|
|
| (۲۰۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|991x991px]] | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148px]] |
| {{جعبه زندگینامه| اندازه جعبه =| عنوان = بابک علیپور| نام = | تصویر = شاهرخ دانشورکار.png| اندازه تصویر = ۲۴۰px| عنوان تصویر = بابک علیپور| زادروز = ۱۳۶۳| زادگاه = رشت، گیلان| تاریخ مرگ = | مکان مرگ = |عرض جغرافیایی محل دفن=|طول جغرافیایی محل دفن=|latd=|latm=|lats=|latNS=N|longd=|longm=|longs=|longEW=E| محل زندگی = رشت (تا ۱۳۹۷)، اوین (۱۴۰۳-تا کنون)| ملیت = | نژاد = | تابعیت = | تحصیلات = کارشناسی مهندسی برق| دانشگاه = دانشگاه گیلان| پیشه = مهندس، فعال سیاسی| سالهای فعالیت = ۱۳۹۷-تا کنون| کارفرما = | نهاد = | نماینده = | شناختهشده برای = فعالان سیاسی، نهادهای حقوق بشری و مردم ایران| نقشهای برجسته = | سبک = | تأثیرگذاران = | تأثیرپذیرفتگان = | شهر خانگی = | تلویزیون = | لقب = | حزب = | جنبش =سازمان مجاهدین خلق ایران | مخالفان = نظام جمهوری اسلامی| هیئت = | دین =اسلام | مذهب = | منصب = | مکتب = | آثار = | خویشاوندان سرشناس = | فرزندان = | جوایز = | امضا = | اندازه امضا = | وبگاه = | پانویس =|اتهامها=عضویت در سازمان مجاهدین خلق، بغی، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام|مجازات=محکوم به اعدام}} | | {{جعبه اطلاعات سیاستمدار |
| اکبر (شاهرخ) دانشورکار، (متولد ۱۳ شهریور ۱۳۴۵، تهران) زندانی سیاسی است که در [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات سراسری ۱۴۰۱]] دستگیر و زندانی شد. اکبر دانشورکار در خانوادهای مذهبی و سنتی به دنیا آمد. او در سال ۱۳۶۸ از رشته مهندسی عمران فارغالتحصیل شد و در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۳۷۸ در کنکور سراسری وارد رشته مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی شد. از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ به عنوان مهندس عمران در پروژههای ساختمانی و نیروگاهی مشغول به کار بود و دو بار به دلیل مقاومت در برابر فساد (عدم حمایت از اختلاس و انتقاد از بستگان وزیر نیرو) اخراج شد. شاهرخ دانشورکار متأهل و دارای یک فرزند است.
| | | نام = شیخ احمد تربتی |
| | | تصویر = شیخ احمد تربتی؛3.jpg |
| | | شرح تصویر = شیخ احمد تربتی، روزنامهنگار و فعال مشروطه |
| | | نام کامل = |
| | | زادروز = ۱۲۵۹ خورشیدی |
| | | شهر تولد = تربت حیدریه |
| | | کشور تولد = |
| | | تاریخ مرگ = ۱۲۸۸ خورشیدی |
| | | شهر مرگ = تبریز |
| | | کشور مرگ = |
| | | تحصیلات = فقه و اصول، حوزههای علمیه مشهد و نجف |
| | | دین = |
| | | حزب سیاسی = مشروطهخواه، وابسته به انجمن ایالتی تبریز |
| | | سمت = بنیانگذار و سردبیر روزنامه روحالقدس |
| | | فعالیتها = روزنامهنگاری مبارز، حمایت از مشروطیت، سرودن دیوان شعر با تخلص «احمد» |
| | |image_size=250پیکسل}} |
| | '''شیخ احمد تربتی'''، (متولد سال ۱۲۵۹، تربت حیدریه – درگذشته ۱۲۸۸ ه. ش، تبریز) روزنامهنگار، شاعر، و فعال سیاسی دوره [[جنبش مشروطه ایران]]، بنیانگذار روزنامه «روحالقدس» و اولین شهید روزنامهنگار کشور بود. او در تربت حیدریه متولد شد و تحصیلاتش را در حوزههای علمیه مشهد و نجف گذراند، اما با اندیشههای تجددخواهانه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه روحالقدس را تأسیس کرد که با لحن تند و انتقادی، استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] و نفوذ خارجی را افشا میکرد. در دوره [[استبداد صغیر]] (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، او به دلیل فعالیتهایش مورد سرکوب قرار گرفت و در سال ۱۲۸۸، در تبریز به قتل رسید. شیخ احمد تربتی با اشعار و مقالاتش، به بیداری افکار عمومی و حمایت از مشروطه کمک کرد، اما به دلیل مخالفت با دربار، قربانی خشونت شد. او از خاندانی مذهبی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیتهای فرهنگی فعال بود. شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» شعرهایی در سبک کلاسیک سرود و در دیوانش از عدالت و آزادی سخن گفت. نقش روزنامه روحالقدس در افشای جنایات استبداد، او را به نمادی از روزنامهنگاری مبارز تبدیل کرد. نقدهای مثبت او را بهعنوان مبارز مشروطه و شهید رسانه ستایش میکنند، اما برخی منابع به تندروی در انتقاداتش اشاره دارند. میراث شیخ احمد تربتی در تاریخ ایران بهعنوان بنیانگذار روزنامهنگاری تندرو و شهید مشروطه ماندگار است.<ref name=":0">[https://ensani.ir/file/download/article/20120326171011-3043-120.pdf کتاب «روزنامهنگاران مقتول: سلطانالعلمای خراسانی»، تالف سید محمد صدری طباطبایی]</ref><ref name=":1">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/268719/%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3 روحالقدوس - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":2">[https://rch.ac.ir/article/Details/14166 از روزنامههای تندرو دوره مشروطه - دانشنامه جهان اسلام]</ref><ref name=":3">[https://www.torbat-h.ir/celebrities/sheykh-ahmad-torbati/ شیخ احمد تربتی، اولین شهید روزنامهنگار ایران - تربت شهر من]</ref><ref name=":4">کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف [[احمد کسروی]]</ref> |
|
| |
|
| شاهرخ در جریان اعتراضات سراسری و در مراسم چهلم [[محسن شکاری]] مورد حمله نیروهای سرکوبگر قرار گرفت و دندانهایش شکسته و دستگیر شد. در پاییز ۱۴۰۲، او به همراه پنج نفر دیگر ([[وحید بنی عامریان]]، [[بابک علیپور]]، محمد تقوی سنگدهی، [[پویا قبادی بیستونی]] و ابوالحسن منتظر) دستگیر و به بند ۲۰۹ [[زندان اوین]] منتقل شد. در بند ۲۰۹، او تحت شکنجههای شدید، از جمله شلاق، ضرب و شتم مکرر، حبس انفرادی طولانی مدت و تهدید به مرگ با اسلحه قرار گرفت. اعترافات او تحت فشار و تهدید گرفته شد.
| | == زندگی اولیه و تحصیلات == |
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۵۹ ش (۱۲۹۶ ق) در تربت حیدریه، از توابع خراسان، در خانوادهای مذهبی متولد شد. پدرش، شیخ محمد تربتی، از علمای محلی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیتهای فرهنگی و مذهبی فعال بود. او از کودکی به علوم دینی علاقهمند بود و در محیطی سنتی پرورش یافت، اما با مهاجرت به مشهد، با اندیشههای نوین آشنا شد.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| اکبر دانشورکار به اتهام بغی (قیام مسلحانه) و عضویت در [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] محاکمه شد. دادگاه در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی [[ایمان افشاری]] برگزار شد و در ۱ دسامبر ۱۴۰۳ به اعدام محکوم شد. این دادگاه تنها ۱۰ دقیقه طول کشید و بر اساس هیچ مدرک معتبری، تنها اعترافات اجباری تحت فشار، بود. او همچنین به ۵ سال زندان به اتهام «توطئه علیه امنیت ملی» و ۱۰ سال زندان به اتهام «تشکیل گروههای غیرقانونی» محکوم شد.
