ایران پدیا

کاربر:Khosro/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]]معصومه (شیوا) اسماعیلی، (متولد ۱۳۴۴، تهران) به دلیل فعالیت‌های سیاسی و هواداری از [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، توسط قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران به ۱۰ سال حبس محکوم شده است. او در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ در تهران بازداشت شد و پس از یک ماه نگهداری در بند ۲۰۹ [[زندان اوین]]، به بند زنان این زندان منتقل شد. اتهامات وی شامل «اجتماع و تبانی» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» بود که در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی [[ایمان افشاری]] بررسی شد. شیوا اسماعیلی، مادر مهدی وفایی، زندانی سیاسی دیگر، در کنار دو زندانی سیاسی زن دیگر، زینب همرنگ و سودابه فخارزاده، محاکمه شد. او در بند زنان زندان اوین، تحت شرایط سخت، از جمله محرومیت از تماس تلفنی و ملاقات به دلیل اعتراض به وضعیت زندان، نگهداری می‌شود. گزارش‌ها حاکی از وخامت وضعیت جسمانی او به دلیل بیماری‌های متعدد و عدم دسترسی به امکانات درمانی مناسب است. اعتراضات او و دیگر زندانیان به نقض حقوق اولیه‌شان، مانند تفکیک جرایم و شرایط غیرانسانی زندان، منجر به محدودیت‌های بیشتر شده است.<ref name=":0">[https://iranhrs.org/%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%b9%d8%b5%d9%88%d9%85%d9%87-%d8%b4%db%8c%d9%88%d8%a7-%d8%a7%d8%b3%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c%d9%84%db%8c-%da%a9%db%8c%d8%b3/ زندانی سیاسی معصومه (شیوا) اسماعیلی کیست؟ - کانون حقوق بشر ایران] 1</ref><ref>[https://iranhrs.org/%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%A8%D9%87-%DB%B5-%D8%AA%D8%A7-%DB%B1%DB%B0-%D8%B3%D8%A7/ محکومیت سه زندانی سیاسی زن به ۵ تا ۱۰ سال زندان - کانون حقوق بشر ایران] 2</ref><ref>[https://humanrightsinir.org/politicalprisoners-756/ گزارشی از وضعیت شیوا اسماعیلی، زندانی سیاسی - حقوق بشر در ایران]</ref><ref>[https://www.hra-news.org/2024/hranews/a-51993/ گزارشی از آخرین وضعیت شیوا اسماعیلی، زندانی ۶۰ ساله در اوین - هرانا]</ref><ref>[https://wncri.org/fa/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-2/ زنان زندانی سیاسی در اوین به دلیل اعتراض شان، از حقوق اولیه خود محروم می شود - زنان نیروی تغییر]</ref>  
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|1148x1148px]]
{{جعبه اطلاعات سیاست‌مدار
| نام              = قاضی ارداقی
| تصویر            = قاضی ارداقی؛1.jpg
| شرح تصویر        = قاضی ارداقی، عالم مشروطه‌خواه و بنیان‌گذار مدرسه امید
| نام کامل        = ملا محمدحسین ارداقی
| زادروز          = ۱۲۴۵ خورشیدی
| شهر تولد        = ارداق، قزوین
| کشور تولد        =
| تاریخ مرگ        = ۱۲۸۸ خورشیدی
| شهر مرگ          = تهران
| کشور مرگ        =
| تحصیلات          = فقه، اصول، و ادبیات عرب، حوزه‌های علمیه قزوین و تهران
| دین              = اسلام (شیعه)
| حزب سیاسی        = حامی مشروطه‌خواهان، عضو انجمن معارف قزوین
| سمت              = بنیان‌گذار و مدیر مدرسه امید قزوین، قاضی عدلیه قزوین
| فعالیت‌ها        = حمایت از مشروطیت، ترویج آموزش نوین، سرودن اشعار وطن‌پرستانه
|image_size=240پیکسل}}
'''قاضی ارداقی'''، با نام کامل ملا محمدحسین ارداقی، (متولد سال ۱۲۴۵، ارداق، قزوین – درگذشته سال ۱۲۸۸ ش) از فعالان  [[جنبش مشروطه ایران]] و بنیان‌گذار مدرسه امید، اولین مدرسه مدرن قزوین، بود. او در ارداق، از توابع قزوین، متولد شد و تحصیلات حوزوی را در قزوین و تهران گذراند. قاضی ارداقی در جریان مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش)، با حمایت از مشروطه‌خواهان و فعالیت در انجمن معارف قزوین، به ترویج آموزش نوین و آرمان‌های مشروطه کمک کرد. او با تأسیس مدرسه امید در سال ۱۲۸۴، نظام آموزشی مدرن را در قزوین پایه‌گذاری کرد و به تربیت نسلی از مشروطه‌خواهان پرداخت. در دوره [[استبداد صغیر]] (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، به دلیل فعالیت‌هایش علیه [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]]، دستگیر و در باغشاه تهران اعدام شد. شهادت او در سال ۱۲۸۸، به‌عنوان یکی از اولین شهدای مشروطه، به تقویت مقاومت مشروطه‌خواهان کمک کرد. قاضی ارداقی همچنین اشعاری با مضامین وطن‌پرستانه و ضداستبدادی سرود که در میان مشروطه‌خواهان شهرت یافت. نقدهای مثبت او را به‌عنوان عالمی نوگرا و مبارز تجلیل می‌کنند.<ref name=":0">[https://shouhada-ardaq.blogfa.com/post/64 شهید قاضی ارداقی - شهدای ارداق]</ref><ref name=":1">[https://40cheragh.org/%D8%AF%D9%88-%DA%A9%D9%88%D8%AF%D8%AA%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85/ دو کودتا و چند نام - ۴۰چراغ]</ref><ref name=":2">[https://farvardinemruz.ir/1392/05/16/%D9%82%D8%A7%D8%B6%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%9B-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86-%D9%82/ قاضی ارداقی؛ مدیر نخستین مدرسه ی مدرن قزوین - فروردین امروز]</ref><ref name=":3">[https://velaiatnews.com/%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%AF-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86/ «امید» نخستین مدرسه نوین قزوین - ولایت نیوز]</ref><ref name=":4">کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف احمد کسروی</ref><ref name=":5">کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان»، تألیف ناظم‌الاسلام کرمانی</ref>


