اپورتونیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

از منظر مارکسیستی، اپورتونیسم به معنای اولویت دادن به منافع کوتاه‌مدت یا شخصی بر اهداف درازمدت پرولتاریا است که اغلب با سازش با بورژوازی یا تسلیم به نظم موجود همراه می‌شود. لنین در «چه باید کرد؟» (۱۹۰۲) این پدیده را به‌عنوان انحرافی از مبارزه طبقاتی اصیل تعریف می‌کند که ریشه در نفوذ روشنفکران خرده‌بورژوا و فقدان آگاهی انقلابی دارد. او استدلال می‌کند که جنبش کارگری، اگر به حال خود رها شود، به «خودبه‌خودی» و در نتیجه به اپورتونیسم گرایش می‌یابد، زیرا آگاهی طبقاتی بدون رهبری انقلابی شکل نمی‌گیرد. در مقابل، روزا لوکزامبورگ در «رفرم یا انقلاب» (۱۹۰۰) اپورتونیسم را در قالب رفرمیسم نقد می‌کند و آن را تلاشی برای محدود کردن جنبش به اصلاحات پارلمانی می‌داند که در نهایت به حفظ سرمایه‌داری منجر می‌شود. او بر این باور است که اپورتونیسم نه‌تنها یک خطای تاکتیکی، بلکه انحرافی استراتژیک است که پویایی انقلابی را تضعیف می‌کند. <ref>[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1901/witbd/index.htm What Is To Be Done?]</ref> <ref name=":1">[https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1900/reform-revolution/index.htm Reform or Revolution]</ref>

لنین اپورتونیسم را یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات علیه انقلاب پرولتری می‌دانست و در آثار متعدد خود به مبارزه با آن پرداخت. در «چه باید کرد؟»، او رویزیونیسم ادوارد برنشتاین را که اصلاحات تدریجی را به جای انقلاب پیشنهاد می‌کرد، به‌عنوان نمونه‌ای از اپورتونیسم مورد نقد قرار داد. لنین استدلال می‌کند که این رویکرد، با پذیرش پارلمانتاریسم بورژوایی، جنبش کارگری را به ابزاری برای حفظ نظم سرمایه‌داری تبدیل می‌کند. او در «دولت و انقلاب» (۱۹۱۷) این ایده را گسترش داد و نشان داد که اپورتونیست‌ها با کنار گذاشتن هدف نابودی دولت بورژوایی، عملاً به خدمتگزاران نظام موجود درمی‌آیند. لنین همچنین در جریان انقلاب ۱۹۰۵ و پس از آن، بر ضرورت ایجاد حزب پیشتاز تأکید کرد که بتواند با انضباط انقلابی، جلوی نفوذ اپورتونیسم را بگیرد. او معتقد بود که بدون چنین حزبی، جنبش کارگری به دام «اکونومیسم» (تمرکز صرف بر مطالبات اقتصادی) و سازش با بورژوازی می‌افتد. این دیدگاه، اپورتونیسم را نه‌تنها یک انحراف تاکتیکی، بلکه خیانتی استراتژیک به اصول مارکسیسم می‌داند که نیازمند مبارزه‌ای بی‌امان است. لنین همچنین در نقدهایش به احزاب سوسیال‌دموکرات اروپا در جنگ جهانی اول، اپورتونیسم را نتیجه تسلیم به ناسیونالیسم بورژوایی دانست که کارگران را به حمایت از جنگ امپریالیستی سوق داد. این تحلیل، عمق دیدگاه لنین در مورد پیوند اپورتونیسم با شرایط تاریخی را نشان می‌دهد. <ref>[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1917/staterev/index.htm The state and revolution]</ref>