۱٬۶۵۱
ویرایش
کاربر:Omid/5صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
حسن مدرس در سال ۱۲۴۹ در روستای سرابه کچو از توابع اردستان، استان اصفهان به دنیا آمد. پدر وی اسماعیل و جدش میرعبدالباقی از سادات طباطبایی و اصلا زوارهای بودند. شغل پدر و جدش منبری و تبلیغ احکام اسلامی بوده است. سید حسن شش ساله بود که با خانواده به قمشه واقع در جنوب اصفهان رفتند. چهارده ساله بود که پدر بزرگ سید حسن درگذشت و برحسب وصیت وی، در ۱۶ سالگی به جهت تحصیل به اصفهان رفت. در بیست و یک سالگی پدرش را از دست داد. | حسن مدرس در سال ۱۲۴۹ در روستای سرابه کچو از توابع اردستان، استان اصفهان به دنیا آمد. پدر وی اسماعیل و جدش میرعبدالباقی از سادات طباطبایی و اصلا زوارهای بودند. شغل پدر و جدش منبری و تبلیغ احکام اسلامی بوده است. سید حسن شش ساله بود که با خانواده به قمشه واقع در جنوب اصفهان رفتند. چهارده ساله بود که پدر بزرگ سید حسن درگذشت و برحسب وصیت وی، در ۱۶ سالگی به جهت تحصیل به اصفهان رفت. در بیست و یک سالگی پدرش را از دست داد. | ||
حسن مدرس در طول دوران تحصیل علوم دینی در اصفهان در محضر درس بیش از ۳۰ تن از اساتید و علما حضور داشت که از جمله مهمترین آن میتوان از آقا میرزا عبدالعلی | حسن مدرس در طول دوران تحصیل علوم دینی در اصفهان در محضر درس بیش از ۳۰ تن از اساتید و علما حضور داشت که از جمله مهمترین آن میتوان از آقا میرزا عبدالعلی هرندی نحوی، جهانگیرخان قشقایی و آخوند ملامحمد کاشانی نام برد. سپس هفت سال به نجف و سامرا رفته، پیش میرزای شیرازی و ملا محمد کاظم خراسانی به اجتهاد رسید. حسن مدرس در سال ۱۲۸۲ و پس از بازگشت به اصفهان مشغول تدریس درس اصول و فقه، و همچنین عضو انجمن مقدس ملی اصفهان شد.<ref name=":0">[https://www.mojahedin.org/i/%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3 سید حسن مدرس]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=L76sVP6x53I آیتالله سید حسن مدرس را بهتر بشناسیم - یوتیوب]</ref><ref name=":1">[http://danesh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%b3%db%8c%d8%af+%d8%ad%d8%b3%d9%86+%d9%85%d8%af%d8%b1%d8%b3&SSOReturnPage=Check&Rand=0 زندگینامه شهید حسن مدرس به قلم خودش]</ref><ref>گنجینه خواف، ص ۹۷</ref> | ||
== | == فعالیتهای سیاسی در دوران قاجار == | ||
=== فعالیت در اصفهان === | |||
در زمان مشروطه، اوضاع اصفهان دگرگون شد. مدرس در این دوره از مشروطهخواهان حمایت کرد و در کنار حاج آقا نورالله اصفهانی، برای تدارک و تقویت مشروطهخواهان کوشید. با اوجگیری جنبش مشروطهخواهی و دوران استبداد صغیر، مدرس به همراه حاج آقا نورالله، انجمنی با عنوان انجمن ملی تشکیل داد و خود به نایب رئیسی این انجمن انتخاب شد. وی با مشروطهخواهان بختیاری، مخفیانه در تماس بود و همکاری داشت. | |||
با | با دعوت و همکاری مدرس، نیروهای مشروطهخواه بختیاری به رهبری صمصمامالسلطنه به منظور شکست اقبالالدوله، حاکم اصفهان، وارد این شهر شدند. حسن مدرس در میدان نقش جهان سخنرانی کرد و پس از آن، به دلیل آنکه امکان حمله قشون دولتی به اهالی شهر وجود داشت، مردم مسلح و تفنگداران بختیاری بر بام و گلدسته مساجد و عمارتهای اطراف میدان موضع گرفتند. با آمدن افراد اقبالالدوله، جنگ میان قشون دولتی و مردم آغاز شد. در این جنگ، قشون دولتی شکست خوردند و شماری متواری و تعدادی اسیر شدند. اقبالالدوله نیز به کنسولخانه انگلیس پناهنده شد. در پی این پیروزی، اداره امور شهر اصفهان به انجمن ولایتی سپرده شد. | ||
=== انتخاب به عنوان تراز اول === | |||
