۱۰٬۲۵۶
ویرایش
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد مطرح است، چاپ بیرویه پول توسط دولتهاست. برخی دولتها مشکلات اقتصادیشان را از طریق چاپ پول حل میکنند که این به تورم در اقتصاد کشورها دامن میزند. | یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد مطرح است، چاپ بیرویه پول توسط دولتهاست. برخی دولتها مشکلات اقتصادیشان را از طریق چاپ پول حل میکنند که این به تورم در اقتصاد کشورها دامن میزند. | ||
==== پول فیات ==== | ==== پول فیات ==== | ||
خط ۱۰۳: | خط ۹۰: | ||
در ابتدا تصمیم بر این بود که این اسکناسها را توسط هواپیما، بر روی نقاط شهری پر از ازدحام فرو ریزند اما در این حالت ممکن بود بسیاری از اسکناسها در نقاط غیر قابل دسترس فرود آمده و از بین بروند. همچنین در این حالت به راحتی عملیات برنهارد مشخص میشد. از این رو تصمیم بر این شد که اسکناسها را به فرم کاملا قانونی و رسمی مورد استفاده قرار دهند. از اواخر سال ۱۹۴۳ بود که توزیع این اسکناسها آغاز گردید. ماهی یک میلیون پوند پول تقلبی به سیستم اقتصادی انگلستان تزریق میگردید. آلمانها حتی حقوق جاسوسان انگلیسی خود را با این اسکناسها پرداخت میکردند! یکی از جاسوسان انگلیسی آلمانها، به نام الیزا برنا که با نام رمز سیسرو برای دستگاه اطلاعاتی آلمان به جمع آوری اطلاعات مشغول بود، در پایان جنگ زمانی که متوجه شد تمام پساندازش پوندهای تقلبی است به دولت آلمان شکایت کرد و خواستار دریافت دست مزدش (پوند واقعی) شد که البته شکایت او به جایی نرسید. | در ابتدا تصمیم بر این بود که این اسکناسها را توسط هواپیما، بر روی نقاط شهری پر از ازدحام فرو ریزند اما در این حالت ممکن بود بسیاری از اسکناسها در نقاط غیر قابل دسترس فرود آمده و از بین بروند. همچنین در این حالت به راحتی عملیات برنهارد مشخص میشد. از این رو تصمیم بر این شد که اسکناسها را به فرم کاملا قانونی و رسمی مورد استفاده قرار دهند. از اواخر سال ۱۹۴۳ بود که توزیع این اسکناسها آغاز گردید. ماهی یک میلیون پوند پول تقلبی به سیستم اقتصادی انگلستان تزریق میگردید. آلمانها حتی حقوق جاسوسان انگلیسی خود را با این اسکناسها پرداخت میکردند! یکی از جاسوسان انگلیسی آلمانها، به نام الیزا برنا که با نام رمز سیسرو برای دستگاه اطلاعاتی آلمان به جمع آوری اطلاعات مشغول بود، در پایان جنگ زمانی که متوجه شد تمام پساندازش پوندهای تقلبی است به دولت آلمان شکایت کرد و خواستار دریافت دست مزدش (پوند واقعی) شد که البته شکایت او به جایی نرسید. | ||
==== تورم و ابرتورم ==== | |||
دولتها با چاپ اسکناس، عرضه پول را به شدت افزایش میدهند. اگر سطح تولید کالاها ثابت بماند اما عرضه پولی که برای خرید آن کالاها پرداخت میشود دائماً افزایش یابد، قیمت آن کالاها زیاد خواهد شد و نتیجهاش تورم (inflation) است. تورم باعث میشود قدرت خرید مردم کاهش یابد. وقتی تورم از کنترل خارج شود به ابرتورم (hyperinflation) تبدیل میگردد. | |||