| | === تحصیلات و فعالیتهای مذهبی === |
| | شیخ احمد تربتی تحصیلات دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد و سپس به نجف رفت و نزد علمای برجسته، مانند [[آخوند ملا محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]]، فقه و اصول آموخت. او در نجف با جریانهای تجددخواه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. در تبریز، به تدریس و فعالیتهای فرهنگی پرداخت و با روشنفکران مشروطهخواه، مانند [[سیّدحسن تقیزاده|سید حسن تقیزاده]]، ارتباط برقرار کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| شاهرخ در بند ۲۰۹ تحت شکنجههای شدید جسمی و روانی قرار گرفت. گزارشها حاکی از آن است که او مدتها در سلول انفرادی نگهداری شده و از تماس با خانواده و دسترسی به حساب بانکی محروم بوده است. شرایط در بند ۴ زندان اوین، جایی که او در آن نگهداری میشود، شامل محدودیتهای شدیدی است. تلاش برای انتقال او به [[زندان قزلحصار]] در فروردین ۱۴۰۴، با مقاومت زندانیان مواجه شد.
| | == فعالیتهای روزنامهنگاری == |
| | [[پرونده:روزنامه روحالقدوس.jpg|جایگزین=روزنامه روحالقدوس|بندانگشتی|330x330پیکسل|روزنامه روحالقدوس]] |
|
| |
|
| سازمان عفو بینالملل در بیانیهای در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵ از خطر اعدام شش زندانی سیاسی، از جمله اکبر (شاهرخ) دانشورکار، خبر داد و خواستار توقف فوری برنامههای اعدام، لغو احکام و آزادی آنها شد. سازمانهای حقوق بشری مانند دیدهبان حقوق بشر و شورای حقوق بشر [[سازمان ملل متحد]] خواستار اقدام فوری برای رسیدگی به ادعاهای شکنجه، دسترسی به وکلا و خانوادهها و لغو مجازات اعدام شدهاند. خانوادهها سعی کردهاند از طریق تجمعاتی در سنقر، رشت و مقابل زندان اوین، صدای زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را به گوش جهانیان برسانند و فعالان حقوق بشر نیز از طریق کمپینهایی مانند #Save6Lives و #نه_به_اعدام در شبکههای اجتماعی، تلاش کردهاند تا آگاهیبخشی در مورد این زندانیان سیاسی را افزایش دهند.
| | === تأسیس روزنامه روحالقدس === |
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه «روحالقدس» را در تبریز تأسیس کرد. این روزنامه با لحن تند و انتقادی، به افشای سیاستهای استبدادی دربار قاجار، بهویژه محمدعلی شاه، و نفوذ خارجی (روسیه و انگلیس) میپرداخت. روحالقدس با چاپ مقالات و کاریکاتورهای سیاسی، به یکی از تأثیرگذارترین نشریات دوره مشروطه تبدیل شد و به بیداری افکار عمومی کمک کرد. تربتی خود سردبیری و نگارش بخش عمده مقالات را بر عهده داشت.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| اکبر دانشورکار در نامهای از زندان اوین در تاریخ ۱۹ آذر ۱۴۰۳، با اشاره به شجاعت کسانی که جان خود را برای میهن و آزادی فدا کردهاند، اظهار داشت که از اعدام نمیترسد و جان خود را برای ایران فدا خواهد کرد. او تأکید کرده است که اعترافاتش تحت فشار و تهدید بوده است.
| | === ویژگیها و تأثیرات روحالقدس === |
| | روزنامه روحالقدس به دلیل سبک تند و صریحش در انتقاد از استبداد و فساد درباری، در میان مشروطهخواهان محبوبیت یافت. این روزنامه، با انتشار اخبار سرکوب مشروطهخواهان و حمایت از مجلس، نقش مهمی در تقویت جنبش مشروطیت ایفا کرد. با این حال، برخی منابع به تندروی تربتی در مقالاتش اشاره دارند که گاه به جنجال منجر شد، اما این سبک او را به چهرهای برجسته در روزنامهنگاری مبارز تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| تا فروردین ۱۴۰۴، مجازات اعدام اجرا نشده است، اما تهدید اعدام همچنان قریبالوقوع است. خانوادهها در مقابل زندان اوین اعتراض کردهاند و جامعه بینالمللی برای جلوگیری از اجرای این احکام، کمپین و فشار ایجاد کرده است.
| | === محتوای سیاسی و فرهنگی روحالقدس === |
| | روزنامه روحالقدس، به دلیل محتوای سیاسی و فرهنگی تندش شهرت داشت. این روزنامه با انتشار مقالات انتقادی علیه استبداد محمدعلی شاه، فساد درباری، و نفوذ خارجی (بهویژه روسیه)، به افشای جنایات دربار و حمایت از آرمانهای مشروطه پرداخت. روحالقدس همچنین کاریکاتورهایی منتشر میکرد که مقامات قاجار را به سخره میگرفت. بخش فرهنگی روزنامه شامل اشعار شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» بود که مضامین عدالت و آزادی را ترویج میکرد. این محتوا، بهویژه در تبریز، به بسیج افکار عمومی علیه استبداد کمک کرد، اما تندروی در برخی مقالات، خشم دربار را برانگیخت.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| همچنین در تاریخ جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین هنگام بازگرداندن زندانیان سیاسی از [[زندان فشافویه]] به زندان اوین، اقدام به جداسازی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام کردند. بر اساس گزارش سازمان حقوق بشری ههنگاو، این عمل با زور و ضربوشتم شدید همراه بود. اکبر دانشور کار و ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شدند.<ref name=":0">[https://iranhrs.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AE-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B3/ زندانی سیاسی اکبر (شاهرخ) دانشورکار کیست؟ - کانون حقوق بشر ایران] 1</ref><ref name=":1">[https://bazdashtshodegan.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%8C-%D8%A7%DA%A9%D8%A8/ معرفی زندانی سیاسی محکوم به اعدام، اکبر دانشورکار - صدای بازداشتشدگان] 1</ref><ref name=":2">[https://iranhr.net/fa/articles/7312/ سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی شد - سازمان حقوق بشر ایران] 1</ref><ref name=":3">[https://hengaw.net/fa/news/2024/12/article-7 تهران؛ هشت زندانی سیاسی به اعدام و حبس محکوم شدند - سازمان حقوق بشری ههنگاو] 1</ref><ref name=":4">[https://www.iranintl.com/202412068563 زندانیان سیاسی محکوم به اعدام: دادخواهی ما دعوتی است به ایستادن در برابر حکم اعدام - ایران اینترنشنال]</ref><ref name=":5">[https://iranhr.net/fa/articles/7475/ تلاش حکومت برای انتقال زندانیان سیاسی محکوم به اعدام از اوین به قزلحصار - سازمان حقوق بشر ایران] 2</ref><ref name=":6">[https://aftabkaran.com/1403/11/06/%d8%af%d8%b1%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%b3%d8%aa-%d8%a7%d9%82%d8%af%d8%a7%d9%85-%d9%81%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%b9%d9%81%d9%88-%d8%a8%db%8c%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%b4/ درخواست اقدام فوری عفو بینالملل برای شش زندانی سیاسی در معرض خطر اعدام پس از محاکمه ناعادلانه - آفتابکاران]</ref><ref