کاربر:Safa/5صفحه تمرین

انقلاب کوبا
جنگ چریکی کوبا
عاملان	مردم کوبا و چریکهای انقلابی
مکان	کوبا
زمان	۲۳ژوئیه ۱۹۵۳ تا اول ژانویه ۱۹۵۹
نتیجه	بیروزی انقلاب کوبا

انقلاب کوبا، مبارزات پیروزمند مردم کوبا به همراه چریکهای سییرا مایسترا به رهبری فیدل کاسترو، چه‌گوارا، کامیلو سین‌فوئگوس و رائول کاسترو، است. انقلابیون کوبا به رهبری کاسترو پس از شکست حمله به پادگان مونکادا و آزادی از زندان به مکزیک مهاجرت کرده و در آنجا به جمع‌آوری و تجهیز نیرو برای آغاز عملیات چریکی در کوبا پرداختند. انقلابیون درسال ۱۹۵۶ با خرید یک قایق بنام «گرانما» و به همراه ۸۲ انقلابی راهی سواحل کوبا می‌گردند و در آنجا به کمین نیروهای ارتشی افتاده و قلع و قمع می‌شوند. تنها ۱۶ چریک جان سالم بدر برده و در کوه‌های سییرا مایسترا نبرد مسلحانه را آغاز می‌کنند. با پیوستن دهقانان به چریکها و چندین نبرد پیروزمند سرانجام در اول ژانویه سال ۱۹۵۹ وارد شهر هاوانا گشتند، انقلاب کوبا به پیروزی رسیده بود.

تاریخچه کوبا

اواخر قرن پانزدهم اسپانیا این سر زمین را «کشف» کرد، و به بی‌رحمانه‌ترین شکلی در کشتزارهای توتون و شکر و معادن طلا به استثمار مردم این کشور پرداخت و پس از نسل‌کشی بومیان، از افریقا برده آورد. برده‌گان چندین بار قیام کردند و سرکوب شدند. با لغو نظام برده داری در قرن نوزدهم، برده‌ها به کارگر تبدیل شدند و کوبایی‌ها برای استقلال خود. حول رهبر بزرگ استقلال طلبی کوبا «خوزه مارتی» جمع شدند، خوزه مارتی توسط اسپانیایی‌ها دستگیر و به زندان و تبعید به اسپانیا محکوم شد. پس از بازگشت از اسپانیا مبارزات خود را ادامه داد و باز اخراج شد و به امریکا رفت. مارتی ابتدا از سرمایه‌داری دفاع می کرد، اما با مشاهده‌ی وضعیت کارگران در آمریکا مخالف این نظام شد. قیام مارتی که هم زمان با دوران مارکس بود، با افکار او آشنا شد و بسیاری از نظرات او را پذیرفت. مارتی معتقد بود که کوبا باید اول استقلال یابد و بعد به‌سوی انقلاب اجتماعی حرکت کند.

مارتی در ۱۸۹۵ برای مبارزات ‌استقلال طلبانه و جنگ چریکی وارد کوبا شد، اما درجریان این مبارزات جان باخت. جنبش استقلال طلبی رو به گسترش نهاد. انقلابیون با به آتش کشیدن مزارع نی‌شکر نیروهای استعمار اسپانیا را به عقب‌نشینی واداشتند، ولی نتوانستند اسپانیایی‌ها را بطور کامل شکست بدهند. امریکا وارد جنگ با اسپانیا شد و آنها را شکست داد. کوبا تحت سلطه‌ی کامل اقتصادی و سیاسی امریکا قرار گرفت، با اینکه در سال ۱۹۰۲ استقلال کوبا رسماً اعلام شد، این کشور از هر گونه معامله با دیگر کشور‌ها محروم بود و امریکا به خود حق می‌داد که هر زمان لازم باشد برای حفظ تمامیت ارضی کوبا و حفظ منافع اقتصادی خود به مداخله‌ی نظامی دست بزند. در این مرحله دولت‌های دیکتاتوری دست‌نشانده‌ای بر سر کار می‌آمدند که با فساد و سرکوب بی‌رحمانه دهه‌ها بر مردم کوبا حاکم بودند، و علاوه بر غارت منابع اقتصادی کوبا، این کشور را به یک قمارخانه و روسپی‌خانه‌ی بزرگ تبدیل کردند.