= زندگی‌نامه و پیشینه شیوا اسماعیلی =
== زندگی اولیه و تحصیلات ==
معصومه (شیوا) اسماعیلی، زنی ۶۰ ساله و هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران، به‌عنوان یک زندانی سیاسی در ایران شناخته می‌شود. او مادر مهدی وفایی، زندانی سیاسی دیگر، است که خود نیز به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش تحت فشار و محکومیت قرار گرفته است. شیوا اسماعیلی پیش از بازداشت، در تهران زندگی می‌کرد و به دلیل حمایت از سازمان مجاهدین خلق، که از سوی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک گروه مخالف نظام شناخته می‌شود، مورد توجه نهادهای امنیتی قرار داشت. اطلاعات محدودی درباره زندگی شخصی و فعالیت‌های پیشین او در دسترس است، اما منابع تأیید می‌کنند که او به دلیل اعتقادات و فعالیت‌های سیاسی‌اش، از جمله ارتباط با سازمان مجاهدین خلق، هدف بازداشت و محاکمه قرار گرفت. این فعالیت‌ها شامل حمایت از اهداف سازمان و احتمالاً مشارکت در فعالیت‌های تبلیغی مرتبط با آن بوده است.<ref name=":0" />  
قاضی ارداقی، با نام کامل ملا محمدحسین ارداقی، در سال ۱۲۴۵ ه‍.ش (۱۲۶۱ ق) در روستای ارداق، از توابع قزوین، در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش، ملا عبدالله، از علمای محلی بود و ارداقی از کودکی در محیطی سنتی با علوم دینی آشنا شد. خاندان او به دلیل فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی در منطقه شناخته شده بودند.<ref name=":0" /><ref name=":2" />


