تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰: تفاوت میان نسخه‌ها

تظاهرات سی خرداد سال ۱۳۶۰ یکی از رویدادهای برجسته‌ی سیاسی ایران به‌شمار می‌رود. این تظاهرات که توسط [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]<ref>[https://www.mojahedin.org/special/timeline-pmoi.aspx?k=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%84%D9%82-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 تاریخچه سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref>ـاصلی‌ترین اپوزیسیون نظام حاکم‌ـ سازماندهی شده بود، تاریخ سیاسی ایرانیان را به دو مقطع قبل و بعد از این رویداد تقسیم کرد.  

ناتوانی حاکمان مذهبی وقت در قبال پاسخگویی به مطالبات آزادیخواهانه و حقوق اولیه‌ی شهروندی که مردم ایران پس از تحمل سالیان متمادی استبداد سلطنتی، خود را شایسته آن می‌دانستند، سردمداران حکومت را بتدریج به سمت اعمال سرکوب و نقض حقوق سیاسی و اجتماعی قشرها مختلف مردم کشاند و به این سبب دوره‌ی کوتاه آزادی که اصطلاحاً به «بهار آزادی» معروف شد، به پایان رسید. دوره‌ای که با سقوط سلطنت در اواخر سال ۵۷ آغاز شد و تا ماه‌های ابتدای سال ۵۸ دوام یافت.<ref>[https://www.mojahedin.org/sp/30-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1360--%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE مقاله سی خرداد پاسخ به ضرورت تاریخی از سایت مجاهد]</ref>

تظاهرات ۳۰ خرداد در شرایطی به‌وقوع پیوست که روحانیون به عنوان حاکمان اصلی حکومت موسوم به «جمهوری اسلامی» کوچکترین مخالفتی را با خود برنمی‌تافتند به نحوی که حتی ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور پس از انقلاب که تنها حدود ۱۷ ماه زمام امور را در دست داشت<ref>مروری بر ریاست جمهوری ۱۷ ماهه بنی‌صدر</ref> را هم از مقام خود عزل کردند. بنی صدر از ترس محاکمه و اعدام مدتها قبل از سی خرداد ۱۳۶۰ محبور به اختفاء شده‌بود.  

در جریان این تظاهرات مسالمت‌آمیز سی‌خرداد ده‌ها تن از مردم تهران و سایر شهرستان‌های ایران که در اعتراض به سرکوب آزادی‌ها به خیابان‌ها آمده بودند، توسط شلیک مستقیم مأموران حکومتی کشته و ده‌ها هرار نفر دیگر دستگیر و روانه‌ی زندان‌ها شدند.  

شمار بسیار زیادی از بانوان نیز که به اعمال فشار و محدودیت‌های ارتجاعی حاکمیت جدید نسبت به زنان به‌ستوه آمده بودند، در این تظاهرات شرکت داشته و نقش مهمی در ان ایفا کردند به طوری‌که بخش زیادی از کشته و دستگیرشدگان را تشکیل می‌دادند.

[[مسعود رجوی]] رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران که از بزرگترین و دیرپاترین تشکل‌های سیاسی معاصر ایران و به‌عنوان اصلی‌ترین اپوزیسیون و مخالف حاکمیت مذهبی ایران به‌شمار می‌رود، در پی ممنوعیت از هر گونه فعالیت سیاسی مدنی و مسالمت آمیز این سازمان از جمله برگزاری گردهمایی، انتشار آزادانه نشریات و داشتن مراکز و دفاتر علنی، تصمیم گرفت که با گردآوری هواداران خود و برگزاری یک راهپیمایی بزرگ به سوی مجلس در تهران و یا سایر مراکز مهم دولتی در شهرستان‌ها از مسئولین دولت تظلم‌خواهی کند. مسعود رجوی بر این باور بود که «می‌بایست به هر ترتیب و با هر قیمت یک تظاهرات بزرگ توده ای را بار دیگر آزمایش نمود. آخرین تجربه مسالمت آمیز را نیز حتی به منظور اتمام حجت سیاسی و تاریخی باید از سر گذراند…<ref>ALEBORZMA'S BLOG - [https://aleborzma.wordpress.com/2017/06/28/خرداد-۱۳۶۰-به-روایت-مجاهدین-خلق مهدی ابریشم چی]</ref>  

<blockquote>«صبح امروز از سوی روابط عمومی دادستانی انقلاب اسلامی مرکز د رابزه با محرمینی که در جریانات ضدانقلابی اخیر دیتگیر شده و حکم دادگاه درباره آنها صادر و اجرا شده، اطلاعیه یی به شرح زیر صادر شد</blockquote><blockquote>به اطلاع خانواده های محترمی که فرزندانشان در جریانات ضدانقلابی اخیر تهران دستگیرشده اند و حکم دادگاه درباره آنها صادر و اجرا گردیده می رساند لطفاً با در دست داشتن شناسنامه عکس دار خود و فرزندانشان که عکس آنها در اینجا چاپ شده به مقر مرکزی زندان اوین مراجعه کرده و فرزندانشان را تحویل بگیرند. لازم به یادآوری است که اسامی صاحبان عکس مشخص نشده است. </blockquote><blockquote>روابط عمومی دادستانی انقلاب اسلامی مرکز»</blockquote>

=== پناهندگان سیاسی پس سی خرداد ===