کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات هنرمند موسیقی
{{جعبه اطلاعات رویداد تاریخی
| نام             = بهمن رجبی
|نام رویداد=هفتادودومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل
| تصویر           = بهمن رجبی.jpg
درباره نقض حقوق بشر در ایران
| توضیح_تصویر    =  
|تصویر=هفتاد و دومین قطعنامه ملل متحد در محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران.jpg
| اندازه_تصویر    =  
|عرض تصویر=
| نام_اصلی        = بهمن رجبی
|عناوین دیگر=قطعنامه A/C.3/79/L.35،
| نام_مستعار      =  
قطعنامه محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران
| تولد            = ۷ اسفند ۱۳۱۸، رشت
|عاملان=کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل، کشورهای عضو سازمان ملل، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران
| مرگ            = ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، تهران
|مکان=نیویورک، سازمان ملل متحد
| علت مرگ        =
|زمان=۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴
| ملیت            = ایرانی
|نتیجه=محکومیت نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، درخواست توقف اعدام‌ها، مطالبه پاسخگویی مقامات جمهوری اسلامی، تأکید بر دسترسی گزارشگران و مأموریت‌های حقیقت‌یاب، اشاره به اعدام‌های معترضان و اقلیت‌ها، و برجسته‌سازی آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران
| ساز            = تنبک
| نوع_صوت        =
|سبک‌ها=| حرفه            = نوازنده، مدرس، مؤلف
| زمینه فعالیت    = موسیقی ایرانی
| مدت            = از دهه ۱۳۴۰ تا ۱۴۰۴
| هنرمندان همکار  = مرتضی اعیان، پرویز مشکاتیان و دیگر هنرمندان مرکز حفظ و اشاعه
| تحصیلات        =
| دانشگاه        =
| شاگرد          = نسل‌های متعدد تنبک‌نوازان (بر اساس کتاب‌های آموزشی)
| علت معروف‌شدن  = بنیان‌گذاری مکتب تک‌نوازی تمبک و تألیف کتاب‌های آموزشی
| بنیانگذار      = شیوهٔ مستقل آموزش و تکنوازی تمبک
| آلبوم معروف    = «گفت‌وگوی چپ و راست» و مجموعه‌های تکنوازی
}}
}}


'''بهمن رجبی،''' (زاده‌ ۷ اسفند ۱۳۱۸، رشت – درگذشته‌ ۱۹ شهریور ۱۴۰۴)، نوازنده، مدرس و مؤلفِ صاحب‌سبکِ تمبک بود که با نگرشِ «تک‌نوازیِ مستقل» برای این ساز، سهمی تعیین‌کننده در تاریخ موسیقی معاصر ایران گذاشت. او با گسترش چشمگیرِ واژگان اجراییِ تمبک—از جمله افزودن گونه‌های تازه‌ای از «ریز»—و با طراحی تمرین‌ها و قطعاتی هدفمند، تمبک را از نقش صرفاً همراهی‌کننده بیرون کشید و به سازِ توانایِ بیانِ فردی نبدیل کرد. مجموعه کتاب‌های «آموزش تمبک» (جلد ۱: دوره‌های ابتدایی و متوسطه؛ جلد ۲: دوره‌های عالی و فوق‌عالی) نظام آموزشی یک‌پارچه‌ای پدید آورد که دهه‌هاست مبنای تربیت هنرجویان و مدرّسان فراوان است. قطعهٔ مشهور «گفت‌وگوی چپ و راست» نمادی از نگاه خلاقانهٔ او به فرم، جمله‌پردازی و توزیع نیروهای حرکتیِ دست‌هاست. رجبی از دههٔ ۱۳۵۰ با مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی و هنرمندانِ هم‌دوره‌اش—از جمله مرتضی اعیان و پرویز مشکاتیان—رفت‌وآمد و همکاری داشت و با سخنرانی‌ها و نوشته‌های پرشورِ انتقادی، بر کیفیتِ سازسازی، شیوهٔ آموزش و رفتار حرفه‌ای در موسیقی ایرانی تأکید می‌کرد.  
'''هفتاد‌ودومین قطعنامه سازمان ملل متحد،''' قطعنامه‌ای است که در تاریخ ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴ با ۷۹ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۶۳ رأی ممتنع در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحدتصویب شد. این قطعنامه نقض «وخیم و سیستماتیک» حقوق بشر در جمهوری اسلامی را محکوم می‌کند، به‌ویژه افزایش چشمگیر اعدام‌ها از جمله اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان سیاسی. در آن به اعدام‌های فراقانونی، ناپدیدسازی اجباری، تحریک رسانه‌ای علیه اقلیت‌ها و معترضان، و تخریب شواهد جنایت‌ها اشاره شده است. این قطعنامه برای نخستین بار، ناپدیدسازی، اعدام‌ها و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ را محکوم می‌کند. قطعنامه هم‌چنین نسبت به مصونیت مقامات حاکمیت هشدار داده و خواستار پاسخگویی آن‌هاست. قطعنامه توجه بین‌المللی به وضعیت مدرن و تاریخی نقض حقوق بشر در ایران را افزایش داده است، از جمله توجه به آزار اقلیت‌های مذهبی مانند بهائی‌ها.  