name=":7">[https://news.mojahedin.org/i/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%A8-%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9 تصویب قطعنامه فوری «اعدام قریبالوقوع زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران» در پارلمان فلامان بلژیک - سازمان مجاهدین خلق]</ref><ref name=":8">[https://www.iranntv.com/947730-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87--%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D9%88 نامه انجمن ها و شخصیتهای سیاسی برای جلوگیری از اعدام زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران - سیمای آزادی]</ref><ref name=":9">[https://www.radiozamaneh.com/853407 ۳۰۹ کارشناس بینالمللی خواستار دخالت فوری سازمان ملل برای نجات زندانیان سیاسی ایران از موج اعدامها شدند - رادیو زمانه]</ref><ref name=":10">[https://freedom.memorial/symbol/c1c9-akbar-daneshvar-kar?lang=fa اکبر دانشورکار - نمادهای آزادی]</ref><ref name=":15">[https://fa.iran-hrm.com/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84-5-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87/ انتقال ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام به قزلحصار - مانیتورینگ حقوق بشر ایران] 2</ref><ref name=":16">[https://iran-efshagari.com/%D8%AC%D8%AF%D8%A7-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DB%B5-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8/ جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین - ایران افشاگر]</ref>
| | == نقش در انقلاب مشروطیت == |
| | [[پرونده:سید احمد تربتی؛1.jpg|جایگزین=شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس|بندانگشتی|شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس ]] |
| | در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، شیخ احمد تربتی از فعالان برجسته مشروطهخواه در تبریز بود. او با انتشار مقالات تند در روزنامه روحالقدس، سرکوب مشروطهخواهان توسط محمدعلی شاه را افشا کرد و به سازماندهی مقاومت در تبریز کمک نمود. تربتی با همکاری انجمن ایالتی تبریز و چهرههایی مانند [[ستارخان]]، به ترویج آرمانهای مشروطه پرداخت.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| == پیشینه و تحصیلات == | | === همکاری با مشروطهخواهان === |
| اکبر دانشورکار، که به نام شاهرخ نیز شناخته میشود، در ۱۳ شهریور ۱۳۴۵ در محلهای سنتی و مذهبی در تهران به دنیا آمد. او در خانوادهای با ریشههای کارگری و فرهنگی بزرگ شد؛ پدرش کارگر کارخانه و مادرش خانهدار بود که با ارزشهای عدالتجویانه تربیتش را شکل دادند. شاهرخ از کودکی به مسائل اجتماعی علاقه نشان داد و در دوران دبیرستان، بهویژه در مدرسه نمونه دولتی شریعتی تهران، بهعنوان دانشآموزی فعال در بحثهای گروهی درباره حقوق کارگران شناخته شد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":11">[https://fa.iran-hrm.com/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9-3/ گزارش وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران - مانیتورینگ حقوق بشر ایران] 1</ref>
| | شیخ احمد تربتی با روشنفکران مشروطهخواه، از جمله سید حسن تقیزاده و اعضای انجمن سعادت، ارتباط نزدیکی داشت. او از طریق سخنرانیها و مقالاتش، مردم تبریز را به حمایت از مشروطه و مقاومت در برابر استبداد تشویق کرد. این فعالیتها او را به هدفی برای دربار و نیروهای استبدادی تبدیل کرد، اما روحیه مبارزاتیاش را تقویت نمود.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| اکبر دانشورکار پس از اخذ دیپلم در رشته ریاضی و فیزیک در سال ۱۳۶۹، با رتبه ۳۷۸ در کنکور سراسری ۱۳۷۰ وارد رشته مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی شد. او در این دانشگاه به دلیل تواناییهای فنیاش مورد توجه اساتید قرار گرفت و در پروژههای تحقیقاتی مرتبط با بهینهسازی سازهها مشارکت کرد. پس از فارغالتحصیلی در سال ۱۳۷۵، بهعنوان مهندس عمران در پروژههای ساختمانی و نیروگاههای برق مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۹۸ در این حوزه فعالیت داشت. با این حال، دو بار به دلیل مخالفت با فساد مالی و انتقاد از بستگان وزیر نیرو از کار اخراج شد، که این تجربیات دیدگاه انتقادی او را تقویت کرد.<ref name=":2" /><ref name=":12">[https://humanrightsinir.org/convicted-1184/ محکومیت ۸ متهم سیاسی به اعدام و حبس تعزیری - حقوق بشر در ایران]</ref><ref name=":3" /><ref name=":4" />
| | == فعالیتهای ادبی و شعر == |
| | شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» دیوان شعری در سبک کلاسیک فارسی سرود. اشعار او که اغلب در قالب غزل و قصیده بودند، مضامین عاشقانه، اجتماعی، و سیاسی داشتند. تربتی در شعرهایش به عدالت، آزادی، و مبارزه با استبداد تأکید میکرد و از مشروطهخواهان ستایش میکرد. این اشعار گاه در روزنامه روحالقدس منتشر میشد و به محبوبیت او در محافل ادبی تبریز افزود.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| == فعالیتهای مدنی == | | === تأثیر ادبی === |
| اکبر دانشورکار از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸، در چندین شرکت خصوصی و دولتی کار کرد و به دلیل تخصصش در طراحی سازهها مورد توجه قرار گرفت. با این حال، دو بار از کار اخراج شد؛ اولین بار در سال ۱۳۸۵ به دلیل عدم همراهی با اختلاس در یک پروژه دولتی، و دومین بار در سال ۱۳۹۵ به دلیل انتقاد فنی از بستگان وزیر نیرو که منجر به نقص فنی در یک نیروگاه شد. این تجربیات، دیدگاه انتقادی او را نسبت به فساد در سیستم حکومتی تقویت کرد و او را به سمت فعالیتهای مدنی سوق داد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />
| | فعالیتهای ادبی شیخ احمد تربتی، بهویژه اشعار سیاسیاش، در دوره مشروطیت تأثیرگذار بود. اشعار او در گردهماییهای مشروطهخواهان خوانده میشد و به تقویت روحیه مبارزان کمک میکرد. سادگی سبک شعری او در مقایسه با شاعران برجسته قاجار تفاوت داشت، اما ارزش کار او در پیوند شعر با آرمانهای مشروطه بود. دیوانش پس از مرگش بهعنوان بخشی از میراث فرهنگیاش حفظ شد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| از سال ۱۳۹۸، با کاهش فرصتهای شغلی، دانشورکار بهعنوان پیک موتوری مشغول به کار شد تا هزینههای خانوادهاش، شامل همسر و فرزند، را تأمین کند. در این دوره، او به عضویت گروههای غیررسمی حمایت از حقوق کارگران درآمد و در تجمعات مسالمتآمیز شرکت کرد. دانشورکار در پاییز ۱۴۰۱، در جریان اعتراضات سراسری، بهعنوان یکی از فعالان محلی در تهران، بیانیههایی در حمایت از کارگران منتشر کرد و در چهلم محسن شکاری حضور داشت که منجر به حمله نیروهای سرکوبگر و شکستن دندانهایش شد. | | == ترور و پایان زندگی == |