پس از چند دولت بی ثبات، یک رهبر لیبرال از مبارزین جنگ استقلال به نام «ماکادو» در ۱۹۲۴ به ریاست‌جمهوری رسید، اما به‌زودی با سازش با استعمارگران یک دیکتاتوری خونین به راه انداخت. طبقه متوسط، دانشجویان و اتحادیه‌های کارگری که عمدتاً به حزب کمونیست وابسته بودند به مقابله با دیکتاتوری برخاستند. ماکادو به توصیه‌ی امریکا در ۱۹۳۳ استعفا داد و شورشیان بسیاری از اطرافیان او را کشتند. عمر جانشین او نیز کوتاه بود و با کودتای گروهبانی بنام باتیستا سرنگون شد. باتیستا دولتی به رهبری یک تحصیل‌کرده لیبرال و ضد کمونیست بر سر کار آورد و اصلاحاتی مانند، هشت ساعت کار در روز و توزیع محدود زمین‌ها، بین دهقانان فقیر و محدود کردن اشتغال کارگران خارجی را اجرا ‌کرد. سرمایه‌داران بزرگ کوبایی و شرکت‌های امریکایی با این اصلاحات به مخالفت برخاستند. نیروهای مترقی با پیروی از ایده‌‌های خوزه مارتی خواستار اصلاحات جدی و پایان دادن به فساد بودند. در سال ۱۹۴۰ قانون اساسی جدیدی به تصویب رسید، باتیستا پس از قانون اساسی جدید در انتخابات شرکت کرد و برنده شد. چون بیش ‌از یک دوره نمی‌توانست رییس جمهور باشد، تا سال ۱۹۵۲ دو دولت دیگر بروی کار آمدند و با تظاهر به پیروی از خوزه مارتی اصلاحات محدودی را مطرح کردند، اما از هرگونه مقابله با شرکت‌ها و منافع امریکایی در کوبا پرهیز کردند. و این دولتها غرق در فساد و دزدی و سوءاستفاده از قدرت بودند. در مخالفت با این دولت‌ها، یک سناتور مقبول کوبایی، به نام «ادواردو چیباس»، که صادقانه پیرو مارتی بود، جنبش اصلاحی و حزب خود را به‌نام «اورتودوکسو» پایه‌گذاری و به افشای دزدی‌ها پرداخت. فیدل کاسترو از پیروان او بود. چیباس در ۱۹۵۱ در برنامه‌ی رادیویی‌اش قرار بود چند سند دزدی مهم را افشا کند، اما اسناد به‌ موقع به دستش نرسید او برای اثبات صداقت‌اش در جریان برنامه‌ی رادیویی‌اش با سلاح خود، خودکشی کرد. که اگر باقی می‌ماند ممکن بود انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۵۲ را برنده شود. باتیستا منتظر این انتخابات نشد و قدرت کامل را در اختیار گرفت.

شرکت‌های امریکایی قسمت اعظم کشت‌کاری‌های نیشکر را که صادرات اصلی کوبا بود، و نیز معادن و صنایع مهم، هتل‌ها و کازینو‌ها را در اختیار داشتند. تعداد کارکنان شرکت‌های امریکایی کمابیش به اندازه‌ی کارکنان دولت کوبا بود. باند‌های جنایت‌کار هتل‌ها، رستوران‌ها، کازینو‌ها و فاحشه‌خانه‌ها را اداره می کردند. بیکاری حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بود. کلیسای کاتولیک نظیر دیگر مناطق حامی طبقات حاکم و اشغالگران خارجی بود، اما در کوبا نفوذ کم‌تری داشت، زیرا با جنبش ‌استقلال کوبا از اسپانیا مخالفت کرده بود و خوزه مارتی کلیسای کاتولیک را محکوم کرده بود. نژادپرستی بر علیه اقلیت سیاه‌پوست، قسمت اعظم آن‌ها را از امکانات اجتماعی و اقتصادی محروم کرده بود،