در کنار انتشار آلبوم‌ها و کنسرت‌های متعدد، او در نوشته‌ها و سخنرانی‌هایش با نگاهی ترقی‌خواهانه، نظام‌های سیاسی اقتدارگرا (سلطنت پهلوی و نظام ولایت فقیه) را نقد می‌کرد و به‌ویژه در حوزهٔ فرهنگ و موسیقی، خواستار آزادی و استقلال هنری بود. روایت‌هایی از فعالیت‌های او در کنفرانس‌های هنری خارج از کشور، از جمله در آلمان، وجود دارد که در آن‌ها به افشای محدودیت‌ها و سیاست‌های ضدفرهنگیِ حاکمیت در ایران پرداخت. به دنبال این رویکرد صریح، رجبی پس از بازگشت به کشور بازداشت و مدتی را در زندان اوین گذراند. منابع نزدیک به او از بیش از پنج سال حبس یاد کرده‌اند که بخشی از زندگی هنری و اجتماعی او را تحت تأثیر قرار داد.
[[مریم رجوی]] با استقبال از قطعنامه خواستار ارجاع پرونده این رژیم به شورای امنیت ملل متحد قرارگرفتن سردمداران آن در برابر عدالت شد.


استواری‌ بهمن رجبی بر معیارهای موسیقایی، او رامرجعی اثرگذار برای چند نسلِ تمبک‌نوازان کرد. این هنرمند بزرگ در ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ در ۸۶سالگی درگذشت و ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ با بدرقهٔ گستردهٔ جامعهٔ موسیقی از مقابل خانهٔ هنرمندان ایران تشییع و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. دست‌آوردهای هنری او امروز در مکتب‌های آموزشی، ضبط‌های آرشیوی و ذهن و دستِ شاگردانش زنده است.
مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او نیز با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.
----


=== زندگینامه و سال‌های آغازین ===
== پیش‌زمینه و تصویب قطعنامه ==
بهمن رجبی در ۷ اسفند ۱۳۱۸ در رشت به دنیا آمد. او از نوجوانی با حمایت خانواده به فراگیری موسیقی روی آورد و به‌تدریج تمبک را به محور فعالیت هنری خود بدل کرد. روایت‌های مربوط به دوران جوانی‌اش، از جمله حضور و سخنرانی در اواسط دههٔ ۱۳۵۰ و نیز آشنایی‌ها و اجراهای مشترک بعدی، تصویری از هنرمندی خودآموخته، جست‌وجوگر و پرانرژی به دست می‌دهد.  
روز ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵، در کمیته سوم (اجتماعی – فرهنگی) مجمع عمومی سازمان ملل، قطعنامه‌ای با عنوان «وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» تصویب شد. این قطعنامه با ۷۹ رأی موافق، ۲ قرائت منفی و ۶۳ رأی ممتنع به تصویب رسید.  


== شکل‌گیری نگاه مستقل به تمبک ==
این قطعنامه هفتاد‌ودومین قطع‌نامه سازمان ملل در محکومیت نقض حقوق بشر در ایران به حساب می‌آید.<ref name=":0">[https://www.ncr-iran.org/en/ncri-statements/statement-human-rights/seventy-second-un-resolution-condemns-grave-human-rights-violations-in-iran/?utm_source=chatgpt.com Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran]</ref>  
در زمانی که تمبک اغلب ساز همراهی تلقی می‌شد، رجبی بر ظرفیت‌های بیانگرانهٔ آن در قالب تک‌نوازی پافشاری کرد؛ تصمیمی که به خلق ریپرتوار و تکنیک‌های تازه و ارائهٔ کنسرت‌های تکنوازی انجامید. قطعهٔ «گفت‌وگوی چپ و راست»—که در کتاب‌های آموزشی او نیز ثبت شده—نمونه‌ای شاخص از این رویکرد است و به‌سبب تقسیم هوشمندانهٔ نقش‌ها میان دو دست و ساختار واریاسیونی‌اش شهرت یافته است.<ref name=":0">[https://magfilm.ir/blog/bahman-rajabi-passed-away/ درگذشت بهمن رجبی؛ پدر تنبک‌نوازی نوین ایران]</ref>  


