۴۸۳
ویرایش
لینک دادن مطلب به مقاله‌ی داخلی ایران پدیا
Alireza k h (بحث | مشارکتها) (انتشار مقاله) |
(لینک دادن مطلب به مقاله‌ی داخلی ایران پدیا) |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
فضل‌الله زاهدی در اوایل دهه ۱۳۳۰، به دلیل اختلاف با دولت مصدق و نزدیکی به دربار، به گزینه‌ای کلیدی برای کودتا علیه دولت ملی تبدیل شد. منابع گزارش می‌دهند که او از ۱۳۳۱ با مأموران سیا و ام‌آی۶، از جمله کرمیت روزولت، در تماس بود و طرح کودتا (عملیات آژاکس) را با حمایت مالی و لجستیکی آمریکا و بریتانیا پیش برد. زاهدی، که در مجلس سنا منزوی شده بود، با شبکه‌ای از افسران ارتش، سیاستمداران مخالف مصدق، و گروه‌های اوباش مانند '''[[شعبان جعفری]]''' (شعبان بی‌مخ) هماهنگی کرد. او با وعده نخست‌وزیری، رهبری عملیات را پذیرفت و از مخفیگاه خود در تهران، دستورات را صادر می‌کرد. این برنامه‌ریزی، با هدف سرنگونی مصدق و بازگشت قدرت به شاه، نشان‌دهنده نقش محوری زاهدی در توطئه بود. | فضل‌الله زاهدی در اوایل دهه ۱۳۳۰، به دلیل اختلاف با دولت مصدق و نزدیکی به دربار، به گزینه‌ای کلیدی برای کودتا علیه دولت ملی تبدیل شد. منابع گزارش می‌دهند که او از ۱۳۳۱ با مأموران سیا و ام‌آی۶، از جمله کرمیت روزولت، در تماس بود و طرح کودتا (عملیات آژاکس) را با حمایت مالی و لجستیکی آمریکا و بریتانیا پیش برد. زاهدی، که در مجلس سنا منزوی شده بود، با شبکه‌ای از افسران ارتش، سیاستمداران مخالف مصدق، و گروه‌های اوباش مانند '''[[شعبان جعفری]]''' (شعبان بی‌مخ) هماهنگی کرد. او با وعده نخست‌وزیری، رهبری عملیات را پذیرفت و از مخفیگاه خود در تهران، دستورات را صادر می‌کرد. این برنامه‌ریزی، با هدف سرنگونی مصدق و بازگشت قدرت به شاه، نشان‌دهنده نقش محوری زاهدی در توطئه بود. | ||
===اجرای کودتا=== | ===اجرای کودتا=== | ||
[[پرونده:فضل‌الله زاهدی ظهر ۲۸ مرداد.JPG|جایگزین=فضل‌الله زاهدی در حال نوشتن پیام پیروزی کودتای ۲۸ مرداد و ارسال آن برای شاه|بندانگشتی|217x217پیکسل|فضل‌الله زاهدی در حال نوشتن پیام پیروزی کودتای ۲۸ مرداد و ارسال آن برای شاه]]کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در دو مرحله اجرا شد. در ۲۵ مرداد، تلاش اولیه برای عزل مصدق با فرمان شاه (امضا شده توسط زاهدی) ناکام ماند، زیرا مصدق از فرمان سرپیچی کرد و کودتاگران دستگیر شدند. زاهدی، که در مخفیگاه بود، با هماهنگی سیا، مرحله دوم را در ۲۸ مرداد سازمان‌دهی کرد. منابع نشان می‌دهند که او با بسیج نیروهای نظامی و اوباش خیابانی، از جمله شعبان جعفری، به رادیو تهران و خانه مصدق حمله کرد. این عملیات، با حمایت مالی آمریکا (حدود یک میلیون دلار)، منجر به سقوط دولت مصدق شد. زاهدی همان روز از رادیو به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی شد و دستور بازداشت مصدق و سرکوب طرفدارانش را صادر کرد. این موفقیت، جایگاه او را نزد شاه و قدرت‌های خارجی تثبیت کرد. | [[پرونده:فضل‌الله زاهدی ظهر ۲۸ مرداد.JPG|جایگزین=فضل‌الله زاهدی در حال نوشتن پیام پیروزی کودتای ۲۸ مرداد و ارسال آن برای شاه|بندانگشتی|217x217پیکسل|فضل‌الله زاهدی در حال نوشتن پیام پیروزی کودتای ۲۸ مرداد و ارسال آن برای شاه]][[کودتای ۲۸ مرداد|کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲]] در دو مرحله اجرا شد. در ۲۵ مرداد، تلاش اولیه برای عزل مصدق با فرمان شاه (امضا شده توسط