ایران پدیا

کاربر:Khosro/صفحه تمرین NOINDEX: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۶۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|991x991px]]
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148px]]
{{جعبه زندگینامه| اندازه جعبه      =| عنوان            = بابک علیپور| نام               = | تصویر             = بابک علیپور؛3.jpg| اندازه تصویر      = ۲۴۰px| عنوان تصویر       = بابک علیپور| زادروز            = ۱۳۶۳| زادگاه            = رشت، گیلان| تاریخ مرگ         = | مکان مرگ          = |عرض جغرافیایی محل دفن=|طول جغرافیایی محل دفن=|latd=|latm=|lats=|latNS=N|longd=|longm=|longs=|longEW=E| محل زندگی        = رشت (تا ۱۳۹۷)، اوین (۱۴۰۳-تا کنون)| ملیت             = | نژاد              = | تابعیت            = | تحصیلات            = کارشناسی مهندسی برق| دانشگاه          = دانشگاه گیلان| پیشه              = مهندس، فعال سیاسی| سال‌های فعالیت    = ۱۳۹۷-تا کنون| کارفرما          = | نهاد             = | نماینده          = | شناخته‌شده برای    = فعالان سیاسی، نهادهای حقوق بشری و مردم ایران| نقش‌های برجسته     = | سبک              = | تأثیرگذاران      = | تأثیرپذیرفتگان    = | شهر خانگی         = | تلویزیون          = | لقب              = | حزب              = | جنبش              =سازمان مجاهدین خلق ایران | مخالفان           = نظام جمهوری اسلامی| هیئت              = | دین              =اسلام | مذهب              = | منصب              = | مکتب              = | آثار              = | خویشاوندان سرشناس = | فرزندان           = | جوایز            = | امضا              = | اندازه امضا       = | وبگاه             = | پانویس            =|اتهام‌ها=عضویت در سازمان مجاهدین خلق، بغی، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام|مجازات=محکوم به اعدام}}
{{جعبه اطلاعات سیاست‌مدار
'''بابک علیپور'''، (متولد سال ۱۳۶۳، رشت) یکی از برجسته‌ترین فعالان مدنی و سیاسی ایران است که به دلیل فعالیت‌هایش در دفاع از حقوق بشر و اعتراض به سیاست‌های سرکوبگرانه نظام جمهوری اسلامی، با حکم اعدام مواجه شده است. او در خانواده‌ای با پیشینه سیاسی و مبارزاتی بزرگ شده و از جوانی به مسائل اجتماعی و عدالت‌خواهی علاقه‌مند بود، که این مسیر او را به فعالیت‌های گسترده‌ای در سازمان‌دهی تجمعات و حمایت از حقوق قشرها محروم سوق داد. بابک علیپور در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به دلیل مشارکت فعال در اعتراضات خیابانی و تلاش برای سازمان‌دهی گروه‌های مدنی دستگیر شد و هم‌اکنون در بند ۲۰۹ [[زندان اوین]]، تحت شرایطی غیرانسانی و با محرومیت از حقوق اولیه، در انتظار اجرای حکم اعدام به سر می‌برد. اتهامات او شامل «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» است که بر اساس گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری مانند ''هرانا'' و ''کانون حقوق بشر ایران''، این اتهامات بر پایه اعترافات اجباری تحت شکنجه و بدون رعایت اصول محاکمه عادلانه به او نسبت داده شده‌اند.
| نام             = سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی
| تصویر           = سید جمال واعظ اصفهانی.jpg
| شرح تصویر       =
| نام کامل        = سید جمال‌الدین بن عبدالله
| معروف به         = صدرالواعظین، صدرالمحققین
| نام مستعار      =
| زادروز          = سال ۱۲۴۱ ه.ش
| شهر تولد        = همدان
| کشور تولد        =  
| تاریخ مرگ        = آبان ۱۲۸۷ ه‍.ش
| شهر مرگ          = بروجرد
| کشور مرگ        =  
| نام همسر        =
| فرزندان          = سید محمدعلی جمال‌زاده
|خویشاوندان سرشناس =
| تحصیلات          = علوم دینی (فقه، اصول، کلام) در همدان و اصفهان
| دین             = اسلام
| حزب سیاسی       =
| سمت             = خطیب برجسته جنبش مشروطه، عضو انجمن‌های مشروطه‌خواه
| پست‌های قبلی      =
| فعالیت‌ها         = سخنرانی‌های مشروطه‌خواهانه در تهران، تبریز، رشت، اصفهان و شیراز؛ همکاری در نشریه الجمال؛ تأسیس شرکت اسلامیه؛ نوشتن رساله‌های «لباس التقوی» و «رؤیای صادقه»
| قبل از           =
| بعد از           =
| وب‌گاه رسمی      =
| امضا            =
| زیرنویس          =


فرایند دادگاهی او در سال ۱۴۰۳ به‌صورت مخفیانه و بدون حضور وکیل برگزار شد و دیوان عالی کشور نیز حکم اعدام را تأیید کرد، که این امر واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. خانواده‌اش پس از بیش از سه ماه بلاتکلیفی و بی‌خبری، با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل زندان اوین، تلاش کردند صدای بابک را به گوش جهانیان برسانند، اما این اقدامات با سرکوب شدید مواجه شد. سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌های آزاد این حکم را محکوم کرده و خواستار لغو فوری آن شده‌اند. فعالان خارج از کشور نیز با تظاهرات در شهرهای بزرگ، از جمله لندن و پاریس، و کمپین‌های آنلاین، فشار بر حکومت ایران را افزایش داده‌اند. وضعیت فعلی بابک بسیار وخیم گزارش شده؛ او از مراقبت‌های پزشکی محروم است و آسیب‌های جسمی ناشی از شکنجه، از جمله مشکلات تنفسی و شکستگی استخوان‌ها، زندگی‌اش را در خطر جدی قرار داده است.<ref name=":0">[https://www.hra-news.org/2024/hranews/a-47798/ بیش از سه ماه بلاتکلیفی؛ تداوم بازداشت بابک علی پور در بند ۲۰۹ اوین - هرانا]</ref><ref name=":1">[https://iranhrs.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ زندانی سیاسی بابک علیپور کیست؟ - کانون حقوق بشر ایران]</ref><ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%81%D9%88-%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9-%DB%B6-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/a-71395675 هشدار عفو بین‌الملل درباره اعدام قریب‌الوقوع ۶ زندانی سیاسی - دویچه‌وله]</ref><ref name=":3">[https://www.iranintl.com/202501316919 سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی شد - ایران اینترنشنال]</ref>
|image_size=240پیکسل}}
'''سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی'''، (متولد سال ۱۲۴۱–۱۲۸۷ ه‍.ش)، یکی از برجسته‌ترین خطیبان و فعالان سیاسی دوره [[جنبش مشروطه ایران]]، نقش مهمی در بیداری فکری و اجتماعی مردم ایفا کرد. او در خانواده‌ای مذهبی در همدان متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در علوم دینی در همدان و اصفهان گذراند. جمال‌الدین به دلیل سخنرانی‌های آتشین و تأثیرگذارش در حمایت از مشروطه و عدالت‌خواهی، به یکی از چهره‌های کلیدی جنبش مشروطه تبدیل شد. او با همکاری افرادی چون [[ملک‌المتکلمین]]، در انجمن‌های مخفی و علنی مشروطه‌خواهان فعالیت داشت و از منبر به‌عنوان ابزاری برای آگاهی‌بخشی و بسیج مردم استفاده کرد. جمال‌الدین واعظ اصفهانی در سخنرانی‌هایش به موضوعاتی چون استبداد، فساد حکومتی، و لزوم قانون اساسی و عدالتخانه پرداخته و از نقش علما و مردم در اصلاحات اجتماعی حمایت می‌کرد.


== زندگی و تحصیلات ==
وی در شهرهای مختلف از جمله تهران، تبریز، و رشت به تبلیغ مشروطه پرداخت و با نشریاتی چون «الجمال» همکاری داشت که در آن‌ها از آزادی و حقوق مردم دفاع می‌کرد. جمال‌الدین به همراه دیگر مشروطه‌خواهان، در برابر استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] قاجار ایستادگی کرد و پس از به توپ بستن مجلس در سال ۱۲۸۷ ه‍.ش، به دستور شاه دستگیر شد. ملک‌المتکلمین و چند تن دیگر از آزادی‌خواهان، به طرز فجیعی در باغ شاه تهران به قتل رسیدند و جمال‌الدین نیز در زندان بروجرد به قتل رسید. مرگ او موجی از خشم و تأسف در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت و نامش به‌عنوان یکی از شهدای جنبش مشروطه در تاریخ ایران ثبت شد.
[[پرونده:بابک علیپور؛2.jpg|جایگزین=بابک علیپور|بندانگشتی|209x209پیکسل|بابک علیپور]]
بابک علیپور در سال ۱۳۶۳ در شهر ساحلی و سرسبز رشت، مرکز استان گیلان، به دنیا آمد. خانواده او از نظر سیاسی پیشینه‌ای غنی داشتند؛ پدرش در دهه ۱۳۶۰ به دلیل مخالفت با سیاست‌های رژیم جمهوری اسلامی دستگیر و برای مدتی زندانی شده بود و مادرش نیز از حامیان حقوق زنان و فعالان اجتماعی محلی بود. این فضای خانوادگی، از همان کودکی بابک را با مفاهیمی چون عدالت، آزادی و مبارزه با ظلم آشنا کرد. او در دوران کودکی اغلب شاهد بحث‌های داغ سیاسی در خانه بود و از سنین پایین کتاب‌هایی درباره تاریخ مبارزات مردمی و حقوق بشر مطالعه می‌کرد. این علاقه‌مندی در دوران نوجوانی او عمیق‌تر شد و او را به سمت فعالیت‌های اجتماعی سوق داد.