=== نوآوری‌های تکنیکی: ریزها و توسعهٔ واژگان اجرایی ===
== محتوای اصلی قطعنامه ==
یکی از شناخته‌شده‌ترین جنبه‌های کار رجبی، مدون‌کردن و افزودن گونه‌های تازه‌ای از «ریز» در تمبک‌نوازی است؛ ابتکاری که دامنهٔ ظرافت‌های رنگی و حرکتیِ ساز را گسترش داد و در آموزشِ نسل‌های بعدی اثر گذاشت. در برخی منابع به «افزودن یازده نوع ریز» و در برخی دیگر به دسته‌بندی‌های گسترده‌تر اشاره شده است؛ اما بن‌مایهٔ همه، توسعهٔ سیستماتیک «ریز» به‌عنوان واحد بنیادین حرکت است. <ref name=":1">[https://armisacademy.com/Blog/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86-%D8%B1%D8%AC%D8%A8%DB%8C?utm_source=chatgpt.com بیوگرافی بهمن رجبی]</ref>
این قطعنامه در درجه اول به افزایش «نگران‌کننده» اعدام‌ها در ایران اعتراض می‌کند، خصوصاً استفاده از حکم اعدام به‌عنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی و خاموش کردن صدای معترضان.  


== نظام آموزشی و کتاب‌ها ==
در متن قطعنامه به اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان مرتبط با تظاهرات سپتامبر ۲۰۲۲ توجه ویژه شده است.  
رجبی برای تثبیت روش خویش، مجموعهٔ «آموزش تمبک» را در دو جلد تالیف کرد: جلد اول (دوره‌های ابتدایی و متوسطه) و جلد دوم (دوره‌های عالی و فوق‌عالی). این کتاب‌ها با نت‌نویسی خطی و تمرین‌های هدفمند، از دههٔ ۱۳۶۰ به‌بعد به‌عنوان متون مرجع به بازار کتاب عرضه شده‌اند.<ref>[https://nakisashop.com/MusicBook/92513/%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d8%aa%d9%86%d8%a8%da%a9-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%88%d9%84-%d8%af%d9%88%d8%b1%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%a8%d8%aa%d8%af%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d9%88%d8%b3%d8%b7%d9%87 آموزش تنبک کتاب اول]</ref>


=== ریپرتوار آموزشی و قطعات شاخص ===
همچنین در آن برای نخستین بار مسائلی مانند ناپدیدسازی اجباری، اعدام‌های فراقانونی و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ محکوم شده است.  
تمرین‌های مرحله‌به‌مرحلهٔ کتاب‌ها—از تمرین‌های مقدماتی تا قطعات پیچیدهٔ واریاسیونی—به‌گونه‌ای طراحی شده که «حس ریتم»، استقلال حرکتی دست‌ها و کنترل دینامیک را تقویت کند. اجرای عمومی و ویدئوییِ برخی درس‌ها و قطعاتِ داخل همین کتاب‌ها—از جمله قطعهٔ یازدهم جلد اول—در آرشیوهای آنلاین موجود است و به سنجه‌ای برای سنجش پیشرفت هنرجویان بدل شده است.  


=== کنسرت‌ها، ضبط‌ها و هم‌نوازی‌ها ===
یکی دیگر از بندهای مهم، نگرانی نسبت به تحریک رسانه‌ای دولتی است که قطعنامه آن را به «تب و تاب خصومت و خشونت» مرتبط با اعدام‌های جمعی دهه ۱۳۶۰ دانسته است.  
از دههٔ ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ و بعد از آن، رجبی در برنامه‌های متعدد به‌عنوان تکنواز یا هم‌نواز حضور یافت. از جمله، اجرای دو‌نوازی در پیوند با مرکز حفظ و اشاعه و همکاری با چهره‌هایی چون مرتضی اعیان و پرویز مشکاتیان در اسناد صوتی و روایت‌های هم‌دوره‌ای‌ها دیده می‌شود. برخی اجراهای آرشیویِ او—از تکنیک‌های ریز تا ریتم‌های نمایشی—در فضای مجازی ثبت و بازنشر شده است.<ref>[https://soundcloud.com/bahman-rajabi/13562a?utm_source=chatgpt.com SoundCloud بهمن رجبی]</ref>


