۸٬۸۴۴
ویرایش
(اصلاح املا، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|887x887پیکسل]] | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|887x887پیکسل]] | ||
{{جعبه اطلاعات سیاستمدار | {{جعبه اطلاعات سیاستمدار | ||
| نام = محمدعلی تربیت | | نام = میرزا محمدعلی خان تربیت | ||
| تصویر = محمدعلی تربیت؛2.png | | تصویر = محمدعلی تربیت؛2.png | ||
| شرح تصویر = | | شرح تصویر = محمدعلی تربیت، روشنفکر و روزنامهنگار دوره مشروطیت | ||
| نام کامل = | | نام کامل = | ||
| زادروز = ۱۲۵۶ | | زادروز = سال ۱۲۵۶ ش | ||
| شهر تولد = تبریز | | شهر تولد = تبریز | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| تاریخ مرگ = ۱۳۱۸ | | تاریخ مرگ = سال ۱۳۱۸ | ||
| شهر مرگ = تهران | | شهر مرگ = تهران | ||
| کشور مرگ = | | کشور مرگ = | ||
| تحصیلات = علوم سنتی و مدرن (زبان فرانسه) در تبریز | | تحصیلات = علوم سنتی و مدرن (زبان فرانسه) در تبریز | ||
| دین = اسلام (شیعه) | | دین = اسلام (شیعه) | ||
خط ۱۷: | خط ۲۱: | ||
| سمت = نماینده مجلس اول شورای ملی، رئیس معارف تبریز | | سمت = نماینده مجلس اول شورای ملی، رئیس معارف تبریز | ||
| پستهای قبلی = عضو انجمن ایالتی تبریز | | پستهای قبلی = عضو انجمن ایالتی تبریز | ||
| فعالیتها = تأسیس کتابخانه | | فعالیتها = تأسیس کتابخانه تربیت، انتشار نشریه گنجینه فنون، فعالیت سیاسی در برلین | ||
}} | |image_size=240پیکسل}} | ||
'''میرزا محمدعلی خان تربیت'''، (متولد سال ۱۲۵۶، تبریز – درگذشته ۱۳۱۸ ش، تهران)، روشنفکر، روزنامهنگار، و سیاستمدار برجسته دوره [[جنبش مشروطه ایران|مشروطیت ایران]]، نقش مهمی در تحولات فرهنگی و سیاسی کشور ایفا کرد. او در تبریز در خانوادهای متوسط متولد شد و با تحصیلات سنتی و مدرن، از جمله یادگیری زبان فرانسه، به چهرهای پیشرو در ترویج تجدد تبدیل شد. محمدعلی تربیت در سال ۱۲۷۸، کتابخانه تربیت را بهعنوان اولین کتابخانه عمومی ایران در تبریز تأسیس کرد و با انتشار نشریه «گنجینه فنون» (۱۲۸۴ ش) به نشر ایدههای مشروطهخواهی و آگاهی عمومی کمک کرد. در انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش)، او عضو فعال انجمن ایالتی تبریز بود و بهعنوان نماینده تبریز در مجلس اول شورای ملی، از اصلاحات قضایی و آموزشی حمایت کرد. با آغاز [[استبداد صغیر]] (۱۲۸۷ ش)، محمدعلی تربیت به برلین مهاجرت کرد و در فعالیتهای سیاسی تبعیدی علیه [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] مشارکت داشت. پس از فتح تهران (۱۲۸۸ ش) و احیای مشروطیت، او به ایران بازگشت و بهعنوان رئیس معارف تبریز، مدارسی با برنامههای نوین تأسیس کرد. میرزا محمدعلی خان تربیت در دورههای بعدی بهعنوان نماینده مجلس فعالیت کرد و دیدگاههای لیبرال و ترقیخواهانهاش به تقویت گفتمان مشروطهخواهی کمک کرد. در روزنامهنگاری، او با «گنجینه فنون» و مقالاتش، مفاهیم دموکراسی و حقوق شهروندی را ترویج داد و بر روشنفکران، بهویژه در آذربایجان، تأثیر گذاشت. با این حال، اتهاماتی مانند نزدیکی به محافل خارجی در دوره تبعید و عدم قاطعیت در برخی تصمیمگیریهای سیاسی به او نسبت داده شد که در رقابتهای سیاسی ریشه داشت. محمدعلی تربیت در سالهای پایانی کمتر در سیاست فعال بود و به فعالیتهای فرهنگی در تهران ادامه داد تا اینکه در سال ۱۳۱۸، درگذشت. میراث او در تأسیس کتابخانه تربیت، روزنامهنگاری، و نقش در مشروطیت، او را به شخصیتی ماندگار در تاریخ ایران تبدیل کرده است. این میراث، بهویژه در پیوند فرهنگ و سیاست، نشاندهنده تأثیر عمیق او بر جامعه ایرانی است.