پس از اتمام تحصیلات متوسطه با نمرات عالی، بابک وارد دانشگاه گیلان شد و در رشته مهندسی برق تحصیل کرد. دانشگاه گیلان، که یکی از مراکز مهم آموزشی در شمال ایران است، به دلیل سابقه طولانی در فعالیت‌های دانشجویی و سیاسی شناخته شده بود. بابک علیپور در این محیط به سرعت به انجمن‌های دانشجویی پیوست و در جلسات بحث و گفتگو درباره مسائل روز کشور، از جمله سرکوب [[آزادی بیان]] و مشکلات اقتصادی، مشارکت فعال داشت. او همچنین در سازمان‌دهی چندین تجمع دانشجویی نقش داشت که اغلب با هدف اعتراض به سیاست‌های دولت برگزار می‌شدند. این فعالیت‌ها، اگرچه در ابتدا مسالمت‌آمیز بودند، توجه نهادهای امنیتی را به او جلب کردند و نام او به‌عنوان یک دانشجوی فعال و منتقد در لیست‌های نظارتی ثبت شد. بابک علیپور در سال‌های پایانی تحصیلش، پایان‌نامه‌ای درباره بهینه‌سازی سیستم‌های برقی ارائه داد که نشان‌دهنده استعداد بالای او در زمینه فنی بود، اما علاقه اصلی او همچنان به مسائل اجتماعی و سیاسی معطوف باقی ماند.<ref name=":1" /><ref name=":4">[https://www.balatarin.com/permlink/2025/2/11/6297656 برای نجات بچه هاشون چه کردند - بالاترین]</ref>
اندیشه‌های جمال‌الدین واعظ متأثر از تعالیم اسلامی و ایده‌های نوگرایانه مشروطه بود. او معتقد به پیوند دین و سیاست بود و بر این باور بود که علما باید در هدایت مردم و مبارزه با ظلم نقش فعال داشته باشند. همچنین، او به برابری اجتماعی، آموزش همگانی، و رفع فساد از ساختارهای حکومتی تأکید داشت. با وجود اتهاماتی که برخی منابع درباره عقاید دینی او مطرح کرده‌اند، نقش او در ترویج مشروطه و آگاهی‌بخشی غیرقابل‌انکار است. میراث جمال‌الدین در سخنرانی‌هایش، فعالیت‌های سیاسی، و تأثیرش بر نسل‌های بعدی مشروطه‌خواهان باقی مانده و او به‌عنوان نمادی از شجاعت و فداکاری در راه آزادی و عدالت در تاریخ ایران شناخته می‌شود.<ref name=":0">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223414/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C جمال‌الدین واعظ اصفهانی، قسمت اول - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":1">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223414/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C?entryviewid=241617 جمال‌الدین واعظ اصفهانی، قسمت دوم - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":2">[https://rasekhoon.net/article/show/916382/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C اندیشه سیاسی واعظ اصفهانی - راسخون] 1</ref><ref name=":3">[https://rasekhoon.net/article/show/916375/%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C فعالیت های سیاسی اجتماعی واعظ اصفهانی - راسخون] 2</ref><ref name=":4">[https://dl.hodanet.tv/fileshtml/seydjamalvaezesfahani.htm سیدجمال الدین واعظ اصفهانی - هدی نت]</ref>  


== دستگیری‌ها و شکنجه‌ها ==
== زندگی‌نامه و تحصیلات ==
مسیر زندگی بابک علیپور با دستگیری‌های متعدد و فشارهای شدید امنیتی گره خورده است. اولین دستگیری او در سال ۱۳۹۷ رخ داد، زمانی که در جریان اعتراضات سراسری علیه سیاست‌های اقتصادی دولت و افزایش قیمت‌ها، به خیابان‌های رشت آمد و در کنار دیگر معترضان شعارهایی در دفاع از حقوق مردم سر داد. این تجمعات با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد و بابک پس از دستگیری به بازداشتگاهی در رشت منتقل شد. در آنجا، او برای چندین هفته تحت بازجویی‌های طولانی و فشارهای روانی قرار گرفت. مأموران امنیتی با تهدید خانواده او و محرومیت از خواب، سعی داشتند او را وادار به امضای اعتراف‌نامه‌ای کنند که فعالیت‌هایش را «اقدام علیه امنیت ملی» جلوه دهد. با این حال، او پس از چند ماه با قید وثیقه آزاد شد، اما این تجربه او را مصمم‌تر کرد تا به فعالیت‌هایش ادامه دهد.
سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در سال ۱۲۴۱ ه.ش، در همدان متولد شد. او در خانواده‌ای مذهبی رشد یافت و پدرش، ملا عبدالله، از علمای محلی بود. جمال‌الدین تحصیلات ابتدایی خود را در همدان آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل علوم دینی به اصفهان رفت. در اصفهان، او نزد علمای برجسته‌ای چون شیخ محمدتقی آقانجفی به فراگیری فقه، اصول، و کلام پرداخت. استعداد او در خطابه از همان جوانی آشکار بود و به‌سرعت به‌عنوان واعظی توانمند شناخته شد.<ref name=":0" />


دومین دستگیری بابک در سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد، زمانی که موج جدیدی از اعتراضات در ایران به دلیل سرکوب معترضان و وضعیت وخیم اقتصادی شکل گرفت. او که این بار در سازمان‌دهی گروه‌های کوچک محلی نقش داشت، بار دیگر به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» بازداشت شد و به [[زندان لاکان رشت|زندان رشت]] منتقل گردید. در این دوره، شرایط زندان به مراتب سخت‌تر بود؛ او در سلولی تنگ و بدون نور کافی نگه داشته شد و از ملاقات با خانواده‌اش محروم ماند. گزارش‌هایی از ضرب و شتم او با شلاق و باتوم نیز در این زمان منتشر شد که نگرانی‌هایی درباره سلامت جسمانی‌اش به وجود آورد.
=== آغاز فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی ===
جمال‌الدین واعظ اصفهانی پس از تکمیل تحصیلات، به‌عنوان واعظ در مساجد و محافل مذهبی همدان و سپس تهران فعالیت خود را آغاز کرد. او به دلیل تسلط بر فن خطابه و توانایی در جلب توجه مخاطبان، به‌سرعت مورد توجه مردم قرار گرفت. سخنرانی‌های او اغلب با زبانی ساده و قابل‌فهم برای عامه مردم ارائه می‌شد و به موضوعات اجتماعی و دینی می‌پرداخت. در این دوره، او با برخی از روشنفکران و علمای مشروطه‌خواه آشنا شد که این آشنایی، مسیر زندگی او را به سمت فعالیت‌های سیاسی سوق داد.<ref name=":4" />


آخرین و شدیدترین دستگیری او در سال ۱۴۰۳ در تهران رخ داد. بابک علیپور که برای دیدار با فعالان دیگر به پایتخت سفر کرده بود، توسط نیروهای امنیتی ربوده شد و به بند ۲۰۹ زندان اوین، یکی از بدنام‌ترین بخش‌های این زندان که تحت نظارت مستقیم [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] است، منتقل گردید. در این بند، او با شکنجه‌های جسمی و روانی وحشتناکی روبه‌رو شد. ضرب و شتم با کابل و باتوم، محرومیت از خواب برای روزها، و تهدید به آزار خانواده‌اش تنها بخشی از این فشارها بود. گزارش‌های تأییدشده نشان می‌دهد که او دچار شکستگی در دنده‌ها و مشکلات تنفسی شده است. همچنین، مأموران با پخش صداهای ضبط‌شده از فریادهای ساختگی که به خانواده‌اش نسبت داده می‌شد، سعی داشتند او را به اعتراف اجباری وادار کنند. این شکنجه‌ها به حدی شدید بود که سازمان‌های حقوق بشری خواستار مداخله فوری پزشکی شدند، اما مقامات زندان تاکنون هیچ اقدامی نکرده‌اند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/prisoner-iran-lakan--/4991487.html بابک علیپور فعال مدنی برای محکومیت پنج ساله به زندان رشت منتقل شد - صدای آمریکا]</ref><ref name=":0" /><ref name=":5">[https://iranwire.com/fa/news-1/136835/ بیانیه ۴۰زندانی سیاسی محبوس در اوین: امروز زمان‌ایستادگی در برابر اعدام است - ایران وایر]</ref><ref name=":6">[https://bazdashtshodegan.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85/ معرفی زندانی سیاسی بابک علی‌پور محکوم به اعدام - صدای بازداشت‌شدگان]</ref><ref name=":3" /><ref name=":2" />
== فعالیت‌های اولیه در اصفهان و شیراز ==
جمال‌الدین واعظ اصفهانی پس از ۲۱ سالگی به اصفهان رفت و نزد علمایی چون آقانجفی به تحصیل فقه و اصول پرداخت. او در مسجد جامع آقا نورالله (مسجد نو) منبر رفت و به تدریس مشغول شد. سخنرانی‌هایش با زبانی ساده و انتقادی از ستم ظل‌السلطان، به‌سرعت شهرت آورد. او لقب «صدرالواعظین» از ظل‌السلطان (سلطان مسعود میرزا قاجار) و «صدرالمحققین» از محمدعلی میرزا دریافت کرد. جمال‌الدین تحت تأثیر جو انتقادی اصفهان، با فرق نوین آشنا شد و انجمن‌های مخفی مانند «مجمع سرّی» یا «انجمن ترقی» را با یارانش مانند ملک‌المتکلمین و میرزا نصرالله بهشتی تشکیل داد. هدف این انجمن‌ها، بیداری افکار عمومی و افشای ظلم‌های دینی و حکومتی بود.  


