کاربر:Poori/صفحه تمرین ۳: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''مدرسه حقانی'''، یک حوزه علمیه شیعه در قم، در سال ۱۹۶۴ میلادی (۱۳۴۳ شمسی) در دوران حکومت پهلوی تأسیس شد. این مدرسه با هدف اصلاح برنامه درسی حوزه‌ها و تقویت نقش فلسفه در آموزش‌های دینی شکل گرفت. بنیانگذاران کلیدی آن شامل افرادی مانند عبدالکریم حق‌شناس، محمدتقی مصباح یزدی، احمد جنتی، محمد بهشتی، محمد صادوقی و محمود طالقانی بودند. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این مدرسه پس از انقلاب ۱۹۷۹ در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران به مناصب دولتی و قضایی رسیدند، از جمله ریاست قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و دیگر موقعیت‌های کلیدی.


نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سپتامبر ۱۹۸۵ (شهریور ۱۳۶۴ خورشیدی) بر اساس دستور [[روح‌الله خمینی]] تأسیس شد و به عنوان شاخه هوایی این سازمان، مسئولیت عملیات حمایتی هوایی را بر عهده گرفت. این نیرو تا اکتبر ۲۰۰۹ (مهر ۱۳۸۸) فعال بود و سپس با ادغام بخش‌های موشکی و فضایی به [[نیروی هوافضا سپاه|نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] تغییر نام یافت.
== تاریخچه شکل‌گیری ==
مدرسه حقانی در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی در قم تأسیس شد، زمانی که ایران تحت حکومت سلطنتی پهلوی قرار داشت. این مدرسه ابتدا به عنوان بخشی از تلاش برای اصلاح سیستم آموزشی حوزه‌های علمیه شیعه ایجاد گردید و بر تقویت جایگاه فلسفه در برنامه درسی تمرکز داشت. بنیانگذاری آن به سال ۱۹۶۴ بازمی‌گردد، زمانی که گروهی از روحانیون تصمیم به تأسیس یک نهاد آموزشی جدید گرفتند تا آموزش‌های سنتی را با عناصر مدرن ترکیب کنند.


=== تشکیل و ساختار اولیه ===
پیش از تأسیس رسمی، این مدرسه از ساختمانی به نام مدرسه منتشریه استفاده می‌کرد که بعدها به مدرسه حقانی تغییر نام داد. برنامه درسی آن شامل دروس سنتی فقه و اصول، همراه با موضوعات مدرن مانند علوم، پزشکی، سیاست و فلسفه غربی بود. این رویکرد در دوران پهلوی، که با فشارهای مدرنیزاسیون همراه بود، به عنوان پاسخی به چالش‌های آموزشی حوزه‌ها دیده می‌شد. پس از انقلاب ۱۹۷۹ و ترور برخی از بنیانگذاران مانند عبدالکریم حق‌شناس و محمد بهشتی در سال ۱۹۸۱، نام مدرسه به مدرسه شهدا تغییر یافت.
نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ (۱۷ سپتامبر ۱۹۸۵) بر اساس فرمان خمینی تأسیس شد. <ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4210091/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86 چگونگی شکل‌گیری نیروی هوافضای سپاه] - باشگاه خبرنگاران جوان</ref> این فرمان، تشکیل سه شاخه زمینی، دریایی و هوایی را برای سپاه پاسداران الزامی کرد تا ساختار موازی با ارتش ایجاد شود.[2] ستاد اولیه در تهران مستقر گردید و نیرو با پرسنل محدود و تجهیزات ابتدایی، بر عملیات حمایتی مانند حمل‌ونقل و شناسایی تمرکز داشت.[3]


در سال‌های نخست، این واحد از هواپیماهای قدیمی مانند F-5 و هلیکوپترهای بل ۲۰۶ که از انبارهای ارتش یا منابع خارجی به دست آمده بودند، استفاده می‌کرد.[4] نقش آن در جنگ ایران-عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) عمدتاً به پشتیبانی لجستیکی محدود می‌شد و تخمین زده می‌شود که حدود ۵۰۰۰ پرسنل در آن خدمت می‌کردند.[5]
در دوران پهلوی، مدرسه حقانی به عنوان یک مرکز آموزشی برای تربیت روحانیون عمل می‌کرد و تحت نظارت مراجع تقلید مانند آیت‌الله میلانی قرار داشت. این مدرسه بخشی از شبکه حوزه‌های قم بود که در آن دوره با محدودیت‌های دولتی روبرو بودند، اما توانست به عنوان یک نهاد آموزشی پایدار باقی بماند.