<ref name=":0">[https://ensani.ir/file/download/article/20101204142618-0%20(61).pdf کتاب پیدیاف «روزنامهنگاران وکیل؛ محمدعلی تربیت»، تألیف سید فرید قاسمی]</ref><ref name=":1">[https://jpolitic.com/fa/%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%aa%d8%b1%d8%a8%db%8c%d8%aa/ کنش سیاسی محمدعلی تربیت و اندیشه سیاسی او - جی پولتیک]</ref><ref name=":2">[https://azariha.org/1874/%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81/ محمدعلی تربیت؛ مرد دایرةالمعارف - آذریها]</ref><ref name=":3">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/224171/%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C تربیت، میرزا محمدعلی - مرکز دائرةالعمارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":4">[https://zamaaneh.com/morenews/2006/12/_6_1.html انقلابيون مشروطه در برلين - رادیو زمانه]</ref><ref name=":5">کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تأیف احمد کسروی</ref><ref name=":6">کتاب «انقلاب مشروطه ایران»، تألیف عباس میرزا معزالسلطنه</ref> | '''میرزا محمدعلی خان تربیت'''، (متولد سال ۱۲۵۶، تبریز – درگذشته ۱۳۱۸ ش، تهران)، روشنفکر، روزنامهنگار، و سیاستمدار برجسته دوره [[جنبش مشروطه ایران|مشروطیت ایران]]، نقش مهمی در تحولات فرهنگی و سیاسی کشور ایفا کرد. او در تبریز در خانوادهای متوسط متولد شد و با تحصیلات سنتی و مدرن، از جمله یادگیری زبان فرانسه، به چهرهای پیشرو در ترویج تجدد تبدیل شد. محمدعلی تربیت در سال ۱۲۷۸، کتابخانه تربیت را بهعنوان اولین کتابخانه عمومی ایران در تبریز تأسیس کرد و با انتشار نشریه «گنجینه فنون» (۱۲۸۴ ش) به نشر ایدههای مشروطهخواهی و آگاهی عمومی کمک کرد. در انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش)، او عضو فعال انجمن ایالتی تبریز بود و بهعنوان نماینده تبریز در مجلس اول شورای ملی، از اصلاحات قضایی و آموزشی حمایت کرد. با آغاز [[استبداد صغیر]] (۱۲۸۷ ش)، محمدعلی تربیت به برلین مهاجرت کرد و در فعالیتهای سیاسی تبعیدی علیه [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] مشارکت داشت. پس از فتح تهران (۱۲۸۸ ش) و احیای مشروطیت، او به ایران بازگشت و بهعنوان رئیس معارف تبریز، مدارسی با برنامههای نوین تأسیس کرد. میرزا محمدعلی خان تربیت در دورههای بعدی بهعنوان نماینده مجلس فعالیت کرد و دیدگاههای لیبرال و ترقیخواهانهاش به تقویت گفتمان مشروطهخواهی کمک کرد. در روزنامهنگاری، او با «گنجینه فنون» و مقالاتش، مفاهیم دموکراسی و حقوق شهروندی را ترویج داد و بر روشنفکران، بهویژه در آذربایجان، تأثیر گذاشت. با این حال، اتهاماتی مانند نزدیکی به محافل خارجی در دوره تبعید و عدم قاطعیت در برخی تصمیمگیریهای سیاسی به او نسبت داده شد که در رقابتهای سیاسی ریشه داشت. محمدعلی تربیت در سالهای پایانی کمتر در سیاست فعال بود و به فعالیتهای فرهنگی در تهران ادامه داد تا اینکه در سال ۱۳۱۸، درگذشت. میراث او در تأسیس کتابخانه تربیت، روزنامهنگاری، و نقش در مشروطیت، او را به شخصیتی ماندگار در تاریخ ایران تبدیل کرده است. این میراث، بهویژه در پیوند فرهنگ و سیاست، نشاندهنده تأثیر عمیق او بر جامعه ایرانی است.<ref name=":0">[https://ensani.ir/file/download/article/20101204142618-0%20(61).pdf کتاب پیدیاف «روزنامهنگاران وکیل؛ محمدعلی تربیت»، تألیف سید فرید قاسمی]</ref><ref name=":1">[https://jpolitic.com/fa/%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%aa%d8%b1%d8%a8%db%8c%d8%aa/ کنش سیاسی محمدعلی تربیت و اندیشه سیاسی او - جی پولتیک]</ref><ref name=":2">[https://azariha.org/1874/%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81/ محمدعلی تربیت؛ مرد دایرةالمعارف - آذریها]</ref><ref name=":3">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/224171/%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C تربیت، میرزا محمدعلی - مرکز دائرةالعمارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":4">[https://zamaaneh.com/morenews/2006/12/_6_1.html انقلابيون مشروطه در برلين - رادیو زمانه]</ref><ref name=":5">کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تأیف احمد کسروی</ref><ref name=":6">کتاب «انقلاب مشروطه ایران»، تألیف عباس میرزا معزالسلطنه</ref> | ||