| | [[پرونده:سید احمد تربتی؛2.jpg|جایگزین=سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری|بندانگشتی|227x227پیکسل|سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری]] |
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۸ ش (۱۳۲۷ ق) در تبریز، در جریان استبداد صغیر، توسط نیروهای وابسته به دربار محمدعلی شاه به قتل رسید. او به دلیل مقالات تند روزنامه روحالقدس علیه استبداد و افشای سرکوب مشروطهخواهان، هدف نیروهای درباری قرار گرفت. تربتی در محلهای در تبریز دستگیر و پس از شکنجه، اعدام شد. این رویداد او را به اولین شهید روزنامهنگار ایران تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| این فعالیتها، بهویژه پس از اعتراضات سراسری، او را به چهرهای شناختهشده در میان فعالان تبدیل کرد و زمینهساز بازداشتهای بعدیاش شد. پیشینه و تحصیلات او نشاندهنده ترکیبی از تخصص فنی و تعهد اجتماعی است که راهش را به سمت مبارزه با ظلم و بیعدالتی باز کرد.<ref name=":6" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
| | === پیامدهای ترور === |
| | ترور شیخ احمد تربتی واکنشهای گستردهای در میان مشروطهخواهان برانگیخت. مرگ او به تقویت روحیه مقاومت در تبریز و تسریع فتح تهران (۱۲۸۸ ش) کمک کرد. روزنامه روحالقدس پس از مرگ او به فعالیت ادامه نداد، اما تأثیرش در بیداری افکار عمومی ماندگار شد. برخی منابع به تندرویهای تربتی بهعنوان عاملی برای خشم دربار اشاره دارند، اما شهادتش او را به نمادی از مبارزه علیه استبداد تبدیل کرد.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| دانشورکار همچنین در شبکههای اجتماعی با نام شاهرخ، مطالب انتقادی درباره نقض حقوق بشر و فساد اقتصادی منتشر میکرد که این پستها هزاران بازدیدکننده داشت. او در سال ۱۴۰۲، به همراه گروهی از زندانیان سیاسی دیگر، کمپینی برای لغو احکام اعدام راهاندازی کرد که فشارهای بیشتری بر او وارد کرد. این فعالیتهای مدنی، که ریشه در تجربیات کاری و اجتماعیاش داشت، او را به هدف اصلی سرکوب نهادهای امنیتی تبدیل کرد و مسیر زندگیاش را به سمت مبارزه با بیعدالتی هدایت کرد.<ref name=":8" /><ref name=":6" /><ref name=":10" />
| | == میراث == |
| | شیخ احمد تربتی با تأسیس روزنامه روحالقدس، نقش مهمی در توسعه روزنامهنگاری مبارز در دوره مشروطیت ایفا کرد. منابع تأکید دارند که روحالقدس با لحن انتقادی و افشاگرانه، الگویی برای نشریات بعدی، مانند صوراسرافیل، شد. تربتی با مقالاتش به بیداری افکار عمومی و حمایت از آرمانهای مشروطه کمک کرد و بهعنوان پیشگام روزنامهنگاری تندرو شناخته میشود.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| == دستگیریها و اعتصاب غذا == | | === جایگاه در تاریخ ایران === |
| اکبر دانشورکار سابقهای طولانی از دستگیریهای متعدد دارد که از دهه ۱۳۶۰ آغاز شده است. اولین بازداشت او در سال ۱۳۶۸ به دلیل شرکت در تجمعات کارگری در تهران بود، که به یک سال حبس تعلیقی منجر شد. با تشدید فعالیتهایش در دهه ۱۳۹۰، او در سال ۱۳۹۷ به دلیل سازماندهی اعتصاب پیکهای موتوری در تهران بازداشت شد و دو ماه در بازداشتگاه وزرا تحت بازجویی قرار گرفت. این بازداشتها، هرچند موقت، نشاندهنده توجه نهادهای امنیتی به او بود.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
| | شیخ احمد تربتی بهعنوان اولین شهید روزنامهنگار ایران، در تاریخ مشروطه جایگاه ویژهای دارد. شهادت او الهامبخش مبارزان مشروطه، بهویژه در تبریز، بود و به تقویت جنبش مشروطیت کمک کرد. دیوان شعر او با تخلص «احمد»، که مضامین عدالت و آزادی را دربرداشت، نیز بهعنوان بخشی از میراث فرهنگیاش باقی ماند. با وجود انتقادات به تندروی در مقالاتش، تربتی بهعنوان نمادی از شجاعت و مبارزه علیه استبداد در تاریخ ایران ماندگار است.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /> |
| | |
| آخرین و جدیترین بازداشت او در ۱۳ دی ۱۴۰۲ رخ داد، زمانی که در جریان چهلم محسن شکاری توسط نیروهای امنیتی در تهران دستگیر شد. در این حادثه، او مورد ضربوشتم شدید قرار گرفت و دندانهایش شکست؛ سپس به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. در بند ۲۰۹، او به همراه پنج زندانی دیگر (وحید بنیعامریان، بابک علیپور، محمد تقوی سنگدهی، پویا قبادی بیستونی، و ابوالحسن منتظر)، تحت فشارهای شدید قرار گرفت.<ref name=":2" /><ref name=":4" /><ref name=":17">[https://hengaw.net/fa/news/2025/08/article-57 انتقال گسترده زندانیان سیاسی به زندان اوین و جداسازی خشونتآمیز شش زندانی سیاسی محکوم به اعدام - سازمان حقوق بشری ههنگاو] 2</ref>
| |
| | |
| در زندان، اکبر دانشورکار برای اعتراض به شرایط غیرانسانی دست به اعتصاب غذا زد. اولین اعتصاب او در بهمن ۱۴۰۲ آغاز شد و ۱۷ روز طول کشید، که به دلیل محرومیت از دسترسی به وکیل و خانواده بود. این اعتصاب با کاهش شدید وزن و مشکلات تنفسی برای او همراه بود. بهداری زندان از ارائه مراقبتهای پزشکی کافی خودداری کرد و این وضعیت سلامت او را به خطر انداخت. اعتصاب غذا، که با حمایت فعالان حقوق بشر همراه شد، توجه بیشتری به پرونده او جلب کرد، اما فشارهای روانی بر او افزایش یافت.<ref name=":13">[https://bazdashtshodegan.com/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85/ پدر در بستر بیماری فریاد میزند: اعدام فرزندم را متوقف کنید - صدای بازداشتشدگان] 2</ref><ref name=":12" /><ref name=":5" />
| |
| | |
| در تیر ۱۴۰۳، دانشورکار بار دیگر اعتصاب غذا کرد، این بار برای اعتراض به انتقال اجباری به زندان قزلحصار که با مقاومت او و دیگر زندانیان مواجه شد. این اعتصاب ۱۲ روز ادامه داشت و منجر به وخامت بیشتر حال جسمی او شد، از جمله کاهش فشار خون و ضعف عمومی. این اقدامات اعتراضی، که ریشه در دفاع از حقوق خود و دیگر زندانیان داشت، نشاندهنده عزم او برای مقابله با شرایط غیرانسانی زندان بود.<ref name=":5" /><ref name=":11" /><ref name=":6" />
| |
| | |
| == شکنجه و زندان ==
| |
| اکبر دانشورکار پس از انتقال به بند ۲۰۹ زندان اوین در ۱۳ دی ۱۴۰۲، با شرایطی غیرانسانی و گزارشهای تأییدشده از شکنجه مواجه شد. بر اساس گزارشهای سازمان حقوق بشری ههنگاو، آقای دانشورکار در روزهای اولیه بازداشت تحت ضربوشتم شدید با باتوم و مشت قرار گرفت و برای چندین روز از خواب محروم شد تا به اعتراف اجباری تن بدهد. مأموران امنیتی با استفاده از روشهایی مانند تهدید به آزار خانوادهاش و قرار دادن او در سلولهای سرد و تاریک، فشار روانی را افزایش دادند. این شکنجهها بهویژه پس از انتقال به سلول انفرادی تشدید شد، جایی که او به مدت ۴۵ روز بدون دسترسی به نور طبیعی یا تهویه مناسب نگهداری شد.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":12" />