== شخصیت هنری ==
تصریح شده که این گونه تحریک‌های رسانه‌ای می‌تواند با «جنایات جمعی و خودسرانه» سال ۱۹۸۸ ارتباط داشته باشد.<ref name=":1">[https://www.maryam-rajavi.com/en/72th-statement-unga-condemning-human-rights-violations-iran/ Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran]</ref> <ref name=":0" />
[[پرونده:بهمن رجبی - ۲.jpg|بندانگشتی|261x261پیکسل]]
رجبی در گفتار و نوشتار نیز سرسخت و صریح بود. یادداشت‌ها و سخنرانی‌هایش—چه در نقد کیفیت سازسازی و آموزش، چه در طرح معیارهای اجرایی—نشان می‌دهد که او هنر را با «مسئولیت حرفه‌ای» گره می‌زد.


رجبی روحی سرکش و منتقد داشت، از ریا و تعارف بیزار بود و زندگی را «بهمن‌گونه» پیش می‌برد. شیفته احمد شاملو بود و شعر نیز می‌سرود. در سال‌های پایانی عمر، تنها با حلقه محدودی از هنرمندان ارتباط داشت و زندگی‌اش را با تدریس در خانه‌ای اجاره‌ای می‌گذراند. او از عنوان «استاد» برای خود پرهیز می‌کرد و تنها خود را «تنبک‌نواز» می‌دانست.<ref name=":0" />
== فقدان پاسخگویی و مصونیت مقامات ==
قطعنامه تأکید دارد که یکی از دلایل اساسی ادامه نقض حقوق بشر در ایران، «نبود پاسخگویی مقامات» و گسترش مصونیت‌ آن‌هاست.  


== روش‌شناسی آموزشی: از تمرین تا اندیشهٔ ریتمیک ==
این مصونیت سیستماتیک – به گفته قطعنامه – زمینه‌ساز تکرار جنایت‌ها و سرکوب است.  
طراحی تمرین‌های مرحله‌ای (از «الگوهای پایه» تا «بسط موتیف‌های ریتمیک») در کتاب‌های رجبی با هدف تربیتِ کنترل، استقلال و خلاقیت هنرجو تنظیم شده و به تربیت شنیداری، «نظم وزن» و جمله‌پردازی می‌انجامد. این رویکرد در معرفی دوره‌ها و کلاس‌های مبتنی بر مکتب او نیز بازتاب یافته است. armisacademy.com+1


رجبی تمبک را سازِ گفت‌وگوگر می‌دید: گفت‌وگوی دست چپ و راست، گفت‌وگوی رنگ‌ها و بافت‌های صوتی، و گفت‌وگوی ریتم با سکوت. قطعهٔ «گفت‌وگوی چپ و راست»—که در اجراهای صحنه‌ای و ویدیوییِ متعدد ثبت شده—بیانی از همین نگاه است و همچنان به‌عنوان قطعه‌ای مرجع در کلاس‌ها و آزمون‌ها شنیده می‌شود.<ref name=":1" />
قطعنامه همچنین بر اهمیت پیگرد قانونی سردمداران مرتبط با نقض حقوق بشر، از جمله موارد سرکوب معترضان و موارد تاریخی، تأکید می‌کند.<ref name=":1" />  


=== آثار مکتوب و منابع دسترسی ===
== توجه به اقلیت‌های مذهبی ==
افزون بر کتاب‌های اصلی آموزش، نسخه‌ها و چاپ‌های گوناگون این آثار با مشخصات فنی در فروشگاه‌ها و بانک‌های اطلاعاتی در دسترس است؛ از جمله اشاره به شابک جلد اول و اطلاعات نشر جلد دوم. این دسترس‌پذیری، چرخهٔ آموزش مبتنی بر مکتب رجبی را برای نسل‌های تازه استمرار بخشیده است. دیجی‌کالا+1
یکی از بخش‌های قابل توجه قطعنامه، محکومیت آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران است. قطعنامه به «تأثیر تجمعی» سرکوب طولانی‌مدت اقلیت‌هایی مانند بهائی‌ها، مسیحیان، صوفیان، اهل سنت، یارسانی‌ها و زرتشتی‌ها اشاره می‌کند.  


