۱٬۳۵۰
ویرایش
جز
خلاصه
(حزب توده) |
جز (خلاصه) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|نتیجه=بیروزی انقلاب ضد سلطنتی در۲۲ بهمن ۱۳۵۷ -سرنگونی نظام سلطنتی پهلوی و روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران | |نتیجه=بیروزی انقلاب ضد سلطنتی در۲۲ بهمن ۱۳۵۷ -سرنگونی نظام سلطنتی پهلوی و روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران | ||
}} | }} | ||
'''انقلاب | '''انقلاب ضدسلطنتی ایران''' در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ (۱۱ فوریه ۱۹۷۹) با قیام مردم علیه [[محمدرضا پهلوی|حکومت پهلوی]] به پیروزی رسید و نظام شاهنشاهی سرنگون شد. سازمان‌هایی مانند مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق ایران و دیگر مبارزان، نقشی کلیدی در این انقلاب داشتند. بااین‌حال، [[روح‌الله خمینی]] پس از انقلاب با قبضه قدرت، استبداد دیگری را جایگزین کرد و [[رژیم ولایت فقیه]] به‌عنوان یک دیکتاتوری مذهبی، جایگزین دیکتاتوری سلطنتی شد. | ||
ریشه‌های انقلاب | ریشه‌های این انقلاب به مبارزات آزادی‌خواهانه دوران مشروطه بازمی‌گردد. جنبش مشروطه، که با رهبری بورژوازی ملی علیه دربار فئودالی قاجار و سپس پهلوی آغاز شده بود، به‌دلیل کودتای [[رضاشاه پهلوی|رضاخان]] و حمایت انگلستان از او، تضعیف شد و از تحقق اهداف خود بازماند. در دهه ۱۳۲۰، هم‌زمان با درگیری قدرت‌های استعماری در جنگ جهانی دوم، فضایی از آزادی نسبی ایجاد شد که زمینه‌ساز روی کار آمدن دولت مردمی دکتر محمد مصدق بود. بااین‌حال، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که با حمایت آمریکا و انگلستان انجام شد، به سرنگونی مصدق و پایان بورژوازی ملی انجامید و سلطه ۲۵ ساله دیکتاتوری محمدرضا پهلوی آغاز شد. | ||
فقر و بیکاری گسترده، سرکوب روشنفکران و آزادی‌خواهان، و محدودیت شدید آزادی بیان در دوران پهلوی، نارضایتی عمومی را تشدید کرد. سال ۱۳۴۲ به‌دلیل سرکوب خونین اعتراضات مردمی و دستگیری فعالان سیاسی، به "گورستان رفرمیسم" مشهور شد. در این دوره، سازمان‌هایی مانند [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|چریک‌های فدایی خلق]]، با مشی مسلحانه علیه رژیم پهلوی مبارزه کردند و بسیاری از اعضای آن‌ها جان باختند. | |||
در سال ۱۳۵۶، جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا، شاه را به اجرای سیاست حقوق بشر واداشت تا از رادیکال شدن جنبش جلوگیری کند، اما این سیاست، به‌دلیل نارضایتی عمیق مردم، نتیجه‌ای نداشت. شکست این سیاست و افزایش اعتراضات مردمی باعث شد که دولت‌های غربی در [[کنفرانس گوادلوپ]]، به ناتوانی شاه در حفظ قدرت اذعان کنند. در همین راستا، آن‌ها با [[روح‌الله خمینی]]، که در نوفل‌لوشاتو اقامت داشت، مذاکره کردند و پس از دریافت تضمین‌هایی، بازگشت او به ایران را ممکن ساختند. درنهایت، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، تظاهرات گسترده مردم منجر به سرنگونی حکومت محمدرضا پهلوی شد و انقلاب ضدسلطنتی ایران به پیروزی رسید. | |||
== پیشینه‌ی تاریخی انقلاب ضدسلطنتی == | == پیشینه‌ی تاریخی انقلاب ضدسلطنتی == | ||