=== پیشینه خانوادگی ===
=== تحصیلات حوزوی ===
شیوا اسماعیلی به‌عنوان مادر مهدی وفایی، که خود نیز به دلیل فعالیت‌های سیاسی زندانی شده، شناخته می‌شود. این ارتباط خانوادگی نشان‌دهنده فشار مضاعف نهادهای امنیتی بر خانواده‌هایی است که با گروه‌های مخالف نظام مرتبط هستند. منابع اشاره‌ای به جزئیات بیشتر درباره زندگی خانوادگی یا حرفه‌ای شیوا اسماعیلی ندارند، اما تأکید دارند که او به دلیل هواداری از سازمان مجاهدین خلق تحت پیگرد قرار گرفت.<ref name=":0" />  
قاضی ارداقی تحصیلات اولیه را در مکتب‌خانه‌های ارداق و قزوین آغاز کرد و سپس به حوزه علمیه قزوین رفت. او فقه، اصول، و ادبیات عرب را نزد علمای قزوین آموخت و برای تکمیل تحصیلات به تهران سفر کرد. در تهران، با اندیشه‌های تجددخواهانه آشنا شد و این تجربه او را به سمت فعالیت‌های آموزشی و سیاسی در جنبش مشروطه سوق داد.<ref name=":3" /><ref name=":5" />


= بازداشت و اتهامات =
== فعالیت‌های آموزشی ==
معصومه (شیوا) اسماعیلی در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شد. او پس از بازداشت به بند ۲۰۹ زندان اوین، که تحت نظارت [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] است، منتقل شد. این بند به طور خاص برای نگهداری زندانیان سیاسی و امنیتی استفاده می‌شود. شیوا اسماعیلی به مدت یک ماه در این بند تحت بازجویی قرار داشت و سپس به بند زنان زندان اوین منتقل شد. بازداشت او به دلیل فعالیت‌های مرتبط با سازمان مجاهدین خلق صورت گرفت، که از سوی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک گروه غیرقانونی شناخته می‌شود.<ref name=":0" />


=== اتهامات مطرح‌شده ===
=== تأسیس مدرسه امید ===
اتهامات واردشده به شیوا اسماعیلی شامل «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» بود. این اتهامات بر اساس فعالیت‌های او به‌عنوان هوادار سازمان مجاهدین خلق مطرح شدند. منابع اشاره می‌کنند که این اتهامات در پرونده او و دو زندانی سیاسی زن دیگر، زینب همرنگ و سودابه فخارزاده، مشترک بوده و به دلیل ارتباط آن‌ها با این سازمان شکل گرفته است. جزئیات بیشتری درباره مصادیق این اتهامات در منابع ارائه نشده، اما تأکید شده که فعالیت‌های سیاسی شیوا اسماعیلی دلیل اصلی بازداشت و اتهامات او بوده است (کانون حقوق بشر ایران)۱ (کانون حقوق بشر ایران)۲.
قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۴، مدرسه امید را در قزوین تأسیس کرد، که به‌عنوان اولین مدرسه مدرن این شهر شناخته شد. این مدرسه با هدف ترویج آموزش نوین و تربیت نسلی آگاه برای حمایت از مشروطه ایجاد شد. ارداقی، به‌عنوان مدیر، برنامه‌های درسی مدرن شامل علوم، ریاضیات، و ادبیات را معرفی کرد و از معلمان تحصیل‌کرده در تهران بهره گرفت.<ref name=":2" /><ref name=":3" />


= پروسه دادگاه ومحاکمه =
=== تأثیر مدرسه امید ===
معصومه (شیوا) اسماعیلی به همراه دو زندانی سیاسی زن دیگر، زینب همرنگ و سودابه فخارزاده، در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری محاکمه شد. اتهامات مطرح‌شده علیه او شامل «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» بود که به ارتباطش با سازمان مجاهدین خلق مربوط می‌شد. منابع اشاره‌ای به جزئیات جلسات دادگاه یا نحوه دفاع شیوا اسماعیلی ندارند، اما تأکید می‌کنند که محاکمه او در چارچوب اتهامات سیاسی و امنیتی انجام شد (کانون حقوق بشر ایران)۲.
مدرسه امید به مرکزی برای فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی مشروطه‌خواهان در قزوین تبدیل شد. دانش‌آموزان این مدرسه، که تحت تأثیر قاضی ارداقی با آرمان‌های مشروطه آشنا شدند، نقش مهمی در بسیج افکار عمومی علیه [[استبداد]] ایفا کردند. با این حال، تاریخ‌نگاران به محدودیت‌های مالی و فشارهای دربار قاجار بر این مدرسه اشاره دارند که فعالیت‌های آن را چالش‌برانگیز کرد.<ref name=":0" /><ref name=":5" />


=== صدور حکم محکومیت ===
== نقش در انقلاب مشروطیت ==
در نتیجه محاکمه، شیوا اسماعیلی به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شد. این حکم توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران صادر شد. منابع هیچ اطلاعاتی درباره امکان تجدیدنظر یا اعتراض به این حکم ارائه نکرده‌اند، اما محکومیت او به‌عنوان بخشی از فشار بر هواداران سازمان مجاهدین خلق تأیید شده است (کانون حقوق بشر ایران)۲.


