کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ایجاد صفحه تمرین برای کنفرانس برلین)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Infobox civil conflict
{{جعبه اطلاعات رویداد تاریخی
| title      = تظاهرات ایرانیان در نیویورک (۱۴۰۴)
|نام رویداد=هفتادودومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل
| image      = پرونده:تظاهرات نیویورک ۱۴۰۴- ۱.jpg
درباره نقض حقوق بشر در ایران
| caption    = گردهمایی ایرانیان در میدان «داگ هامر شولد» نیویورک
|تصویر=هفتاد و دومین قطعنامه ملل متحد در محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران.jpg
| date        = {{Start date|2025|09|23|df=yes}}
|عرض تصویر=
| place      = نیویورک، ایالات متحده آمریکا
|عناوین دیگر=قطعنامه A/C.3/79/L.35،
| coordinates =
قطعنامه محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران
| goals      =
|عاملان=کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل، کشورهای عضو سازمان ملل، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران
محکومیت حضور مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل؛ 
|مکان=نیویورک، سازمان ملل متحد
نه به رژیم قتل‌عام و رکوردار اعدام؛ 
|زمان=۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴
استقرار جمهوری دموکراتیک در ایران؛ 
|نتیجه=محکومیت نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، درخواست توقف اعدام‌ها، مطالبه پاسخگویی مقامات جمهوری اسلامی، تأکید بر دسترسی گزارشگران و مأموریت‌های حقیقت‌یاب، اشاره به اعدام‌های معترضان و اقلیت‌ها، و برجسته‌سازی آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران
حمایت از شورای ملی مقاومت ایران به‌عنوان آلترناتیو
| methods    = سخنرانی، تجمع و راهپیمایی
| status      = قرائت پیام مریم رجوی توسط سونا صمصامی؛ سخنرانی شخصیت‌هایی همچون کارلا سندز، لیندا چاوز، ژنرال تاد والترز و نمایندگان زنان و جوانان مقاومت
| result      = حضور هزاران ایرانی و شخصیت‌های بین‌المللی؛ بازتاب گسترده رسانه‌ای در آسوشیتدپرس، رویترز و دیگر رسانه‌ها؛ تأکید بر محاکمه رهبران رژیم و شناسایی مقاومت
| howmany3    =
| casualties1 =
| casualties2 =
| casualties3 =
| injuries    =
| fatalities  =
| arrests    =
| detentions  =
| charged    =
| fined      =
| casualties_label =
| notes      = این تظاهرات همزمان با هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد
| sidebox    =
}}
}}


'''کنفرانس برلین (۲۰۲۵)''' که در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ در برلین، آلمان برگزار شد، رویدادی سیاسی با تمرکز بر سیاست ایران بود. این کنفرانس با حضور نمایندگان پارلمان فدرال آلمان (بوندستاگ) و شخصیت‌های سیاسی، از جمله کارستن مولر (رئیس کمیسیون قضایی بوندستاگ)، یان متسلر و ماریکل هرمایل (نمایندگان بوندستاگ)، یواخیم روکر (سفیر سابق آلمان و رئیس سابق شورای حقوق بشر سازمان ملل)، هانس اولریش زایت (سفیر سابق آلمان)، لئو داوتزنبرگ (رئیس کمیته آلمانی همبستگی برای ایران آزاد)، مارتین پاتسلت (نمایندگان سابق بوندستاگ)، و معصومه بلورچی (نماینده شورای ملی مقاومت ایران در آلمان) تشکیل شد.  
'''هفتاد‌ودومین قطعنامه سازمان ملل متحد،''' قطعنامه‌ای است که در تاریخ ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴ با ۷۹ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۶۳ رأی ممتنع در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحدتصویب شد. این قطعنامه نقض «وخیم و سیستماتیک» حقوق بشر در جمهوری اسلامی را محکوم می‌کند، به‌ویژه افزایش چشمگیر اعدام‌ها از جمله اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان سیاسی. در آن به اعدام‌های فراقانونی، ناپدیدسازی اجباری، تحریک رسانه‌ای علیه اقلیت‌ها و معترضان، و تخریب شواهد جنایت‌ها اشاره شده است. این قطعنامه برای نخستین بار، ناپدیدسازی، اعدام‌ها و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ را محکوم می‌کند. قطعنامه هم‌چنین نسبت به مصونیت مقامات حاکمیت هشدار داده و خواستار پاسخگویی آن‌هاست. قطعنامه توجه بین‌المللی به وضعیت مدرن و تاریخی نقض حقوق بشر در ایران را افزایش داده است، از جمله توجه به آزار اقلیت‌های مذهبی مانند بهائی‌ها.  


