۴۹۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
عبدالحسین ناهیدی آذر از حامیان و نخستین امضا کنندگان کمپین یک میلیون امضا به شمار میرفت و همواره پشتیبان فعالیتهای برابری خواهانه زنان بود. | عبدالحسین ناهیدی آذر از حامیان و نخستین امضا کنندگان کمپین یک میلیون امضا به شمار میرفت و همواره پشتیبان فعالیتهای برابری خواهانه زنان بود. | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
عبدالحسین ناهیدی آذر دبیر؛ نویسنده و پژوهشگر معاصر تاریخ مشروطه در۲۰ مهر ماه۱۳۱۷ در روستای یوسف آباد از توابع بستان آباد تبریز متولد شد. پدرش حاج حسن ناهید یوسف آباد و مادرش صغری عارفی امناب بود. وی کلاس اول ابتدایی را در دبستان مسعود در روستا تحصیل کرد . در مصاحبهای گفته است:<blockquote> | |||
عبدالحسین ناهیدی آذر دبیر؛ نویسنده و پژوهشگر معاصر تاریخ مشروطه در۲۰ مهر ماه۱۳۱۷ در روستای یوسف آباد از توابع بستان آباد تبریز متولد شد. پدرش حاج حسن ناهید یوسف آباد و مادرش صغری عارفی امناب بود. وی کلاس اول ابتدایی را در دبستان مسعود در روستا تحصیل کرد . در مصاحبهای گفته است: <blockquote> | پدرم به خاطر ظلم فئودال مجبور به ترک ده و مهاجرت به شهر تبریز شد. در تبریز تصادفا ساکن خیابان محل سکونت شیخ محمد خیابانی [محله قورد میدانی- ایرانپدیا] شدیم. یکی دو سالی به خاطر فقر نتوانستم درس بخوانم ولی بعدا با کار کردن پدرم به مدرسه رفتم. بعدا وارد دانشسرای مقدماتی شدم و بعد از اتمام این دوره، به عنوان معلم در شبستر خدمت می کردم. ضمن تدریس، شبانه درس می خواندم. دوباره به تبریز برگشتم و همینجا بازنشست شدم. <ref name=":1">[https://ishiq.net/danisiq/7612/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1.html مصاحبه با عبدالحسین ناهیدی آذر- ایشیق]</ref> <ref>[https://iranwire.com/fa/east-azerbaijan/11186/ درگذشت عبدالحسین ناهیدی آذر، مشروطه شناس]</ref> <ref>[https://ketabnak.com/persons/42429/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86+%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C+%D8%A2%D8%B0%D8%B1 عبدالحسین ناهیدی آذر- کتابناک]</ref></blockquote> | ||
پدرم به خاطر ظلم فئودال مجبور به ترک ده و مهاجرت به شهر تبریز شد. در تبریز تصادفا ساکن خیابان محل سکونت شیخ محمد خیابانی [محله قورد میدانی- ایرانپدیا] شدیم. یکی دو سالی به خاطر فقر نتوانستم درس بخوانم ولی بعدا با کار کردن پدرم به مدرسه رفتم. بعدا وارد دانشسرای مقدماتی شدم و بعد از اتمام این دوره، به عنوان معلم در شبستر خدمت می کردم. ضمن تدریس، شبانه درس می خواندم. دوباره به تبریز برگشتم و همینجا بازنشست شدم. <ref>[https://iranwire.com/fa/east-azerbaijan/11186/ درگذشت عبدالحسین ناهیدی آذر، مشروطه شناس]</ref></blockquote> | |||
فقر مالی خانواده اجازه نداد او بیش از یکی دو سال تحصیلات خود را ادامه دهد به ناچار در کارخانه جعبه سازی به کار پرداخت. اما بالاخره طولی نکشید که امکان تحصیل فراهم شد. این بار در دبستانهای سلیمی؛ دانش و منوچهری به ادامه تحصیل روی آورده و در دبیرستان حکمت دوره اول دبیرستان را به اتمام رساند. در کنکور دانشسرای مقدماتی تبریز قبول شد و پس از دوسال تحصیل به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. سپس رهسپار تدریس در روستاهای شبستر شد. ضمن تدریس به تحصیلات عالی خود در رشته تاریخ و جغرافیا در دانشگاه تبریز ادامه داد. لیسانس خود را دریافت کرد و پس از ۱۳ سال تدریس به تبریز منتقل و پس از چند سال بازنشسته شد. | فقر مالی