۸٬۸۲۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|887x887پیکسل]]'''ناصر تقوایی'''، (۱۹ تیر ۱۳۲۰، آبادان – در گذشته ۲۲ مهر ۱۴۰۴، تهران) یکی از پیشگامان موج نوی سینمای ایران، کارگردان، نویسنده، عکاس و مستندساز برجستهای بود که با آثارش بر پایه ادبیات و واقعگرایی اجتماعی، هویت سینمایی معاصر ایران را شکل داد. زاده آبادان در خانوادهای متوسط، تحصیلات دبیرستانی را در آنجا گذراند و از نوجوانی به سینما و ادبیات علاقهمند شد. فعالیت حرفهایاش با دستیاری در فیلم «خشت و آینه» ابراهیم گلستان آغاز شد و با مستندسازی در دهه ۱۳۴۰ ادامه یافت. | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|887x887پیکسل]]'''ناصر تقوایی'''، (۱۹ تیر ۱۳۲۰، آبادان – در گذشته ۲۲ مهر ۱۴۰۴، تهران) یکی از پیشگامان موج نوی سینمای ایران، کارگردان، نویسنده، عکاس و مستندساز برجستهای بود که با آثارش بر پایه ادبیات و واقعگرایی اجتماعی، هویت سینمایی معاصر ایران را شکل داد. او زاده آبادان در خانوادهای متوسط، تحصیلات دبیرستانی خود را در آنجا گذراند و از نوجوانی به سینما و ادبیات علاقهمند شد. فعالیت حرفهایاش با دستیاری در فیلم «خشت و آینه» ابراهیم گلستان آغاز شد و با مستندسازی در دهه ۱۳۴۰ ادامه یافت. ناصر تقویی بنیانگذار موج نو بود و با اقتباس از نویسندگانی چون [[غلامحسین ساعدی]]، ارنست همینگوی و ایرج پزشکزاد، آثاری خلق کرد که به مسائل انسانی، اجتماعی و هجو اشرافیت میپرداختند. برجستهترین آثارش شامل فیلمهای «آرامش در حضور دیگران» (۱۳۴۹، اقتباس از ساعدی، توقیف چهارساله)، «صادق کرده» (۱۳۵۱)، «نفرین» (۱۳۵۲)، «ناخدا خورشید» (۱۳۶۵، اقتباس از همینگوی)، «ای ایران» (۱۳۶۸)، «کشتی یونانی» (۱۳۷۷، نامزد نخل طلایی کن)، و «کاغذ بیخط» (۱۳۸۰، استعاره از [[قتلهای زنجیرهای]]) است. سریال «داییجان ناپلئون» (۱۳۵۴، هجو طنزآمیز اشرافیت) تنها اثر تلویزیونی اوست. مستندهایی چون «باد جن»، «[[فروغ فرخزاد]]» و «تمرین آخر» (درباره تعزیه) نیز از کارنامهاش هستند. | ||
تقوایی جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله شیر نقره ونیز برای «آرامش در حضور دیگران»، پلنگ برنزی لوکارنو برای «ناخدا خورشید»، و تندیس زرین بهترین فیلم جشن خانه سینما برای «کاغذ بیخط» (که نپذیرفت). او در برابر سانسور رژیم پهلوی و جمهوری اسلامی مقاومت کرد؛ آثارش توقیف شدند و پس از | تقوایی جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله شیر نقره ونیز برای «آرامش در حضور دیگران»، پلنگ برنزی لوکارنو برای «ناخدا خورشید»، و تندیس زرین بهترین فیلم جشن خانه سینما برای «کاغذ بیخط» (که نپذیرفت). او در برابر سانسور رژیم پهلوی و جمهوری اسلامی مقاومت کرد؛ آثارش توقیف شدند و پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]]، ۲۲ سال دوری اجباری از سینما داشت. پروژههایی چون «چای تلخ» و «کوچک جنگلی» نیمهکاره ماندند به دلیل سانسور و عدم حمایت. زندگی شخصیاش شامل ازدواج با شهرنوش پارسیپور (۱۳۴۶–۱۳۵۲، حاصل یک پسر به نام علی)، شهیندخت بهزادی، و مرضیه وفامهر (همسر دوم یا سوم) بود. سالها با بیماری ناشناخته دستوپنجه نرم کرد و در ۲۲ مهر ۱۴۰۴ در ۸۴ سالگی بر اثر عوارض آن در تهران درگذشت. ناصر تقوایی، با محبوبیت مردمی و استقلال هنری، نماد آزادهزیستی بود و آثارش همچنان الهامبخش است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%AA%D9%82%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86 تسلیت به بستگان و دوستداران ناصر تقوایی و جامعه هنرمندان آزادهٔ میهن - سازمان مجاهدین خلق]</ref><ref name=":0">[https://namnak.com/nasser-taghvai-biography.p111553 بیماری ناصر تقوایی+ بیوگرافی - نمناک]</ref><ref name=":1">[https://www.filimo.com/shot/17096/%d9%86%d8%a7%d8%b5%d8%b1-%d8%aa%d9%82%d9%88%d8%a7%db%8c%db%8c/ نگاهی به کارنامه ناصر تقوایی - فیلیمو]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/nasser-taghvaei-dies-84-years-film/33559326.html ناصر تقوایی، کارگردان و خالق آثار شاخص سینمایی و تلویزیونی، درگذشت - رادیو فردا]</ref> | ||