افکار انقلابی از چند دهه پیش در کوبا رواج یافته بود. انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و افکار لنین در میان روشنفکران و کارگران کوبایی طرفدارانی داشت و در ۱۹۲۵ تعدادی از فعالین اتحادیه‌های کارگری به همراه دانشجویان دانشگاه‌ هاوانا حزب کمونیست کوبا را پایه‌گذاری کردند. حزب کمونیست با توان سازماندهی به‌سرعت گسترش یافت و بخش وسیعی از اقلیت سیاه‌پوست را نیز به خود جلب کرد. در انتخابات پارلمانی دهه‌ی ۱۹۴۰ ده درصد از کرسی‌ها را به خود اختصاص داد. اما سیاست‌های ضد و نقیضِ حزب از جمله حمایت از باتیستا در دهه‌ی ۱۹۳۰، و پذیرش دیکتاتوری نظامی باتیستا در ۱۹۵۰ و شرکت در دولت نظامی‌ او، حزب کمونیست را بی‌اعتبار ساخت.

فیدل کاسترو، فرزند یک مهاجر اسپانیایی بود که با تلاش خودش صاحب زمین شده بود. مادرش خدمتکار منزل پدرش بود که بعداً با او ازدواج کرد. فیدل با استعداد فراوانی که داشت وارد کالج جِزویت‌ها شد و به دانشکده حقوق دانشگاه ‌هاوانا رفت. او به حزب کمونیست که برادرش رائول عضو آن بود، انتقاد داشت و حاضر نشد به آن بپیوندد و به حزب «اورتودکسو» پیوست. با این نیت که در انتخابات ۱۹۵۲ شرکت کند، اما برقراری دیکتاتوری باتیستا مانع این کار شد.

جنگ چریکی در کوبا

فیدل و رائول کاسترو به همراه تعدادی از جوانان رادیکال که تنها راه مبارزه را حمله به باتیستا و آغاز جنگ چریکی می‌دانستند. در ۲۶ ژوئیه‌ی ۱۹۵۳ به پادگان مونکادا در شهر سانتیاگو، یکی از دورترین شهرها به پایتخت، حمله کردند، ۱۲۵ مرد و زن با ۱۶ اتوموبیل به‌طرف پادگان راه افتادند. ولی در رویارویی با یک گشت و شروع تیراندازی، پادگان متوجه حمله شد و در درگیری ۶ چریک‌ کشته، ۸۰ نفر دستگیر و اعدام شدند و تعدادی نیز فرار کردند. ظرف چند روز باقی چریک‌ها دستگیر شدند. برادران کاسترو توسط یک دسته به رهبری یک ستوان سیاه‌پوست دستگیر شدند که حاضر نشد آن‌ها را بکشد. این ستوان پس از پیروزی انقلاب، «قهرمان انقلاب» قلمداد شد و به درجه‌ی سروانی ارتقا پیدا کرد. پس از دستگیری، فیدل در دادگاه دفاع محکمی از انقلاب و بر علیه فساد و دیکتاتوری کرد، اما به ۱۵ سال زندان محکوم شد. یک سال و اندی بعد باتیستا که قدرت خود را تثبیت شده می‌دید، با عفو، شورشیان را آزاد کرد. برادران کاسترو که در خطر مرگ، و بدنبال برنامه‌ریزی قیام (به‌همراه عده‌ای از اعضای حزب اورتودوکسو، لیبرال‌ها، سوسیالیست‌ها و تعدادی ازاعضای حزب کمونیست) بودند، مخفیانه به مکزیک رفتند. رهبری حزب کمونیست مخالف قیام مسلحانه بود و آن را محکوم کرد. کاسترو در مکزیک با ارنستو چه‌گوارا، آشنا شد. «چه» به هنگام کودتای امریکایی بر علیه دولت دموکراتیک «آربنز» در گواتمالا بود و از نزدیک دیده بود که چه‌گونه ارتش پشت آربنز را خالی کرده و به دیکتاتوری جدید پیوسته بود. چه‌گوارا به فیدل کاسترو همواره هشدار می‌داد که بدون تسویه‌ی ارتش از عناصر ارتجاعی و جلب حمایت عناصر مترقی ارتش، انقلاب در خطر خواهد بود.