پس از فتح تهران و پیروزی مشروطهخواهان، مقدمات تأسیس دوره دوم مجلس شورای ملی فراهم و انتخابات به صورت عمومی برگزار و مجلس تشکیل شد. بر اساس اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه، باید پنج نفر از مجتهدان در مجلس حضور داشته و بر مصوبات مجلس به منظور عدم مغایرت آنها با احکام شرع نظارت داشته باشند. به این منظور، مراجع نجف بیست نفر از مجتهدان از جمله مدرس را به مجلس شورای ملی معرفی کردند و مدرس هم بر اساس قرعه انتخاب شد.<ref>فعالیتهای سیاسی-اجتماعی آیتالله سید حسن مدرس، ص ۱۴۵</ref> | |||
=== مخالفت با اولتیماتوم روسیه === | |||
با تصویب مجلس دوم، کارشناسی به نام مورگان شوستر، به مدت سه سال بهعنوان خزانهدار کل کشور استخدام و مشغول رسیدگی به امور مالی ایران شد، ولی ازآنجایی که ادامه فعالیت وی، منافع و امتیازها و در نتیجه نفوذ سیاسی روس و انگلیس را نقض میکرد، دولت روسیه در آذرماه ۱۲۹۰ با همداستانی دولت انگلیس اولتیماتومی مبنی بر عزل مورگان شوستر و… صادر کرد و در پی آن، قشون روس وارد بندر انزلی شد و تا قزوین پیشروی کرد. محمد خیابانی و حسن مدرس با این اولتیماتوم مقابله و مخالفت کردند. مدرس نطق تندی در مجلس انجام داد و همین امر در رأی مخالف مجلس برضد اولتیماتوم موثر بود. <ref>فعالیتهای سیاسی-اجتماعی آیتالله سید حسن مدرس، ص ۱۴۶ و ۱۴۷</ref> | |||
=== مهاجرت در جنگ جهانی اول === | |||
وی در سومین دوره مجلس شورای ملی، افزون بر وظیفه نظارتی، نمایندگی مردم تهران را نیز بر عهده داشت. با شروع جنگ جهانی اول، ایران رسما خود را بهعنوان دولت بیطرف اعلام کرد، ولی نیروهای متفقین با نقض بیطرفی ایران، وارد خاک کشور شدند با پیشنهاد مدرس و موافقت مجلس، قرار شد گروهی از نمایندگان به منظور مخالفت با قوای متجاوز به قم مهاجرت کنند و یک دولت سایه در کنار دولت اصلی تشکیل دهند. بدین منظور بیست و هفت نفر از نمایندگان مجلس به همراه گروهی از رجال سیاسی و مردم عادی، تهران را به قصد قم ترک کردند. مهاجران در قم کمیتهای با عنوان «کمیته دفاع ملی» تشکیل دادند. اما قشون روس روانه قم شد ودر پی شکست مهاجران، گروهی به همراه سلیمان میرزا و مدرس از راه کاشان به اصفهان و از راه کوههای بختیاری خود را به غرب ایران رساندند. در خرداد ماه ۱۲۹۷ و با پایان یافتن جنگ اول جهانی، حسن مدرس به همراه دیگر مهاجران پس از دو سال، به تهران بازگشت و در مدرسه سپهسالار به تدریس مشغول شد.<ref>[https://bedanidha.ir/modarres/ زندگینامه آیت الله مدرس]</ref> | وی در سومین دوره مجلس شورای ملی، افزون بر وظیفه نظارتی، نمایندگی مردم تهران را نیز بر عهده داشت. با شروع جنگ جهانی اول، ایران رسما خود را بهعنوان دولت بیطرف اعلام کرد، ولی نیروهای متفقین با نقض بیطرفی ایران، وارد خاک کشور شدند با پیشنهاد مدرس و موافقت مجلس، قرار شد گروهی از نمایندگان به منظور مخالفت با قوای متجاوز به قم مهاجرت کنند و یک دولت سایه در کنار دولت اصلی تشکیل دهند. بدین منظور بیست و هفت نفر از نمایندگان مجلس به همراه گروهی از رجال سیاسی و مردم عادی، تهران را به قصد قم ترک کردند. مهاجران در قم کمیتهای با عنوان «کمیته دفاع ملی» تشکیل دادند. اما قشون روس روانه قم شد ودر پی شکست مهاجران، گروهی به همراه سلیمان میرزا و مدرس از راه کاشان به اصفهان و از راه کوههای بختیاری خود را به غرب ایران رساندند. در خرداد ماه ۱۲۹۷ و با پایان یافتن جنگ اول جهانی، حسن مدرس به همراه دیگر مهاجران پس از دو سال، به تهران بازگشت و در مدرسه سپهسالار به تدریس مشغول شد.<ref>[https://bedanidha.ir/modarres/ زندگینامه آیت الله مدرس]</ref> | ||
== | === مخالفت و مبارزه با قرارداد ۱۹۱۹ === | ||