== اتهامات و پروسه دادگاهی ==
در محرم و صفر ۱۳۱۸ ه‍.ق، جمال‌الدین واعظ به شیراز سفر کرد و در آنجا منبر رفت. او با شعاع‌السلطنه (پسر [[مظفرالدین شاه]]) ملاقات کرد و کتاب «لباس التقوی» را نوشت. سخنرانی‌هایش علیه قوام‌الدوله، کینه خاندان قوام را برانگیخت و در سفر سوم، پس از سوءقصد ناموفق (که اشتباهی فرد دیگری کشته شد)، به عتبات و سپس تبریز رفت. در شیراز، او مردم را به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی تشویق کرد.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
اتهامات وارده به بابک علیپور شامل موارد سنگینی چون «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «عضویت در [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]»، «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» است. این اتهامات در دادگاهی که در سال ۱۴۰۳ برگزار شد، به او تفهیم گردید. اما این دادگاه، که به‌صورت کاملاً مخفیانه و بدون حضور وکیل برگزار شد، با نقض آشکار استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر همراه بود. بابک از حق داشتن وکیل انتخابی محروم شد و هیچ مدرک مستقل و معتبری برای اثبات اتهامات ارائه نشد. تنها شواهد مورد استناد قاضی، اعترافاتی بود که تحت شکنجه‌های شدید از او گرفته شده بود. این اعترافات اجباری، که در شرایط غیرانسانی ضبط شده بودند، به‌عنوان مدرک اصلی در پرونده او استفاده شد.


دادگاه تنها در چند جلسه کوتاه برگزار شد و خانواده بابک حتی از زمان دقیق آن مطلع نشدند. پس از صدور حکم اعدام، پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع داده شد و این نهاد نیز بدون بررسی دقیق و با تأیید حکم، روند قضایی را به پایان رساند. سازمان‌های حقوق بشری این پروسه را «نمایش قضایی» توصیف کرده‌اند و تأکید دارند که هیچ‌یک از اصول اولیه محاکمه عادلانه، از جمله حق دفاع، شفافیت و دسترسی به مدارک اتهام، رعایت نشده است.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":0" /><ref>[https://www.hambastegimeli.com/113044_%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87-%DB%B7-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85--%D8%A8%D8%BA%DB%8C--%D9%BE%D8%B3- محاکمه ۷ زندانی سیاسی به اتهام «بغی» پس از ماهها بازجویی و شکنجه در اوین - همبستگی ملی]</ref>
== فعالیت‌های سیاسی و نقش در جنبش مشروطه ==
سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در اوایل دهه ۱۲۸۰ ه‍.ش، با اوج‌گیری نهضت مشروطه، به جمع مشروطه‌خواهان پیوست. او با علما و روشنفکرانی چون ملک‌المتکلمین و شیخ محمدتقی آقانجفی همکاری نزدیکی داشت و از منبر به‌عنوان ابزاری برای ترویج ایده‌های مشروطه‌خواهی استفاده کرد. سخنرانی‌های او در مساجد تهران، به‌ویژه در مسجد جامع، با استقبال گسترده مردم مواجه شد. جمال‌الدین در این سخنرانی‌ها به انتقاد از استبداد قاجاری، فساد دربار، و بی‌عدالتی‌های اجتماعی می‌پرداخت و خواستار تأسیس عدالتخانه و قانون اساسی بود.<ref name=":0" />  


== بلاتکلیفی و بی‌خبری خانواده ==
=== همکاری با انجمن‌های مشروطه‌خواه ===
[[پرونده:تجمع خانواده‌های سیاسی، اوین.jpg|جایگزین=تجمع اعتراضی خانواده بابک علیپور و خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین|بندانگشتی|280x280پیکسل|تجمع اعتراضی خانواده بابک علیپور و خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین]]
جمال‌الدین واعظ در چندین انجمن مخفی و علنی مشروطه‌خواهان، از جمله انجمن باغ میکده و انجمن ملی، عضویت داشت. او در این انجمن‌ها با دیگر فعالان سیاسی مانند [[جهانگیرخان صوراسرافیل]] و میرزا نصرالله بهشتی (ملک‌المتکلمین) همکاری می‌کرد. این انجمن‌ها محلی برای بحث درباره اصلاحات سیاسی، ترویج [[آزادی بیان]]، و سازماندهی حرکت‌های مردمی علیه [[استبداد]] بودند. واعظ اصفهانی با سخنرانی‌های خود در این محافل، نقش مهمی در تهییج مردم و جلب حمایت آن‌ها برای جنبش مشروطه ایفا کرد.<ref name=":3" />
پس از دستگیری در سال ۱۴۰۳، بابک علیپور برای بیش از سه ماه در بند ۲۰۹ زندان اوین در وضعیت بلاتکلیفی کامل نگه داشته شد. در این مدت، خانواده‌اش هیچ اطلاعی از وضعیت او نداشتند و بارها با مراجعه به زندان اوین و دیگر نهادهای قضایی، خواستار ملاقات یا حداقل دریافت خبری از او شدند. اما مقامات زندان و وزارت اطلاعات از ارائه هرگونه اطلاعات خودداری کردند و حتی در مواردی خانواده را تهدید به بازداشت کردند. این بی‌خبری فشار روانی عظیمی بر مادر و خواهر بابک وارد کرد که هر دو از فعالان محلی در رشت بودند.


در بهار ۱۴۰۳، خانواده‌ی بابک تصمیم گرفتند دست به اقدامی جسورانه بزنند و با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل زندان اوین، صدای خود را به گوش دیگران برسانند. این تجمعات با حضور ده‌ها نفر از حامیان و فعالان حقوق بشر برگزار شد و شعارهایی مانند «بابک را آزاد کنید» و «اعدام را متوقف کنید» در آن سر داده شد. اما نیروهای امنیتی به سرعت وارد عمل شدند و با استفاده از گاز اشک‌آور و باتوم، معترضان را متفرق کردند. چندین نفر از جمله یکی از بستگان نزدیک بابک به‌طور موقت بازداشت شدند و پس از چند روز با قید وثیقه آزاد شدند. این سرکوب، خانواده را وادار کرد تا از فعالان حقوق بشر و رسانه‌های خارج از کشور کمک بخواهند تا وضعیت بابک را به اطلاع جهانیان برسانند.<ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref>[https://wncri.org/fa/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9/ اعتراض خانواده های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین - زنان نیروی تغییر]</ref><ref name=":0" /><ref name=":4" />
=== فعالیت در نشریه الجمال ===
یکی از اقدامات برجسته جمال‌الدین واعظ، همکاری با نشریه «الجمال» بود که در سال ۱۲۸۵، منتشر می‌شد. این نشریه، که تحت نظارت او و دیگر مشروطه‌خواهان اداره می‌شد، به موضوعات سیاسی و اجتماعی روز می‌پرداخت و از ایده‌های آزادی‌خواهی و مشروطه حمایت می‌کرد. جمال‌الدین در سرمقاله‌ها و نوشته‌های این نشریه، بر لزوم اجرای قانون، رفع ظلم، و مشارکت مردم در اداره کشور تأکید داشت. این نشریه به دلیل لحن انتقادی و صریح خود، تأثیر زیادی بر افکار عمومی گذاشت و به یکی از ابزارهای مهم تبلیغی مشروطه‌خواهان تبدیل شد.<ref name=":4" />  


== وضعیت فعلی ==
== اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی ==
[[پرونده:بابک علیپور؛1.jpg|جایگزین=بابک علیپور|بندانگشتی|180x180پیکسل|بابک علیپور]]
بابک علیپور هم‌اکنون در بند ۲۰۹ زندان اوین در شرایطی بسیار دشوار به سر می‌برد. او از دسترسی به وکیل، ملاقات با خانواده و حتی مراقبت‌های پزشکی اولیه محروم است. گزارش‌های اخیر از ''هرانا'' نشان می‌دهد که وضعیت جسمانی او به دلیل شکنجه‌های مداوم و عدم رسیدگی پزشکی به شدت وخیم شده است و او با مشکلات تنفسی شدید و شکستگی‌های درمان‌نشده دست به گریبان است. ''ایران وایر'' گزارش داد که او به دلیل وخامت حالش چندین بار به سلول انفرادی منتقل شده، اما هیچ درمان جدی دریافت نکرده است. خانواده‌اش نگرانند که او در معرض خطر مرگ قرار داشته باشد. تلاش‌های خانواده و سازمان‌های حقوق بشری برای لغو حکم اعدام همچنان ادامه دارد. آن‌ها با ارسال نامه‌هایی به نهادهای بین‌المللی و برگزاری کمپین‌های آنلاین، سعی دارند فشار را بر مقامات ایران افزایش دهند، اما تاکنون هیچ پاسخ روشنی از سوی قوه قضاییه یا حکومت ایران دریافت نشده است و این سکوت، نگرانی‌ها را بیش از پیش افزایش داده است. ''ایران آزادی'' نیز به نقل از فعالان، از احتمال انتقال او به زندان قزل‌حصار به‌عنوان یک تهدید جدید خبر داده است.<ref name=":0" /><ref name=":5" /><ref name=":4" /><ref>[https://iranfreedom.net/%d8%b9%d9%81%d9%88-%d8%a8%db%8c%d9%86%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%af%db%8c/ عفو بین‌الملل اعدام جنایتکارانه مهدی حسنی و بهروز احسانی را محکوم کرد - ایران آزادی]</ref>


== واکنش‌ها و تلاش‌های بین‌المللی ==
=== پیوند دین و سیاست ===
حکم اعدام بابک علیپور موجی از واکنش‌های جهانی را به دنبال داشت. ''کانون حقوق بشر ایران'' با انتشار گزارشی مفصل، جزئیات دستگیری‌ها و شکنجه‌های او را مستند کرد و از سازمان ملل متحد خواست تا با اعمال فشار دیپلماتیک، مانع اجرای این حکم شود. ''دویچه‌وله'' نیز در گزارشی، این حکم را نقض حقوق بشر خواند و از جامعه جهانی خواست تا وارد عمل شود. ''ایران اینترنشنال'' گزارش داد که این حکم با اعتراض گسترده فعالان روبه‌رو شده است.
جمال‌الدین واعظ اصفهانی معتقد بود که دین و سیاست از هم جدا نیستند و علما باید در اصلاح امور جامعه نقش فعال داشته باشند. او در سخنرانی‌های خود، با استناد به تعالیم اسلامی، بر ضرورت مبارزه با ظلم و دفاع از حقوق مردم تأکید می‌کرد. به باور او، اجرای عدالت و قانون در جامعه، وظیفه‌ای دینی و اجتماعی است که علما و مردم به‌طور مشترک باید به آن پایبند باشند. این دیدگاه او را به یکی از برجسته‌ترین خطیبان مشروطه‌خواه تبدیل کرد که توانست میان توده‌های مذهبی و ایده‌های نوگرایانه مشروطه پیوند برقرار کند.  