کاسترو از مکزیک به امریکا رفت و با کمک مالی تبعیدیان کوبایی اسلحه و یک قایق بزرگ به‌نام «گرانما» خرید. در تاریخ ۲۵ نوامبر ۱۹۵۶، هشتاد و دو نفر از انقلابیون به طرف کوبا حرکت کردند. به‌خاطر هوای طوفانی و مشکلات فنی به‌موقع به ساحل مورد نظر و به سرپل‌های محلی نرسیدند. شورش برنامه‌ریزی شده در سانتیاگو هم روی نداد. کشاورز راهنمای گروه محل پیاده شدن آن‌ها را به ارتش لو داد و بسیاری از چریک‌ها در حمله‌ی غافلگیرانه کشته یا دستگیر شدند و تنها ۱۶ نفر از جمله برادران کاسترو و چه‌گوارا باقی ماندند و به کوه‌های «سییرا ماسترا» رفتند. در آن‌جا با کمک دهقانان و رسیدن نیروی کمکی از سانتیاگو و گروه‌های شهری، ارتش انقلابیون رو به گسترش نهاد. با موفقیت‌ روزافزون چریک‌ها، ارتش ضعیف‌تر می‌شد. راه اندازی یک اعتصاب عمومی در شهرها در آوریل ۱۹۵۸ با شکست مواجه شد، اما مبارزات در کوه موفق‌تر بود. جنبش چریکی در میان رده‌های پایین ارتش استقبال می‌شد و شورش‌هایی در برخی واحد‌های ارتش روی داد. امریکا هم در حمایت از باتیستا و دادن اسلحه‌ی بیش‌تر به او تردید داشت. در پاییز، کاسترو دو ستون بزرگ چریکی را مأمور تسخیر چند شهر کرد. ارتش با آن‌ها مقابله نکرد و عقب‌نشینی کرد. ستون تحت فرماندهی چه‌گوارا شهر سانتاکلارا را تسخیر کرد. و در ۳۱ دسامبر ۱۹۵۸، قوای کاسترو، سانتیاگو را محاصره کردند. فردای آن روز، در اول ژانویه‌ی ۱۹۵۹ باتیستا از کشور گریخت و قدرت سیاسی به انقلابیون منتقل شد.

کوبا پس از انقلاب

کاسترو از دیگر جریانات سیاسی از جمله لیبرال‌ها و میانه‌روهای ضد باتیستا دعوت به همکاری کرد و دولت موقت را تحت رهبری خود به‌وجود آورد. اما همزمان جوخه‌های اعدام صدها نفر از افسران ارتش و پلیس باتیستا را اعدام کردند. برای مقابله با ضد انقلاب و جلب مشارکت مردم «کمیته‌های محله برای دفاع از انقلاب» در نقاط مختلف کشور ایجاد شد که علاوه بر مشاوره با مردم نقش جمع آوری اطلاعات نیز به آن‌ها سپرده شد. تشکیلات امنیتی و ضد اطلاعاتی در نهاد‌های مختلف به‌وجود آمد. دولت جدید بلافاصله به اصلاحاتی عمده دست زد. مزد کارگران و اقشار پایین و طبقه متوسط و کارمندان اضافه شد، مالکیت زمین‌های کشاورزی محدود شد و زمین‌های بزرگ و زمین‌های شرکت‌های امریکایی بین ده‌ها هزار دهقان و کارگر روستایی تقسیم شد. برنامه‌ی وسیع سوادآموزی با ارسال ده‌ها هزار داوطلب جوان به روستاها و ساختن مدارس جدید و استخدام معلمین جدید آغاز شد. کلینیک‌ها و بیمارستان‌های جدید ساخته شد.