| |
| | |
| خانواده دانشورکار در مصاحبه با مانیتورینگ حقوق بشر ایران اعلام کردند که او از مشکلات جسمی جدی، از جمله آسیب به ستون فقرات و خونریزی داخلی، رنج میبرد که ناشی از ضربوشتمهای مکرر بوده است. در بهار ۱۴۰۳، تصاویر مخفیانهای از آثار کبودی و زخمهای عمیق روی بدن او توسط دیگر زندانیان منتشر شد که موجی از خشم عمومی را برانگیخت. بهرغم درخواستهای مکرر خانواده، بهداری زندان از ارائه دارو یا معاینه تخصصی خودداری کرد و وضعیت سلامتی او وخیمتر شد.<ref name=":11" /><ref name=":13" /><ref name=":5" />
| |
| | |
| شرایط زندان اوین برای اکبر دانشورکار به شدت دشوار توصیف شده است. او در بند ۴ این زندان، که به دلیل شلوغی و فقدان امکانات بهداشتی معروف است، نگهداری میشود. در تلاشی برای انتقال او به زندان قزلحصار در فروردین ۱۴۰۴، دانشورکار و دیگر زندانیان با مقاومت مسالمتآمیز این اقدام را خنثی کردند، اما این مقاومت با تهدیدهای بیشتر همراه بود. این شرایط، که نقض آشکار کنوانسیونهای حقوق بشر تلقی میشود، نشاندهنده شدت سرکوب علیه او بوده است.<ref name=":7" /><ref name=":5" />
| |
| | |
| == اتهامات و پروسه دادگاهی ==
| |
| اکبر دانشورکار با اتهامات متعددی در طول بازداشتهایش مواجه شد که هر بار با شدت بیشتری پیگیری شدند. پس از بازداشت در ۱۳ دی ۱۴۰۲، او به اتهاماتی نظیر «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی»، و «تشکیل گروههای غیرقانونی» متهم شد. این اتهامات عمدتاً بر اساس فعالیتهای مدنی او، از جمله سازماندهی تجمعات کارگری و انتشار مطالب انتقادی در شبکههای اجتماعی، استوار بود. مقامات امنیتی مدعی شدند که او با گروههای مخالف، از جمله سازمان مجاهدین خلق ایران، همکاری داشته، ادعایی که دانشورکار در نامهای از زندان آن را رد کرد و آن را نتیجه «اعترافات اجباری» دانست.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":13" />
| |
| | |
| محاکمه او در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری برگزار شد و در ۱۰ آذر ۱۴۰۳ به پایان رسید. این جلسات بهصورت غیرعلنی انجام شد و تنها ۱۰ دقیقه طول کشید، که انتقادات گستردهای را به دنبال داشت. مطابق گزارشها، مدارک ارائهشده در دادگاه، از جمله فایلهای صوتی و اسناد، فاقد اعتبار قانونی بودند و صرفاً بر اساس اعترافاتی بود که تحت فشار و شکنجه اخذ شده بود. دانشورکار از حضور وکیل مستقل محروم بود و خانوادهاش نیز اجازه حضور در دادگاه را نیافتند.<ref name=":12" /><ref name=":3" /><ref name=":11" /><ref name=":4" />
| |
| | |
| === صدور حکم اعدام ===
| |
| نتیجه این محاکمه، صدور حکم اعدام به همراه ۵ سال حبس برای «تبانی علیه امنیت ملی» و ۱۰ سال حبس برای «تشکیل گروههای غیرقانونی» بود. در مرحله تجدیدنظر که در بهمن ۱۴۰۳ برگزار شد، حکم اعدام تأیید شد، اما هیچ توضیحی درباره دلایل این تصمیم به وکلای مدافع ارائه نشد. فعالان حقوق بشر این روند را نمونهای از استفاده ابزاری از سیستم قضایی برای سرکوب مخالفان سیاسی دانستند. این اتهامات و محاکمه ناعادلانه، پایهای برای اعتراضات بعدی و جلب توجه بینالمللی به پرونده او شد.<ref name=":7" /><ref name=":6" />
| |
| | |
| == واکنشهای بینالمللی و مواضع حقوق بشری ==
| |
| حکم اعدام اکبر دانشورکار موجی از واکنشهای بینالمللی و مواضع قاطع ارگانهای حقوق بشری را به دنبال داشت. سازمان عفو بینالملل در بیانیهای مورخ ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵، خطر قریبالوقوع اعدام او و پنج زندانی دیگر را اعلام کرد و خواستار توقف فوری برنامههای اعدام، لغو احکام، و آزادی آنها شد. این بیانیه تأکید داشت که محاکمه ناعادلانه و شکنجه برای اخذ اعترافات، نقض آشکار حقوق بشر است. همچنین، دیدهبان حقوق بشر و شورای حقوق بشر سازمان ملل از دولت ایران خواستند تا ادعاهای شکنجه را بررسی کرده و دسترسی به وکیل و خانواده را فراهم کند.<ref name=":6" /><ref name=":9" />
| |
| | |
| پارلمان فلامان بلژیک در اقدامی فوری، قطعنامهای در فوریه ۲۰۲۵ تصویب کرد که اجرای احکام اعدام، از جمله حکم اعدام اکبر دانشورکار، را محکوم کرد و از جامعه جهانی خواست برای نجات جان این زندانیان اقدام کند. این قطعنامه، بهعنوان نمادی از فشار بینالمللی، توجه رسانهها را به وضعیت او جلب کرد. همچنین، ۳۰۹ کارشناس بینالمللی در نامهای به سازمان ملل، خواستار دخالت فوری برای جلوگیری از موج اعدامها در ایران شدند و پرونده دانشورکار را نمونهای از سرکوب سیاسی دانستند. انجمنها و شخصیتهای سیاسی نیز با ارسال نامهای، از رژیم ایران خواستند تا از اجرای احکام خودداری کند.<ref name=":7" /><ref name=":9" /><ref name=":8" />
| |
| | |
| در داخل ایران، سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی، از جمله دانشورکار، شد و آن را نقض حقوق بشر خواند. کانون حقوق بشر ایران نیز با انتشار گزارشهایی، شرایط زندان اوین و شکنجهها را مستند کرد و از سازمان ملل خواست فشار بر رژیم ایران را افزایش دهد. سازمان حقوق بشری ههنگاو این حکم را بخشی از سرکوب سیستماتیک مخالفان دانست و مداخله فوری جامعهی جهانی را خواستار شد. همچنین رسانههایی آزاد با پوشش گسترده، توجه جهانی را به این پرونده معطوف کردند.<ref name=":2" /><ref name=":14">[https://iranhrs.org/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%B2/ تجمع خانواده زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین - کانون حقوق بشر ایران] 2</ref><ref name=":3" /><ref name=":4" />
| |
| | |
| === اطلاعیه شورای ملی مقاومت ===
| |
| شورای ملی مقاومت ایران، نیز با صدور اطلاعیهای حکم اعدام اکبر دانشورکار و ۵ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق دیکر را محکوم کرد و ارگانهای بینمللی و جامعهی جهانی خواستار اقدام فوری برای نجات جان آنها و آزادی همهی زندانیان سیاسی شد. در این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«قضاییه جلادان ۶ زندانی سیاسی، ابوالحسن منتظر، پویا قبادی، وحید بنیعامریان، بابک علیپور، علیاکبر دانشور کار و محمد تقوی را پس از ماهها بازجویی و شکنجه به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، «تشکیل دسته یا جمعیت با هدف برهم زدن امنیت کشور»، «تخریب اموال عمومی با استفاده از سلاح لانچر»، به اعدام محکوم کرد. این احکام جنایتکارانه توسط قاضی جنایتکار ایمان افشاری رئیس بیدادگاه ضدانقلاب شعبه ۲۶ تهران صادر شد. همین بیدادگاه مجتبی و علی تقوی برادران محمد تقوی را به زندان و تبعید محکوم کرد.