=== تکامل و تغییرات ساختاری ===
پس از جنگ، نیروی هوایی سپاه در دهه ۱۹۹۰ بر گسترش ناوگان تمرکز کرد. در سال ۱۹۹۱، هواپیماهای سوخو-۲۴ از عراق به دست آمد و به ناوگان اضافه شد.[3] این نیرو در عملیات‌های داخلی مانند کنترل اعتراضات و مرزبانی نقش ایفا کرد و در سال ۱۹۹۷، برنامه‌هایی برای تولید هلیکوپترهای بومی مانند شاهد آغاز شد.[6]


توسعه تجهیزات شامل خرید محدود از روسیه و بازسازی هواپیماهای قدیمی بود، اما محدودیت‌های تحریم‌ها بر پیشرفت تأثیر گذاشت.[4] تا سال ۲۰۰۸، ناوگان شامل حدود ۴۰ هواپیمای جنگنده و هلیکوپتر بود که در رزمایش‌های منطقه‌ای استفاده می‌شد.[7] تغییر نام به نیروی هوافضا در ۸ اکتبر ۲۰۰۹ (۱۶ مهر ۱۳۸۸) رخ داد و مسئولیت‌های آن را به حوزه‌های موشکی و فضایی گسترش داد.[8]
== افراد موثر ==
بنیانگذاران و چهره‌های کلیدی مدرسه حقانی عمدتاً از روحانیون قم بودند که در تأسیس و مدیریت اولیه آن نقش داشتند. عبدالکریم حق‌شناس به عنوان یکی از بنیانگذاران اصلی شناخته می‌شود. دیگر افراد مؤثر شامل محمدتقی مصباح یزدی، احمد جنتی، محمد بهشتی، محمد صادوقی و محمود طالقانی بودند.


=== فرماندهان کلیدی ===
محمد بهشتی، یکی از بنیانگذاران، در توسعه برنامه درسی نقش داشت و بعدها در ساختار سیاسی پس از انقلاب فعال شد. محمدتقی مصباح یزدی نیز در مدیریت و آموزش مدرسه دخیل بود و بر جنبه‌های ایدئولوژیک تمرکز داشت. احمد جنتی در امور اداری و آموزشی مشارکت داشت. این افراد در دوران پهلوی، مدرسه را به عنوان مرکزی برای آموزش روحانیون با رویکرد ترکیبی سنتی و مدرن اداره می‌کردند.
فرماندهی نیروی هوایی سپاه از ابتدای تأسیس توسط افرادی با زمینه‌های مهندسی و نظامی بر عهده بود. موسی رفان، مهندس برق، از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۰ (۱۳۶۴ تا ۱۳۶۹) اولین فرمانده بود و بر سازماندهی اولیه نظارت داشت.[9][3]


حسین دهقان از ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ (۱۳۶۹-۱۳۷۰) خدمت کرد و بعداً به سمت‌های بالاتر مانند وزارت دفاع رسید.[9][10] محمدحسین جلالی از ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۷ (۱۳۷۰-۱۳۷۶) بر نوسازی ناوگان تمرکز نمود.[9][6]
علاوه بر بنیانگذاران، افرادی مانند علامه طباطبایی، که پدرزن عبدالکریم حق‌شناس بود، در تهیه متون آموزشی مانند "بدایه الحکمه" (۱۹۷۰) و "نهایه الحکمه" (۱۹۷۵) همکاری داشتند. این همکاری‌ها نشان‌دهنده تلاش برای ادغام فلسفه در برنامه‌های آموزشی بود.


محمدباقر قالیباف از ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹ (۱۳۷۶-۱۳۷۸) فرمانده بود و برنامه‌های هلیکوپتری را پیش برد؛ او سپس به فرماندهی نیروی انتظامی منتقل شد.[9][11] احمد کاظمی از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ (۱۳۷۹-۱۳۸۲) بر عملیات جنگی نظارت داشت و در سانحه هوایی کشته شد.[9][12]
== شخصیت‌های خروجی مشهور ==
بسیاری از فارغ‌التحصیلان مدرسه حقانی پس از انقلاب ۱۹۷۹ در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران به مناصب دولتی و قضایی رسیدند. محمد بهشتی، یکی از بنیانگذاران، به عنوان رئیس قوه قضائیه سابق خدمت کرد. غلامحسین محسنی اژه‌ای، فارغ‌التحصیل این مدرسه، در حال حاضر رئیس قوه قضائیه است و پیشتر معاون قوه قضائیه بود.


محمدرضا زاهدی به طور موقت در ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) جانشین شد.[9] حسین سلامی از ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ (۱۳۸۴-۱۳۸۸) فرمانده بود و تغییر نام به هوافضا در دوران او رخ داد.[9][8] این فرماندهان عمدتاً از نسل جنگ ایران-عراق بودند و بر استقلال عملیاتی نیرو تأکید داشتند.[5]
مصطفی پورمحمدی به عنوان وزیر دادگستری و وزیر کشور خدمت کرده است. محمد ری‌شهری، یکی دیگر از فارغ‌التحصیلان، وزیر اطلاعات سابق بود. علی فلاحیان، جانشین ری‌شهری در وزارت اطلاعات، نیز از این مدرسه فارغ‌التحصیل شد.


