۴۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
# IRGC command and Iran inside security roles - NCRI, RFERL | # IRGC command and Iran inside security roles - NCRI, RFERL | ||
# Judiciary and Advisory roles - Wikiwand, NCRI | # Judiciary and Advisory roles - Wikiwand, NCRI | ||
محمدباقر ذوالقدر، متولد ۱۳۳۳ در فسا (استان فارس، ایران)، یک افسر نظامی ایرانی است که پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و در طول جنگ ایران و عراق (۱۳۵۹–۱۳۶۷) به عنوان فرمانده قرارگاه رمضان فعالیت کرد. وی پس از جنگ، به مدت ۱۶ سال در ردههای بالای فرماندهی سپاه خدمت نمود، از جمله ریاست ستاد مشترک و جانشینی فرمانده کل. در دوران پس از جنگ، نقشهایی در وزارت کشور و قوه قضائیه ایفا کرد و از سال ۱۴۰۰ به عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. ذوالقدر تحت تحریمهای بینالمللی قرار دارد، عمدتاً به دلیل نقش ادعایی در برنامههای هستهای و موشکی ایران. | |||
=== زندگی اولیه و تحصیلات === | |||
محمدباقر ذوالقدر در سال ۱۳۳۳ (۱۹۵۴ میلادی) در شهر فسا، واقع در استان فارس ایران، متولد شد. پیش از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، وی مدرک کارشناسی اقتصاد را از دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران دریافت کرد. در دوران پیش از انقلاب، ذوالقدر به عنوان عضو گروه چریکی منصورون شناخته میشود، که یک گروه مخالف رژیم پهلوی بود و در فعالیتهای مسلحانه شرکت داشت؛ گزارشها حاکی از آن است که وی در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۸ میلادی) در ترور یک مهندس آمریکایی و مدیر یک شرکت نفتی مشارکت داشته است. | |||
=== ورود به سپاه پاسداران و دوران جنگ ایران و عراق === | |||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، ذوالقدر به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و در تشکیل واحد اطلاعات این سازمان نقش داشت، همراه با افرادی مانند محسن رضایی و احمد وحیدی. وی به جریان راستگرای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ملحق شد و در سال ۱۳۵۸، در کنترل مناصب حساس سپاه مشارکت کرد. در طول جنگ ایران و عراق (۱۳۵۹–۱۳۶۷)، ذوالقدر به عنوان یکی از فرماندهان ارشد عمل کرد و در سال ۱۳۶۲ (۱۹۸۳ میلادی) به عنوان بنیانگذار و فرمانده قرارگاه رمضان منصوب شد؛ این قرارگاه بر عملیات برونمرزی تمرکز داشت و با گروههای مخالف رژیم بعثی عراق، از جمله حزب دموکرات کردستان عراق، اتحادیه میهنی کردستان، مجمع عالی انقلاب اسلامی عراق و حزب الدعوه، همکاری میکرد. قرارگاه رمضان به عنوان پایهای برای شاخه خارجی سپاه، یعنی نیروی قدس، عمل میکرد و عملیاتهایی در عمق خاک عراق طراحی و اجرا مینمود. فرماندهان برجستهای مانند ایرج مسجدی (سفیر فعلی ایران در عراق) و محمدرضا نقدی (معاون فعلی فرمانده سپاه) نیز در این قرارگاه خدمت کردند، و نقدی برای مدتی تیپ بدر را فرماندهی نمود. | |||
=== پیشرفت در سلسلهمراتب سپاه پس از جنگ === | |||