خط ۳۱: | خط ۳۴: | ||
=== فعالیت در انجمن ایالتی تبریز === | === فعالیت در انجمن ایالتی تبریز === | ||
[[پرونده:محمدعلی هدایت؛1.jpg|جایگزین=میرزا محمدعلی خان تربیت|بندانگشتی|270x270پیکسل|میرزا محمدعلی خان تربیت]] | |||
میرزا محمدعلی خان تربیت در جریان انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) بهعنوان یکی از اعضای فعال انجمن ایالتی تبریز نقش مهمی ایفا کرد. او با همکاری روشنفکران تبریزی، مانند [[سیّدحسن تقیزاده|سید حسن تقیزاده]]، به ترویج آرمانهای مشروطهخواهی پرداخت. محمدعلی تربیت از طریق سخنرانیها و مقالات در نشریه «گنجینه فنون» به آگاهیبخشی عمومی و دفاع از قانون اساسی کمک کرد. او در این انجمن، که بهعنوان نهادی محلی برای نظارت بر اجرای مشروطیت تشکیل شده بود، به هماهنگی میان مشروطهخواهان و مقاومت در برابر استبداد قاجار کمک کرد.<ref name=":3" /><ref name=":0" /> | میرزا محمدعلی خان تربیت در جریان انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) بهعنوان یکی از اعضای فعال انجمن ایالتی تبریز نقش مهمی ایفا کرد. او با همکاری روشنفکران تبریزی، مانند [[سیّدحسن تقیزاده|سید حسن تقیزاده]]، به ترویج آرمانهای مشروطهخواهی پرداخت. محمدعلی تربیت از طریق سخنرانیها و مقالات در نشریه «گنجینه فنون» به آگاهیبخشی عمومی و دفاع از قانون اساسی کمک کرد. او در این انجمن، که بهعنوان نهادی محلی برای نظارت بر اجرای مشروطیت تشکیل شده بود، به هماهنگی میان مشروطهخواهان و مقاومت در برابر استبداد قاجار کمک کرد.<ref name=":3" /><ref name=":0" /> | ||
خط ۴۳: | خط ۴۷: | ||
== روزنامهنگاری و تأثیرات فکری == | == روزنامهنگاری و تأثیرات فکری == | ||
[[پرونده:مجسمه محمدعلی تبربیت.jpg|جایگزین=مجسمه محمدعلی تبربیت در تبریز|بندانگشتی|240x240پیکسل|مجسمه محمدعلی تبربیت در تبریز]] | |||
میرزا محمدعلی خان تربیت بهعنوان یکی از پیشگامان روزنامهنگاری در ایران، نقش مهمی در ترویج آگاهی عمومی ایفا کرد. او در سال ۱۲۸۴، نشریه «گنجینه فنون» را در تبریز تأسیس کرد که به موضوعات علمی، فرهنگی، و سیاسی میپرداخت. این نشریه با هدف آموزش و اطلاعرسانی به مردم عادی و روشنفکران منتشر شد و به گسترش ایدههای مشروطهخواهی کمک کرد. تربیت از طریق مقالات خود به نقد استبداد قاجار و ترویج مفاهیم تجدد، مانند آموزش مدرن و حقوق شهروندی، پرداخت. این فعالیتها او را به یکی از چهرههای برجسته در روزنامهنگاری دوره مشروطیت تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> | میرزا محمدعلی خان تربیت بهعنوان یکی از پیشگامان روزنامهنگاری در ایران، نقش مهمی در ترویج آگاهی عمومی ایفا کرد. او در سال ۱۲۸۴، نشریه «گنجینه فنون» را در تبریز تأسیس کرد که به موضوعات علمی، فرهنگی، و سیاسی میپرداخت. این نشریه با هدف آموزش و اطلاعرسانی به مردم عادی و روشنفکران منتشر شد و به گسترش ایدههای مشروطهخواهی کمک کرد. تربیت از طریق مقالات خود به نقد استبداد قاجار و ترویج مفاهیم تجدد، مانند آموزش مدرن و حقوق شهروندی، پرداخت. این فعالیتها او را به یکی از چهرههای برجسته در روزنامهنگاری دوره مشروطیت تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> | ||
ویرایش