نمایش مبدأ برای جراید حُرّه (مطبوعات آزاد)

'''جراید حُرّه (مطبوعات آزاد)'''، اصطلاحی بود که در دوران مشروطه به روزنامه‌ها و نشریاتی اطلاق می‌شد که مستقل از دربار و در حمایت از آزادی و قانون می‌نوشتند. این مطبوعات نقشی اساسی در بیداری مردم، گسترش آگاهی سیاسی و بسیج اجتماعی داشتند. [[احمد کسروی]] در ''تاریخ مشروطه ایران'' (۱۳۲۵ش) بارها به نفوذ و اهمیت جراید آزاد اشاره کرده است. پژوهشگرانی چون ناطق و آبراهامیان نیز مطبوعات را «دانشگاه سیاسی ملت» در عصر مشروطه دانسته‌اند.
==پیشینه==
پیش از مشروطه، مطبوعات در ایران محدود و زیر نظر حکومت بودند. اما با گسترش ارتباطات با قفقاز و عثمانی، روزنامه‌هایی مانند ''حبل‌المتین'' (کلکته)، ''ملانصرالدین'' (تفلیس) و ''قانون'' (لندن) زمینه‌ساز شکل‌گیری مطبوعات آزاد شدند (آدمیت، ''اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده''، ۱۳۴۹).
==نقش در انقلاب مشروطه==
*'''انتقال اندیشه‌های نو:''' آشنایی مردم با مفاهیمی چون قانون، آزادی، مجلس.
*'''انتقاد از استبداد:''' نقد شاه و دربار در مقالات طنز و سیاسی.
*'''بسیج مردمی:''' دعوت به تظاهرات، بست‌نشینی و مقاومت.
*'''پرورش روشنفکران:''' روزنامه‌نگاران و نویسندگان این جراید به رهبران فکری بدل شدند.
کسروی یاد می‌کند که روزنامهٔ ''صوراسرافیل'' در تهران تأثیری عظیم در بیداری افکار عمومی داشت (''تاریخ مشروطه ایران''، ۱۳۲۵).
==نمونه‌های مهم==
*''صوراسرافیل'' (تهران)
*''حبل‌المتین'' (کلکته)
*''ملانصرالدین'' (تفلیس)
*''قانون'' (لندن، به سردبیری ملکم‌خان)
*''مجاهد'' و ''انجمن'' (تبریز)
==تحلیل پژوهشگران==
*'''کسروی''': مطبوعات آزاد را «آتش‌افروز انقلاب» می‌خواند (۱۳۲۵).
*'''هما ناطق''': جراید حُرّه را دانشگاهی برای ملت می‌داند که در آن الفبای سیاست را آموختند (''ایرانیان و اندیشه تجدد''، ۱۳۷۷).
*'''آبراهامیان''': مطبوعات آزاد را ابزار اصلی بسیج توده‌ای در مشروطه معرفی می‌کند (''ایران بین دو انقلاب''، ۱۳۷۷).
==جمع‌بندی==
«جراید حُرّه» ستون اصلی گفتمان آزادی‌خواهی در مشروطه بودند. آنها با زبان ساده و طنزآمیز مردم را به حقوقشان آگاه کردند و به شکل‌گیری افکار عمومی نوین کمک کردند. این مطبوعات، نماد آزادی بیان در تاریخ ایران به شمار می‌روند.
==منابع==
*کسروی، احمد. ''تاریخ مشروطهٔ ایران''. تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۵ش.
*آدمیت، فریدون. ''اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده''. تهران: سخن، ۱۳۴۹.
*ناطق، هما. ''ایرانیان و اندیشهٔ تجدد''. تهران: طرح نو، ۱۳۷۷.
*آبراهامیان، یرواند. ''ایران بین دو انقلاب''. ترجمهٔ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی، ۱۳۷۷.
*آجودانی، ماشاءالله. ''مشروطه ایرانی''. تهران: اختران، ۱۳۷۷.