=== منابع ===
ابراهیم رئیسی، که پیشتر رئیس قوه قضائیه بود و اکنون رئیس‌جمهور است، در مدرسه حقانی تحصیل کرده است. محمدتقی مصباح یزدی به عنوان مشاور ایدئولوژیک محمود احمدی‌نژاد عمل کرد. دیگر فارغ‌التحصیلان شامل عبدالله جوادی آملی، احمد احمدی و روح‌الله حسینیان هستند که در موقعیت‌های قضایی و سیاسی مختلف قرار گرفتند.
[1] Donya-e-Eqtesad, "فرماندهان کل سپاه از ابتدا تا امروز چه کسانی بودند؟," April 22, 2021. <nowiki>https://donya-e-eqtesad.com/بخش-سایت-خوان-62/3758289</nowiki>


[2] Rokna News, "سپاه پاسداران چگونه تأسیس شد ؟ / ماجرای چهار گروه مسلح در یک نشست محرمانه," April 21, 2024. <nowiki>https://www.rokna.net/بخش-اخبار-سیاسی-74/990346</nowiki>
بسیاری از وزرای اطلاعات ایران، از جمله پنج وزیر، از فارغ‌التحصیلان این مدرسه بوده‌اند. این الگو نشان‌دهنده نفوذ فارغ‌التحصیلان مدرسه در نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی است.


[3] Akharin Khabar, "فرماندهان نیروی هوافضای سپاه از ابتدا تاکنون," June 19, 2016. <nowiki>https://akharinkhabar.ir/politics/2755906</nowiki>


[4] Key.Aero, "Iran's air power on display," December 27, 2018. <nowiki>https://www.key.aero/article/irans-air-power-display</nowiki>
== منابع ==
 
[5] U.S. Congress, "S.Hrg. 111-746 — U.S. POLICY TOWARDS THE ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN," 2009. <nowiki>https://www.congress.gov/event/111th-congress/senate-event/LC4988/text</nowiki>
 
[6] Rulers.org, "Index Q," accessed September 2025. <nowiki>https://rulers.org/indexq.html</nowiki>
 
[7] CSIS, "Iran's Rocket and Missile Forces and Strategic Options," 2014. <nowiki>https://www.csis.org/files/publication/141007_Iran_Rocket_Missile_forces.pdf</nowiki>
 
[8] CSIS, "Iran and the Gulf Military Balance - I," July 11, 2012. <nowiki>https://www.csis.org/files/publication/120711_Iran_Gulf_MilBal.pdf</nowiki>
 
[9] Mizan Online, "فرماندهان نیروی هوافضای سپاه از ابتدای تاسیس تا کنون را بشناسید," June 19, 2016. <nowiki>https://www.mizanonline.ir/fa/news/187547</nowiki>
 
[10] Pezhvak Iran, "مجلس شورای فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی," accessed September 2025. <nowiki>https://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-101416.html</nowiki>
 
[11] Rulers.org, "Index J," accessed September 2025. <nowiki>https://rulers.org/indexj.html</nowiki>
 
[12] Council on Foreign Relations, "The Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC)," updated 2025. <nowiki>https://www.cfr.org/backgrounder/irans-revolutionary-guards</nowiki>

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۵۶

مدرسه حقانی، یک حوزه علمیه شیعه در قم، در سال ۱۹۶۴ میلادی (۱۳۴۳ شمسی) در دوران حکومت پهلوی تأسیس شد. این مدرسه با هدف اصلاح برنامه درسی حوزه‌ها و تقویت نقش فلسفه در آموزش‌های دینی شکل گرفت. بنیانگذاران کلیدی آن شامل افرادی مانند عبدالکریم حق‌شناس، محمدتقی مصباح یزدی، احمد جنتی، محمد بهشتی، محمد صادوقی و محمود طالقانی بودند. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این مدرسه پس از انقلاب ۱۹۷۹ در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران به مناصب دولتی و قضایی رسیدند، از جمله ریاست قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و دیگر موقعیت‌های کلیدی.

تاریخچه شکل‌گیری

مدرسه حقانی در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی در قم تأسیس شد، زمانی که ایران تحت حکومت سلطنتی پهلوی قرار داشت. این مدرسه ابتدا به عنوان بخشی از تلاش برای اصلاح سیستم آموزشی حوزه‌های علمیه شیعه ایجاد گردید و بر تقویت جایگاه فلسفه در برنامه درسی تمرکز داشت. بنیانگذاری آن به سال ۱۹۶۴ بازمی‌گردد، زمانی که گروهی از روحانیون تصمیم به تأسیس یک نهاد آموزشی جدید گرفتند تا آموزش‌های سنتی را با عناصر مدرن ترکیب کنند.