سخنرانی اصلی به صورت آنلاین توسط مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران (NCRI)، ارائه گردید. پیام پروفسور ریتا زوسموت، رئیس سابق بوندستاگ، نیز قرائت شد. موضوعات کلیدی شامل افشاگری‌های مقاومت ایران در مورد برنامه هسته‌ای رژیم ایران، ضرورت اعمال تحریم‌های بیشتر، و حمایت از تغییر رژیم دموکراتیک بود. مریم رجوی بر ۱۳۳ افشاگری مقاومت در ۳۴ سال گذشته تأکید کرد که مانع دستیابی رژیم به سلاح هسته‌ای شده است. سخنرانان آلمانی بر همبستگی با مقاومت ایران و رد هرگونه بازگشت به دیکتاتوری‌های گذشته، از جمله رژیم شاهنشاهی، اصرار ورزیدند.  
[[مریم رجوی]] با استقبال از قطعنامه خواستار ارجاع پرونده این رژیم به شورای امنیت ملل متحد قرارگرفتن سردمداران آن در برابر عدالت شد.


این کنفرانس بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر برای سیاست‌گذاری اروپا در قبال ایران محسوب می‌شود و بر لزوم به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی رژیم تأکید داشت. اهمیت آن در برجسته‌سازی آلترناتیو دموکراتیک شورای ملی مقاومت و برنامه ده‌ماده‌ای رجوی نهفته است، که چارچوبی برای گذار به دموکراسی ارائه می‌دهد.
مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او نیز با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.


== مقدمه ==
== پیش‌زمینه و تصویب قطعنامه ==
کنفرانس برلین ۲۰۲۵، با عنوان رسمی «کنفرانس آنلاین در برلین با اعضای پارلمان فدرال آلمان و شخصیت‌های برجسته»، یک رویداد سیاسی بین‌المللی بود که در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ (۳ مهر ۱۴۰۴) در برلین، پایتخت آلمان، برگزار گردید. این کنفرانس توسط کمیته آلمانی همبستگی برای ایران آزاد سازمان‌دهی شد و بر مسائل مرتبط با سیاست ایران، به ویژه برنامه هسته‌ای رژیم جمهوری اسلامی، حقوق بشر، و چشم‌انداز تغییرات دموکراتیک تمرکز داشت. این رویداد بخشی از سری کنفرانس‌های بین‌المللی است که توسط حامیان شورای ملی مقاومت ایران (NCRI) برگزار می‌شود و هدف آن همبستگی و حمایت سیاستمداران اروپایی از جنبش مقاومت ایران است. با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی خاورمیانه، این کنفرانس در زمانی برگزار شد که اعمال مجدد تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در حال بررسی بود، و سخنرانان بر لزوم اقدام قاطعانه تأکید کردند.
روز ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵، در کمیته سوم (اجتماعی – فرهنگی) مجمع عمومی سازمان ملل، قطعنامه‌ای با عنوان «وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» تصویب شد. این قطعنامه با ۷۹ رأی موافق، ۲ قرائت منفی و ۶۳ رأی ممتنع به تصویب رسید.  


