات و نهادهای ادبی مانند ''بارو'' و انتشارات ''روزن'' را تأسیس کرد. سبک شعر حجم، که رویایی آن را در اواخر دهه ۱۳۴۰ معرفی کرد، با تأکید بر فرم، تصویرسازی سمبلیک و کمالگرایی، رویکردی نوین به شعر معاصر ارائه داد و بر شاعران پس از خود تأثیر گذاشت. این سبک، که در مانیفست ''اسپاسمانتالیسم'' تبیین شد، از شعر کلاسیک و حتی شعر نیمایی فاصله گرفت و به خلق فضاهای بصری و انتزاعی در شعر پرداخت. رویایی پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]] به دلیل تهدیدات امنیتی به پاریس مهاجرت کرد و تا پایان عمر در تبعید زیست. آثار او، از جمله «''شعرهای دریایی»''، «''هفتاد سنگ قبر»'' و «''در جستجوی آن لغت تنها»''، به دلیل نوآوری و عمق عرفانی، مورد توجه منتقدان قرار گرفتند. وی در ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ در سن ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد. رویایی نهتنها بهعنوان شاعر، بلکه بهعنوان نظریهپرداز ادبی، نقش مهمی در تحول شعر مدرن ایران ایفا کرد. این مقاله به بررسی زندگینامه، فعالیتهای ادبی، سبک شعر حجم، تبعید و میراث رویایی میپردازد و جایگاه رویایی را در ادبیات معاصر ایران تبیین میکند.<ref name=":0">[https://www.radiozamaneh.com/730785/ یدالله رؤیایی، شاعر نظریهپرداز و از پیشگامان شعر مدرن ایران درگذشت - رادیو زمانه]</ref><ref name=":1">[https://www.mostaghelonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-1/73105-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%AD%D8%AC%D9%85 نگاهی به زندگی و کارنامه ادبی یدالله رؤیایی شاعر نوگرای شعر حجم - مستقل آنلاین]</ref><ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87/a-65541750 رؤیایی، شاعر بیتکرار در آینه - دویچهوله]</ref><ref name=":3">[https://www.independentpersian.com/node/269796/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87/%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%9B%C2%A0%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%A8%D8%B1 یدالله رویایی؛ در هفتاد و یکمین قبر - ایندیپندنت]</ref> | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
=== تولد و تحصیلات === | === تولد و تحصیلات === | ||
[[پرونده:یدالله رویایی؛3.JPG|جایگزین=یدالله رویایی|بندانگشتی|239x239پیکسل|یدالله رویایی]] | |||
یدالله رؤیایی در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۱۱ در شهر دامغان، استان سمنان، در خانوادهای با پیشینه فرهنگی و ادبی به دنیا آمد. از کودکی به ادبیات و شعر علاقه نشان داد و تحت تأثیر محیط فرهنگی خانواده، با آثار شاعران کلاسیک ایران آشنا شد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه در دامغان، در اوایل دهه ۱۳۳۰ به تهران مهاجرت کرد و در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته حقوق بینالملل پرداخت. او در سال ۱۳۳۷ مدرک دکتری خود را دریافت کرد، اما علاقهاش به ادبیات او را از مسیر حقوقی دور کرد. تحصیلات آکادمیک رؤیایی، بهویژه مطالعه متون حقوقی و فلسفی، به او دیدگاهی تحلیلی و منظم بخشید که بعدها در نظریهپردازی ادبیاش، بهویژه در تدوین سبک شعر حجم، نقش مهمی ایفا کرد. این دوره همچنین او را با جریانهای فکری مدرن آشنا کرد که بر آثار اولیهاش تأثیر گذاشت.<ref name=":0" /><ref>[https://ghoumes.ir/P629/ استاد یدالله رؤیایی - قومس]</ref> | یدالله رؤیایی در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۱۱ در شهر دامغان، استان سمنان، در خانوادهای با پیشینه فرهنگی و ادبی به دنیا آمد. از کودکی به ادبیات و شعر علاقه نشان داد و تحت تأثیر محیط فرهنگی خانواده، با آثار شاعران کلاسیک ایران آشنا شد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه در دامغان، در اوایل دهه ۱۳۳۰ به تهران مهاجرت کرد و در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته حقوق بینالملل پرداخت. او در سال ۱۳۳۷ مدرک دکتری خود را دریافت کرد، اما علاقهاش به ادبیات او را از مسیر حقوقی دور کرد. تحصیلات آکادمیک رؤیایی، بهویژه مطالعه متون حقوقی و فلسفی، به او دیدگاهی تحلیلی و منظم بخشید که بعدها در نظریهپردازی ادبیاش، بهویژه در تدوین سبک شعر حجم، نقش مهمی ایفا کرد. این دوره همچنین او را با جریانهای فکری مدرن آشنا کرد که بر آثار اولیهاش تأثیر گذاشت.<ref name=":0" /><ref>[https://ghoumes.ir/P629/ استاد یدالله رؤیایی - قومس]</ref> | ||
خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
== شعر حجم == | == شعر حجم == | ||
[[پرونده:یدالله رویایی؛2.JPG|جایگزین=یدالله رویایی|بندانگشتی|245x245پیکسل|یدالله رویایی]] | |||
=== مفهوم و ویژگیهای شعر حجم === | === مفهوم و ویژگیهای شعر حجم === | ||
خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
== تبعید و درگذشت == | == تبعید و درگذشت == | ||
[[پرونده:یدالله رویایی؛1.JPG|جایگزین=یدالله رویایی|بندانگشتی|248x248پیکسل|یدالله رویایی]] | |||
=== مهاجرت به پاریس === | === مهاجرت به پاریس === | ||
خط ۸۶: | خط ۸۹: | ||
== فهرست آثار و نمونه اشعار == | == فهرست آثار و نمونه اشعار == | ||
[[پرونده:هفتاد سنگ قبر.JPG|جایگزین=کتاب اشعار هفتاد سنگ قبر|بندانگشتی|280x280پیکسل|کتاب اشعار هفتاد سنگ قبر]] | |||
=== فهرست آثار === | === فهرست آثار === | ||
یدالله رؤیایی آثار متعددی در شعر و نظریه ادبی خلق کرد. فهرست کامل مجموعههای او شامل: | یدالله رؤیایی آثار متعددی در شعر و نظریه ادبی خلق کرد. فهرست کامل مجموعههای او شامل: | ||
=== شعر === | |||
# ''بر جادههای تهی'' (۱۳۴۱) | # ''بر جادههای تهی'' (۱۳۴۱) | ||
# ''شعرهای دریایی'' (۱۳۴۷) | # ''شعرهای دریایی'' (۱۳۴۷) | ||
# ''لبریختهها'' (۱۳۵۱) | # ''لبریختهها'' (۱۳۵۱) | ||
# ''دلتنگیها'' (۱۳۵۷) | # ''دلتنگیها'' (۱۳۵۷) | ||
# ''هفتاد سنگ قبر'' (۱۳۸۰) | # ''هفتاد سنگ قبر'' (۱۳۸۰) | ||
خط ۱۰۰: | خط ۱۰۵: | ||
# ''کافی نیست، کافی است'' (۱۳۸۹) | # ''کافی نیست، کافی است'' (۱۳۸۹) | ||
# ''چهره به چهره در آینه'' (۱۳۹۱) | # ''چهره به چهره در آینه'' (۱۳۹۱) | ||
# ''آوازهای دیگر'' (۱۳۹۴) | # ''آوازهای دیگر'' (۱۳۹۴) | ||
=== نثر === | |||
# هلاک عقل به وقتِ اندیشیدن (۱۳۵۷) | |||
# از سکوی سرخ، یا «مسائل شعر» (۱۳۵۷) | |||
# عبارت از چیست؟ «از سکوی سرخ ۲» (۱۳۸۶) | |||
# چهره پنهان حرف (۱۳۹۱) | |||
این آثار، که در ایران و تبعید منتشر شدند، رویایی را بهعنوان شاعر و نظریهپرداز برجسته ادبیات مدرن ایران تثبیت کردند. مجموعههای شعری او با سبک حجم و آثار نظریاش با تحلیل فرم شعر، تأثیر عمیقی بر ادبیات معاصر گذاشتند.<ref>[https://shaer.ir/%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C/ یدالله رؤیایی - پایگاه خبری شاعر]</ref> | این آثار، که در ایران و تبعید منتشر شدند، رویایی را بهعنوان شاعر و نظریهپرداز برجسته ادبیات مدرن ایران تثبیت کردند. مجموعههای شعری او با سبک حجم و آثار نظریاش با تحلیل فرم شعر، تأثیر عمیقی بر ادبیات معاصر گذاشتند.<ref>[https://shaer.ir/%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C/ یدالله رؤیایی - پایگاه خبری شاعر]</ref> | ||
=== نمونه اشعار === | === نمونه اشعار === | ||
بسیاری از اشعار یدالله رؤیایی با تصاویر سمبلیک و زبان فشرده، به مسائل اجتماعی مانند عدالت، تبعید، و سرکوب اشاره دارند و عمق سیاسی-عرفانی شعر رویایی را بازتاب میدهند.<ref>کتاب ''بوطیقای شعر حجم''. نوشتهی احمد بیرانوند؛ تهران: نشر چشمه، ۱۳۹۰.</ref> | بسیاری از اشعار یدالله رؤیایی با تصاویر سمبلیک و زبان فشرده، به مسائل اجتماعی مانند عدالت، تبعید، و سرکوب اشاره دارند و عمق سیاسی-عرفانی شعر رویایی را بازتاب میدهند.<ref name=":4">کتاب ''بوطیقای شعر حجم''. نوشتهی احمد بیرانوند؛ تهران: نشر چشمه، ۱۳۹۰.</ref> | ||
سه شعر کوتاه با مضامین سیاسی-اجتماعی، که ویژگیهای شعر حجم را نشان میدهند: | سه شعر کوتاه با مضامین سیاسی-اجتماعی، که ویژگیهای شعر حجم را نشان میدهند: | ||
خط ۱۳۰: | خط ۱۴۳: | ||
در شهری که | در شهری که | ||
خوابش را سوزاندند. '''(از کتاب هفتاد سنگ قبر)''' | خوابش را سوزاندند. '''(از کتاب هفتاد سنگ قبر)'''<ref name=":4" /> | ||
== منابع == | == منابع == |
ویرایش