خانواده اجازه نداد او بیش از یکی دو سال تحصیلات خود را ادامه دهد به ناچار در کارخانه جعبه سازی به کار پرداخت. اما بالاخره طولی نکشید که امکان تحصیل فراهم شد. این بار در دبستانهای سلیمی؛ دانش و منوچهری به ادامه تحصیل روی آورده و در دبیرستان حکمت دوره اول دبیرستان را به اتمام رساند. در کنکور دانشسرای مقدماتی تبریز قبول شد و پس از دوسال تحصیل به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. سپس رهسپار تدریس در روستاهای شبستر شد. ضمن تدریس به تحصیلات عالی خود در رشته تاریخ و جغرافیا در دانشگاه تبریز ادامه داد. لیسانس خود را دریافت کرد و پس از ۱۳ سال تدریس به تبریز منتقل و پس از چند سال بازنشسته شد. | ||
خط ۲۵: | خط ۲۳: | ||
عبدالحسین ناهیدی آذر از جمله معلمانی بود که با محفل صمد بهرنگی و یاران او در ارتباط نزدیک بود. وی در سال ۱۳۵۰ بازداشت و نزدیک به یک سال روانهی زندان شهربانی شد. این زندان بعدها به نام کمیتهی مشترک ضد خرابکاری نامیده و مشهور گردید. | عبدالحسین ناهیدی آذر از جمله معلمانی بود که با محفل صمد بهرنگی و یاران او در ارتباط نزدیک بود. وی در سال ۱۳۵۰ بازداشت و نزدیک به یک سال روانهی زندان شهربانی شد. این زندان بعدها به نام کمیتهی مشترک ضد خرابکاری نامیده و مشهور گردید. | ||
او همواره به تحقیق در زمینه تاریخ مشغول بوده و کارهایش در زمینه تاریخ زنان از نخستین تحقیقات تخصصی در امور زنان است. همچنین وی از اساتید صاحبنظر در مورد تاریخ نهضت آزادیستان و قیام شیخ محمد خیابانی بود. | او همواره به تحقیق در زمینه تاریخ مشغول بوده و کارهایش در زمینه تاریخ زنان از نخستین تحقیقات تخصصی در امور زنان است. همچنین وی از اساتید صاحبنظر در مورد تاریخ نهضت آزادیستان و قیام شیخ محمد خیابانی بود. وی دربارهی تمرکزش بر پژوهشهای تاریخی در آذربایجان در مصاحبهای گفته است: <blockquote>جالبترین بخش تاریخ آذربایجان جنبش مشروطه است. وقتی محمدعلی شاه مجلس را به توپ بست، این تبریزیها بودند که مشروطه را حفظ کردند. ستارخان با اسلحهاش، میرزا با قلماش در روزنامه ناله ملت و روزنامه بلدیه. | ||
صد سال قبل در تبریز، انتخابات شورای شهر وجود داشت. هر محلهای برای خودش نمایندهای داشت. حسن محلهای بودن این شورا در این بود که مردم هر محله نماینده خود را در هر مراسمی مثل عروسی و مجلس عزا میدیدند و مشکلاتشان را مطرح کرده و جویای وعدهها میشدند. <ref name=":1" /> <ref>[https://www.iran-emrooz.net/index.php/news1/49452/ عبدالحسین ناهیدی آذر، نویسنده و مورخ آذربایجانی روز دوشنبه ۲۱ بهمن ماه، در سن ۷۲ سالگی در تبریز درگذشت.]</ref></blockquote> | |||
== زندگی و فعالیت در دو دیکتاتوری و مواضع == | |||
در آثار و مصاحبهای ناهیدی آذر نگاه انتقادی به نظام حاکم به چشم میخورد. اشاره به ظلم و ستم فئودالی در اوان کودکی تا مشکلات پژوهشی و انتشار نوشتههایش، اشاره مستقیم به سانسور و دروغ پراکنیهای سیستماتیک و اعتراض به تحریفهای آشکار تاریخ و دفاع از حقوق زنان در جای جای مصاحبههای وی به چشم میخورد؛ از جمله:<blockquote>'''·''' '''سانسور و دروغپراکنی سیستماتیک در دو نظام:''' در زمان مشروطه، سانسور وجود نداشت، رابطه بین روزنامهها و مردم تنگاتنگ بود. یعنی هر چیزی که در روزنامهها نوشته میشد کاملا مستند بوده و مردم اعتماد داشتند. با اینکه در آذربایجان یا به طور کلی در ایران، مردم صدی نود بی سواد بودند، روزنامه انجمن با تیراژ پنج هزار، منتشر میشد. در آن زمان، مردم جمع میشدند و افراد با سواد مطالب روزنامهها را میخواندند و بقیه گوش میکردند. چون این روزنامهها درد مردم را منعکس میکردند. | |||