=== جایگاه در تاریخ تمبک‌نوازی ===
در این قطعنامه، به تلاش‌های مقامات دولتی برای بازداشت‌های خودسرانه، محاکمه‌های ناعادلانه و محرومیت از حقوق اساسی اقلیت‌های مذهبی اشاره شده است.<ref>[https://www.bic.org/news/united-nations-resolution-condemns-cumulative-impact-bahai-persecution-and-condemns-irans-human-rights-record?utm_source=chatgpt.com United Nations resolution condemns “cumulative” impact of Bahá’í persecution and condemns Iran’s human rights record]</ref>
حضور پررنگ آثار و گفتارهای رجبی در رسانه‌های اینترنتی—از کانال‌ها و آرشیوهای ویدیویی‌اش تا برنامه‌های گفت‌وگومحور—دسترسی پژوهشگران و هنرجویان را به روایت دست‌اول از شیوهٔ او آسان کرده است. این منابع نشان می‌دهد که او همواره نگاهی «توضیح‌محور» به تکنیک داشته و تلاش کرده است زبان مشترکی برای تحلیل حرکت در تمبک پدید آورد.  


تحلیلگران موسیقی ایرانی، رجبی را از چهره‌هایی می‌دانند که تمبک‌نوازی را از همراهیِ صرف به پهنهٔ «بیان فردی و تکنوازی» ارتقا داد. مجموعهٔ نوآوری‌های او—از تعریف سطوح دینامیک و رنگ‌های صوتی تا تبیین ریزهای متکثر—مبنای بحث‌های آموزشی و پژوهشی فراوانی شده است. <ref name=":2">[https://www.harmonytalk.com/26405/%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AA-i/?utm_source=chatgpt.com درباره بهمن رجبی: تکروی بااستقامت! (۱)]</ref>
== ارجاع به گزارشگر ویژه و نهادهای حقوق بشری ==
پیش از این قطعنامه، شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه ۵۸ام خود گزارش مربوط به وضعیت حقوق بشر در ایران را تصویب کرده بود. در این گزارش، به نقض مستمر حقوق بشر در ایران عبور از محدودیت‌های قانونی، خشونت دولتی و محدودیت فعالیت مدنی اشاره شده است.  


=== میراث آموزشی و نسل شاگردان ===
قطعنامه نیز به چنین گزارش‌هایی و توصیه‌های گزارشگر ویژه تأکید دارد، و خواستار دسترسی کامل و نامحدود به مأموران حقیقت‌یاب بین‌المللی است.  
گسترهٔ نفوذ رجبی را می‌توان در کلاس‌های خصوصی و عمومیِ مبتنی بر کتاب‌ها و شیوهٔ او دید. معرفی دوره‌ها و تدریس‌های برگرفته از مکتبش، نشان می‌دهد که زبان آموزشی‌اش به «روش» بدل شده و از استاد به مدرس و از مدرس به هنرجو منتقل می‌شود. core.steach.org
[[پرونده:بهمن رجبی -۳.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل]]


=== فهم ریتم ===
اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای رسمی در مجمع عمومی تأکید کرده است که نگران «نرخ نگران‌کننده اعدام‌ها» در ایران است و خواستار دسترسی فوری گزارشگر ویژه و مأموران بین‌المللی به کشور است.<ref>[https://www.eeas.europa.eu/delegations/un-new-york/eu-statement-%E2%80%93-un-general-assembly-3rd-committee-interactive-dialogue-human-rights-iran-0_en?utm_source=chatgpt.com EU Statement – UN General Assembly 3rd Committee: Interactive dialogue on human rights in Iran]</ref>  
با اتکا به معیارهای سخت‌گیرانهٔ هنری و اخلاق حرفه‌ای، رجبی نقشهٔ راهی برای «فهم ریتم» در موسیقی ایرانی ترسیم کرد: ریتمی که نه فقط همراه ملودی، که خود روایت‌گر باشد. اگرچه صراحت کلام و تکروی‌اش گاه محل مناقشه بود، اما فراوردهٔ نهاییِ کار او—زبان آموزشی، ریپرتوار تکنوازی و گسترش واژگان اجرایی—چنان ژرف است که فراتر از موافقت و مخالفت‌های مقطعی، به سرمایه‌ای پایدار برای موسیقی ایران بدل شده است. <ref name=":2" />