== زندگی اولیه و تحصیلات == | == زندگی اولیه و تحصیلات == | ||
ناصر تقوایی در نوزدهمین روز از تیر ماه ۱۳۲۰ در روستای عربنشین سعدونی در جنوب شرقی آبادان به دنیا آمد. پدرش، علی تقوایی، کارمند اداره گمرک بود و این شغل خانواده را ناگزیر به سفرهایی به بندر لنگه میکرد. تقوایی در توصیف دوران کودکی خود اظهار داشته است که به آدمهای دانایی برخورد کرده، اما زندگی کودکیاش صحنه جالبی ندارد. محیط آبادان و جنوب ایران، با فرهنگ اقلیمی و اجتماعی غنی، بر سبک هنری او تأثیر عمیقی گذاشت و بعدها در آثارش منعکس شد. | ناصر تقوایی در نوزدهمین روز از تیر ماه ۱۳۲۰ در روستای عربنشین سعدونی در جنوب شرقی آبادان به دنیا آمد. پدرش، علی تقوایی، کارمند اداره گمرک بود و این شغل خانواده را ناگزیر به سفرهایی به بندر لنگه میکرد. تقوایی در توصیف دوران کودکی خود اظهار داشته است که به آدمهای دانایی برخورد کرده، اما زندگی کودکیاش صحنه جالبی ندارد. محیط آبادان و جنوب ایران، با فرهنگ اقلیمی و اجتماعی غنی، بر سبک هنری او تأثیر عمیقی گذاشت و بعدها در آثارش منعکس شد. | ||
تقوایی تحصیلات دبیرستانی خود را در دبیرستان رازی آبادان به پایان رساند. از سالهای نوجوانی به دنیای سینما و ادبیات علاقهمند شد و این علایق پایهای برای ورودش به حرفه فیلمسازی فراهم کرد. او یکی از عوامل فنی فیلم سینمایی «خشت و آینه» ساخته ابراهیم گلستان بود که این تجربه، نخستین گام جدی او در عرصه سینما محسوب میشود. نزدیکی به ادبیات، به ویژه نویسندگانی چون ارنست همینگوی، از ویژگیهای بارز او بود. | تقوایی تحصیلات دبیرستانی خود را در دبیرستان رازی آبادان به پایان رساند. از سالهای نوجوانی به دنیای سینما و ادبیات علاقهمند شد و این علایق پایهای برای ورودش به حرفه فیلمسازی فراهم کرد. او یکی از عوامل فنی فیلم سینمایی «خشت و آینه» ساخته ابراهیم گلستان بود که این تجربه، نخستین گام جدی او در عرصه سینما محسوب میشود. نزدیکی به ادبیات، به ویژه نویسندگانی چون ارنست همینگوی، از ویژگیهای بارز او بود.<ref name=":0" /> | ||
== ورود به حرفه و فعالیتهای اولیه == | == ورود به حرفه و فعالیتهای اولیه == | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
=== ورود به فیلم بلند و موج نو === | === ورود به فیلم بلند و موج نو === | ||
تقوایی به عنوان یکی از چهرههای کلیدی موج نوی دوم سینمای ایران شناخته میشود که در تقابل با | ناصر تقوایی به عنوان یکی از چهرههای کلیدی موج نوی دوم سینمای ایران شناخته میشود که در تقابل با فیلم فارسی و ادامه رویکرد «خشت و آینه» شکل گرفت. او در میان سینماگران ایرانی به دلیل پیوند عمیق با ادبیات شهرت دارد و نامش در کنار مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، علی حاتمی و امیر نادری قرار میگیرد. اولین فیلم بلند او، «آرامش در حضور دیگران»، در سال ۱۳۴۹ ساخته شد و پس از چهار سال توقیف در ۱۳۵۲ اکران گردید. این فیلم، اقتباس از داستان غلامحسین ساعدی، به مسائل روانشناختی و اجتماعی میپردازد و پس از نمایش محدود در جشن هنر شیراز توقیف شد.<ref name=":1" /><ref name=":0" /> | ||
== آثار برجسته و سبک سینمایی == | == آثار برجسته و سبک سینمایی == | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
|مستندهای فرهنگی و آیینی | |مستندهای فرهنگی و آیینی | ||
|} | |} | ||
<ref name=":1" /><ref name=":0" /> | |||
== جوایز و افتخارات == | == جوایز و افتخارات == |
ویرایش