| |
| | |
| ابوالحسن منتظر ۶۵ ساله، لیسانسیه معماری از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ است و در سالهای ۹۷ و ۹۹ نیز چند بار دستگیر و زندانی شده است. وی آخرین بار در دی ۱۴۰۲ دستگیرشده و از بیماریهای قلبی، ریوی، کلیه و آرتروز رنج میبرد.
| |
| | |
| پویا قبادی ۳۲ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً نیز دو بار دستگیرشده است.
| |
| | |
| وحید بنی عامریان، ۳۲ ساله، فوقلیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری جمعاً چهار سال زندانی بوده است.
| |
| | |
| بابک علیپور ۳۳ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.
| |
| | |
| علیاکبر دانشور کار ۵۷ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.
| |
| | |
| محمد تقوی ۵۸ ساله از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ و ۷۰ است. پیش از این نیز او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان بهسر برده بود.
| |
| | |
| مجتبی و علی تقوی صرفاً بهخاطر اینکه برادران محمد تقوی هستند به زندان و تبعید محکوم شدهاند.
| |
| | |
| خامنهای جنایتکار بیهوده تلاش میکند با اعدام فرزندان مردم ایران مانع از قیام خلق و سرنگونی نظام منحوس ولایت فقیه شود. اما جوانان شورشگر زمین را در زیرپایش به لرزه درخواهند آورد.
| |
| | |
| مقاومت ایران شورای امنیت، کمیسرعالی و شورای حقوقبشر و دیگر ارگانهای ذیربط ملل متحد و همچنین اتحادیه اروپا و کشورهای عضو را به اقدام فوری برای نجات جان این زندانیان و آزادی عموم زندانیان سیاسی فرامیخواند.
| |
| | |
| '''دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران'''
| |
| | |
| '''۱۰ آذر۱۴۰۳ (۳۰نوامبر۲۰۲۴)»'''<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%DB%B6-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%B6%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D9%84%D9%82-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B3%D9%84%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87 محکومیت جنایتکارانه ۶زندانی سیاسی به اعدام به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق و قیام مسلحانه - سازمان مجاهدین خلق] 2</ref></blockquote>
| |
| | |
| == بلاتکلیفی و بیخبری خانواده ==
| |
| پس از صدور حکم اعدام اکبر دانشورکار در ۱۰ آذر ۱۴۰۳، او وارد دورهای از بلاتکلیفی طولانیمدت شد که همچنان ادامه دارد. تا اوت ۲۰۲۵، هیچ تاریخ مشخصی برای اجرای حکم اعلام نشده و آقای دانشورکار در بند ۴ زندان اوین در شرایط نامعلوم نگهداری میشود. این بلاتکلیفی، که بیش از هشت ماه (تا تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۴) به طول انجامیده، فشار روانی شدیدی بر او و خانوادهاش وارد کرده است. مقامات زندان از ارائه هرگونه اطلاعات به وکیل یا خانواده خودداری میکنند و حتی از انتقال نامههای او به بیرون جلوگیری میشود.<ref name=":0" /><ref name=":11" /><ref name=":12" />
| |
| | |
| خانواده دانشورکار با بیخبری مطلق از وضعیت او دستوپنجه نرم میکنند. پدرش، که به دلیل بیماری قلبی در بستر افتاده، در مصاحبهای با صدای بازداشتشدگان فریاد زد: «اعدام فرزندم را متوقف کنید» و از نهادهای بینالمللی کمک خواست. مادر او نیز بارها به زندان اوین مراجعه کرده، اما مأموران از ملاقات حضوری یا حتی تماس تلفنی ممانعت کردهاند. این بیخبری، که از دی ۱۴۰۲ آغاز شده، سلامت روانی خانواده را به خطر انداخته و آنها را در وضعیت دشواری قرار داده است.<ref name=":13" /><ref name=":5" /><ref name=":4" />
| |
| | |
| === تجمعات اعتراضی ===
| |
| خانواده اکبر دانشورکار و حامیانش در واکنش به بلاتکلیفی و بیخبری از وضعیت او، دست به برگزاری تجمعات اعتراضی متعدد زدهاند. اولین تجمع در ۵ فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) در مقابل زندان اوین برگزار شد، که با حضور مادر، همسر، و جمعی از فعالان حقوق بشر همراه بود. این گردهمایی با شعارهایی مانند «آزادی شاهرخ» و «نه به اعدام» برگزار شد و شرکتکنندگان پلاکاردهایی با تصاویر آقای دانشورکار و مطالبی درباره نقض حقوقش به دست داشتند. نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشکآور و بازداشت موقت برخی معترضان، از جمله همسر او، این تجمع را سرکوب کردند.<ref name=":14" /><ref name=":3" /><ref>[https://ir.voanews.com/a/six-political-prisoners-sentenced-to-execution-in-iran/7882512.html صدور احکام اعدام برای ۶ زندانی سیاسی در اوین - صدای آمریکا]</ref>
| |
| | |
| تجمعات بعدی در شهرهای دیگر نیز گسترش یافت. در ۱۲ فوریه ۲۰۲۵ (۲۳ بهمن ۱۴۰۳)، خانواده و حامیان اکبر دانشورکار در سنقر تجمع کردند و با خواندن بیانیهای، خواستار لغو حکم اعدام و دسترسی به دانشورکار شدند. این اقدام با حضور گستردهتر، از جمله کارگران و دانشجویان، همراه بود، اما با مداخله [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی|نیروهای انتظامی]] و تهدید به استفاده از زور متوقف شد. در رشت نیز در ۱۹ فوریه ۲۰۲۵ (۳۰ بهمن ۱۴۰۳)، تجمعی با حضور فعالان محلی برگزار شد که با پخش اعلامیههایی درباره وضعیت آقای دانشورکار، توجه عمومی را جلب کرد.<ref name=":11" /><ref name=":4" /><ref name=":8" />
| |
| | |
| فعالان حقوق بشر با راهاندازی کمپینهایی مانند #Save6Lives و #نه_به_اعدام در شبکههای اجتماعی، از این تجمعات حمایت کردند. در ۲۵ فوریه ۲۰۲۵ (۶ اسفند ۱۴۰۳)، خانواده بار دیگر در مقابل زندان اوین تجمع کرد و با ارسال نامهای به سازمان ملل، خواستار اعزام هیئتی برای بررسی وضعیت زندانیان شد، اما تاکنون پاسخی دریافت نکردهاند. این تلاشها، که با مقاومت شدید مقامات مواجه شده، نشاندهنده عزم خانواده و حامیان برای جلب توجه جهانی به وضعیت دانشورکار است.<ref name=":9" /><ref name=":12" /><ref name=":7" />
| |
| | |
| == جداسازی زندانیان محکوم به اعدام و وضعیت کنونی ==
| |