فعالان ایرانی در خارج از کشور نیز بیکار نماندند و با برگزاری تظاهرات در شهرهایی مانند لندن، پاریس و نیویورک، توجه رسانه‌های بین‌المللی را به این موضوع جلب کردند. ''صدای بازداشت‌شدگان'' گزارش داد که در یکی از این تظاهرات، بیش از ۵۰۰ نفر شرکت کردند و خواستار آزادی فوری بابک شدند. ''سازمان مجاهدین خلق'' نیز کمپینی جهانی راه‌اندازی کرد و با ارسال نامه‌هایی به مقامات سازمان ملل، از آن‌ها خواست تا با وضع تحریم‌های هدفمند علیه مقامات قضایی ایران، فشار را بر رژیم افزایش دهند. ''صدای آمریکا'' اعلام کرد که این کمپین‌ها با حمایت برخی سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی همراه شده است. رسانه‌هایی مانند ''ایران وایر'' نیز با انتشار مصاحبه‌هایی با خانواده بابک علیپور، ابعاد انسانی این پرونده را برجسته کردند. ''مانیتورینگ حقوق بشر ایران'' نیز در گزارشی، وضعیت کلی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را بررسی کرد و بابک را یکی از نمونه‌های بارز این وضعیت دانست.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":6" /><ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%A2%D9%86-%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF همین الآن اقدام کنید! - سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref name=":3" /><ref>[https://ir.voanews.com/a/amnesty-iran-rights-six-prisoners-exeution/7952169.html عفو بین‌الملل خواستار لغو حکم اعدام و آزادی فوری شش زندانی سیاسی شد - صدای آمریکا]</ref><ref name=":5" /><ref>[https://fa.iran-hrm.com/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-2/ وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران - مانیتورینگ حقوق بشر ایران]</ref>
=== تأکید بر آموزش و برابری اجتماعی ===
یکی از محورهای اصلی اندیشه‌های جمال‌الدین، لزوم آموزش همگانی و برابری اجتماعی بود. او معتقد بود که نادانی و فقر، ریشه بسیاری از مشکلات اجتماعی ایران است و دولت باید با ایجاد مدارس و گسترش آموزش، زمینه پیشرفت جامعه را فراهم کند. او همچنین از برابری حقوق طبقات مختلف جامعه دفاع می‌کرد و بر این باور بود که هیچ گروهی نباید بر گروه دیگر برتری داشته باشد. این دیدگاه‌ها در سخنرانی‌های او در شهرهای مختلف، از جمله تبریز و رشت، بازتاب گسترده‌ای داشت.<ref name=":2" /><ref name=":3" />


=== فراخوان نمایندگان پارلمان و شخصیت‌های سیاسی ===
== فعالیت‌های جمال‌الدین در شهرهای مختلف ==


==== فراخوان نمایندگان پارلمان بلژیک ====
=== سخنرانی‌ها در تهران ===
نمایندگان پارلمان و شخصیت‌های سیاسی بلژیک برای توقف اعدام ۶ زندانی سیاسی (بابک علی‌پور، ابوالحسن منتظر، پویا قبادی، وحید بنی‌عامریان، علی اکبر دانشورکار، محمد تقوی) در ایران فراخوان دادند. در بخشی از این فراخوان آمده است:<blockquote>«بروکسل
سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در تهران به‌عنوان یکی از خطیبان اصلی جنبش مشروطه شناخته می‌شد. او در مساجد و محافل عمومی، به‌ویژه در مسجد جامع تهران، سخنرانی‌هایی ایراد می‌کرد که تأثیر عمیقی بر مردم داشت. در این سخنرانی‌ها، او با زبانی ساده و آتشین، از استبداد محمدعلی شاه قاجار انتقاد می‌کرد و خواستار تأسیس مجلس شورای ملی و اجرای قانون اساسی بود. سخنرانی‌های او نه‌تنها نخبگان، بلکه توده‌های مردم را نیز به حمایت از مشروطه ترغیب می‌کرد. او همچنین در این دوره با علمای مشروطه‌خواه در ارتباط بود، هرچند گاهی اختلاف‌نظرهایی با برخی علما داشت.<ref name=":0" />  


ما از جامعه بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل
=== فعالیت در تبریز ===
جمال‌الدین واعظ در سال ۱۲۸۶، به تبریز سفر کرد و در آنجا نیز به ایراد سخنرانی‌های مشروطه‌خواهانه پرداخت. تبریز در آن زمان یکی از مراکز اصلی جنبش مشروطه بود و جمال‌الدین با همکاری انجمن‌های محلی، به‌ویژه انجمن ایالتی آذربایجان، نقش مهمی در تهییج مردم این شهر ایفا کرد. او در سخنرانی‌هایش بر ضرورت وحدت میان مردم و علما برای پیشبرد اهداف مشروطه تأکید داشت و از مبارزات مسلحانه مشروطه‌خواهان تبریز در برابر نیروهای استبدادی حمایت می‌کرد. فعالیت‌های او در تبریز به تقویت روحیه آزادی‌خواهی در این شهر کمک کرد.<ref name=":3" />


و اتحادیه اروپا می‌خواهیم اقدامات فوری
=== حضور در رشت ===
جمال‌الدین واعظ اصفهانی همچنین در رشت فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی چشمگیری داشت. او در این شهر با گروه‌های مشروطه‌خواه محلی همکاری کرد و در سخنرانی‌های خود به موضوعاتی چون لزوم اصلاحات اجتماعی، مبارزه با فساد حکومتی، و حمایت از حقوق مردم پرداخت. حضور او در رشت، به‌ویژه در سال ۱۲۸۷، با استقبال گسترده مردم مواجه شد و به بسیج نیروهای مشروطه‌خواه در این منطقه کمک کرد. او در این شهر نیز از منبر برای تبلیغ ایده‌های مشروطه و آگاهی‌بخشی به مردم استفاده کرد.<ref name=":4" />


برای جلوگیری از این اعدام‌ها
== آثار و فعالیت‌های اقتصادی ==


و مقابله با نقض‌های تکان‌دهنده حقوق‌بشر در ایران انجام دهند».</blockquote>
=== رساله‌ها و نوشته‌ها ===
جمال‌الدین واعظ اصفهانی دو رساله مهم نوشت: «لباس التقوی» در سال ۱۳۱۸ ه‍.ق در شیراز، که به موضوعات اخلاقی و اجتماعی می‌پرداخت و مورد ستایش علما قرار گرفت؛ و «رؤیای صادقه» در همکاری با ملک‌المتکلمین، شیخ احمد روحی، حاج فاتح‌الملک، میرزا اسدالله خان و مجدالاسلام کرمانی، پیش از محرم ۱۳۲۰ ه‍.ق در اصفهان. این رساله با کمک کنسولگری روسیه چاپ و توزیع شد و به انتقاد از استبداد دینی و حکومتی می‌پرداخت. او همچنین مقالاتی با امضای مستعار «۷۲ اصفهانی» در حبل‌المتین کلکته و روزنامه مظفری منتشر کرد.  


==== فراخوان کمیته‌ی بین‌المللی پارلمانترها برا یک ایران دموکراتیک ====
=== همکاری در نشریه الجمال ===
همچنین کمیته‌ی بین‌المللی پارلمانترها برا یک ایران دموکراتیک، خواستار توقف حکم اعدام و نجات جان ۶ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق شدند. در متن این فراخوان چنین آمده است:<blockquote>قوه قضاییه رژیم ایران شش زندانی سیاسی را که اوایل امسال بازداشت شده‌اند، به اعدام محکوم کرده است.
نشریه «الجمال» از ۲۶ محرم ۱۳۲۵ ه‍.ق تا ۲۷ ربیع‌الآخر ۱۳۲۶ ه‍.ق منتشر می‌شد و مواعظ و سخنرانی‌های جمال‌الدین را چاپ می‌کرد. این نشریه تحت نظارت او و دیگر مشروطه‌خواهان اداره می‌شد و به موضوعات سیاسی و اجتماعی روز می‌پرداخت، از جمله دفاع از مشروطه، قانون‌مداری و عدالت. نوشته‌های او در این نشریه، مفاهیم آزادی و حقوق را با استناد به قرآن و احادیث تبیین می‌کرد.  