== زمینه تاریخی و سازمان‌دهی ==
این قطعنامه هفتاد‌ودومین قطع‌نامه سازمان ملل در محکومیت نقض حقوق بشر در ایران به حساب می‌آید.<ref name=":0">[https://www.ncr-iran.org/en/ncri-statements/statement-human-rights/seventy-second-un-resolution-condemns-grave-human-rights-violations-in-iran/?utm_source=chatgpt.com Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran]</ref>
شورای ملی مقاومت ایران، که در سال ۱۹۸۱ تأسیس شد، به عنوان یک ائتلاف اپوزیسیون دموکراتیک علیه رژیم جمهوری اسلامی عمل می‌کند. NCRI تحت رهبری مریم رجوی، که از سال ۱۹۹۳ به عنوان رئیس‌جمهور برگزیده برای دوران گذار انتخاب شده، بر اصول دموکراسی، جدایی دین از دولت، و حقوق زنان تأکید دارد. کنفرانس برلین ادامه‌ای از رویدادهای مشابه پیشین، مانند کنفرانس‌های مونیخ و برلین در سال‌های گذشته، بود که بر سیاست‌های اروپا در قبال ایران تمرکز داشتند. در سال ۲۰۲۵، این کنفرانس همزمان با تظاهرات گسترده ایرانیان در بروکسل (۶ سپتامبر) و نیویورک (۲۳ سپتامبر) برگزار شد، که نشان‌دهنده افزایش فعالیت‌های اپوزیسیون ایرانی در سطح بین‌المللی بود. سازمان‌دهندگان، از جمله لئو داوتزنبرگ، بر تضعیف رژیم ایران به دلیل بحران‌های داخلی و خارجی تأکید کردند و کنفرانس را فرصتی برای بحث درباره آلترناتیوهای دموکراتیک دانستند.


== شرکت‌کنندگان و سخنرانان ==
== محتوای اصلی قطعنامه ==
کنفرانس با حضور برجسته سیاستمداران آلمانی همراه بود. کارستن مولر، رئیس کمیسیون قضایی بوندستاگ، بر لزوم جایگزین دموکراتیک تأکید کرد و برنامه ده‌ماده‌ای رجوی را ستود. یان متسلر، نماینده بوندستاگ، حضور خود را نشانه‌ای از همبستگی آلمان با مقاومت ایران دانست. ماریکل هرمایل بر شجاعت مبارزان برای آزادی تمرکز داشت. یواخیم روکر، سفیر سابق آلمان در سوئد (۲۰۰۸-۲۰۱۱) و رئیس شورای حقوق بشر سازمان ملل (۲۰۱۵)، بر اصل صلاحیت جهانی برای پیگیری جنایات رژیم ایران اصرار ورزید و جنایات رژیم‌های پیشین، از جمله رژیم شاه، را محکوم کرد. هانس اولریش زایت، سفیر سابق در افغانستان و کره جنوبی (۲۰۰۵-۲۰۱۲)، تحلیل ژئوپلیتیکی از بحران موجودیتی رژیم ایران ارائه داد. لئو داوتزنبرگ بر تغییر ریشه‌دار از درون جامعه ایران تأکید کرد. مارتین پاتسلت، نماینده سابق بوندستاگ (۲۰۱۳-۲۰۲۱)، بر حمایت از اپوزیسیون سازمان‌یافته برای گذار دموکراتیک اصرار ورزید. معصومه بلورچی، نماینده NCRI در آلمان، سابقه ۶۰ ساله مقاومت علیه دو دیکتاتوری را یادآوری کرد. پیام پروفسور ریتا زوسموت، رئیس بوندستاگ برای ده سال، NCRI را به عنوان آلترناتیو دموکراتیک معرفی کرد و پایداری مریم رجوی را ستود.
این قطعنامه در درجه اول به افزایش «نگران‌کننده» اعدام‌ها در ایران اعتراض می‌کند، خصوصاً استفاده از حکم اعدام به‌عنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی و خاموش کردن صدای معترضان.  


سخنرانی اصلی توسط مریم رجوی به صورت آنلاین ارائه شد. وی شرایط ایران را "لحظه‌ای فوق‌العاده" توصیف کرد و بر ۱۳۳ افشاگری مقاومت در ۳۴ سال گذشته تأکید نمود که مانع بمب‌سازی اتمی رژیم شده است. رجوی سیاست اروپا را نقد کرد و راه‌حل بنیادی را سرنگونی رژیم توسط مردم و مقاومت سازمان‌یافته دانست، که دست رژیم را از بمب اتمی کوتاه می‌کند و از جنگ جلوگیری می‌نماید.
در متن قطعنامه به اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان مرتبط با تظاهرات سپتامبر ۲۰۲۲ توجه ویژه شده است.  