هنگامی که مدرس پس از دو سال به ایران بازگشت، وضع تهران آشفته و دچار قطحی و ناامنی بود. در این زمان، مجلس شورای ملی تعطیل و دولت صمصمامالسلطنه بختیاری از اداره امور ناتوان گشته بود. حسن مدرس و گروهی از علما به منظور اعتراض به وضع موجود و ابراز مخالفت با صمصمامالسلطنه، در حرم عبدالعظیم متحصن شدند. سرانجام زیر فشار مخالفان و نارضایتی عمومی، کابینه صمصمامالسلطنه سقوط کرد و میرزا حسن وثوقالدوله به نخستوزیری رسید. | |||
در دولت وثوقالدوله [[قرارداد ۱۹۱۹]] امضا شد. این امر اعتراض و مخالفت شخصیتهای بسیاری را برانگیخت که حسن مدرس یکی از آنان بود. طرفداران قرارداد، بارها با مدرس گفتگو کردند تا او را از مخالفت بازدارند. مدرس گفته بود:<blockquote>«هی می آمدند پیش من و گفتند این قرارداد کجایش بد است... آن چیزی که میفهمم بد است آن ماده اش است که میگوید ما استقلال ایران را (به رسمیت) میشناسیم. این مثل این است که یکی به من بگوید من سیادت تو را میشناسم...»<ref>مرد روزگاران، علی مدرسی، ج ۲، ص ۱۰۱</ref></blockquote>مخالفت حسن مدرس و دیگر شخصیتهای ملی با [[قرارداد ۱۹۱۹]] و مقاومت [[احمد شاه|احمد شاه قاجار]] در برابر قرارداد یاد شده، دولت انگلستان را به فکر یافتن یک جانشین مناسب برای [[احمد شاه|احمدشاه]] و سلسله قاجار انداخت. انگلیسی ها خیلی زود فرد موردنظر خود را در میان قزاقان یافتند. هنگامی که در پایان جنگ جهانی اول نیروهای انگلیسی از ایران خارج شدند، آیرونساید، فرماندهی نیروهای قزاق را به رضاخان سپرد و به تدریج او را برای کودتا آماده کردند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/97398/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE مدرس در آینه تاریخ]</ref><ref>فعالیتهای سیاسی-اجتماعی آیتالله سید حسن مدرس، ص ۱۵۱ و ۱۵۲</ref> | |||
=== مخالفت با جمهوری رضاخانی === | |||
=== استیضاح رضاخان === | |||
== فعالیتهای سیاسی در دوره پهلوی == | |||
=== سوقصد به جان حسن مدرس === | |||
=== جلوگیری از ورود مدرس به مجلس هفتم === | |||
=== مدرسه سپهسالار === | |||
=== مخالفت با رضاخان === | === مخالفت با رضاخان === | ||
| خط ۲۶: | خط ۴۵: | ||
* در آبان ۱۳۰۶ش حاج آقا نورالله اصفهانی، عالم با نفوذ اصفهان، همراه شماری از روحانیان آن شهر در اعتراض به برخی برنامهها و اقدامات رضاخان به قم مهاجرت کرد و از علمای سراسر کشور نیز خواست تا به منظور اعلام همدردی و اعتراض به رضاخان به قم مهاجرت کنند. مدرس اقدام آنان را تأیید و با آنها اظهار همدردی و همکاری کرد.<ref>[http://ir-psri.com/show.php?page=ViewNews&NewsID=6028&cat=7 مرد روزگاران]</ref> | * در آبان ۱۳۰۶ش حاج آقا نورالله اصفهانی، عالم با نفوذ اصفهان، همراه شماری از روحانیان آن شهر در اعتراض به برخی برنامهها و اقدامات رضاخان به قم مهاجرت کرد و از علمای سراسر کشور نیز خواست تا به منظور اعلام همدردی و اعتراض به رضاخان به قم مهاجرت کنند. مدرس اقدام آنان را تأیید و با آنها اظهار همدردی و همکاری کرد.<ref>[http://ir-psri.com/show.php?page=ViewNews&NewsID=6028&cat=7 مرد روزگاران]</ref> | ||
== | == تبعید و قتل حسن مدرس == | ||
محتوى نامه اى که مدرس نوشته بود به اطلاع رضا شاه رسید و پیـش دستى کرده و به سال 1316 هـ. ش دستـور قتل مـدرس را صادر کـرد جلادان شاه بـراى اجراى دستـور رضا شاه بیست و یکـم رمضان سال 1316 هـ.ش را در نظر گرفتند | محتوى نامه اى که مدرس نوشته بود به اطلاع رضا شاه رسید و پیـش دستى کرده و به سال 1316 هـ. ش دستـور قتل مـدرس را صادر کـرد جلادان شاه بـراى اجراى دستـور رضا شاه بیست و یکـم رمضان سال 1316 هـ.ش را در نظر گرفتند | ||
| خط ۴۲: | خط ۵۵: | ||