تمامی این اصلاحات با توجه به آرمانهای عدالت‌خواهانه خوزه مارتی انجام شد. اما به‌تدریج صحبت از سوسیالیسم و مارکسیسم ـ لنینیسم به میان آمد. در ۱۹۵۹ کاسترو وارد مذاکره با حزب کمونیست کوبا شد و قصد داشت که جنبش انقلابی را با آن حزب درهم‌آمیزد و حزب کمونیست جدیدی تحت رهبری خود ایجاد کند. شوروی در آغاز با کاسترو و جنبش چریکی مخالف بود و تحت تأثیر نظرات حزب کمونیست کوبا، انقلابیون را ماجراجو می‌دانست. اما از دهه‌ی ۱۹۶۰ نظر خود را عوض کرد و نزدیکی با کوبا را برای خود مفید دانست. بسیاری از میانه‌رو‌های دولت موقت با حرکت به‌سوی ایجاد اقتصاد سوسیالیستی تحت رهبری حزب کمونیست مخالف بودند و استعفا دادند و حتی دست به تظاهرات زدند. کاسترو عکس‌العمل نشان داد و آنها را ضدانقلاب نامید و طرفداران خود را علیه آن‌ها بسیج کرد.

ضد انقلاب آرام ننشست برخی سربازان و افسران دوران باتیستا جنگ چریکی بر علیه دولت انقلابی راه انداختند. امریکا وارد صحنه شد و به این ضدانقلابیون کمک‌های مالی کرد و برای آن‌ها اسلحه فرستاد. سازمان سیا چندین بار سعی کرد که کاسترو را به قتل برساند. با نزدیک شدن کوبا به شوروی، فشار امریکا بیش‌تر شد و به‌عنوان تنبیه خرید شکر از کوبا را قطع و محاصره‌ی اقتصادی شدیدی را بر این کشور تحمیل کرد. کاسترو هم پالایشگاه‌های نفت شرکت‌های امریکایی و دیگر شرکت‌های امریکا را ملی کرد. امریکا سرانجام تصمیم به حمله به کوبا با استفاده از ضد انقلابیون مقیم امریکا گرفت. اما در ماجرای «خلیج خوک‌ها» ضدانقلاب شکست خورد. با نزدیک شدن به شوروی، کوبا درگیر رقابت‌های دو ابرقدرت شد. اوج این درگیری استقرار موشک‌های اتمی شوروی در کوبا و عکس‌العمل امریکا بود که کوبا و انقلاب آن را در خطری بسیار جدی قرار داد. عقب‌نشینی شوروی و برچیده شدن موشک‌ها این خطر را بر طرف کرد و امریکا وعده داد که به کوبا حمله نکند.

این کشور کوچک و فقیر یکی از بالاترین سطوح ‌آموزشی و پزشکی را در جهان برای مردمش به‌وجود آورد، در ورزش از بسیاری از کشورهای پیشرفته سطح بالاتری را کسب کرد، و بیش از بسیاری کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر جهان به‌ویژه در افریقا کمک کرد. اما مجموعه‌ی تهدید‌های خارجی و داخلی و پاره‌ای سیاست‌های نادرست رهبری، این انقلاب را در موارد مهمی به شکست کشاند.

مهم‌ترین این کمبود‌ها سرکوب آزادی‌های سیاسی بود و به‌جای استقرار یک نظام دموکراتیک، دیکتاتوری تک‌حزبی بر تمام شئون مملکت حاکم شد. تنها حزب حاکم رسماً در ۱۹۶۵ به «حزب کمونیست» تغییر نام داد، این حزب به‌شکل متمرکز و بدون وجود فراکسیون‌های داخلی و اجازه‌ی ابراز مخالفت اداره می‌شد. در دهه‌ی ۱۹۷۰ دولت کوبا ناچار شد که انگیزه‌های مادی را به رسمیت بشناسد. در حذف سریع مکانیسمِ بازار نیز تجدیدنظر کرد و اجازه داد که مزرعه‌داران بخشی از تولیدات خود را مستقیما در بازار به‌فروش رسانند. با این کار نرخِ رشد سالانه‌ی اقتصاد بالا رفت، اما حزب به حساب این‌که روحیه‌ی جمعی و سوسیالیستی از بین می‌رود این سیاست را محکوم کرد و باز بر انگیزه‌های اخلاقی و نه مادی تأکید گذاشت. پس از چندی باز برای افزایش تولید، فعالیت‌های مبتنی بر بازار و انگیزه‌های مادی را در مورد شرکت‌های کوچک مجاز شمردند، و حتی در مواردی از جمله در صنعت توریسم راه را برای سرمایه گذاری و مشارکت خارجی هموار کردند. به مردم نیز اجازه داده شد که از خانه‌هاشان به‌عنوان رستوران خصوصی استفاده کنند. در ۱۹۹۲ تغييراتی در قانون اساسی ۱۹۷۶ داده شد و از جمله‌ی آن‌ها به رسميت شناختن و تضمين آزاد‌یهای مذهبی، با تأکيد بر جدایی دین و دولت، بود.