== سال‌های پایانی، درگذشت و تشییع ==
== واکنش‌ها و پیامدهای سیاسی ==
این استاد بزرگ موسیقی در صبح ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ در ۸۶سالگی درگذشت. مراسم بدرقه و تشییع او روز ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ با حضور گستردهٔ هنرمندان و دوستداران موسیقی از مقابل خانهٔ هنرمندان ایران برگزار و پیکرش در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده [[شورای ملی مقاومت ایران]] با استقبال از این قطعنامه گفت: <blockquote>پس از تأکید قطعنامه بر قتل‌عام ۶۷ و اعدام‌های فزاینده امروز و با توجه به ادامه جنایت علیه بشریت در ۳دهه گذشته و در قیام‌های مردم، پرونده جنایت‌های رژیم باید فوراً به شورای امنیت ملل متحد ارجاع شود و سردمداران رژیم در برابر عدالت قرار گیرند.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%B6-%D9%88%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D9%84%D9%84--%D9%85%D8%AA تصویب هفتادودومین قطعنامه محکومیت رژیم آخوندی به‌خاطر نقض وخیم حقوق‌بشر در کمیته سوم مجمع عمومی ملل متحد]</ref> </blockquote>مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.


== فعالیت‌های سیاسی، سخنرانی‌ها و نگاه انتقادی ==
او همچنین گنجاندن موضوع سرکوب فرامرزی در متن قطعنامه را «اقدامی حائز اهمیت اساسی» توصیف کرد و افزود که این اقدام نشان‌دهنده توجه جامعه بین‌المللی به دامنه رو‌به‌گسترش نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی فراتر از مرزهای کشور است. <ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C استقبال مای ساتو از محکومیت رژیم آخوندی در کمیته سوم مجمع عمومی]</ref>
بهمن رجبی افزون بر نوازندگیِ ممتاز، به‌عنوان سخنوری دانا و پژوهشگری جدی نیز شناخته می‌شد. او در نوشته‌ها و سخنرانی‌هایش با نگاهی ترقی‌خواهانه، نظام‌های سیاسی اقتدارگرا (سلطنت پهلوی و نظام ولایت فقیه) را نقد می‌کرد و به‌ویژه در حوزهٔ فرهنگ و موسیقی، خواستار آزادی و استقلال هنری بود. روایت‌هایی از فعالیت‌های او در کنفرانس‌های هنری خارج از کشور، از جمله در آلمان، وجود دارد که در آن‌ها به افشای محدودیت‌ها و سیاست‌های ضدفرهنگیِ حاکمیت در ایران پرداخت. به دنبال این رویکرد صریح، رجبی پس از بازگشت به کشور بازداشت و مدتی را در [[زندان اوین]] گذراند. منابع نزدیک به او از بیش از پنج سال حبس یاد کرده‌اند که بخشی از زندگی هنری و اجتماعی او را تحت تأثیر قرار داد.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9-%D8%A8%D8%A7-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86-%D8%B1%D8%AC%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DA%A9-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 وداع با زنده‌یاد بهمن رجبی استاد موسیقی و تنبک‌نواز مشهور ایران]</ref>


با وجود فشارها و چالش‌های سیاسی، رجبی همچنان به فعالیت‌های آموزشی و هنری ادامه داد. او با برگزاری کنسرت‌های تکنوازی، ارائهٔ کنفرانس‌های هنری و انتشار کتاب‌های آموزشی و تحلیلی دربارهٔ تکامل ریتم و جایگاه تمبک در موسیقی ایران، میراثی ماندگار از خود برجای گذاشت. این میراث نه‌تنها در آثار منتشرشده و ضبط‌های صوتی‌اش بلکه در نظام آموزشی‌ای که بنیان گذاشت، برای نسل‌های بعدی هنرمندان همچنان زنده است.
== تحلیل بین‌المللی و اهمیت راهبردی ==
این قطعنامه نمادی از نگرانی عمیق جامعه بین‌المللی در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است، به‌ویژه در مواردی که حقوق شهروندان، اقلیت‌ها و معترضان نقض می‌شود. تصویب آن با حضور مقاماتی مانند گزارشگر ویژه و تأکید بر تعیین مسئولیت جنایات تاریخی، پیام روشنی به مقامات ایرانی ارسال می‌کند.