=== زندانیان مرتبط ===
=== فعالیت در انجمن معارف قزوین ===
شیوا اسماعیلی به همراه زینب همرنگ و سودابه فخارزاده به اتهامات مشابهی محاکمه شدند. زینب همرنگ مانند شیوا اسماعیلی به ۵ سال حبس و سودابه فخارزاده به ۱۰ سال حبس تعزیری محکوم شد. این سه نفر به دلیل ارتباط با سازمان مجاهدین خلق و فعالیت‌های سیاسی مرتبط با آن مورد اتهام قرار گرفتند. منابع جزئیات بیشتری درباره پرونده این دو زندانی ارائه نکرده‌اند، اما محاکمه مشترک آن‌ها نشان‌دهنده رویکرد مشابه قوه قضاییه در برخورد با هواداران این سازمان است (کانون حقوق بشر ایران)۲.
قاضی ارداقی در جریان انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) به‌عنوان یکی از اعضای فعال انجمن معارف قزوین شناخته شد. او با همکاری مشروطه‌خواهان محلی، مانند میرزا حسن شیخ‌الاسلام، به ترویج آرمان‌های مشروطه و دفاع از مجلس شورای ملی پرداخت. ارداقی از طریق سخنرانی‌ها و فعالیت‌های آموزشی، مردم قزوین را به حمایت از مشروطه تشویق کرد.<ref name=":2" /><ref name=":5" />


=== نقش در عدلیه مشروطه ===
قاضی ارداقی به‌عنوان قاضی در عدلیه قزوین، در اصلاح نظام قضایی محلی نقش داشت. او با تکیه بر اصول فقهی و مشروطه، به اجرای عدالت در دعاوی محلی کمک کرد و از نفوذ خود برای حمایت از مشروطه‌خواهان استفاده نمود.<ref name=":0" /><ref name=":1" />


= وضعیت کنونی در زندان اوین =
== شهادت در استبداد صغیر ==
معصومه (شیوا) اسماعیلی در حال حاضر در بند زنان زندان اوین نگهداری می‌شود. این بند محل حبس زندانیان سیاسی زن است که تحت شرایط سخت و محدودیت‌های شدید قرار دارند. شیوا اسماعیلی و دیگر زندانیان سیاسی به دلیل اعتراض به شرایط غیرانسانی زندان، از جمله عدم تفکیک جرایم و نقض حقوق اولیه زندانیان، با محرومیت‌هایی مانند ممنوعیت تماس تلفنی و ملاقات مواجه شده‌اند. این محرومیت‌ها به‌عنوان اقدامی تنبیهی در پاسخ به اعتراضات آن‌ها اعمال شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که شرایط بند زنان اوین، از جمله نبود امکانات کافی و فشارهای روانی و جسمی، تأثیر منفی بر وضعیت زندانیان دارد (زنان نیروی تغییر).
[[پرونده:قاضی ارداقی؛2.jpg|جایگزین=قاضی ارداقی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس|بندانگشتی|قاضی ارداقی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس]]


=== وضعیت جسمانی ===
=== دستگیری و اعدام ===
شیوا اسماعیلی، که در زمان بازداشت ۶۰ سال سن داشت، از بیماری‌های متعددی رنج می‌برد و وضعیت جسمانی وخیمی دارد. او از دسترسی به امکانات درمانی مناسب محروم است، که این امر سلامت او را به‌طور جدی به خطر انداخته است. منابع تأکید می‌کنند که نبود مراقبت‌های پزشکی کافی در زندان اوین، به‌ویژه برای زندانیان سیاسی با شرایط جسمانی حساس، یکی از مشکلات اصلی است. عدم رسیدگی به بیماری‌های شیوا اسماعیلی، در کنار شرایط سخت زندان، وضعیت جسمانی او را تشدید کرده و او را در معرض خطر بیشتری قرار داده است (حقوق بشر در ایران) (هرانا).
در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش) به دلیل فعالیت‌های مشروطه‌خواهانه‌اش هدف نیروهای محمدعلی شاه قرار گرفت. او در سال ۱۲۸۸، در قزوین دستگیر شد و به تهران منتقل گردید. در باغشاه تهران، پس از محاکمه‌ای نمایشی، به همراه دیگر مشروطه‌خواهان اعدام شد. ارداقی در لحظه اعدام شعری وطن‌پرستانه خواند که در میان مشروطه‌خواهان شهرت یافت.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":4" />