در طول ۴۰ سال فعالیت من؛ وجود سانسور، عدم دسترسی به منابع، کاهش سطح مطالعه از شرایطی است که همواره حاکم بوده است. | |||
'''·''' '''مشکلات تالیف:''' بزرگترین مشکل مؤلف در ایران پیدا کردن و دسترسی به منابع است. زمانی که در مورد روزنامه آذربایجان تحقیق میکردم، با کتابخانه رضوی مشهد، کتابخانه دانشگاه تهران، کتابخانه مجلس در ارتباط بوده و رفت و آمد داشتم. ولی نسخههای این روزنامه را به من ندادند. | |||
· '''زینب پاشا و زنان:''' قبل از اینکه من در مورد زینب پاشا بنویسم از او در کتابهای مکر زنان یاد می شد. در حالی که شاعران مردمی آن زمان فقط در مورد شجاعت و انسانیت وی صحبت کردهاند. زینب پاشا در زمانی علیه ظلم مبارزه میکرد که خانمها حتی حق بیرون رفتن از خانه بدون اذن شوهر را نداشتند. | |||
· '''درباره مشروطه و شخصیتهایش:''' مجسمه قهرمانان مشروطه باید در هر چهار راهی نصب شود. من شنیده ام در مسکو، یکی از صحنههای جنگ جهانی دوم را با مجسمه سازی بازسازی کردهاند و بچه ها و کودکان را با تاریخ آن زمان آشنا میکنند. اینجا فقط مجسمه ستارخان را در پارک مشروطه نصب کردهاند که آن هم اصلا عظمت و شهامت ستارخان را نشان نمیدهد. | |||
· '''درباره نویسنده و پژوهشگر:''' باید حقیقت را بنویسد. اگر غیر از این باشد موفق نخواهد بود. مطمئن باشد مردم به درستی متوجه حق و باطل هستند.<sup>[1]</sup> | |||
'''توصیه:''' ما اگر می خواهیم پیشرفت کنیم باید به تاریخ خودمان رجوع کنیم. جوانهایمان موظف هستند که در مورد تاریخ خودمان مطالعه کنند. اگر تاریخمان را نشناسیم مثل این است که از خودمان شناخت نداریم. تاریخ مانند چراغی است که نمی گذارد اشتباهات گذشته را تکرار کنیم | |||
دوست دارم جوانانمان، کتاب «سه مبارز» و «شیخ محمد خیابانی» را مطالعه کنند تا بفهمند جوانان با چه شوق و شوری در انقلاب مشروطه شرکت کرده بودند. به خانم ها پیشنهاد می کنم «زنان ایران در جنبش مشروطه» را مطالعه کنند. بچه ها هم کتاب «نقش کودکان و نوجوانان در انقلاب مشروطه» را مطالعه کنند.</blockquote> | |||
== سوابق شغلی و پژوهشی == | == سوابق شغلی و پژوهشی == | ||
خط ۵۲: | خط ۶۸: | ||
* '''تجار و دهقانان ایران در عصر مشروطه خواهی:''' مجموعهای از مقالات پژوهشی ناهیدی آذر در واکاوی نقش گروههای اجتماعی تأثیرگذار در پیروزی مشروطه. این اثر، با مقدمه دکتر محمد حریری اکبری منتشر شده و جایگاه قابل اعتنایی در پژوهشهای تاریخ اجتماعی دارد. <ref>[https://guneyebakan.blogfa.com/post/2726 استاد عبدالحسین ناهیدی آذر، تاریخپژوه برجسته دار فانی را وداع گفت.]</ref> | * '''تجار و دهقانان ایران در عصر مشروطه خواهی:''' مجموعهای از مقالات پژوهشی ناهیدی آذر در واکاوی نقش گروههای اجتماعی تأثیرگذار در پیروزی مشروطه. این اثر، با مقدمه دکتر محمد حریری اکبری منتشر شده و جایگاه قابل اعتنایی در پژوهشهای تاریخ اجتماعی دارد. <ref>[https://guneyebakan.blogfa.com/post/2726 استاد عبدالحسین ناهیدی آذر، تاریخپژوه برجسته دار فانی را وداع گفت.]</ref> | ||
== | == جوایز و تقدیر == | ||
بنا بر گفتهی خود نویسنده؛ کتاب شیخ محمد خیابانی برندهی جایزهای شده است. | |||
== درگذشت == | |||
وی تا پایان زندگی خود در تبریز زیست و سرانجام در روز دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۲ خورشیدی در سن ۷۲ سالگی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان در تبریز درگذشت و در وادی رحمت این شهر به خاک سپرده شد. | |||
== منابع == | == منابع == |
ویرایش