پس از پایان جنگ در سال ۱۳۶۷، ذوالقدر برای ۱۶ سال در سطوح بالای فرماندهی سپاه خدمت کرد. وی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ (۱۹۸۹–۱۹۹۷ میلادی) به عنوان رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران منصوب شد، که سومین مقام در سلسلهمراتب فرماندهی این سازمان بود. سپس، از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ (۱۹۹۷–۲۰۰۵ میلادی)، جانشین فرمانده کل سپاه شد، که دومین مقام ارشد در این ساختار بود؛ این پیشرفت به روابط نزدیک وی با محسن رضایی (فرمانده سپاه از ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶) و رحیم صفوی (فرمانده سپاه از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶) نسبت داده میشود. در این دوره، ذوالقدر به عنوان یکی از فرماندهان سیاسی سپاه شناخته میشود و همراه با رحیم صفوی و محمدرضا نقدی، در مخالفت با جنبش اصلاحطلبی در دوران ریاستجمهوری محمد خاتمی (۱۳۷۶–۱۳۸۴) نقش داشت؛ وی یکی از امضاکنندگان نامه تهدیدآمیز ۲۴ فرمانده ارشد به خاتمی در سال ۱۳۷۸ بود و گزارشها وی را مسئول حمله به کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ معرفی میکنند. همچنین، در اوایل دهه ۱۳۷۰ (۱۹۹۰ میلادی)، ذوالقدر به عنوان ناظر بر کمیتهای برای قتلهای سیاسی، معروف به قتلهای زنجیرهای، عمل کرد که تحت نظارت علی خامنهای (رهبر جمهوری اسلامی) تشکیل شده بود و شامل ۱۴ فرمانده و افسر مورد اعتماد سپاه، از جمله برادرش حسین نجات، بود. | |||
=== پستهای سیاسی و امنیتی پس از سپاه === | |||
در ابتدای دولت محمود احمدینژاد (۱۳۸۴–۱۳۹۲)، ذوالقدر از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ (۲۰۰۵–۲۰۰۷ میلادی) به عنوان معاون وزیر کشور در امور امنیتی و انتظامی منصوب شد و شورای امنیت ملی را اداره میکرد، که مسئول هماهنگی سرکوب اعتراضات بود؛ این انتصاب با مجوز ویژه علی خامنهای صورت گرفت، اما وی پس از دو سال به دلیل نارضایتی احمدینژاد برکنار شد. پس از آن، از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ (۲۰۱۱–۲۰۱۹ میلادی)، به عنوان مشاور رئیس قوه قضائیه و معاون راهبردی، حفاظت اجتماعی و پیشگیری از جرم در دوران ریاست صادق لاریجانی خدمت کرد. در شهریور ۱۴۰۰ (سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی)، ذوالقدر به عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد و جایگزین محسن رضایی گردید؛ این منصب توسط آیتالله صادق آملی لاریجانی پیشنهاد و توسط علی خامنهای تأیید شد. | |||
=== تحریمهای بینالمللی === | |||
ذوالقدر از سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۷ میلادی) تحت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد (قطعنامه ۱۷۴۷) قرار گرفت، به دلیل نقش ادعایی در برنامههای هستهای و موشکی حساس ایران؛ این تحریمها شامل مسدودسازی داراییها و ممنوعیت سفر است و توسط اتحادیه اروپا، بریتانیا، کانادا، استرالیا و دیگر کشورها اعمال شده است. تحریمهای سازمان ملل در سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳ میلادی) منقضی شد، اما فهرستهای ملی همچنان وی را هدف قرار میدهند. وی همچنین به عنوان افسر سپاه و معاون سابق وزارت کشور، در فهرست تحریمهای اسرائیل و اوکراین قرار دارد. | |||
=== لیست منابع (به ترتیب استفاده در متن) === | |||
# NCR-Iran.org, "Who Is Mohammad Bagher Zolghadr, Iran’s New Secretary of the Expediency Council?" (23 September 2021). | |||
# MEK-Iran.com, "MEK Iran: Who is M Bagher Zolghadr?" (27 September 2021). | |||
# OpenSanctions.org, "Mohammad Baqer ZULQADER" (accessed 2025). | |||
# IranWatch.org, "Mohammad Baqer Zolqadr" (21 December 2023). | |||
# IndependentPersian.com, "زندگینامه و سوابق باقر ذوالقدر، دبیر جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام" (20 September 2021). | |||
# UnitedAgainstNuclearIran.com, "Zolghadr, Mohammad Bagher" (accessed 2025). |
ویرایش