= نقض حقوق اولیه و مواضع ارگان‌های حقوق بشری =
=== پیامدهای شهادت ===
ارگان‌های حقوق بشری، از جمله کانون حقوق بشر ایران، گزارش داده‌اند که معصومه (شیوا) اسماعیلی به دلیل حمایت از کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» از حق تماس تلفنی با فرزندانش محروم شده است. این محرومیت، که به دستور رئیس زندان اوین، هدایت‌الله فرزادی، اعمال شده، به‌عنوان مجازاتی برای فعالیت‌های اعتراضی او در زندان تلقی می‌شود. این اقدام نقض ماده ۱۰ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، که بر رفتار انسانی با زندانیان تأکید دارد، و قاعده ۵۸ قوانین نلسون ماندلا، که حق ارتباط با خانواده را تضمین می‌کند، محسوب می‌شود (کانون حقوق بشر ایران)۱.
شهادت قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۸، واکنش‌های گسترده‌ای در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت. اعدام او، به‌عنوان یکی از اولین شهدای مشروطه، به تقویت روحیه مقاومت در قزوین و تهران کمک کرد و به فتح تهران (۱۲۸۸ ش) انگیزه بخشید. با این حال، اطلاعاتی دربارهٔ جزئیات محاکمه‌اش و نقش او در این دوره در دست نیست.<ref name=":2" /><ref name=":5" />


=== فشارهای مضاعف بر زندانیان سیاسی ===
== فعالیت‌های ادبی ==
کانون حقوق بشر ایران و صدای بازداشت‌شدگان تأکید کرده‌اند که محرومیت شیوا اسماعیلی از تماس و ملاقات با خانواده، بخشی از فشارهای مضاعف بر زندانیان سیاسی زن در بند زنان زندان اوین است. این محدودیت‌ها به دلیل اعتراضات او و دیگر زندانیان به شرایط غیرانسانی زندان و عدم تفکیک جرایم اعمال شده است. این وضعیت نمونه‌ای از نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران است که ارگان‌های حقوق بشری بارها آن را گزارش کرده‌اند (کانون حقوق بشر ایران)۱.


=== نقض حق دسترسی به امکانات درمانی ===
=== اشعار وطن‌پرستانه ===
سازمان حقوق بشر در ایران گزارش داده که شیوا اسماعیلی، به دلیل نبود امکانات درمانی مناسب در زندان اوین، از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی محروم است. این محرومیت، با توجه به وضعیت جسمانی وخیم او و بیماری‌های متعددش، سلامت او را به‌طور جدی به خطر انداخته است. نبود مراقبت‌های پزشکی مناسب برای زندانیان سیاسی نقض ماده ۱۲ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود، که بر حق برخورداری از بالاترین استانداردهای سلامت جسمی و روانی تأکید دارد (حقوق بشر در ایران).
قاضی ارداقی اشعاری با مضامین وطن‌پرستانه و ضداستبدادی سرود که در دوره مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) شهرت یافت. او با تخلص «قاضی» شعر می‌گفت و اشعارش در گردهمایی‌های مشروطه‌خواهان قزوین خوانده می‌شد. معروف‌ترین شعر او، که در لحظه اعدام در باغشاه تهران (۱۲۸۸ ش) سرود، این بیت است: <blockquote>وطن به خون ما رنگین شود که ظلم و استبداد برچیده شود</blockquote>این بیت، که به‌عنوان نمادی از شجاعت و مقاومت او ثبت شده، در میان مشروطه‌خواهان بازتاب گسترده‌ای یافت و به‌عنوان شعاری علیه استبداد محمدعلی شاه شناخته شد. اشعار ارداقی عمدتاً مضامینی مانند عدالت، آزادی، و مبارزه با ظلم را دربرداشتند و در قالب‌های سنتی، مانند غزل، سروده می‌شدند.<ref name=":0" /><ref name=":3" />