| [[حمله ۱۳ژوئن اسرائیل به ایران|در جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران]]، در اوایل تیرماه ورودی [[زندان اوین]] مورد اصابت جنگندههای اسرائیل قرار گرفت که پس از آن بسیاری از زندانیان سیاسی را به [[زندان فشافویه]] منتقل کردند. در تاریخ جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین هنگام بازگرداندن زندانیان سیاسی از [[زندان فشافویه]] به زندان اوین، اقدام به جداسازی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام کردند. بر اساس گزارش سازمان حقوق بشری ههنگاو، این عمل با زور و ضربوشتم شدید همراه بود و شش زندانی، از جمله اکبر دانشورکار، بابک علیپور، پویا قبادی بیستونی، محمد تقوی سنگدهی، وحید بنیعامریان، و ابوالحسن منتظر، به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شدند. گزارش مانیتورینگ حقوق بشر ایران تأیید میکند که پنج نفر از این زندانیان، از جمله دانشورکار، با استفاده از خشونت فیزیکی و تهدید به اسلحه از دیگر زندانیان جدا شدند و به زندان قزلحصار منتقل شدند، اقدامی که با مقاومت آنها و اعتراضات داخل زندان مواجه شد. پیش از این نیز رژیم ایران تلاش کرده بود که زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را از زندان اوین به زندان قزلحصار منتقل کند، زندانی که معمولاً برای اجرای حکم اعدام است. این جداسازیها که با هدف افزایش فشار بر زندانیان سیاسی انجام شد، منجر به مجروح شدن برخی از آنها گردید، اما جزئیات بیشتری درباره محل دقیق یا شرایط نگهداری آنها ارائه نشده است.<ref name=":17" /><ref name=":15" />
| |
| | |
| وضعیت کنونی اکبر دانشورکار پس از این انتقال همچنان نامعلوم است. خانواده او از زمان جداسازی در ۱۷ مرداد، هیچ اطلاعی از وضعیت او دریافت نکردهاند و وکلایش نیز از دسترسی به او محروم ماندهاند. گزارشها حاکی از آن است که انتقال به قزلحصار با هدف انزوای بیشتر و آمادهسازی برای اجرای احتمالی احکام اعدام صورت گرفته، که نگرانیها را درباره سلامت جسمی و روانی او تشدید کرده است. فعالان حقوق بشر این اقدام را نقض حقوق زندانیان و تلاشی برای سرکوب بیشتر میدانند و خواستار نظارت بینالمللی بر وضعیت او شدهاند.<ref name=":15" /><ref name=":6" />
| |
| | |
| === اطلاعیه شورای ملی مقاومت ===
| |
| [[شورای ملی مقاومت ایران]] با صدور اطلاعیهای از کمیسرعالی و شورای حقوقبشر و [[گزارشگر ویژه حقوق بشر|گزارشگر ویژه]] و سازمانهای بینالمللی مدافع حقوقبشر خواستار اقدام فوری برای نجات جان اکبر دانشورکار و ۴ زندانی سیاسی دیگر شد. در این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین
| |
| | |
| گفته میشود آنها به زندان قزلحصار محل اجرای احکام اعدام برده شدهاند
| |
| | |
| فراخوان بینالمللی به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این زندانیان و نجات جان آنها
| |
| | |
| دژخیمان [[سید علی خامنه ای|خامنهای]] بامداد جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ زندانیان سیاسی را که اوایل تیرماه از اوین به فشافویه منتقل کرده بودند به زندان اوین برگرداندند. اما ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام وحید بنی عامریان، [[پویا قبادی]]، شاهرخ دانشور کار، محمد تقوی و [[بابک علیپور]] را با ضربوشتم از سایر زندانیان جدا کرده و به مکان نامعلوم منتقل کردند. گفته میشود آنان به زندان قزلحصار برده شدهاند، زندانی که محل اجرای احکام اعدام است.
| |
| | |
| این زندانیان در آذر ۱۴۰۳ به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، توسط شعبه ۲۶ بیدادگاه ضدانقلاب تهران به ریاست دژخیم «[[ایمان افشاری]]» به اعدام محکوم شده بودند.
| |
| | |
| بابک علیپور ۳۴ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.
| |
| | |
| پویا قبادی ۳۳ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً دو بار دستگیرشده است.
| |
| | |
| شاهرخ دانشور کار ۵۸ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.
| |
| | |
| محمد تقوی ۵۹ ساله از زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ و ۷۰ است. او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان بود. .
| |
| | |
| وحید بنی عامریان، ۳۳ ساله، فوقلیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری مجموعاً چهار سال زندانی بوده است.
| |
| | |
| مقاومت ایران، کمیسرعالی و شورای حقوقبشر و گزارشگر ویژه و سازمانهای بینالمللی مدافع حقوقبشر را به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این ۵ زندانی و نجات جان آنان که در معرض اعدام قرار دارند، فرامیخواند. اطلاع از وضعیت همه زندانیان انتقالی و آنچه در جریان انتقال بر سر آنها آمده ضروری است.
| |
| | |
| دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران
| |
| | |
| ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ (۸ اوت ۲۰۲۵).»<ref name=":16" /></blockquote>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
شیخ احمد تربتی شیخ احمد تربتی، روزنامهنگار و فعال مشروطه |
| شناسنامه |
|---|
| زادروز | ۱۲۵۹ خورشیدی |
|---|
| زادگاه | تربت حیدریه، |
|---|
| تاریخ مرگ | ۱۲۸۸ خورشیدی |
|---|
| محل مرگ | تبریز، |
|---|
| تحصیلات | فقه و اصول، حوزههای علمیه مشهد و نجف |
|---|
| اطلاعات سیاسی |
|---|
| حزب سیاسی | مشروطهخواه، وابسته به انجمن ایالتی تبریز |
|---|
| سمت | بنیانگذار و سردبیر روزنامه روحالقدس |
|---|
| فعالیتها | روزنامهنگاری مبارز، حمایت از مشروطیت، سرودن دیوان شعر با تخلص «احمد» |
|---|
|
شیخ احمد تربتی، (متولد سال ۱۲۵۹، تربت حیدریه – درگذشته ۱۲۸۸ ه. ش، تبریز) روزنامهنگار، شاعر، و فعال سیاسی دوره جنبش مشروطه ایران، بنیانگذار روزنامه «روحالقدس» و اولین شهید روزنامهنگار کشور بود. او در تربت حیدریه متولد شد و تحصیلاتش را در حوزههای علمیه مشهد و نجف گذراند، اما با اندیشههای تجددخواهانه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه روحالقدس را تأسیس کرد که با لحن تند و انتقادی، استبداد محمدعلی شاه و نفوذ خارجی را افشا میکرد. در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، او به دلیل فعالیتهایش مورد سرکوب قرار گرفت و در سال ۱۲۸۸، در تبریز به قتل رسید. شیخ احمد تربتی با اشعار و مقالاتش، به بیداری افکار عمومی و حمایت از مشروطه کمک کرد، اما به دلیل مخالفت با دربار، قربانی خشونت شد. او از خاندانی مذهبی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیتهای فرهنگی فعال بود. شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» شعرهایی در سبک کلاسیک سرود و در دیوانش از عدالت و آزادی سخن گفت. نقش روزنامه روحالقدس در افشای جنایات استبداد، او را به نمادی از روزنامهنگاری مبارز تبدیل کرد. نقدهای مثبت او را بهعنوان مبارز مشروطه و شهید رسانه ستایش میکنند، اما برخی منابع به تندروی در انتقاداتش اشاره دارند. میراث شیخ احمد تربتی در تاریخ ایران بهعنوان بنیانگذار روزنامهنگاری تندرو و شهید مشروطه ماندگار است.[۱][۲][۳][۴][۵]