سقوط اتحاد جماهیر شوروی بعنوان مهم‌ترین حامی کوبا، بزرگ‌ترین ضربه را به کوبا، که از محاصره‌ی اقتصادی امریکا و متحدانِ منطقه‌ای‌اش در رنج بود، وارد کرد. تصور سقوط دولت کاسترو در میان بود، با این‌همه در اوج بحران در اوایل و اواسط دهه‌ی ۹۰ که دولت به‌خاطر کسری‌های فراوان، بودجه‌ی تمامی وزارتخانه‌ها از جمله وزارت دفاع را به‌شدت کاهش ‌داده بود، بودجه‌ی آموزش و بهداشت و برنامه‌های زیر بنایی را کاهش نداد.

با درگیری هر چه بیشتر امریکا در خاورمیانه، کوبا به‌همراه بقیه‌ی کشورهای امریکای مرکزی و امریکای لاتین امکان تنفسی یافتند. به‌قدرت رسیدن دولت‌های همسو با انقلاب کوبا از اواخر دهه‌ی ۹۰ و به‌ ویژه ابتدای قرن جدید، تا حدی به کوبا کمک کرد. ونزوئلا به کوبا نفت می فرستاد و کوبا هزاران دکتر خود را به ونزوئلا اعزام کرد. در سال ۲۰۰۴ هر دو کشور «آلترناتیوِ بولیواری برای قاره امریکا (ALBA) را به وجود آوردند، و در ۲۰۰۶، بولیوی هم به آنها پیوست. اما محاصره‌ی اقتصادی امریکا و مسایل اقتصادی داخلی کماکان ادامه یافت. در سال ۲۰۰۸ فیدل کاسترو از رهبری کوبا کناره گیری کرد و برادرش رائول کاسترو را به جای خود برگزید. و تحولات بسیاری از جمله افزایش نقش اقتصاد بازار در زمینه‌های مختلف اقتصادی، در پیش گرفته شد.

درسها و تاثیرات انقلاب کوبا

با پیروزی انقلاب کوبا تئوری کانون‌های شورشی توسط چه‌گوارا تدوین شد، که بر مبنای سنت شکنی در تشکیل حزب پیشتاز برای پیش‌برد انقلاب مبتنی بود و استدلال می‌کرد که: «فیدل کاسترو می‌گوید که بدون پیشآهنگ، انقلاب وجود ندارد. او می‌گوید که لازم نیست پیشآهنگ، حتماً حزب مارکسیستی - لنینیستی باشد. او می گوید آنهایی که می‌خواهند دگرگونی را فراچنگ آورند، حق و وظیفه دارند به مثابۀ پیش آهنگانی که به این احزاب وابستگی ندارند متشکل شوند...باری در واقع، در مورد حزب و پیشآهنگی، هیچ نوع معادلۀ متافیزیکی که در آن حزب مارکسیست - لنینیست مساوی با پبشآهنگ باشد وجود ندارد.»

چه‌گوارا در ۱۹۶۰ می‌نویسد:

«نیروهای خلق می‌توانند درنبرد بر ارتشی منظم پیروز شوند، همیشه لازم نیست به انتظار پیش آمدن موقعیتی انقلابی نشست، چنین موقعیتی را می‌توان به یاری «کانون انقلابی» پدید آورد.

این تئوری توسط رژی دبره در کتاب انقلاب در انقلاب گسترش یافت.

پس از پیروزی انقلاب کوبا جنبش‌های چریکی در آمریکای مرکزی و آمریکای لاتین و آسیا و آفریقا گسترش بسیاری یافت.