وجه برجستهٔ کارنامهٔ بهمن رجبی، پیوندِ کم‌نظیرِ «زیباشناسیِ اجرا» با «روش‌مندیِ آموزش» است: او نشان داد که می‌توان هم‌زمان، خالقِ زبانِ شخصیِ اجرا و معمارِ یک نظام آموزشیِ فراگیر بود. نسل‌های پس از او اگر بخواهند به توسعهٔ بیانِ ریتمیک در موسیقی ایرانی ادامه دهند، ناگزیر باید از این میراث آغاز کنند؛ میراثی که نشانه‌هایش در کتاب‌ها، ضبط‌ها، آرشیوها و خاطرهٔ جمعیِ جامعهٔ موسیقی باقی است.
هم‌زمان، با توجه به این که قطعنامه مجمع عمومی الزام حقوقی الزام‌آور (مثل قطعنامه شورای امنیت) ندارد، تأثیر آن بسته به فشارهای بعدی سیاسی و دیپلماتیک خواهد بود — به‌ویژه در صورتی که کشورهای ذی‌نفوذ به پیگیری پرونده در قالب شورای امنیت یا سایر سازوکارهای حقوقی بین‌المللی ادامه دهند.


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۵۳

هفتادودومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل

درباره نقض حقوق بشر در ایران

قطعنامه A/C.3/79/L.35،

قطعنامه محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران

عاملان کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل، کشورهای عضو سازمان ملل، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران
مکان نیویورک، سازمان ملل متحد
زمان ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴
نتیجه محکومیت نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، درخواست توقف اعدام‌ها، مطالبه پاسخگویی مقامات جمهوری اسلامی، تأکید بر دسترسی گزارشگران و مأموریت‌های حقیقت‌یاب، اشاره به اعدام‌های معترضان و اقلیت‌ها، و برجسته‌سازی آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران

هفتاد‌ودومین قطعنامه سازمان ملل متحد، قطعنامه‌ای است که در تاریخ ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴ با ۷۹ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۶۳ رأی ممتنع در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحدتصویب شد. این قطعنامه نقض «وخیم و سیستماتیک» حقوق بشر در جمهوری اسلامی را محکوم می‌کند، به‌ویژه افزایش چشمگیر اعدام‌ها از جمله اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان سیاسی. در آن به اعدام‌های فراقانونی، ناپدیدسازی اجباری، تحریک رسانه‌ای علیه اقلیت‌ها و معترضان، و تخریب شواهد جنایت‌ها اشاره شده است. این قطعنامه برای نخستین بار، ناپدیدسازی، اعدام‌ها و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ را محکوم می‌کند. قطعنامه هم‌چنین نسبت به مصونیت مقامات حاکمیت هشدار داده و خواستار پاسخگویی آن‌هاست. قطعنامه توجه بین‌المللی به وضعیت مدرن و تاریخی نقض حقوق بشر در ایران را افزایش داده است، از جمله توجه به آزار اقلیت‌های مذهبی مانند بهائی‌ها.

مریم رجوی با استقبال از قطعنامه خواستار ارجاع پرونده این رژیم به شورای امنیت ملل متحد قرارگرفتن سردمداران آن در برابر عدالت شد.

مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او نیز با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.

پیش‌زمینه و تصویب قطعنامه

روز ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵، در کمیته سوم (اجتماعی – فرهنگی) مجمع عمومی سازمان ملل، قطعنامه‌ای با عنوان «وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» تصویب شد. این قطعنامه با ۷۹ رأی موافق، ۲ قرائت منفی و ۶۳ رأی ممتنع به تصویب رسید.

این قطعنامه هفتاد‌ودومین قطع‌نامه سازمان ملل در محکومیت نقض حقوق بشر در ایران به حساب می‌آید.[۱]

محتوای اصلی قطعنامه

این قطعنامه در درجه اول به افزایش «نگران‌کننده» اعدام‌ها در ایران اعتراض می‌کند، خصوصاً استفاده از حکم اعدام به‌عنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی و خاموش کردن صدای معترضان.

در متن قطعنامه به اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان مرتبط با تظاهرات سپتامبر ۲۰۲۲ توجه ویژه شده است.

همچنین در آن برای نخستین بار مسائلی مانند ناپدیدسازی اجباری، اعدام‌های فراقانونی و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ محکوم شده است.

یکی دیگر از بندهای مهم، نگرانی نسبت به تحریک رسانه‌ای دولتی است که قطعنامه آن را به «تب و تاب خصومت و خشونت» مرتبط با اعدام‌های جمعی دهه ۱۳۶۰ دانسته است.

تصریح شده که این گونه تحریک‌های رسانه‌ای می‌تواند با «جنایات جمعی و خودسرانه» سال ۱۹۸۸ ارتباط داشته باشد.[۲] [۱]

فقدان پاسخگویی و مصونیت مقامات

قطعنامه تأکید دارد که یکی از دلایل اساسی ادامه نقض حقوق بشر در ایران، «نبود پاسخگویی مقامات» و گسترش مصونیت‌ آن‌هاست.