== محتوای کلیدی و موضوعات مورد بحث ==
همچنین در آن برای نخستین بار مسائلی مانند ناپدیدسازی اجباری، اعدام‌های فراقانونی و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ محکوم شده است.  
کنفرانس بر چندین محور تمرکز داشت. نخست، برنامه هسته‌ای ایران: رجوی بر نقش مقاومت در جلوگیری از دستیابی رژیم به سلاح هسته‌ای تأکید کرد و هشدار داد که بدون افشاگری‌ها، جهان با یک رژیم بنیادگرای مسلح به هسته‌ای روبرو می‌شد. دوم، تحریم‌ها و سیاست خارجی: سخنرانان بر اعمال تحریم‌های بیشتر اصرار ورزیدند، اما هشدار دادند که بدون راه‌حل دموکراتیک، این سیاست‌ها ناکارآمد خواهند بود. سوم، حقوق بشر و مقاومت: بحث بر سر به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی رژیم، قرار دادن سپاه پاسداران در لیست تروریستی، و حمایت از جوانان شورشگر بود. چهارم، رد دیکتاتوری‌های گذشته: روکر و داوتزنبرگ بر عدم بازگشت به رژیم شاهنشاهی تأکید کردند و شورای ملی مقاومت را تنها آلترناتیو مشروع دانستند. برنامه ده‌ماده‌ای رجوی، که شامل انتخابات آزاد، برابری جنسیتی، و حفاظت از اقلیت‌ها است، به عنوان پایه‌ای برای آینده دموکراتیک ایران برجسته شد.


== اهمیت و تأثیرات ==
یکی دیگر از بندهای مهم، نگرانی نسبت به تحریک رسانه‌ای دولتی است که قطعنامه آن را به «تب و تاب خصومت و خشونت» مرتبط با اعدام‌های جمعی دهه ۱۳۶۰ دانسته است.
کنفرانس برلین ۲۰۲۵ اهمیت ژئوپلیتیکی دارد، زیرا در زمانی برگزار شد که تنش‌های هسته‌ای ایران افزایش یافته بود. این رویداد حمایت آلمان و اتحادیه اروپا از اپوزیسیون ایرانی را تقویت کرد و بر لزوم سیاست قاطعانه علیه رژیم تأکید نمود. از منظر حقوق بشر، کنفرانس بر پیگیری جنایات رژیم، از جمله اعدام‌ها و سرکوب‌ها، اصرار ورزید. تأثیرات آن شامل افزایش آگاهی عمومی در رسانه‌های آلمانی مانند Stuttgarter Zeitung و Welt بود، که پوشش گسترده‌ای از رویداد ارائه دادند. در سطح بین‌المللی، این کنفرانس بخشی از کمپین گسترده‌تر NCRI برای تغییر رژیم است و می‌تواند بر سیاست‌های آینده اروپا تأثیرگذار باشد.
 
تصریح شده که این گونه تحریک‌های رسانه‌ای می‌تواند با «جنایات جمعی و خودسرانه» سال ۱۹۸۸ ارتباط داشته باشد.<ref name=":1">[https://www.maryam-rajavi.com/en/72th-statement-unga-condemning-human-rights-violations-iran/ Seventy-second UN Resolution Condemns Grave Human Rights Violations in Iran]</ref> <ref name=":0" />
 
== فقدان پاسخگویی و مصونیت مقامات ==
قطعنامه تأکید دارد که یکی از دلایل اساسی ادامه نقض حقوق بشر در ایران، «نبود پاسخگویی مقامات» و گسترش مصونیت‌ آن‌هاست.
 
این مصونیت سیستماتیک – به گفته قطعنامه – زمینه‌ساز تکرار جنایت‌ها و سرکوب است.
 
قطعنامه همچنین بر اهمیت پیگرد قانونی سردمداران مرتبط با نقض حقوق بشر، از جمله موارد سرکوب معترضان و موارد تاریخی، تأکید می‌کند.<ref name=":1" />
 
== توجه به اقلیت‌های مذهبی ==
یکی از بخش‌های قابل توجه قطعنامه، محکومیت آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران است. قطعنامه به «تأثیر تجمعی» سرکوب طولانی‌مدت اقلیت‌هایی مانند بهائی‌ها، مسیحیان، صوفیان، اهل سنت، یارسانی‌ها و زرتشتی‌ها اشاره می‌کند.
 