آن شهید والامقام دوران تبعید را على رغم اوضاع مشقت بار با روحى شاداب و قیافه اى ملکوتى سپرى کرد. آن فقیه فرزانه پس از ۹ سال اسارت در قلعه خواف به دنبال اجراى نقشه رضاشاه روانه کاشمر گردید و در حوالى غروب ۲۷ رمضان ۱۳۵۶ قمری مصادف با دهم آذر ۱۳۱۶ شمسی ۳ جنایتکار خبیث به نامهاى جهانسوزى ، خلج و مستوفیان نزد مدرس آمده و چاى سمى را به اجبار به او دادند و چون دیدند از اثر سم خبرى نیست عمامه سید را در حین نماز از سرش برداشته، برگردنش انداختند و آن فقیه بزرگوار را به شهادت رساندند. مشهد این فقیه فرزانه در شهر کاشمر زیارتگاه عاشقان معرفت و شیفتگان حقیقت مىباشد. | آن شهید والامقام دوران تبعید را على رغم اوضاع مشقت بار با روحى شاداب و قیافه اى ملکوتى سپرى کرد. آن فقیه فرزانه پس از ۹ سال اسارت در قلعه خواف به دنبال اجراى نقشه رضاشاه روانه کاشمر گردید و در حوالى غروب ۲۷ رمضان ۱۳۵۶ قمری مصادف با دهم آذر ۱۳۱۶ شمسی ۳ جنایتکار خبیث به نامهاى جهانسوزى ، خلج و مستوفیان نزد مدرس آمده و چاى سمى را به اجبار به او دادند و چون دیدند از اثر سم خبرى نیست عمامه سید را در حین نماز از سرش برداشته، برگردنش انداختند و آن فقیه بزرگوار را به شهادت رساندند. مشهد این فقیه فرزانه در شهر کاشمر زیارتگاه عاشقان معرفت و شیفتگان حقیقت مىباشد. | ||
== مخالفت با حق رای زنان == | |||
حسن مدرس در مورد حق رای زنان در ارتباط با پیشنهاد چند تن از نمایندگان مجلس دایر بر منظور کردن حق رای برای زنان در قانون اساسی مشروطیت در جلسه ۱۵ مرداد ۱۲۹۰ در مجلس، سخنرانی در مورد حق رای زنان میکند که قسمتی از این سخنرانی به این شرح است:<blockquote>«از اول عمرم تا به حال برایم بسیار مهالک در بر و بحر اتفاق افتاده و هیچ کدام به بدنم لرزه درنیامده بود، آخر ما هر چه تامل میکنیم میبینیم خداوند قابلیت در زنها قرار نداده است که لیاقت انتخاب کردن را داشته باشند، اینها از آن زمرهاند که عقولشان استعداد ندارد و در حقیقت تحت قیومیت قرار دارند، چطور ممکن است به اینها حق انتخاب کردن داده شود؟ «الرجال قوامون علی النساء» خداوند این قابلیت را در زنان قرار نداده که لیاقت حق انتخاب داشته باشند.»<ref>[https://iranianuk.com/20090208183600032/%D8%A8%D8%AE%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D9%82-%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86 بخشی از سخنرانی سید حسن مدرس در مجلس در مورد حق رای زنان]</ref><ref>[https://www.khabaronline.ir/news/126461/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AD%D9%82-%D8%B1%D8%A3%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%84%DB%8C-1290-1341 پیشینه حق رای زنان در مجلس شورای ملی]</ref></blockquote> | |||
== تالیفات == | == تالیفات == | ||
| خط ۷۹: | خط ۹۵: | ||
== برخی سخنان حسن مدرس == | == برخی سخنان حسن مدرس == | ||
مدرس روزی به رضاخان گفت: | |||
* «تو یک قزاق هستی، برو پی کارت و پا به زمین بکوب، تو را چه به دخالت در امور مملکت؟» | |||
* «ما خودمان صاحبخانه هستیم. ما را آزاد بگذارید که صلاح و فساد خودمان را میدانیم.» | |||
* «اختلاف من با رضاخان بر سر کلاه و عمامه نیست، من با اساس این دستگاه مخالفم.» | |||
* «سزاوار نیست که ما با امضای خود آزادی و استقلال خویش را از دست داده و ترک کنیم، منشا سیاست ما دیانت ماست. ما نسبت به دول دنیا دوست هستیم، چه همسایه و چه غیرهمسایه، چه جنوب چه شمال، چه شرق چه غرب، هرکس معترض ما شود، معترض آن میشویم، هرچه باشد هرکه باشد.»<ref name=":1" /><ref name=":0" /> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||