اگر افزایش قیمتها از ۵۰٪ در ماه بیشتر باشد، آن شرایط به عنوان ابرتورم در نظر گرفته میشود. بنابراین در چنین حالتی، هر دو ماه یک بار قیمتها دوبرابر میشوند. در همین لحظه حدود ۱٫۲ میلیارد نفر در دنیا در شرایط فلجکننده تورمی زندگی میکنند. این مسئله در کشور ونزوئلا یک مشکل جدی است. در تاریخ، نمونههای وحشتناکی برای از کنترل خارج شدن تورم وجود دارد. در آلمان پس از جنگ جهانی اول، تورم طوری از کنترل خارج شد که دیگر قابل اندازهگیری نبود. نرخ تبدیل مارک به پوند به یک تریلیون ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ مارک در مقابل یک پوند رسید. | |||
ابرتورم آلمان در سال ۱۹۲۳ بصورتی بود که یک آلمانی طبقه متوسط، میلیاردها مارک با خود حمل میکرد اما هنوز نمیتوانست چیزی بخرد. یک قرص نان ۲۰۰ میلیارد مارک قیمت داشت. با حقوق بازنشستگی یک هفتهای حتی یک فنجان قهوه را نمیشد خرید. دولت آلمان تصمیم گرفت به جای استفاده از پول مالیاتدهندگان برای تأمین مالی جنگ، از کشورهای دیگر پول قرض کند آلمانیها مطمئن بودند که پس از پیروزی در جنگ، با تصرف مناطق صنعتی غنی از منابع و تحمیل غرامت به متفقین شکست خورده، میتوانند بدهی خود را پرداخت کنند. اما این طرح نتیجه معکوس داد. آلمان در جنگ شکست خورد و در نهایت با بدهیهای هنگفتی روبرو شد. علاوه بر این، معاهده ورسای آلمان مبلغ ۱۳۲ میلیارد مارک (یا ۳۱.۴ میلیارد دلار) به عنوان غرامت برای وارد کردن خسارت به متفقین در جریان جنگ باید پرداخت میکرد. برای پرداخت بدهیها، دولت به فریب روی آورد. آنها شروع به چاپ پول کردند و از آن برای خرید ارز استفاده کردند که سپس برای پرداخت غرامت استفاده میشد. به زودی تورم از کنترل خارج شد. در ابتدا، تورم به آرامی افزایش یافت – از ۴.۲ مارک به ازای هر دلار قبل از جنگ به ۴۸ مارک در هر دلار در هنگام امضای معاهده. سپس به سرعت شتاب گرفت. در نیمه اول سال ۱۹۲۲، قیمت برابری مارک در برابر دلار ۳۲۰ مارک بود. تا پایان سال به ۷۴۰۰ مارک در هر دلار رسید. در نهایت، این علامت به ۴.۲ تریلیون مارک در برابر یک دلار آمریکا رسید! مردم معامله نقدی را متوقف کردند و به جای آن شروع به معامله پایاپای کردند. بسیاری از پزشکان اصرار داشتند که با گرفتن سوسیس، تخم مرغ، زغال سنگ و مانند آن دستمزد دریافت کنند. به زودی آلمان، کشور دزدها شد. مردم شروع به سرقت هر چیزی کردند – صابون، سنجاقسر، لولههای مسی، بنزین. در اواخر سال ۱۹۲۳، مارک با یک ارز جدید جایگزین شد – Rentenmark، که توسط وام مسکن زمینهای کشاورزی و صنعتی پشتیبانی میشد. آلمان لنگان به حالت عادی بازگشت، اما این کشور دیگر هرگز مثل سابق نبود. | |||
جورج جی دبلیو گودمن، نویسنده و اقتصاددان آمریکایی، نوشت: پساندازهای از دست رفته هرگز بازیابی نشدند «و البته نه ارزشهای سختکوشی و نجابتی که با پسانداز همراه بود». خلق و خوی متفاوتی در کشور وجود داشت، خلقی که هیتلر بعدها با استعداد شیطانی از آن بهره برد. پرل اس باک، نویسنده آمریکایی که در سال ۱۹۲۳ در آلمان بود، نوشت: شهرها هنوز سر جایشان بودند، خانهها هنوز سالم بودند، اما قربانیان میلیونها نفر بودند. آنها ثروت و