== منابع: ==
=== تأثیر ادبی ===
اشعار قاضی ارداقی، هرچند به‌صورت دیوان مدون منتشر نشد، در محافل مشروطه‌خواهان قزوین و تهران تأثیرگذار بود. این اشعار به تقویت روحیه مبارزان و ترویج آرمان‌های مشروطه کمک کرد، به‌ویژه در دوره استبداد صغیر. بیت معروف او در لحظه اعدام، که در منابع ثبت شده، به‌عنوان نمادی از فداکاری مشروطه‌خواهان در تاریخ ماندگار شد. با این حال، به دلیل فقدان مجموعه کامل شعری، تحلیل جامعی از سبک ادبی او دشوار است. برخی منابع به سادگی اشعارش در مقایسه با شاعران برجسته قاجار، مانند [[عارف قزوینی]]، اشاره دارند، اما ارزش کار او در پیوند شعر با اهداف مشروطه و الهام‌بخشی به مبارزان بود.<ref name=":1" /><ref name=":5" />
 
== میراث ==
 
=== تأثیر بر آموزش و مشروطه ===
قاضی ارداقی با تأسیس مدرسه امید (۱۲۸۴ ش) و فعالیت در انجمن معارف قزوین، نقش مهمی در ترویج آموزش نوین و آرمان‌های مشروطه ایفا کرد. مدرسه امید به تربیت نسلی از مشروطه‌خواهان کمک کرد و به‌عنوان الگویی برای دیگر مدارس مدرن در ایران شناخته شد. فعالیت‌های او در عدلیه قزوین نیز به تقویت نظام قضایی مشروطه کمک کرد.<ref name=":2" /><ref name=":3" />
 
=== جایگاه در تاریخ مشروطه ===
شهادت قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۸، او را به یکی از شهدای برجسته مشروطه تبدیل کرد. مرگ او الهام‌بخش مبارزان قزوین و تهران بود و به فتح تهران (۱۲۸۸ ش) انگیزه بخشید. با این حال، اطلاعات محدود دربارهٔ فعالیت‌های سیاسی و قضایی او، تحلیل جامع نقشش را دشوار کرده‌است. میراث ارداقی در قزوین به‌عنوان عالمی نوگرا و مبارز مشروطه ماندگار است.<ref name=":0" /><ref name=":4" />
 
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۲۵

برای صفحه تمرین.jpg
قاضی ارداقی
قاضی ارداقی؛1.jpg
قاضی ارداقی، عالم مشروطه‌خواه و بنیان‌گذار مدرسه امید
شناسنامه
نام کاململا محمدحسین ارداقی
زادروز۱۲۴۵ خورشیدی
زادگاهارداق، قزوین،
تاریخ مرگ۱۲۸۸ خورشیدی
محل مرگتهران،
تحصیلاتفقه، اصول، و ادبیات عرب، حوزه‌های علمیه قزوین و تهران
دیناسلام (شیعه)
اطلاعات سیاسی
حزب سیاسیحامی مشروطه‌خواهان، عضو انجمن معارف قزوین
سمتبنیان‌گذار و مدیر مدرسه امید قزوین، قاضی عدلیه قزوین
فعالیت‌هاحمایت از مشروطیت، ترویج آموزش نوین، سرودن اشعار وطن‌پرستانه

قاضی ارداقی، با نام کامل ملا محمدحسین ارداقی، (متولد سال ۱۲۴۵، ارداق، قزوین – درگذشته سال ۱۲۸۸ ش) از فعالان جنبش مشروطه ایران و بنیان‌گذار مدرسه امید، اولین مدرسه مدرن قزوین، بود. او در ارداق، از توابع قزوین، متولد شد و تحصیلات حوزوی را در قزوین و تهران گذراند. قاضی ارداقی در جریان مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش)، با حمایت از مشروطه‌خواهان و فعالیت در انجمن معارف قزوین، به ترویج آموزش نوین و آرمان‌های مشروطه کمک کرد. او با تأسیس مدرسه امید در سال ۱۲۸۴، نظام آموزشی مدرن را در قزوین پایه‌گذاری کرد و به تربیت نسلی از مشروطه‌خواهان پرداخت. در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، به دلیل فعالیت‌هایش علیه محمدعلی شاه، دستگیر و در باغشاه تهران اعدام شد. شهادت او در سال ۱۲۸۸، به‌عنوان یکی از اولین شهدای مشروطه، به تقویت مقاومت مشروطه‌خواهان کمک کرد. قاضی ارداقی همچنین اشعاری با مضامین وطن‌پرستانه و ضداستبدادی سرود که در میان مشروطه‌خواهان شهرت یافت. نقدهای مثبت او را به‌عنوان عالمی نوگرا و مبارز تجلیل می‌کنند.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