زندگی اولیه و تحصیلات
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۵۹ ش (۱۲۹۶ ق) در تربت حیدریه، از توابع خراسان، در خانوادهای مذهبی متولد شد. پدرش، شیخ محمد تربتی، از علمای محلی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیتهای فرهنگی و مذهبی فعال بود. او از کودکی به علوم دینی علاقهمند بود و در محیطی سنتی پرورش یافت، اما با مهاجرت به مشهد، با اندیشههای نوین آشنا شد.[۲][۴]
تحصیلات و فعالیتهای مذهبی
شیخ احمد تربتی تحصیلات دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد و سپس به نجف رفت و نزد علمای برجسته، مانند آخوند خراسانی، فقه و اصول آموخت. او در نجف با جریانهای تجددخواه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. در تبریز، به تدریس و فعالیتهای فرهنگی پرداخت و با روشنفکران مشروطهخواه، مانند سید حسن تقیزاده، ارتباط برقرار کرد.[۱][۳]
فعالیتهای روزنامهنگاری
تأسیس روزنامه روحالقدس
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه «روحالقدس» را در تبریز تأسیس کرد. این روزنامه با لحن تند و انتقادی، به افشای سیاستهای استبدادی دربار قاجار، بهویژه محمدعلی شاه، و نفوذ خارجی (روسیه و انگلیس) میپرداخت. روحالقدس با چاپ مقالات و کاریکاتورهای سیاسی، به یکی از تأثیرگذارترین نشریات دوره مشروطه تبدیل شد و به بیداری افکار عمومی کمک کرد. تربتی خود سردبیری و نگارش بخش عمده مقالات را بر عهده داشت.[۲][۴]
ویژگیها و تأثیرات روحالقدس
روزنامه روحالقدس به دلیل سبک تند و صریحش در انتقاد از استبداد و فساد درباری، در میان مشروطهخواهان محبوبیت یافت. این روزنامه، با انتشار اخبار سرکوب مشروطهخواهان و حمایت از مجلس، نقش مهمی در تقویت جنبش مشروطیت ایفا کرد. با این حال، برخی منابع به تندروی تربتی در مقالاتش اشاره دارند که گاه به جنجال منجر شد، اما این سبک او را به چهرهای برجسته در روزنامهنگاری مبارز تبدیل کرد.[۱][۳][۵]
محتوای سیاسی و فرهنگی روحالقدس
روزنامه روحالقدس، به دلیل محتوای سیاسی و فرهنگی تندش شهرت داشت. این روزنامه با انتشار مقالات انتقادی علیه استبداد محمدعلی شاه، فساد درباری، و نفوذ خارجی (بهویژه روسیه)، به افشای جنایات دربار و حمایت از آرمانهای مشروطه پرداخت. روحالقدس همچنین کاریکاتورهایی منتشر میکرد که مقامات قاجار را به سخره میگرفت. بخش فرهنگی روزنامه شامل اشعار شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» بود که مضامین عدالت و آزادی را ترویج میکرد. این محتوا، بهویژه در تبریز، به بسیج افکار عمومی علیه استبداد کمک کرد، اما تندروی در برخی مقالات، خشم دربار را برانگیخت.[۱][۲][۳]
نقش در انقلاب مشروطیت
شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس
در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، شیخ احمد تربتی از فعالان برجسته مشروطهخواه در تبریز بود. او با انتشار مقالات تند در روزنامه روحالقدس، سرکوب مشروطهخواهان توسط محمدعلی شاه را افشا کرد و به سازماندهی مقاومت در تبریز کمک نمود. تربتی با همکاری انجمن ایالتی تبریز و چهرههایی مانند ستارخان، به ترویج آرمانهای مشروطه پرداخت.[۱][۴]
همکاری با مشروطهخواهان
شیخ احمد تربتی با روشنفکران مشروطهخواه، از جمله سید حسن تقیزاده و اعضای انجمن سعادت، ارتباط نزدیکی داشت. او از طریق سخنرانیها و مقالاتش، مردم تبریز را به حمایت از مشروطه و مقاومت در برابر استبداد تشویق کرد. این فعالیتها او را به هدفی برای دربار و نیروهای استبدادی تبدیل کرد، اما روحیه مبارزاتیاش را تقویت نمود.[۲][۵]
فعالیتهای ادبی و شعر
شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» دیوان شعری در سبک کلاسیک فارسی سرود. اشعار او که اغلب در قالب غزل و قصیده بودند، مضامین عاشقانه، اجتماعی، و سیاسی داشتند. تربتی در شعرهایش به عدالت، آزادی، و مبارزه با استبداد تأکید میکرد و از مشروطهخواهان ستایش میکرد. این اشعار گاه در روزنامه روحالقدس منتشر میشد و به محبوبیت او در محافل ادبی تبریز افزود.[۲][۴]
تأثیر ادبی
فعالیتهای ادبی شیخ احمد تربتی، بهویژه اشعار سیاسیاش، در دوره مشروطیت تأثیرگذار بود. اشعار او در گردهماییهای مشروطهخواهان خوانده میشد و به تقویت روحیه مبارزان کمک میکرد. سادگی سبک شعری او در مقایسه با شاعران برجسته قاجار تفاوت داشت، اما ارزش کار او در پیوند شعر با آرمانهای مشروطه بود. دیوانش پس از مرگش بهعنوان بخشی از میراث فرهنگیاش حفظ شد.[۱][۳]
ترور و پایان زندگی
سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۸ ش (۱۳۲۷ ق) در تبریز، در جریان استبداد صغیر، توسط نیروهای وابسته به دربار محمدعلی شاه به قتل رسید. او به دلیل مقالات تند روزنامه روحالقدس علیه استبداد و افشای سرکوب مشروطهخواهان، هدف نیروهای درباری قرار گرفت. تربتی در محلهای در تبریز دستگیر و پس از شکنجه، اعدام شد. این رویداد او را به اولین شهید روزنامهنگار ایران تبدیل کرد.[۱][۴]
پیامدهای ترور
ترور شیخ احمد تربتی واکنشهای گستردهای در میان مشروطهخواهان برانگیخت. مرگ او به تقویت روحیه مقاومت در تبریز و تسریع فتح تهران (۱۲۸۸ ش) کمک کرد. روزنامه روحالقدس پس از مرگ او به فعالیت ادامه نداد، اما تأثیرش در بیداری افکار عمومی ماندگار شد. برخی منابع به تندرویهای تربتی بهعنوان عاملی برای خشم دربار اشاره دارند، اما شهادتش او را به نمادی از مبارزه علیه استبداد تبدیل کرد.[۲][۵]
میراث
شیخ احمد تربتی با تأسیس روزنامه روحالقدس، نقش مهمی در توسعه روزنامهنگاری مبارز در دوره مشروطیت ایفا کرد. منابع تأکید دارند که روحالقدس با لحن انتقادی و افشاگرانه، الگویی برای نشریات بعدی، مانند صوراسرافیل، شد. تربتی با مقالاتش به بیداری افکار عمومی و حمایت از آرمانهای مشروطه کمک کرد و بهعنوان پیشگام روزنامهنگاری تندرو شناخته میشود.[۲][۳]
جایگاه در تاریخ ایران
شیخ احمد تربتی بهعنوان اولین شهید روزنامهنگار ایران، در تاریخ مشروطه جایگاه ویژهای دارد. شهادت او الهامبخش مبارزان مشروطه، بهویژه در تبریز، بود و به تقویت جنبش مشروطیت کمک کرد. دیوان شعر او با تخلص «احمد»، که مضامین عدالت و آزادی را دربرداشت، نیز بهعنوان بخشی از میراث فرهنگیاش باقی ماند. با وجود انتقادات به تندروی در مقالاتش، تربتی بهعنوان نمادی از شجاعت و مبارزه علیه استبداد در تاریخ ایران ماندگار است.[۱][۴][۵]
منابع