پسانداز خود را از دست داده بودند. آنها مات و مبهوت شده بودند و نفهمیدند که چگونه این اتفاق برایشان افتاده است و دشمنی که آنها را شکست داده کیست. با این حال، آنها اعتماد به نفس خود را از دست داده بودند، احساس خود را از دست داده بودند. دیگر باور نداشتند که اگر به اندازه کافی سخت کار کنند، خودشان میتوانند ارباب زندگی خود باشند. ارزشهای قدیمی اخلاق، اخلاق و نجابت نیز از بین رفت. آلمان بعد از جنگ جهانی به عنوان شکستخورده جنگ با مشکلات وحشتناکی دست به گریبان شد. تکالیف دولتهای پیروز بر آلمان که یکی از آنها پرداخت غرامت جنگ جهانی بود آلمان را با تراز حساب جاری بهشدت منفی، کاهش ارزش پول و افزایش نرخ تورم مواجه کرد. | |||
در چنین فضایی فرانسویها به دلیل تاخیر در پرداخت غرامت منطقه صنعتی رور در آلمان را تسخیر کردند و این اقدام یکی از قطبهای صنعتی آلمان را از دایره حکومت آلمان خارج و به زیرساختهای صنعتی و اقتصادی آن آسیب جدی وارد کرد. این مشکلات در کنار خسارات شدید جنگ و از بین رفتن بسیاری از زیرساختهای این کشور، کاهش درآمدهای موثر دولت را در پی داشت و دولت آلمان برای تامین منابع مالی اقدام به چاپ پول کرد. این سیاست به همراه ویرانیهای جنگ و تکالیف معاهده ورسای، دورهای از تورم لجامگسیخته را در آلمان به وجود آورد بهطوری که نسبت برابری مارک به دلار از ۹ مارک در سال ۱۹۱۹ به بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد مارک در سال ۱۹۲۳ رسید و در این دوره برای اولین بار در تاریخ اقتصادی جهان تورم میلیونی به در یک کشور به وجود آمد. | |||
با توجه به نبود کارتهای اعتباری و امکان خلق الکترونیک پول، بانک مرکزی آلمان برای تامین منابع مورد نیاز پول فیزیکی منتشر میکرد. نقلهای رسیده از آن دوران نشان میدهد حجم پول در گردش به حدی رسیده بود که یک فرد برای خرید یک کالای خوراکی باید یک گونی یا یک چمدان پول به همراه خود میبرد. تصاویر به جا مانده از آن دوران نشان میدهد ارزش پول به حدی کاهش یافته بود که بستههای متعدد پول وسیله بازی کودکان شده بود. مردم در فصل سرما برای گرم کردن خانه یا برای آتش اجاق خانه از اسکناس مارک استفاده میکرد. برخی نیز از اسکناس ها بعنوان کاغذ دیواری استفاده میکردند. | |||
مجارستان به دلیل انجام سیاستهای مالی در سال های ۱۹۴۵-۱۹۴۶ در بحران اقتصادی غرق شد و نرخ تورم روزانه ۲۰۰درصد افزایش پیدا کرد، ارزش سرمایهی ملی نصف شد و دولت ۱ میلیارد اسکناس بدون پشتوانه چاپ کرد و در نهایت آنقدر پول و اسکناس بیارزش شد که مردم رغبتی به جمع کردن اسکناس از کف خیابانها نداشتند و ماموران شهرداری با جارو آنها را جمع میکردند. | مجارستان به دلیل انجام سیاستهای مالی در سال های ۱۹۴۵-۱۹۴۶ در بحران اقتصادی غرق شد و نرخ تورم روزانه ۲۰۰درصد افزایش پیدا کرد، ارزش سرمایهی ملی نصف شد و دولت ۱ میلیارد اسکناس بدون پشتوانه چاپ کرد و در نهایت آنقدر پول و اسکناس بیارزش شد که مردم رغبتی به جمع کردن اسکناس از کف خیابانها نداشتند و ماموران شهرداری با جارو آنها را جمع میکردند. |
ویرایش