انقلابیون کوبا در تعیین سرنوشت کشورهای کنگو و نامیبیا و آنگولا مداخله مستقیم داشتند.

گروه‌های چریکی در ایران هم با الگوی انقلاب کوبا حرکت سیاهکل را رقم زدند که سکوت اختناق حاکم بر ایران پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ را شکست. و تدوین استراتژی این گروه‌ها تحت تاثیر نتایج عملی انقلاب کوبا و الجزایر صورت می‌گرفت.

چهره‌های انقلاب کوبا

ارنستو چه‌ گوارا

ارنستو چه‌گوارا فرمانده یکی از ستونهای فتح کننده هاوانا

ارنستو چه‌‌گوارا، پزشک، چریک، سیاست مدار و انقلابی مارکسیست بود. و همواره به عنوان یکی از بزرگترین سیاستمداران کشور کوبا به شمار می آید.

گوارا یکی از اعضای جنبش ۲۶ ژوئیه فیدل کاسترو بود. این جنبش در سال ۱۹۵۹ قدرت را در کوبا به‌ دست آورد. چه‌گوارا چندین پست مهم در دولت جدید کوبا از جمله سفیر، رییس بانک مرکزی و وزیر صنایع را بر عهده داشت و پس از آن با امید برانگیختن انقلاب در دیگر کشورها کوبا را ترک کرد. وی ابتدا در سال ۱۹۶۶ به جمهوری دموکراتیک کنگو رفت و سپس به بولیوی سفر کرد.

چه‌گوارا پس از مرگ، به عنوان یک تئوریسین، متخصص در فنون جنگی، و جنگ‌آور تبدیل به الگوی جنبش‌های انقلابی در سراسر جهان شد.

چه گوارا، به سرتاسر آمریکای جنوبی سفر کرد و پس از مشاهده فقر، گرسنگی و بیماری مردمان، روحیه مبارزه طلبی در وی پدیدار شد و شاید حضور در فعالیت های اجتماعی گواتمالا نقطه عطف شکل گیری ایدئولوژی های سیاسی در زندگی چه گوارا بود که او را وارد دنیای سیاست کرد.

او فرمانده یکی از ستون‌های فتح کننده هاوانا بود.

پس از انقلاب کوبا، مسئولیت‌های زیادی در دولت به عهده او گذاشته شد که از جمله آن ها می توان به درخواست های تجدید نظر و تیرباران برای افرادی که به جرم جنایت جنگی در طی دادگاه های انقلاب محکوم شده بودند، اصلاحات ارضی زمین های کشاوری، وزیر صنایع، کمک و هدایت کمپین موفق سوادآموزی و… اشاره کرد. او به عنوان یک نویسنده فعال در دنیا شناخته شده بود.

چه گوارا را می توان در بسیاری از مقالات، خاطرات و مستندهای تهیه شده به وضوح مشاهده کرد. درک او از فداکاری و جانبازی، ندای انسانی او برای مبارزه طبقاتی و میل به ایجاد آگاهی و تعریف از «انسانی نوین» که بر پایه اخلاقیات و نه تمایلات مادی در حرکت است، او را به یکی از اصیل ترین الگوهای الهام بخش جنبش های جهان تبدیل کرده است.

کامیلو سین فوئگوس فرمانده یکی از ستونهای فتح هاوانا

کامیلو سین فوئگوس

کامیلو سین‌فوئگوس ( Camilo cienfuegos)

زاده: ۶فوریه۱۹۳۲ در شهر هاوانای کوبا

درگذشت: ۲۸اکتبر ۱۹۵۹، در ۲۷سالگی در اقیانوس اطلس

انقلابی بزرگ کوبا و همرزم ارنستو چه گوارا.

کامیلو در شمار ۸۲ نفری بود که در سال ۱۹۵۶ با کشتی از مردابها و راههای پرت افتاده برای مبارزه با دیکتاتوری باتیستا، پنهانی به کوبا وارد شدند. اما نیروهای ارتش باتیستا غافلگیرانه به آنها یورش بردند و بسیاری از آنها را کشته یا زخمی کردند.