این مصونیت سیستماتیک – به گفته قطعنامه – زمینه‌ساز تکرار جنایت‌ها و سرکوب است.

قطعنامه همچنین بر اهمیت پیگرد قانونی سردمداران مرتبط با نقض حقوق بشر، از جمله موارد سرکوب معترضان و موارد تاریخی، تأکید می‌کند.[۲]

توجه به اقلیت‌های مذهبی

یکی از بخش‌های قابل توجه قطعنامه، محکومیت آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران است. قطعنامه به «تأثیر تجمعی» سرکوب طولانی‌مدت اقلیت‌هایی مانند بهائی‌ها، مسیحیان، صوفیان، اهل سنت، یارسانی‌ها و زرتشتی‌ها اشاره می‌کند.

در این قطعنامه، به تلاش‌های مقامات دولتی برای بازداشت‌های خودسرانه، محاکمه‌های ناعادلانه و محرومیت از حقوق اساسی اقلیت‌های مذهبی اشاره شده است.[۳]

ارجاع به گزارشگر ویژه و نهادهای حقوق بشری

پیش از این قطعنامه، شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه ۵۸ام خود گزارش مربوط به وضعیت حقوق بشر در ایران را تصویب کرده بود. در این گزارش، به نقض مستمر حقوق بشر در ایران عبور از محدودیت‌های قانونی، خشونت دولتی و محدودیت فعالیت مدنی اشاره شده است.

قطعنامه نیز به چنین گزارش‌هایی و توصیه‌های گزارشگر ویژه تأکید دارد، و خواستار دسترسی کامل و نامحدود به مأموران حقیقت‌یاب بین‌المللی است.

اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای رسمی در مجمع عمومی تأکید کرده است که نگران «نرخ نگران‌کننده اعدام‌ها» در ایران است و خواستار دسترسی فوری گزارشگر ویژه و مأموران بین‌المللی به کشور است.[۴]

واکنش‌ها و پیامدهای سیاسی

مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران با استقبال از این قطعنامه گفت:

پس از تأکید قطعنامه بر قتل‌عام ۶۷ و اعدام‌های فزاینده امروز و با توجه به ادامه جنایت علیه بشریت در ۳دهه گذشته و در قیام‌های مردم، پرونده جنایت‌های رژیم باید فوراً به شورای امنیت ملل متحد ارجاع شود و سردمداران رژیم در برابر عدالت قرار گیرند.[۵]

مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.

او همچنین گنجاندن موضوع سرکوب فرامرزی در متن قطعنامه را «اقدامی حائز اهمیت اساسی» توصیف کرد و افزود که این اقدام نشان‌دهنده توجه جامعه بین‌المللی به دامنه رو‌به‌گسترش نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی فراتر از مرزهای کشور است. [۶]

تحلیل بین‌المللی و اهمیت راهبردی

این قطعنامه نمادی از نگرانی عمیق جامعه بین‌المللی در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است، به‌ویژه در مواردی که حقوق شهروندان، اقلیت‌ها و معترضان نقض می‌شود. تصویب آن با حضور مقاماتی مانند گزارشگر ویژه و تأکید بر تعیین مسئولیت جنایات تاریخی، پیام روشنی به مقامات ایرانی ارسال می‌کند.

هم‌زمان، با توجه به این که قطعنامه مجمع عمومی الزام حقوقی الزام‌آور (مثل قطعنامه شورای امنیت) ندارد، تأثیر آن بسته به فشارهای بعدی سیاسی و دیپلماتیک خواهد بود — به‌ویژه در صورتی که کشورهای ذی‌نفوذ به پیگیری پرونده در قالب شورای امنیت یا سایر سازوکارهای حقوقی بین‌المللی ادامه دهند.

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran
  3. ↑ United Nations resolution condemns “cumulative” impact of Bahá’í persecution and condemns Iran’s human rights record
  4. ↑ EU Statement – UN General Assembly 3rd Committee: Interactive dialogue on human rights in Iran
  5. ↑ تصویب هفتادودومین قطعنامه محکومیت رژیم آخوندی به‌خاطر نقض وخیم حقوق‌بشر در کمیته سوم مجمع عمومی ملل متحد
  6. ↑ استقبال مای ساتو از محکومیت رژیم آخوندی در کمیته سوم مجمع عمومی
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Alireza_k_h/صفحه_تمرین&oldid=82501»