در این قطعنامه، به تلاش‌های مقامات دولتی برای بازداشت‌های خودسرانه، محاکمه‌های ناعادلانه و محرومیت از حقوق اساسی اقلیت‌های مذهبی اشاره شده است.<ref>[https://www.bic.org/news/united-nations-resolution-condemns-cumulative-impact-bahai-persecution-and-condemns-irans-human-rights-record?utm_source=chatgpt.com United Nations resolution condemns “cumulative” impact of Bahá’í persecution and condemns Iran’s human rights record]</ref>
 
== ارجاع به گزارشگر ویژه و نهادهای حقوق بشری ==
پیش از این قطعنامه، شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه ۵۸ام خود گزارش مربوط به وضعیت حقوق بشر در ایران را تصویب کرده بود. در این گزارش، به نقض مستمر حقوق بشر در ایران عبور از محدودیت‌های قانونی، خشونت دولتی و محدودیت فعالیت مدنی اشاره شده است.
 
قطعنامه نیز به چنین گزارش‌هایی و توصیه‌های گزارشگر ویژه تأکید دارد، و خواستار دسترسی کامل و نامحدود به مأموران حقیقت‌یاب بین‌المللی است.
 
اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای رسمی در مجمع عمومی تأکید کرده است که نگران «نرخ نگران‌کننده اعدام‌ها» در ایران است و خواستار دسترسی فوری گزارشگر ویژه و مأموران بین‌المللی به کشور است.<ref>[https://www.eeas.europa.eu/delegations/un-new-york/eu-statement-%E2%80%93-un-general-assembly-3rd-committee-interactive-dialogue-human-rights-iran-0_en?utm_source=chatgpt.com EU Statement – UN General Assembly 3rd Committee: Interactive dialogue on human rights in Iran]</ref>
 
== واکنش‌ها و پیامدهای سیاسی ==
مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده [[شورای ملی مقاومت ایران]] با استقبال از این قطعنامه گفت: <blockquote>پس از تأکید قطعنامه بر قتل‌عام ۶۷ و اعدام‌های فزاینده امروز و با توجه به ادامه جنایت علیه بشریت در ۳دهه گذشته و در قیام‌های مردم، پرونده جنایت‌های رژیم باید فوراً به شورای امنیت ملل متحد ارجاع شود و سردمداران رژیم در برابر عدالت قرار گیرند.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%B6-%D9%88%D8%AE%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D9%84%D9%84--%D9%85%D8%AA تصویب هفتادودومین قطعنامه محکومیت رژیم آخوندی به‌خاطر نقض وخیم حقوق‌بشر در کمیته سوم مجمع عمومی ملل متحد]</ref> </blockquote>مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.
 
او همچنین گنجاندن موضوع سرکوب فرامرزی در متن قطعنامه را «اقدامی حائز اهمیت اساسی» توصیف کرد و افزود که این اقدام نشان‌دهنده توجه جامعه بین‌المللی به دامنه رو‌به‌گسترش نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی فراتر از مرزهای کشور است. <ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C استقبال مای ساتو از محکومیت رژیم آخوندی در کمیته سوم مجمع عمومی]</ref>
 
== تحلیل بین‌المللی و اهمیت راهبردی ==
این قطعنامه نمادی از نگرانی عمیق جامعه بین‌المللی در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است، به‌ویژه در مواردی که حقوق شهروندان، اقلیت‌ها و معترضان نقض می‌شود. تصویب آن با حضور مقاماتی مانند گزارشگر ویژه و تأکید بر تعیین مسئولیت جنایات تاریخی، پیام روشنی به مقامات ایرانی ارسال می‌کند.
 
هم‌زمان، با توجه به این که قطعنامه مجمع عمومی الزام حقوقی الزام‌آور (مثل قطعنامه شورای امنیت) ندارد، تأثیر آن بسته به فشارهای بعدی سیاسی و دیپلماتیک خواهد بود — به‌ویژه در صورتی که کشورهای ذی‌نفوذ به پیگیری پرونده در قالب شورای امنیت یا سایر سازوکارهای حقوقی بین‌المللی ادامه دهند.


