ژوزف استالین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۸: خط ۲۸:
| پانویس =
| پانویس =
}}
}}
'''ژوزف ویساریونوویچ استالین''' با نام کامل '''ژوزف ویساریونوویچ استالین''' (نام تولد: ژوزف ویساریونوویچ جوگاشویلی؛ ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ – ۵ مارس ۱۹۵۳)، انقلابی گرجی‌تبار، سیاستمدار شوروی و دیکتاتور اتحاد شوروی از اواسط دهه ۱۹۲۰ تا مرگش بود. استالین پس از مرگ [[ولادیمیر لنین|لنین]] در ۱۹۲۴، با حذف رقبا ([[لئون تروتسکی|تروتسکی]]، زینوویف، کامنف، بوخارین)، قدرت مطلق را به دست گرفت و یکی از توتالیترترین رژیم‌های تاریخ را برقرار کرد. او صنعتی‌سازی سریع، جمع‌آوری اجباری کشاورزی (کولخوزها)، پاکسازی‌های بزرگ (۱۹۳۶–۱۹۳۸)، گولاگ و فرقه شخصیت را پیش برد که میلیون‌ها قربانی داشت. در جنگ جهانی دوم، رهبری شوروی را در پیروزی بر نازی‌ها بر عهده داشت، اما با هزینه ۲۷ میلیون کشته. پس از جنگ، جنگ سرد را آغاز کرد و بلوک شرق را تشکیل داد. استالین نماد توتالیتاریسم قرن بیستم است: برای برخی "پدر ملت‌ها" و معمار ابرقدرت شوروی، برای بسیاری دیکتاتور مسئول مرگ ده‌ها میلیون نفر از گرسنگی، پاکسازی و جنگ. میراث او پس از افشاگری خروشچف (۱۹۵۶) محکوم شد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Joseph-Stalin|عنوان=Joseph Stalin|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="service">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Service|نام=Robert|عنوان=Stalin: A Biography|ناشر=Harvard University Press|سال=۲۰۰۵}}</ref><ref name="montefiore">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Montefiore|نام=Simon Sebag|عنوان=Stalin: The Court of the Red Tsar|ناشر=Weidenfeld & Nicolson|سال=۲۰۰۳}}</ref><ref name="khlevniuk">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Khlevniuk|نام=Oleg|عنوان=Stalin: New Biography of a Dictator|ناشر=Yale University Press|سال=۲۰۱۵}}</ref>
'''ژوزف استالین،''' با نام کامل '''ژوزف ویساریونوویچ استالین''' (نام تولد: ژوزف ویساریونوویچ جوگاشویلی؛ ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ – ۵ مارس ۱۹۵۳)، انقلابی گرجی‌تبار، سیاستمدار شوروی و دیکتاتور اتحاد شوروی از اواسط دهه ۱۹۲۰ تا مرگش بود. استالین پس از مرگ [[ولادیمیر لنین|لنین]] در ۱۹۲۴، با حذف رقبا ([[لئون تروتسکی|تروتسکی]]، زینوویف، کامنف، بوخارین)، قدرت مطلق را به دست گرفت و یکی از توتالیترترین رژیم‌های تاریخ را برقرار کرد. او صنعتی‌سازی سریع، جمع‌آوری اجباری کشاورزی (کولخوزها)، پاکسازی‌های بزرگ (۱۹۳۶–۱۹۳۸)، گولاگ و فرقه شخصیت را پیش برد که میلیون‌ها قربانی داشت. در جنگ جهانی دوم، رهبری شوروی را در پیروزی بر نازی‌ها بر عهده داشت، اما با هزینه ۲۷ میلیون کشته. پس از جنگ، جنگ سرد را آغاز کرد و بلوک شرق را تشکیل داد. استالین نماد توتالیتاریسم قرن بیستم است: برای برخی "پدر ملت‌ها" و معمار ابرقدرت شوروی، برای بسیاری دیکتاتور مسئول مرگ ده‌ها میلیون نفر از گرسنگی، پاکسازی و جنگ. میراث او پس از افشاگری خروشچف (۱۹۵۶) محکوم شد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Joseph-Stalin|عنوان=Joseph Stalin|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="service">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Service|نام=Robert|عنوان=Stalin: A Biography|ناشر=Harvard University Press|سال=۲۰۰۵}}</ref><ref name="montefiore">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Montefiore|نام=Simon Sebag|عنوان=Stalin: The Court of the Red Tsar|ناشر=Weidenfeld & Nicolson|سال=۲۰۰۳}}</ref><ref name="khlevniuk">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Khlevniuk|نام=Oleg|عنوان=Stalin: New Biography of a Dictator|ناشر=Yale University Press|سال=۲۰۱۵}}</ref>
== زندگی اولیه و خانواده ==
== زندگی اولیه و خانواده ==
ژوزف جوگاشویلی در ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ در شهر کوچک گوری، گرجستان (بخشی از امپراتوری روسیه) در خانواده‌ای فقیر متولد شد. پدرش وساریون (بسو) جوگاشویلی کفاش الکلی و خشن بود و مادرش اکاترینا (ککه) گلادزه زن متدین و سخت‌کوشی بود که می‌خواست پسرش کشیش شود. استالین کودکی سختی داشت: آبله گرفت و بازوی چپش آسیب دید. او در مدرسه روحانی گوری و سپس تفلیس (۱۸۹۴–۱۸۹۹) تحصیل کرد و دانش‌آموز ممتاز بود، اما در سال آخر به دلیل فعالیت انقلابی اخراج شد. در تفلیس با محافل مارکسیستی آشنا شد و به انقلابی حرفه‌ای تبدیل گردید. نام مستعار "استالین" (مرد فولادی) را در ۱۹۱۲ برگزید. او با اکاترینا سوانیدزه (۱۹۰۶) ازدواج کرد که زود درگذشت و پسری به نام یاکوف به جا گذاشت. ازدواج دوم با نادژدا آلیلویوا (۱۹۱۹) بود که دو فرزند (واسیلی و سوتلانا) داشت، اما نادژدا در ۱۹۳۲ خودکشی کرد.<ref name="service"/><ref name="montefiore"/>
ژوزف جوگاشویلی در ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ در شهر کوچک گوری، گرجستان (بخشی از امپراتوری روسیه) در خانواده‌ای فقیر متولد شد. پدرش وساریون (بسو) جوگاشویلی کفاش الکلی و خشن بود و مادرش اکاترینا (ککه) گلادزه زن متدین و سخت‌کوشی بود که می‌خواست پسرش کشیش شود. استالین کودکی سختی داشت: آبله گرفت و بازوی چپش آسیب دید. او در مدرسه روحانی گوری و سپس تفلیس (۱۸۹۴–۱۸۹۹) تحصیل کرد و دانش‌آموز ممتاز بود، اما در سال آخر به دلیل فعالیت انقلابی اخراج شد. در تفلیس با محافل مارکسیستی آشنا شد و به انقلابی حرفه‌ای تبدیل گردید. نام مستعار "استالین" (مرد فولادی) را در ۱۹۱۲ برگزید. او با اکاترینا سوانیدزه (۱۹۰۶) ازدواج کرد که زود درگذشت و پسری به نام یاکوف به جا گذاشت. ازدواج دوم با نادژدا آلیلویوا (۱۹۱۹) بود که دو فرزند (واسیلی و سوتلانا) داشت، اما نادژدا در ۱۹۳۲ خودکشی کرد.<ref name="service"/><ref name="montefiore"/>
۱۳٬۵۷۱

ویرایش