پیش از تأسیس رسمی، این مدرسه از ساختمانی به نام مدرسه منتشریه استفاده می‌کرد که بعدها به مدرسه حقانی تغییر نام داد. برنامه درسی آن شامل دروس سنتی فقه و اصول، همراه با موضوعات مدرن مانند علوم، پزشکی، سیاست و فلسفه غربی بود. این رویکرد در دوران پهلوی، که با فشارهای مدرنیزاسیون همراه بود، به عنوان پاسخی به چالش‌های آموزشی حوزه‌ها دیده می‌شد. پس از انقلاب ۱۹۷۹ و ترور برخی از بنیانگذاران مانند عبدالکریم حق‌شناس و محمد بهشتی در سال ۱۹۸۱، نام مدرسه به مدرسه شهدا تغییر یافت.

در دوران پهلوی، مدرسه حقانی به عنوان یک مرکز آموزشی برای تربیت روحانیون عمل می‌کرد و تحت نظارت مراجع تقلید مانند آیت‌الله میلانی قرار داشت. این مدرسه بخشی از شبکه حوزه‌های قم بود که در آن دوره با محدودیت‌های دولتی روبرو بودند، اما توانست به عنوان یک نهاد آموزشی پایدار باقی بماند.


افراد موثر

بنیانگذاران و چهره‌های کلیدی مدرسه حقانی عمدتاً از روحانیون قم بودند که در تأسیس و مدیریت اولیه آن نقش داشتند. عبدالکریم حق‌شناس به عنوان یکی از بنیانگذاران اصلی شناخته می‌شود. دیگر افراد مؤثر شامل محمدتقی مصباح یزدی، احمد جنتی، محمد بهشتی، محمد صادوقی و محمود طالقانی بودند.

محمد بهشتی، یکی از بنیانگذاران، در توسعه برنامه درسی نقش داشت و بعدها در ساختار سیاسی پس از انقلاب فعال شد. محمدتقی مصباح یزدی نیز در مدیریت و آموزش مدرسه دخیل بود و بر جنبه‌های ایدئولوژیک تمرکز داشت. احمد جنتی در امور اداری و آموزشی مشارکت داشت. این افراد در دوران پهلوی، مدرسه را به عنوان مرکزی برای آموزش روحانیون با رویکرد ترکیبی سنتی و مدرن اداره می‌کردند.

علاوه بر بنیانگذاران، افرادی مانند علامه طباطبایی، که پدرزن عبدالکریم حق‌شناس بود، در تهیه متون آموزشی مانند "بدایه الحکمه" (۱۹۷۰) و "نهایه الحکمه" (۱۹۷۵) همکاری داشتند. این همکاری‌ها نشان‌دهنده تلاش برای ادغام فلسفه در برنامه‌های آموزشی بود.

شخصیت‌های خروجی مشهور

بسیاری از فارغ‌التحصیلان مدرسه حقانی پس از انقلاب ۱۹۷۹ در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران به مناصب دولتی و قضایی رسیدند. محمد بهشتی، یکی از بنیانگذاران، به عنوان رئیس قوه قضائیه سابق خدمت کرد. غلامحسین محسنی اژه‌ای، فارغ‌التحصیل این مدرسه، در حال حاضر رئیس قوه قضائیه است و پیشتر معاون قوه قضائیه بود.

مصطفی پورمحمدی به عنوان وزیر دادگستری و وزیر کشور خدمت کرده است. محمد ری‌شهری، یکی دیگر از فارغ‌التحصیلان، وزیر اطلاعات سابق بود. علی فلاحیان، جانشین ری‌شهری در وزارت اطلاعات، نیز از این مدرسه فارغ‌التحصیل شد.

ابراهیم رئیسی، که پیشتر رئیس قوه قضائیه بود و اکنون رئیس‌جمهور است، در مدرسه حقانی تحصیل کرده است. محمدتقی مصباح یزدی به عنوان مشاور ایدئولوژیک محمود احمدی‌نژاد عمل کرد. دیگر فارغ‌التحصیلان شامل عبدالله جوادی آملی، احمد احمدی و روح‌الله حسینیان هستند که در موقعیت‌های قضایی و سیاسی مختلف قرار گرفتند.

بسیاری از وزرای اطلاعات ایران، از جمله پنج وزیر، از فارغ‌التحصیلان این مدرسه بوده‌اند. این الگو نشان‌دهنده نفوذ فارغ‌التحصیلان مدرسه در نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی است.


منابع

برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Poori/صفحه_تمرین_۳&oldid=82414»