زاهدی) ناکام ماند، زیرا مصدق از فرمان سرپیچی کرد و کودتاگران دستگیر شدند. زاهدی، که در مخفیگاه بود، با هماهنگی سیا، مرحله دوم را در ۲۸ مرداد سازمان‌دهی کرد. منابع نشان می‌دهند که او با بسیج نیروهای نظامی و اوباش خیابانی، از جمله شعبان جعفری، به رادیو تهران و خانه مصدق حمله کرد. این عملیات، با حمایت مالی آمریکا (حدود یک میلیون دلار)، منجر به سقوط دولت مصدق شد. زاهدی همان روز از رادیو به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی شد و دستور بازداشت مصدق و سرکوب طرفدارانش را صادر کرد. این موفقیت، جایگاه او را نزد شاه و قدرت‌های خارجی تثبیت کرد. | ||
===نقش دربار و عوامل داخلی در کودتا=== | ===نقش دربار و عوامل داخلی در کودتا=== | ||
[[پرونده:فضل‌الله زاهدی یک روز پس‌از۲۸ مرداد.JPG|جایگزین=فضل‌الله زاهدی یک روز پس‌از کودتای ۲۸ مرداد|بندانگشتی|220x220پیکسل|فضل‌الله زاهدی همراه با اردشیر زاهدی و عده‌ای از عوامل کودتا، یک روز پس‌از کودتای ۲۸ مرداد]]کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، علاوه بر حمایت خارجی، به همکاری گسترده دربار و عوامل داخلی وابسته بود، که فضل‌الله زاهدی در هماهنگی آن‌ها نقش کلیدی داشت. منابع گزارش می‌دهند که دربار پهلوی، به‌ویژه '''[[اشرف پهلوی]]''' و ملکه ثریا، با زاهدی در ارتباط بودند و او را به‌عنوان جایگزین مصدق ترویج می‌کردند. زاهدی با بهره‌گیری از شبکه‌ای از سیاستمداران مخالف، مانند احمد قوام و '''[[سید ضیاءالدین طباطبایی]]'''، و گروه‌های مذهبی، از جمله '''[[سید ابوالقاسم کاشانی]]'''، حمایت داخلی را جلب کرد. او همچنین با استفاده از اوباش سازمان‌یافته، مانند شعبان جعفری، فضای آشوب را در تهران ایجاد کرد که به توجیه دخالت نظامی کمک کرد. این همکاری‌ها، که با هدایت زاهدی انجام شد، نشان‌دهنده توانایی او در بسیج عوامل داخلی برای اجرای کودتا بود. با این حال، وابستگی او به دربار و گروه‌های فرصت‌طلب، وجهه‌اش را در میان ملی‌گرایان مخدوش کرد و او را به مهره‌ای در دست شاه و غرب تبدیل نمود.<ref name=":1" /> | [[پرونده:فضل‌الله زاهدی یک روز پس‌از۲۸ مرداد.JPG|جایگزین=فضل‌الله زاهدی یک روز پس‌از کودتای ۲۸ مرداد|بندانگشتی|220x220پیکسل|فضل‌الله زاهدی همراه با اردشیر زاهدی و عده‌ای از عوامل کودتا، یک روز پس‌از کودتای ۲۸ مرداد]]کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، علاوه بر حمایت خارجی، به همکاری گسترده دربار و عوامل داخلی وابسته بود، که فضل‌الله زاهدی در هماهنگی آن‌ها نقش کلیدی داشت. منابع گزارش می‌دهند که دربار پهلوی، به‌ویژه '''[[اشرف پهلوی]]''' و ملکه ثریا، با زاهدی در ارتباط بودند و او را به‌عنوان جایگزین مصدق ترویج می‌کردند. زاهدی با بهره‌گیری از شبکه‌ای از سیاستمداران مخالف، مانند احمد قوام و '''[[سید ضیاءالدین طباطبایی]]'''، و گروه‌های مذهبی، از جمله '''[[سید ابوالقاسم کاشانی]]'''، حمایت داخلی را جلب کرد. او همچنین با استفاده از اوباش سازمان‌یافته، مانند شعبان جعفری، فضای آشوب را در تهران ایجاد کرد که به توجیه دخالت نظامی کمک کرد. این همکاری‌ها، که با هدایت زاهدی انجام شد، نشان‌دهنده توانایی او در بسیج عوامل داخلی برای اجرای کودتا بود. با این حال، وابستگی او به دربار و گروه‌های فرصت‌طلب، وجهه‌اش را در میان ملی‌گرایان مخدوش کرد و او را به مهره‌ای در دست شاه و غرب تبدیل نمود.<ref name=":1" /> | ||