زندگی اولیه و تحصیلات

قاضی ارداقی، با نام کامل ملا محمدحسین ارداقی، در سال ۱۲۴۵ ه‍.ش (۱۲۶۱ ق) در روستای ارداق، از توابع قزوین، در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش، ملا عبدالله، از علمای محلی بود و ارداقی از کودکی در محیطی سنتی با علوم دینی آشنا شد. خاندان او به دلیل فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی در منطقه شناخته شده بودند.[۱][۳]

تحصیلات حوزوی

قاضی ارداقی تحصیلات اولیه را در مکتب‌خانه‌های ارداق و قزوین آغاز کرد و سپس به حوزه علمیه قزوین رفت. او فقه، اصول، و ادبیات عرب را نزد علمای قزوین آموخت و برای تکمیل تحصیلات به تهران سفر کرد. در تهران، با اندیشه‌های تجددخواهانه آشنا شد و این تجربه او را به سمت فعالیت‌های آموزشی و سیاسی در جنبش مشروطه سوق داد.[۴][۶]

فعالیت‌های آموزشی

تأسیس مدرسه امید

قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۴، مدرسه امید را در قزوین تأسیس کرد، که به‌عنوان اولین مدرسه مدرن این شهر شناخته شد. این مدرسه با هدف ترویج آموزش نوین و تربیت نسلی آگاه برای حمایت از مشروطه ایجاد شد. ارداقی، به‌عنوان مدیر، برنامه‌های درسی مدرن شامل علوم، ریاضیات، و ادبیات را معرفی کرد و از معلمان تحصیل‌کرده در تهران بهره گرفت.[۳][۴]

تأثیر مدرسه امید

مدرسه امید به مرکزی برای فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی مشروطه‌خواهان در قزوین تبدیل شد. دانش‌آموزان این مدرسه، که تحت تأثیر قاضی ارداقی با آرمان‌های مشروطه آشنا شدند، نقش مهمی در بسیج افکار عمومی علیه استبداد ایفا کردند. با این حال، تاریخ‌نگاران به محدودیت‌های مالی و فشارهای دربار قاجار بر این مدرسه اشاره دارند که فعالیت‌های آن را چالش‌برانگیز کرد.[۱][۶]

نقش در انقلاب مشروطیت

فعالیت در انجمن معارف قزوین

قاضی ارداقی در جریان انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) به‌عنوان یکی از اعضای فعال انجمن معارف قزوین شناخته شد. او با همکاری مشروطه‌خواهان محلی، مانند میرزا حسن شیخ‌الاسلام، به ترویج آرمان‌های مشروطه و دفاع از مجلس شورای ملی پرداخت. ارداقی از طریق سخنرانی‌ها و فعالیت‌های آموزشی، مردم قزوین را به حمایت از مشروطه تشویق کرد.[۳][۶]

نقش در عدلیه مشروطه

قاضی ارداقی به‌عنوان قاضی در عدلیه قزوین، در اصلاح نظام قضایی محلی نقش داشت. او با تکیه بر اصول فقهی و مشروطه، به اجرای عدالت در دعاوی محلی کمک کرد و از نفوذ خود برای حمایت از مشروطه‌خواهان استفاده نمود.[۱][۲]

شهادت در استبداد صغیر

 
قاضی ارداقی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس

دستگیری و اعدام

در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش) به دلیل فعالیت‌های مشروطه‌خواهانه‌اش هدف نیروهای محمدعلی شاه قرار گرفت. او در سال ۱۲۸۸، در قزوین دستگیر شد و به تهران منتقل گردید. در باغشاه تهران، پس از محاکمه‌ای نمایشی، به همراه دیگر مشروطه‌خواهان اعدام شد. ارداقی در لحظه اعدام شعری وطن‌پرستانه خواند که در میان مشروطه‌خواهان شهرت یافت.[۱][۲][۵]