این افراد که ماه‌ها تحت شکنجه و بازداشت غیرقانونی بوده‌اند، اکنون بدون برخورداری از یک فرایند قانونی عادلانه، با خطر فوری اعدام روبه‌رو هستند. این وضعیت اضطراری نیازمند واکنش هماهنگ و فوری از سوی دولت انگلستان و جامعه بین‌المللی است. شورای امنیت سازمان ملل، کمیسر عالی حقوق‌بشر، شورای حقوق‌بشر سازمان ملل و سایر نهادهای بین‌المللی باید بدون تأخیر اقداماتی مؤثر برای جلوگیری از این اعدامها انجام دهند. علاوه بر این، دولت انگلستان باید با اتحادیه اروپا و سایر شرکای جهانی همکاری کند تا فشار بر رژیم ایران برای توقف این اعدامها و آزادی فوری تمام زندانیان سیاسی افزایش یابد. سرکوب مستمر زندانیان سیاسی، از جمله این شش نفر، نباید نادیده گرفته شود. واکنش قاطع و محکم جهانی برای پاسخگو کردن رژیم ایران نسبت به اقداماتش و تضمین آزادی کسانی که به‌دلیل عقاید سیاسی و فعالیت‌هایشان زندانی شده‌اند، ضروری است.
=== تأسیس شرکت اسلامیه ===
در شوال ۱۳۱۶ ه‍.ق، جمال‌الدین واعظ با همراهی ملک‌المتکلمین و شیخ احمد کرمانی، «شرکت اسلامیه» را برای ترویج منسوجات ایرانی و مقابله با واردات بیگانه تأسیس کرد. او به‌عنوان مبلغ، در اصفهان و شیراز منبر رفت و مردم را به سرمایه‌گذاری تشویق نمود. علمایی چون آقانجفی و مراجع عتبات از آن حمایت کردند. این شرکت نمادی از تلاش برای خودکفایی اقتصادی در برابر نفوذ خارجی بود.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />


باب بلکمن، نماینده پارلمان
== روابط با مشروطه‌خواهان و علما ==
سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی روابط نزدیکی با روشنفکران و فعالان برجسته جنبش مشروطه داشت. او با افرادی چون ملک‌المتکلمین، جهانگیرخان صوراسرافیل، و میرزا نصرالله بهشتی همکاری تنگاتنگی در انجمن‌های مشروطه‌خواه، مانند انجمن باغ میکده و انجمن ملی، برقرار کرد. این همکاری‌ها به‌ویژه در تهران و در جریان سخنرانی‌های مشترک در مساجد و محافل عمومی شکل گرفت. جمال‌الدین با استفاده از جایگاه خود به‌عنوان واعظ، ایده‌های آزادی‌خواهانه این روشنفکران را با زبان مذهبی به مردم منتقل می‌کرد. او و ملک‌المتکلمین در بسیاری از جلسات مخفی، برنامه‌ریزی برای پیشبرد اهداف مشروطه، از جمله تأسیس مجلس و قانون اساسی، را دنبال کردند.<ref name=":0" /><ref name=":3" />


رئیس کمیته بین‌المللی پارلمانترها برای یک ایران دموکراتیک</blockquote>
=== مناظرات و اختلافات با علما ===
جمال‌الدین واعظ با برخی از علمای وقت، به‌ویژه [[شیخ فضل‌الله نوری]]، روابط پیچیده‌ای داشت. در حالی که او از حمایت علمایی چون شیخ محمدتقی آقانجفی برخوردار بود، با شیخ فضل‌الله نوری، که در دوره‌ای به مشروعه‌خواهی گرایش پیدا کرد، اختلاف‌نظرهایی پیدا کرد. این اختلافات بیشتر بر سر حدود دخالت دین در سیاست و نحوه اجرای مشروطه بود. جمال‌الدین معتقد بود که مشروطه باید با اصول اسلامی همخوانی داشته باشد، اما در عین حال از اصلاحات اجتماعی و سیاسی نوگرایانه حمایت می‌کرد. او در مناظرات خود با علما، با استناد به قرآن و احادیث، بر ضرورت عدالت و مبارزه با استبداد تأکید داشت. این مناظرات، که گاهی در محافل عمومی برگزار می‌شد، به تقویت جایگاه او به‌عنوان خطیبی آگاه و شجاع کمک کرد.<ref name=":2" /><ref name=":4" />  


==== اطلاعیه سازمان حقوق بشر نوین فرانسه ====
=== تأثیر بر روشنفکران و علما ===
سازمان حقوق بشر نوین فرانسه نیز با صدور اطلاعیه‌ای احکام اعدام ۶ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق را محکوم کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«محکومیت احکام اعدام صادرشده علیه شش مبارز در ایران
سخنرانی‌های جمال‌الدین نه‌تنها بر توده‌های مردم، بلکه بر روشنفکران و برخی علما نیز اثر گذاشت. او با ترکیب مفاهیم دینی و ایده‌های نوگرایانه، توانست پلی بین علمای سنتی و روشنفکران مشروطه‌خواه ایجاد کند. [[ناظم‌الاسلام کرمانی]] در کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» از تأثیر سخنرانی‌های او بر علما و مردم سخن گفته و او را به‌عنوان یکی از عوامل مهم وحدت در جنبش مشروطه ستوده است. همکاری او با روشنفکرانی چون صوراسرافیل در نشریه «الجمال» نیز نشان‌دهنده نقش او در پیوند دادن دو جریان فکری مذهبی و سکولار در جنبش مشروطه بود.<ref name=":5">کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان»، تألیف ناظم‌الاسلام کرمانی</ref>  


محکومیت این زندانیان سیاسی منعکس‌کننده یک سیستم قضایی منحرف است که به‌عنوان ابزار سرکوب و ستم مورد استفاده قرار می‌گیرد.»</blockquote>
== دستگیری و مرگ ==


==== نامه انجمن حقوق بشری «به قابیل دست نزنید» ====
=== به توپ بستن مجلس و دستگیری ===
انجمن حقوق بشری «به قابیل دست نزنید» در نامه‌ای به کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد و گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در رابطه با ایران، خواستار اقدام فوری برای نجات جان ۶ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق ایران که محکوم به اعدام شده‌اند، گردید. در این نامه آمده است:<blockquote>«انجمن بین‌المللی «به قابیل دست نزنید» که در تصویب قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای تعلیق جهانی اجرای مجازات اعدام نقش داشته است، نگرانی عمیق خود را نسبت به افزایش اعدامها در ایران در سال ۲۰۲۴ و هم‌چنین احکام اعدام شش زندانی سیاسی به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران ابراز می‌کند.
با به قدرت رسیدن محمدعلی شاه قاجار و شدت گرفتن اقدامات ضد مشروطه، جمال‌الدین واعظ به یکی از اهداف اصلی دربار تبدیل شد. پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی در ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ ه‍.ق (خرداد ۱۲۸۷ ه‍.ش)، او به همراه دیگر رهبران مشروطه‌خواه، از جمله ملک‌المتکلمین و جهانگیرخان صوراسرافیل، از تهران گریخت. جمال‌الدین با لباس مبدل ابتدا به خانه میرزا حسین تفرشی و سپس به خانه میرزا اسدالله‌خان سرتیپ توپ‌خانه پناه برد و از آنجا به حضرت عبدالعظیم و بعد به همدان رفت. در همدان، توسط نوکر مظفرالملک (حاکم همدان) شناسایی شد و در طویله دارالحکومه زندانی گردید. مظفرالملک تلاش کرد با درخواست عفو از شاه، جان او را نجات دهد، اما امام جمعه همدان مخالفت کرد.<ref name=":1" />


بر اساس نظارت روزانه ما بر اخبار مرتبط با استفاده از مجازات اعدام، حداقل ۸۱۸مورد اعدام در سال جاری ثبت شده است.
=== قتل در بروجرد ===
در شوال ۱۳۲۶ ه‍.ق (آبان ۱۲۸۷ ه‍.ش)، جمال‌الدین واعظ به دستور محمدعلی شاه به امیرافخم (حاکم بروجرد) تحویل داده شد. او را به زندان بروجرد منتقل کردند و چند ماه در باغ شورین و سپس در زندان بروجرد تحت نظر احتشام‌الدوله (پسر امیرافخم) نگه داشتند. امیرافخم دستور قتل داد و یکی از نوکران سید (به نام سید خاص) او را با دستمال ابریشمی خفه کرد. روایت ناظم‌الاسلام کرمانی حاکی از آن است که جمال‌الدین چند روز در بروجرد زنده ماند و پزشکان تأیید کردند که مسموم نشده است. آخرین نامه او به پسرش سید محمدعلی (جمال‌زاده) از زندان بروجرد نوشته شد، که در آن خود را «شهید وطن» نامید و انگشتر و مهرش را برای او فرستاد.  


انجمن «به قابیل دست نزنید» از جنایات مرتکب شده توسط مقامات رژیم ایران علیه جمعیت غیرنظامی، به‌ویژه اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران آگاه است. این افراد قربانی جنایات علیه بشریت بوده‌اند، همان‌طور که در گزارش سازمان ملل تحت عنوان «جنایات فجیع» که در وب‌سایت دفتر کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل در تاریخ ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۴ منتشر شده است، به آن اشاره شده است. با این حال، همان‌طور که در این گزارش نیز ذکر شده است، سه و نیم دهه  بیش از ۳۵سال از این جنایات گذشته و آزار و اذیت هم‌چنان ادامه دارد و افرادی که مسئولیت کیفری این نقض‌های جدی و شدید حقوق‌بشر و جنایات بین‌المللی را برعهده دارند، هم‌چنان در قدرت و حاکمیت هستند.
==== مقبره در جمالیه بروجرد ====
پس از قتل، جمال‌الدین واعظ در قبرستان عمومی بروجرد دفن شد که به تدریج به «جمالیه» معروف گردید. ابتدا بدون نشانه بود، اما بعدها مزین‌السلطان (مریم عمید) چارطاقی بر آن ساخت. در سال ۱۳۰۰ ه‍.ش، همایون سیاح آن را مرمت کرد و در سلا ۱۳۰۴، مدرسه جمالیه در آنجا بنا شد. قبرستان در سال ۱۳۱۵ تسطیح گردید، اما در سال ۱۳۱۷، قبر بیرون آورده شد و سنگی بزرگ بر آن نهادند. این محل در سال ۱۳۱۹، به باغی زیبا با عمارت تبدیل شد و در سال ۱۳۴۸، انجمن آثار ملی سنگی مخصوص مزار تراشید.<ref name=":1" /><ref name=":4" /><ref name=":5" />