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۵۳

هفتادودومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل

درباره نقض حقوق بشر در ایران

قطعنامه A/C.3/79/L.35،

قطعنامه محکومیت نقض وخیم حقوق بشر در ایران

عاملان کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل، کشورهای عضو سازمان ملل، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران
مکان نیویورک، سازمان ملل متحد
زمان ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴
نتیجه محکومیت نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، درخواست توقف اعدام‌ها، مطالبه پاسخگویی مقامات جمهوری اسلامی، تأکید بر دسترسی گزارشگران و مأموریت‌های حقیقت‌یاب، اشاره به اعدام‌های معترضان و اقلیت‌ها، و برجسته‌سازی آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران

هفتاد‌ودومین قطعنامه سازمان ملل متحد، قطعنامه‌ای است که در تاریخ ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ / ۲۹ آبان ۱۴۰۴ با ۷۹ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۶۳ رأی ممتنع در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحدتصویب شد. این قطعنامه نقض «وخیم و سیستماتیک» حقوق بشر در جمهوری اسلامی را محکوم می‌کند، به‌ویژه افزایش چشمگیر اعدام‌ها از جمله اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان سیاسی. در آن به اعدام‌های فراقانونی، ناپدیدسازی اجباری، تحریک رسانه‌ای علیه اقلیت‌ها و معترضان، و تخریب شواهد جنایت‌ها اشاره شده است. این قطعنامه برای نخستین بار، ناپدیدسازی، اعدام‌ها و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ را محکوم می‌کند. قطعنامه هم‌چنین نسبت به مصونیت مقامات حاکمیت هشدار داده و خواستار پاسخگویی آن‌هاست. قطعنامه توجه بین‌المللی به وضعیت مدرن و تاریخی نقض حقوق بشر در ایران را افزایش داده است، از جمله توجه به آزار اقلیت‌های مذهبی مانند بهائی‌ها.

مریم رجوی با استقبال از قطعنامه خواستار ارجاع پرونده این رژیم به شورای امنیت ملل متحد قرارگرفتن سردمداران آن در برابر عدالت شد.

مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او نیز با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.

پیش‌زمینه و تصویب قطعنامه

روز ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵، در کمیته سوم (اجتماعی – فرهنگی) مجمع عمومی سازمان ملل، قطعنامه‌ای با عنوان «وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» تصویب شد. این قطعنامه با ۷۹ رأی موافق، ۲ قرائت منفی و ۶۳ رأی ممتنع به تصویب رسید.

این قطعنامه هفتاد‌ودومین قطع‌نامه سازمان ملل در محکومیت نقض حقوق بشر در ایران به حساب می‌آید.[۱]

محتوای اصلی قطعنامه

این قطعنامه در درجه اول به افزایش «نگران‌کننده» اعدام‌ها در ایران اعتراض می‌کند، خصوصاً استفاده از حکم اعدام به‌عنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی و خاموش کردن صدای معترضان.

در متن قطعنامه به اعدام زنان، افراد زیر سن قانونی و معترضان مرتبط با تظاهرات سپتامبر ۲۰۲۲ توجه ویژه شده است.

همچنین در آن برای نخستین بار مسائلی مانند ناپدیدسازی اجباری، اعدام‌های فراقانونی و از بین بردن شواهد قتل‌عام ۱۳۶۷ محکوم شده است.

یکی دیگر از بندهای مهم، نگرانی نسبت به تحریک رسانه‌ای دولتی است که قطعنامه آن را به «تب و تاب خصومت و خشونت» مرتبط با اعدام‌های جمعی دهه ۱۳۶۰ دانسته است.

تصریح شده که این گونه تحریک‌های رسانه‌ای می‌تواند با «جنایات جمعی و خودسرانه» سال ۱۹۸۸ ارتباط داشته باشد.[۲] [۱]

فقدان پاسخگویی و مصونیت مقامات

قطعنامه تأکید دارد که یکی از دلایل اساسی ادامه نقض حقوق بشر در ایران، «نبود پاسخگویی مقامات» و گسترش مصونیت‌ آن‌هاست.