بازماندگان گروه ـ فیدل کاسترو، چه گوآرا و کامیلو و ۹تن دیگر ـ از پا ننشستند و به تدارک نبرد با نیروهای باتیستا پرداختند و برای آزادی کوبا مبارزه را ادامه دادند و در مدتی کوتاه شمار زیادی از نیروهای آزادیخواه کوبا را برای مبارزه با رژیم دیکتاتوری باتیستا به میدان مبارزه کشاندند. نیروهای شورشی پس از سلسله نبردهای خونین سرانجام توانستند در دوم ژانویه ۱۹۵۹ هاوانا، پایتخت کوبا، را فتح کنند و باتیستا را به فرار از کوبا وادارند.

بعد از فرار باتیستا و آزادی کوبا، کامیلو در کنار فیدل کاسترو، چه گوآرا و ... در فرماندهی ارتش انقلاب در امر تثبیت نظام نوپا کوشا بود اما دیری نماند و چند ماه پس از پیروزی انقلاب، در ۲۸اکتبر ۱۹۵۹، وقتی با هواپیما از شهر «کاماگوئه» به هاوانا برمی گشت، هواپیما به علتی که چند و چون آن معلوم نشد در اقیانوس اطلس سقوط کرد و کامیلو و سرنشینان دیگر هواپیما ناپدید شدند و خبری از آنها به دست نیامد.

گاهشمار انقلاب کوبا

۱۸۵۳ - تولد «خوزه مارتی» شاعر و بنیانگذار انقلاب کوبا

۱۸۹۳ - استقلال کوبا بر اساس معاهده صلح پاریس

۱۹۲۵ - تشکیل حزب کمونیست در هاوانا

۱۹۲۶ - تولد فیدل کاسترو در خانواده‌ای مالک در ناحیه‌ی «اورینته»

۱۹۳۴ - جایگزینی حکومت «سرهنگ «کارلوس مندی‌نا» با حکومت «گراوسان مارتین» توسط سرهنگ «باتیستا»

۱۹۴۰ - باتیستا با حفظ قدرت بصورت غیر رسمی از ۱۹۴۳ رسماٌ رئیس جمهور کوبا می‌شود

۱۹۴۸ - «کارلوس پریو سوکاراس» رئیس جمهور کوبا می‌شود

۱۹۵۲ - باتیستا با یک کودتا مجلس و قانون اساسی را منحل کرده قدرت را بدست می‌گیرد

۱۹۵۵ - فرار فیدل کاسترو به مکزیک و سازماندهی مبارزه مسلحانه

۱۹۵۶ - حرکت قایق «گرانما» بسوی کوبا با ۸۲ سرنشین برای راه اندازی انقلاب

۱۹۵۸ - فتح سانتاکلارا مرکز استان «لاس ویلاس» و فرار باتیستا به دومینیکن

۱۹۵۹ - فیدل کاسترو همزمان با سقوط سانتیاگو سال ۱۹۵۹ را سال آزادی اعلام می‌کند

۱۹۶۰ - اعلام تصمیم مبارزه با بیسوادی توسط کاسترو در سازمان ملل متحد

۱۹۶۱ - قطع تمام روابط دیپلماتیک با کوبا توسط امریکا و حمله شکست خورده به خلیج خوکها در ۲۵ آوریل و تصویت تحریم همه جانبه کوبا

۱۹۶۳ - سفر فیدل کاسترو به شوروی

۱۹۶۵ - جان‌باختن چه‌گوارا در بولیوی بدنبال سازمان دادن یک شورش دهقانی

۱۹۶۸ - ملی کردن تمام شرکتهای خصوصی در کوبا

۱۹۷۵ - اعزام نیرو به کنگو توسط کوبا برای نبرد با اشغالگران آفریقای جنوبی و جشن اولین کنگره حزب کمونیست در کوبا

۱۹۸۸- نیروهای کوبایی به همراه سربازان آنگولا ۵ حمله ارتش آفریقای جنوبی را دفع کرده مانع اشغال «گونیتوکواناوال» می شوند

۱۹۸۹ - دیدار «نلسون ماندلا» از کوبا

۱۹۹۸ - سفر پاپ به کوبا