به همین دلیل انجمن «به قابیل دست نزنید» از شما می‌خواهد که فوراً اقدام کنید تا جان این شش زندانی نجات یابد و آزادی تمامی زندانیان سیاسی تأمین شود.»<ref>[https://iran-efshagari.com/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C/ فراخوان فوری نمایندگان پارلمان و شخصیتهای سیاسی بلژیک، انگلستان، فرانسه و ایتالیا علیه حکم اعدام شش زندانی سیاسی - ایران افشاگر]</ref></blockquote>
== میراث و تأثیر بر جنبش مشروطه ==
جمال‌الدین واعظ اصفهانی با سخنرانی‌های آتشین و فعالیت‌های سیاسی خود، نقش غیرقابل‌انکاری در پیشبرد جنبش مشروطه داشت. او توانست با استفاده از منبر، که در آن زمان ابزاری قدرتمند برای ارتباط با مردم بود، ایده‌های مشروطه‌خواهی را به توده‌ها منتقل کند. [[احمد کسروی]] در کتاب «تاریخ مشروطه ایران» از او به‌عنوان یکی از خطیبان برجسته‌ای یاد می‌کند که با شجاعت و فصاحت، مردم را به سوی آزادی و عدالت هدایت کرد. فعالیت‌های او در شهرهای مختلف و همکاری‌اش با نشریه الجمال، به گسترش آگاهی سیاسی و اجتماعی در ایران کمک کرد.<ref>کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف احمد کسروی</ref>  


=== اطلاعیه شورای ملی مقاومت ===
=== جایگاه در تاریخ ایران ===
[[شورای ملی مقاومت ایران]]، با صدور اطلاعیه‌ای حکم اعدام بابک علیپور و ۵ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق دیکر را محکوم کرد و ارگان‌های بین‌مللی و جامعه‌ی جهانی خواستار اقدام فوری برای نجات جان آن‌ها و آزادی همه‌ی زندانیان سیاسی شد. در این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«قضاییه جلادان ۶ زندانی سیاسی، ابوالحسن منتظر، پویا قبادی، وحید بنی‌عامریان، بابک علی‌پور، علی‌اکبر دانشور کار و محمد تقوی را پس از ماهها بازجویی و شکنجه به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، «تشکیل دسته یا جمعیت با هدف برهم زدن امنیت کشور»، «تخریب اموال عمومی با استفاده از سلاح لانچر»، به اعدام محکوم کرد. این احکام جنایتکارانه توسط قاضی جنایتکار ایمان افشاری رئیس بیدادگاه ضدانقلاب شعبه ۲۶ تهران صادر شد. همین بیدادگاه مجتبی و علی تقوی برادران محمد تقوی را به زندان و تبعید محکوم کرد.
مرگ جمال‌الدین واعظ به‌عنوان یکی از شهدای مشروطه، نام او را در تاریخ ایران جاودانه کرد. او به‌عنوان نمادی از شجاعت و فداکاری در راه آرمان‌های آزادی و عدالت شناخته می‌شود. سخنرانی‌های او، که ترکیبی از تعالیم دینی و ایده‌های نوگرایانه بود، الگویی برای نسل‌های بعدی فعالان سیاسی و اجتماعی شد. تأثیر او بر جنبش مشروطه و نقشش در بیداری فکری مردم، همچنان در مطالعات تاریخی ایران مورد توجه قرار دارد.<ref name=":2" />


ابوالحسن منتظر ۶۵ ساله، لیسانسیه معماری از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ است و در سال‌های ۹۷ و ۹۹ نیز چند بار دستگیر و زندانی شده است. وی آخرین بار در دی ۱۴۰۲ دستگیرشده و از بیماریهای قلبی، ریوی، کلیه و آرتروز رنج می‌برد.
== منابع: ==
 
پویا قبادی ۳۲ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً نیز دو بار دستگیرشده است.
 
وحید بنی عامریان، ۳۲ ساله، فوق‌لیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری جمعاً چهار سال زندانی بوده است.
 
بابک علیپور ۳۳ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.
 
علی‌اکبر دانشور کار ۵۷ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.
 
محمد تقوی ۵۸ ساله از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ و ۷۰ است. پیش از این نیز او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان به‌سر برده بود.
 
مجتبی و علی تقوی صرفاً به‌خاطر این‌که برادران محمد تقوی هستند به زندان و تبعید محکوم شده‌اند.
 
خامنه‌ای جنایتکار بیهوده تلاش می‌کند با اعدام فرزندان مردم ایران مانع از قیام خلق و سرنگونی نظام منحوس ولایت فقیه شود. اما جوانان شورشگر زمین را در زیرپایش به لرزه درخواهند آورد.
 
مقاومت ایران شورای امنیت، کمیسرعالی و شورای حقوق‌بشر و دیگر ارگانهای ذیربط ملل متحد و هم‌چنین اتحادیه اروپا و کشورهای عضو را به اقدام فوری برای نجات جان این زندانیان و آزادی عموم زندانیان سیاسی فرامی‌خواند.
 
'''دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران'''
 
'''۱۰ آذر۱۴۰۳ (۳۰نوامبر۲۰۲۴)»'''<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%DB%B6-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%B6%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%84%D9%82-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B3%D9%84%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87 محکومیت جنایتکارانه ۶زندانی سیاسی به اعدام به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق و قیام مسلحانه - سازمان مجاهدین خلق]</ref></blockquote>
 
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۰

برای صفحه تمرین.jpg
سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی
سید جمال واعظ اصفهانی.jpg
شناسنامه
نام کاملسید جمال‌الدین بن عبدالله
معروف بهصدرالواعظین، صدرالمحققین
زادروزسال ۱۲۴۱ ه.ش
زادگاههمدان،
تاریخ مرگآبان ۱۲۸۷ ه‍.ش
محل مرگبروجرد،
فرزندانسید محمدعلی جمال‌زاده
تحصیلاتعلوم دینی (فقه، اصول، کلام) در همدان و اصفهان
دیناسلام
اطلاعات سیاسی
سمتخطیب برجسته جنبش مشروطه، عضو انجمن‌های مشروطه‌خواه
فعالیت‌هاسخنرانی‌های مشروطه‌خواهانه در تهران، تبریز، رشت، اصفهان و شیراز؛ همکاری در نشریه الجمال؛ تأسیس شرکت اسلامیه؛ نوشتن رساله‌های «لباس التقوی» و «رؤیای صادقه»

سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی، (متولد سال ۱۲۴۱–۱۲۸۷ ه‍.ش)، یکی از برجسته‌ترین خطیبان و فعالان سیاسی دوره جنبش مشروطه ایران، نقش مهمی در بیداری فکری و اجتماعی مردم ایفا کرد. او در خانواده‌ای مذهبی در همدان متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در علوم دینی در همدان و اصفهان گذراند. جمال‌الدین به دلیل سخنرانی‌های آتشین و تأثیرگذارش در حمایت از مشروطه و عدالت‌خواهی، به یکی از چهره‌های کلیدی جنبش مشروطه تبدیل شد. او با همکاری افرادی چون ملک‌المتکلمین، در انجمن‌های مخفی و علنی مشروطه‌خواهان فعالیت داشت و از منبر به‌عنوان ابزاری برای آگاهی‌بخشی و بسیج مردم استفاده کرد. جمال‌الدین واعظ اصفهانی در سخنرانی‌هایش به موضوعاتی چون استبداد، فساد حکومتی، و لزوم قانون اساسی و عدالتخانه پرداخته و از نقش علما و مردم در اصلاحات اجتماعی حمایت می‌کرد.

وی در شهرهای مختلف از جمله تهران، تبریز، و رشت به تبلیغ مشروطه پرداخت و با نشریاتی چون «الجمال» همکاری داشت که در آن‌ها از آزادی و حقوق مردم دفاع می‌کرد. جمال‌الدین به همراه دیگر مشروطه‌خواهان، در برابر استبداد محمدعلی شاه قاجار ایستادگی کرد و پس از به توپ بستن مجلس در سال ۱۲۸۷ ه‍.ش، به دستور شاه دستگیر شد. ملک‌المتکلمین و چند تن دیگر از آزادی‌خواهان، به طرز فجیعی در باغ شاه تهران به قتل رسیدند و جمال‌الدین نیز در زندان بروجرد به قتل رسید. مرگ او موجی از خشم و تأسف در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت و نامش به‌عنوان یکی از شهدای جنبش مشروطه در تاریخ ایران ثبت شد.

اندیشه‌های جمال‌الدین واعظ متأثر از تعالیم اسلامی و ایده‌های نوگرایانه مشروطه بود. او معتقد به پیوند دین و سیاست بود و بر این باور بود که علما باید در هدایت مردم و مبارزه با ظلم نقش فعال داشته باشند. همچنین، او به برابری اجتماعی، آموزش همگانی، و رفع فساد از ساختارهای حکومتی تأکید داشت. با وجود اتهاماتی که برخی منابع درباره عقاید دینی او مطرح کرده‌اند، نقش او در ترویج مشروطه و آگاهی‌بخشی غیرقابل‌انکار است. میراث جمال‌الدین در سخنرانی‌هایش، فعالیت‌های سیاسی، و تأثیرش بر نسل‌های بعدی مشروطه‌خواهان باقی مانده و او به‌عنوان نمادی از شجاعت و فداکاری در راه آزادی و عدالت در تاریخ ایران شناخته می‌شود.[۱][۲][۳][۴][۵]

زندگی‌نامه و تحصیلات

سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در سال ۱۲۴۱ ه.ش، در همدان متولد شد. او در خانواده‌ای مذهبی رشد یافت و پدرش، ملا عبدالله، از علمای محلی بود. جمال‌الدین تحصیلات ابتدایی خود را در همدان آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل علوم دینی به اصفهان رفت. در اصفهان، او نزد علمای برجسته‌ای چون شیخ محمدتقی آقانجفی به فراگیری فقه، اصول، و کلام پرداخت. استعداد او در خطابه از همان جوانی آشکار بود و به‌سرعت به‌عنوان واعظی توانمند شناخته شد.[۱]