این مصونیت سیستماتیک – به گفته قطعنامه – زمینه‌ساز تکرار جنایت‌ها و سرکوب است.

قطعنامه همچنین بر اهمیت پیگرد قانونی سردمداران مرتبط با نقض حقوق بشر، از جمله موارد سرکوب معترضان و موارد تاریخی، تأکید می‌کند.[۲]

توجه به اقلیت‌های مذهبی

یکی از بخش‌های قابل توجه قطعنامه، محکومیت آزار اقلیت‌های مذهبی در ایران است. قطعنامه به «تأثیر تجمعی» سرکوب طولانی‌مدت اقلیت‌هایی مانند بهائی‌ها، مسیحیان، صوفیان، اهل سنت، یارسانی‌ها و زرتشتی‌ها اشاره می‌کند.

در این قطعنامه، به تلاش‌های مقامات دولتی برای بازداشت‌های خودسرانه، محاکمه‌های ناعادلانه و محرومیت از حقوق اساسی اقلیت‌های مذهبی اشاره شده است.[۳]

ارجاع به گزارشگر ویژه و نهادهای حقوق بشری

پیش از این قطعنامه، شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه ۵۸ام خود گزارش مربوط به وضعیت حقوق بشر در ایران را تصویب کرده بود. در این گزارش، به نقض مستمر حقوق بشر در ایران عبور از محدودیت‌های قانونی، خشونت دولتی و محدودیت فعالیت مدنی اشاره شده است.

قطعنامه نیز به چنین گزارش‌هایی و توصیه‌های گزارشگر ویژه تأکید دارد، و خواستار دسترسی کامل و نامحدود به مأموران حقیقت‌یاب بین‌المللی است.

اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای رسمی در مجمع عمومی تأکید کرده است که نگران «نرخ نگران‌کننده اعدام‌ها» در ایران است و خواستار دسترسی فوری گزارشگر ویژه و مأموران بین‌المللی به کشور است.[۴]

واکنش‌ها و پیامدهای سیاسی

مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران با استقبال از این قطعنامه گفت:

پس از تأکید قطعنامه بر قتل‌عام ۶۷ و اعدام‌های فزاینده امروز و با توجه به ادامه جنایت علیه بشریت در ۳دهه گذشته و در قیام‌های مردم، پرونده جنایت‌های رژیم باید فوراً به شورای امنیت ملل متحد ارجاع شود و سردمداران رژیم در برابر عدالت قرار گیرند.[۵]

مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، پس از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌های خود را درباره ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در ایران مورد تأکید قرار داد. او با استقبال از محکومیت «استفاده نگران‌کننده و فزاینده از مجازات اعدام»، اعلام کرد که بیش از ۱۲۰۰ مورد اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ در ایران ثبت شده است؛ رقمی که به‌گفته او بیانگر شدت‌یافتن رویکرد سرکوبگرانه حکومت است.

او همچنین گنجاندن موضوع سرکوب فرامرزی در متن قطعنامه را «اقدامی حائز اهمیت اساسی» توصیف کرد و افزود که این اقدام نشان‌دهنده توجه جامعه بین‌المللی به دامنه رو‌به‌گسترش نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی فراتر از مرزهای کشور است. [۶]

تحلیل بین‌المللی و اهمیت راهبردی

این قطعنامه نمادی از نگرانی عمیق جامعه بین‌المللی در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است، به‌ویژه در مواردی که حقوق شهروندان، اقلیت‌ها و معترضان نقض می‌شود. تصویب آن با حضور مقاماتی مانند گزارشگر ویژه و تأکید بر تعیین مسئولیت جنایات تاریخی، پیام روشنی به مقامات ایرانی ارسال می‌کند.

هم‌زمان، با توجه به این که قطعنامه مجمع عمومی الزام حقوقی الزام‌آور (مثل قطعنامه شورای امنیت) ندارد، تأثیر آن بسته به فشارهای بعدی سیاسی و دیپلماتیک خواهد بود — به‌ویژه در صورتی که کشورهای ذی‌نفوذ به پیگیری پرونده در قالب شورای امنیت یا سایر سازوکارهای حقوقی بین‌المللی ادامه دهند.

منابع