پیامدهای شهادت

شهادت قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۸، واکنش‌های گسترده‌ای در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت. اعدام او، به‌عنوان یکی از اولین شهدای مشروطه، به تقویت روحیه مقاومت در قزوین و تهران کمک کرد و به فتح تهران (۱۲۸۸ ش) انگیزه بخشید. با این حال، اطلاعاتی دربارهٔ جزئیات محاکمه‌اش و نقش او در این دوره در دست نیست.[۳][۶]

فعالیت‌های ادبی

اشعار وطن‌پرستانه

قاضی ارداقی اشعاری با مضامین وطن‌پرستانه و ضداستبدادی سرود که در دوره مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) شهرت یافت. او با تخلص «قاضی» شعر می‌گفت و اشعارش در گردهمایی‌های مشروطه‌خواهان قزوین خوانده می‌شد. معروف‌ترین شعر او، که در لحظه اعدام در باغشاه تهران (۱۲۸۸ ش) سرود، این بیت است:

وطن به خون ما رنگین شود که ظلم و استبداد برچیده شود

این بیت، که به‌عنوان نمادی از شجاعت و مقاومت او ثبت شده، در میان مشروطه‌خواهان بازتاب گسترده‌ای یافت و به‌عنوان شعاری علیه استبداد محمدعلی شاه شناخته شد. اشعار ارداقی عمدتاً مضامینی مانند عدالت، آزادی، و مبارزه با ظلم را دربرداشتند و در قالب‌های سنتی، مانند غزل، سروده می‌شدند.[۱][۴]

تأثیر ادبی

اشعار قاضی ارداقی، هرچند به‌صورت دیوان مدون منتشر نشد، در محافل مشروطه‌خواهان قزوین و تهران تأثیرگذار بود. این اشعار به تقویت روحیه مبارزان و ترویج آرمان‌های مشروطه کمک کرد، به‌ویژه در دوره استبداد صغیر. بیت معروف او در لحظه اعدام، که در منابع ثبت شده، به‌عنوان نمادی از فداکاری مشروطه‌خواهان در تاریخ ماندگار شد. با این حال، به دلیل فقدان مجموعه کامل شعری، تحلیل جامعی از سبک ادبی او دشوار است. برخی منابع به سادگی اشعارش در مقایسه با شاعران برجسته قاجار، مانند عارف قزوینی، اشاره دارند، اما ارزش کار او در پیوند شعر با اهداف مشروطه و الهام‌بخشی به مبارزان بود.[۲][۶]

میراث

تأثیر بر آموزش و مشروطه

قاضی ارداقی با تأسیس مدرسه امید (۱۲۸۴ ش) و فعالیت در انجمن معارف قزوین، نقش مهمی در ترویج آموزش نوین و آرمان‌های مشروطه ایفا کرد. مدرسه امید به تربیت نسلی از مشروطه‌خواهان کمک کرد و به‌عنوان الگویی برای دیگر مدارس مدرن در ایران شناخته شد. فعالیت‌های او در عدلیه قزوین نیز به تقویت نظام قضایی مشروطه کمک کرد.[۳][۴]

جایگاه در تاریخ مشروطه

شهادت قاضی ارداقی در سال ۱۲۸۸، او را به یکی از شهدای برجسته مشروطه تبدیل کرد. مرگ او الهام‌بخش مبارزان قزوین و تهران بود و به فتح تهران (۱۲۸۸ ش) انگیزه بخشید. با این حال، اطلاعات محدود دربارهٔ فعالیت‌های سیاسی و قضایی او، تحلیل جامع نقشش را دشوار کرده‌است. میراث ارداقی در قزوین به‌عنوان عالمی نوگرا و مبارز مشروطه ماندگار است.[۱][۵]

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ شهید قاضی ارداقی - شهدای ارداق
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ دو کودتا و چند نام - ۴۰چراغ
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ قاضی ارداقی؛ مدیر نخستین مدرسه ی مدرن قزوین - فروردین امروز
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «امید» نخستین مدرسه نوین قزوین - ولایت نیوز
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف احمد کسروی
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان»، تألیف ناظم‌الاسلام کرمانی
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Khosro/صفحه_تمرین&oldid=81885»