آغاز فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی

جمال‌الدین واعظ اصفهانی پس از تکمیل تحصیلات، به‌عنوان واعظ در مساجد و محافل مذهبی همدان و سپس تهران فعالیت خود را آغاز کرد. او به دلیل تسلط بر فن خطابه و توانایی در جلب توجه مخاطبان، به‌سرعت مورد توجه مردم قرار گرفت. سخنرانی‌های او اغلب با زبانی ساده و قابل‌فهم برای عامه مردم ارائه می‌شد و به موضوعات اجتماعی و دینی می‌پرداخت. در این دوره، او با برخی از روشنفکران و علمای مشروطه‌خواه آشنا شد که این آشنایی، مسیر زندگی او را به سمت فعالیت‌های سیاسی سوق داد.[۵]

فعالیت‌های اولیه در اصفهان و شیراز

جمال‌الدین واعظ اصفهانی پس از ۲۱ سالگی به اصفهان رفت و نزد علمایی چون آقانجفی به تحصیل فقه و اصول پرداخت. او در مسجد جامع آقا نورالله (مسجد نو) منبر رفت و به تدریس مشغول شد. سخنرانی‌هایش با زبانی ساده و انتقادی از ستم ظل‌السلطان، به‌سرعت شهرت آورد. او لقب «صدرالواعظین» از ظل‌السلطان (سلطان مسعود میرزا قاجار) و «صدرالمحققین» از محمدعلی میرزا دریافت کرد. جمال‌الدین تحت تأثیر جو انتقادی اصفهان، با فرق نوین آشنا شد و انجمن‌های مخفی مانند «مجمع سرّی» یا «انجمن ترقی» را با یارانش مانند ملک‌المتکلمین و میرزا نصرالله بهشتی تشکیل داد. هدف این انجمن‌ها، بیداری افکار عمومی و افشای ظلم‌های دینی و حکومتی بود.

در محرم و صفر ۱۳۱۸ ه‍.ق، جمال‌الدین واعظ به شیراز سفر کرد و در آنجا منبر رفت. او با شعاع‌السلطنه (پسر مظفرالدین شاه) ملاقات کرد و کتاب «لباس التقوی» را نوشت. سخنرانی‌هایش علیه قوام‌الدوله، کینه خاندان قوام را برانگیخت و در سفر سوم، پس از سوءقصد ناموفق (که اشتباهی فرد دیگری کشته شد)، به عتبات و سپس تبریز رفت. در شیراز، او مردم را به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی تشویق کرد.[۱][۴][۵]

فعالیت‌های سیاسی و نقش در جنبش مشروطه

سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در اوایل دهه ۱۲۸۰ ه‍.ش، با اوج‌گیری نهضت مشروطه، به جمع مشروطه‌خواهان پیوست. او با علما و روشنفکرانی چون ملک‌المتکلمین و شیخ محمدتقی آقانجفی همکاری نزدیکی داشت و از منبر به‌عنوان ابزاری برای ترویج ایده‌های مشروطه‌خواهی استفاده کرد. سخنرانی‌های او در مساجد تهران، به‌ویژه در مسجد جامع، با استقبال گسترده مردم مواجه شد. جمال‌الدین در این سخنرانی‌ها به انتقاد از استبداد قاجاری، فساد دربار، و بی‌عدالتی‌های اجتماعی می‌پرداخت و خواستار تأسیس عدالتخانه و قانون اساسی بود.[۱]

همکاری با انجمن‌های مشروطه‌خواه

جمال‌الدین واعظ در چندین انجمن مخفی و علنی مشروطه‌خواهان، از جمله انجمن باغ میکده و انجمن ملی، عضویت داشت. او در این انجمن‌ها با دیگر فعالان سیاسی مانند جهانگیرخان صوراسرافیل و میرزا نصرالله بهشتی (ملک‌المتکلمین) همکاری می‌کرد. این انجمن‌ها محلی برای بحث درباره اصلاحات سیاسی، ترویج آزادی بیان، و سازماندهی حرکت‌های مردمی علیه استبداد بودند. واعظ اصفهانی با سخنرانی‌های خود در این محافل، نقش مهمی در تهییج مردم و جلب حمایت آن‌ها برای جنبش مشروطه ایفا کرد.[۴]

فعالیت در نشریه الجمال

یکی از اقدامات برجسته جمال‌الدین واعظ، همکاری با نشریه «الجمال» بود که در سال ۱۲۸۵، منتشر می‌شد. این نشریه، که تحت نظارت او و دیگر مشروطه‌خواهان اداره می‌شد، به موضوعات سیاسی و اجتماعی روز می‌پرداخت و از ایده‌های آزادی‌خواهی و مشروطه حمایت می‌کرد. جمال‌الدین در سرمقاله‌ها و نوشته‌های این نشریه، بر لزوم اجرای قانون، رفع ظلم، و مشارکت مردم در اداره کشور تأکید داشت. این نشریه به دلیل لحن انتقادی و صریح خود، تأثیر زیادی بر افکار عمومی گذاشت و به یکی از ابزارهای مهم تبلیغی مشروطه‌خواهان تبدیل شد.[۵]

اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی

پیوند دین و سیاست

جمال‌الدین واعظ اصفهانی معتقد بود که دین و سیاست از هم جدا نیستند و علما باید در اصلاح امور جامعه نقش فعال داشته باشند. او در سخنرانی‌های خود، با استناد به تعالیم اسلامی، بر ضرورت مبارزه با ظلم و دفاع از حقوق مردم تأکید می‌کرد. به باور او، اجرای عدالت و قانون در جامعه، وظیفه‌ای دینی و اجتماعی است که علما و مردم به‌طور مشترک باید به آن پایبند باشند. این دیدگاه او را به یکی از برجسته‌ترین خطیبان مشروطه‌خواه تبدیل کرد که توانست میان توده‌های مذهبی و ایده‌های نوگرایانه مشروطه پیوند برقرار کند.

تأکید بر آموزش و برابری اجتماعی

یکی از محورهای اصلی اندیشه‌های جمال‌الدین، لزوم آموزش همگانی و برابری اجتماعی بود. او معتقد بود که نادانی و فقر، ریشه بسیاری از مشکلات اجتماعی ایران است و دولت باید با ایجاد مدارس و گسترش آموزش، زمینه پیشرفت جامعه را فراهم کند. او همچنین از برابری حقوق طبقات مختلف جامعه دفاع می‌کرد و بر این باور بود که هیچ گروهی نباید بر گروه دیگر برتری داشته باشد. این دیدگاه‌ها در سخنرانی‌های او در شهرهای مختلف، از جمله تبریز و رشت، بازتاب گسترده‌ای داشت.[۳][۴]

فعالیت‌های جمال‌الدین در شهرهای مختلف

سخنرانی‌ها در تهران

سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی در تهران به‌عنوان یکی از خطیبان اصلی جنبش مشروطه شناخته می‌شد. او در مساجد و محافل عمومی، به‌ویژه در مسجد جامع تهران، سخنرانی‌هایی ایراد می‌کرد که تأثیر عمیقی بر مردم داشت. در این سخنرانی‌ها، او با زبانی ساده و آتشین، از استبداد محمدعلی شاه قاجار انتقاد می‌کرد و خواستار تأسیس مجلس شورای ملی و اجرای قانون اساسی بود. سخنرانی‌های او نه‌تنها نخبگان، بلکه توده‌های مردم را نیز به حمایت از مشروطه ترغیب می‌کرد. او همچنین در این دوره با علمای مشروطه‌خواه در ارتباط بود، هرچند گاهی اختلاف‌نظرهایی با برخی علما داشت.[۱]

فعالیت در تبریز

جمال‌الدین واعظ در سال ۱۲۸۶، به تبریز سفر کرد و در آنجا نیز به ایراد سخنرانی‌های مشروطه‌خواهانه پرداخت. تبریز در آن زمان یکی از مراکز اصلی جنبش مشروطه بود و جمال‌الدین با همکاری انجمن‌های محلی، به‌ویژه انجمن ایالتی آذربایجان، نقش مهمی در تهییج مردم این شهر ایفا کرد. او در سخنرانی‌هایش بر ضرورت وحدت میان مردم و علما برای پیشبرد اهداف مشروطه تأکید داشت و از مبارزات مسلحانه مشروطه‌خواهان تبریز در برابر نیروهای استبدادی حمایت می‌کرد. فعالیت‌های او در تبریز به تقویت روحیه آزادی‌خواهی در این شهر کمک کرد.[۴]

حضور در رشت

جمال‌الدین واعظ اصفهانی همچنین در رشت فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی چشمگیری داشت. او در این شهر با گروه‌های مشروطه‌خواه محلی همکاری کرد و در سخنرانی‌های خود به موضوعاتی چون لزوم اصلاحات اجتماعی، مبارزه با فساد حکومتی، و حمایت از حقوق مردم پرداخت. حضور او در رشت، به‌ویژه در سال ۱۲۸۷، با استقبال گسترده مردم مواجه شد و به بسیج نیروهای مشروطه‌خواه در این منطقه کمک کرد. او در این شهر نیز از منبر برای تبلیغ ایده‌های مشروطه و آگاهی‌بخشی به مردم استفاده کرد.[۵]

آثار و فعالیت‌های اقتصادی

رساله‌ها و نوشته‌ها

جمال‌الدین واعظ اصفهانی دو رساله مهم نوشت: «لباس التقوی» در سال ۱۳۱۸ ه‍.ق در شیراز، که به موضوعات اخلاقی و اجتماعی می‌پرداخت و مورد ستایش علما قرار گرفت؛ و «رؤیای صادقه» در همکاری با ملک‌المتکلمین، شیخ احمد روحی، حاج فاتح‌الملک، میرزا اسدالله خان و مجدالاسلام کرمانی، پیش از محرم ۱۳۲۰ ه‍.ق در اصفهان. این رساله با کمک کنسولگری روسیه چاپ و توزیع شد و به انتقاد از استبداد دینی و حکومتی می‌پرداخت. او همچنین مقالاتی با امضای مستعار «۷۲ اصفهانی» در حبل‌المتین کلکته و روزنامه مظفری منتشر کرد.

همکاری در نشریه الجمال

نشریه «الجمال» از ۲۶ محرم ۱۳۲۵ ه‍.ق تا ۲۷ ربیع‌الآخر ۱۳۲۶ ه‍.ق منتشر می‌شد و مواعظ و سخنرانی‌های جمال‌الدین را چاپ می‌کرد. این نشریه تحت نظارت او و دیگر مشروطه‌خواهان اداره می‌شد و به موضوعات سیاسی و اجتماعی روز می‌پرداخت، از جمله دفاع از مشروطه، قانون‌مداری و عدالت. نوشته‌های او در این نشریه، مفاهیم آزادی و حقوق را با استناد به قرآن و احادیث تبیین می‌کرد.

تأسیس شرکت اسلامیه

در شوال ۱۳۱۶ ه‍.ق، جمال‌الدین واعظ با همراهی ملک‌المتکلمین و شیخ احمد کرمانی، «شرکت اسلامیه» را برای ترویج منسوجات ایرانی و مقابله با واردات بیگانه تأسیس کرد. او به‌عنوان مبلغ، در اصفهان و شیراز منبر رفت و مردم را به سرمایه‌گذاری تشویق نمود. علمایی چون آقانجفی و مراجع عتبات از آن حمایت کردند. این شرکت نمادی از تلاش برای خودکفایی اقتصادی در برابر نفوذ خارجی بود.[۲][۳][۴]

روابط با مشروطه‌خواهان و علما

سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی روابط نزدیکی با روشنفکران و فعالان برجسته جنبش مشروطه داشت. او با افرادی چون ملک‌المتکلمین، جهانگیرخان صوراسرافیل، و میرزا نصرالله بهشتی همکاری تنگاتنگی در انجمن‌های مشروطه‌خواه، مانند انجمن باغ میکده و انجمن ملی، برقرار کرد. این همکاری‌ها به‌ویژه در تهران و در جریان سخنرانی‌های مشترک در مساجد و محافل عمومی شکل گرفت. جمال‌الدین با استفاده از جایگاه خود به‌عنوان واعظ، ایده‌های آزادی‌خواهانه این روشنفکران را با زبان مذهبی به مردم منتقل می‌کرد. او و ملک‌المتکلمین در بسیاری از جلسات مخفی، برنامه‌ریزی برای پیشبرد اهداف مشروطه، از جمله تأسیس مجلس و قانون اساسی، را دنبال کردند.[۱][۴]

مناظرات و اختلافات با علما

جمال‌الدین واعظ با برخی از علمای وقت، به‌ویژه شیخ فضل‌الله نوری، روابط پیچیده‌ای داشت. در حالی که او از حمایت علمایی چون شیخ محمدتقی آقانجفی برخوردار بود، با شیخ فضل‌الله نوری، که در دوره‌ای به مشروعه‌خواهی گرایش پیدا کرد، اختلاف‌نظرهایی پیدا کرد. این اختلافات بیشتر بر سر حدود دخالت دین در سیاست و نحوه اجرای مشروطه بود. جمال‌الدین معتقد بود که مشروطه باید با اصول اسلامی همخوانی داشته باشد، اما در عین حال از اصلاحات اجتماعی و سیاسی نوگرایانه حمایت می‌کرد. او در مناظرات خود با علما، با استناد به قرآن و احادیث، بر ضرورت عدالت و مبارزه با استبداد تأکید داشت. این مناظرات، که گاهی در محافل عمومی برگزار می‌شد، به تقویت جایگاه او به‌عنوان خطیبی آگاه و شجاع کمک کرد.[۳][۵]

تأثیر بر روشنفکران و علما

سخنرانی‌های جمال‌الدین نه‌تنها بر توده‌های مردم، بلکه بر روشنفکران و برخی علما نیز اثر گذاشت. او با ترکیب مفاهیم دینی و ایده‌های نوگرایانه، توانست پلی بین علمای سنتی و روشنفکران مشروطه‌خواه ایجاد کند. ناظم‌الاسلام کرمانی در کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» از تأثیر سخنرانی‌های او بر علما و مردم سخن گفته و او را به‌عنوان یکی از عوامل مهم وحدت در جنبش مشروطه ستوده است. همکاری او با روشنفکرانی چون صوراسرافیل در نشریه «الجمال» نیز نشان‌دهنده نقش او در پیوند دادن دو جریان فکری مذهبی و سکولار در جنبش مشروطه بود.[۶]

دستگیری و مرگ

به توپ بستن مجلس و دستگیری

با به قدرت رسیدن محمدعلی شاه قاجار و شدت گرفتن اقدامات ضد مشروطه، جمال‌الدین واعظ به یکی از اهداف اصلی دربار تبدیل شد. پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی در ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ ه‍.ق (خرداد ۱۲۸۷ ه‍.ش)، او به همراه دیگر رهبران مشروطه‌خواه، از جمله ملک‌المتکلمین و جهانگیرخان صوراسرافیل، از تهران گریخت. جمال‌الدین با لباس مبدل ابتدا به خانه میرزا حسین تفرشی و سپس به خانه میرزا اسدالله‌خان سرتیپ توپ‌خانه پناه برد و از آنجا به حضرت عبدالعظیم و بعد به همدان رفت. در همدان، توسط نوکر مظفرالملک (حاکم همدان) شناسایی شد و در طویله دارالحکومه زندانی گردید. مظفرالملک تلاش کرد با درخواست عفو از شاه، جان او را نجات دهد، اما امام جمعه همدان مخالفت کرد.[۲]

قتل در بروجرد

در شوال ۱۳۲۶ ه‍.ق (آبان ۱۲۸۷ ه‍.ش)، جمال‌الدین واعظ به دستور محمدعلی شاه به امیرافخم (حاکم بروجرد) تحویل داده شد. او را به زندان بروجرد منتقل کردند و چند ماه در باغ شورین و سپس در زندان بروجرد تحت نظر احتشام‌الدوله (پسر امیرافخم) نگه داشتند. امیرافخم دستور قتل داد و یکی از نوکران سید (به نام سید خاص) او را با دستمال ابریشمی خفه کرد. روایت ناظم‌الاسلام کرمانی حاکی از آن است که جمال‌الدین چند روز در بروجرد زنده ماند و پزشکان تأیید کردند که مسموم نشده است. آخرین نامه او به پسرش سید محمدعلی (جمال‌زاده) از زندان بروجرد نوشته شد، که در آن خود را «شهید وطن» نامید و انگشتر و مهرش را برای او فرستاد.

مقبره در جمالیه بروجرد

پس از قتل، جمال‌الدین واعظ در قبرستان عمومی بروجرد دفن شد که به تدریج به «جمالیه» معروف گردید. ابتدا بدون نشانه بود، اما بعدها مزین‌السلطان (مریم عمید) چارطاقی بر آن ساخت. در سال ۱۳۰۰ ه‍.ش، همایون سیاح آن را مرمت کرد و در سلا ۱۳۰۴، مدرسه جمالیه در آنجا بنا شد. قبرستان در سال ۱۳۱۵ تسطیح گردید، اما در سال ۱۳۱۷، قبر بیرون آورده شد و سنگی بزرگ بر آن نهادند. این محل در سال ۱۳۱۹، به باغی زیبا با عمارت تبدیل شد و در سال ۱۳۴۸، انجمن آثار ملی سنگی مخصوص مزار تراشید.[۲][۵][۶]

میراث و تأثیر بر جنبش مشروطه

جمال‌الدین واعظ اصفهانی با سخنرانی‌های آتشین و فعالیت‌های سیاسی خود، نقش غیرقابل‌انکاری در پیشبرد جنبش مشروطه داشت. او توانست با استفاده از منبر، که در آن زمان ابزاری قدرتمند برای ارتباط با مردم بود، ایده‌های مشروطه‌خواهی را به توده‌ها منتقل کند. احمد کسروی در کتاب «تاریخ مشروطه ایران» از او به‌عنوان یکی از خطیبان برجسته‌ای یاد می‌کند که با شجاعت و فصاحت، مردم را به سوی آزادی و عدالت هدایت کرد. فعالیت‌های او در شهرهای مختلف و همکاری‌اش با نشریه الجمال، به گسترش آگاهی سیاسی و اجتماعی در ایران کمک کرد.[۷]

جایگاه در تاریخ ایران

مرگ جمال‌الدین واعظ به‌عنوان یکی از شهدای مشروطه، نام او را در تاریخ ایران جاودانه کرد. او به‌عنوان نمادی از شجاعت و فداکاری در راه آرمان‌های آزادی و عدالت شناخته می‌شود. سخنرانی‌های او، که ترکیبی از تعالیم دینی و ایده‌های نوگرایانه بود، الگویی برای نسل‌های بعدی فعالان سیاسی و اجتماعی شد. تأثیر او بر جنبش مشروطه و نقشش در بیداری فکری مردم، همچنان در مطالعات تاریخی ایران مورد توجه قرار دارد.[۳]

منابع:

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ جمال‌الدین واعظ اصفهانی، قسمت اول - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ جمال‌الدین واعظ اصفهانی، قسمت دوم - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ اندیشه سیاسی واعظ اصفهانی - راسخون 1
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ فعالیت های سیاسی اجتماعی واعظ اصفهانی - راسخون 2
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ سیدجمال الدین واعظ اصفهانی - هدی نت
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان»، تألیف ناظم‌الاسلام کرمانی
  7. ↑ کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف احمد کسروی
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Khosro/صفحه_تمرین_NOINDEX&oldid=81926»