بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی''' یا به اختصار بنیاد مستضعفان به نهادی الگو گرفته شده از بنیاد پهلوی گفته می‌شود که به فرمان خمینی در تاریخ ۱۳۵۷/۱۲/۹ خطاب به شورای انقلاب اسلامی، تأسیس شد. این بنیاد هم‌اکنون به همراه سه کارتل اقتصادی دیگر یعنی آستان قدس، قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه و ستاد اجرایی فرمان امام، ۶۰ درصد از ثروت‌های کل ایران را در اختیار دارند.<ref>[https://www.eghtesadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-3/384120-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B6%D8%B9%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%8 بنیادمستضعفان،آستان قدس،قرارگاه خاتم و ستاداجرایی چنددرصد از اقتصاد کشور را در اختیار دارند؟]</ref>  

بنیاد مستضعفان در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۵۸ تحت شماره ۱۹۸۳ در اداره کل ثبت شرکت‌ها، به صورت یک مؤسسه غیرانتفاعی و دارای تابعیت ایرانی، ثبت گردید. به موجب فرمان خمینی بنیاد مستضعفان مأموریت یافت تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی (بنیاد پهلوی) و شاخه‌ها و مربوطان به این سلسله را به نفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید، اما در ادامه به ضبط و مصادره‌ی اموال مخالفان جمهوری اسلامی و اعدام شدگان نیز روی آورد. ساختمان بنیاد پهلوی سابق (بنیاد علوی) کنونی در منهتن بیش از ۱ میلیارد دلار قیمت دارد و به گفته‌ی ویکی لیکس صاحب ۱۳۰ هتل و کازینو و فاحشه خانه در سراسر جهان است.   

پس از فراز و نشیب‌های بسیار و حضور نخست‌وزیران وقت رجایی و میرحسین موسوی به عنوان سرپرست این مؤسسه در مقاطع مختلف، در سال ۱۳۶۷ با فرمان روح‌الله خمینی نام این نهاد به بنیاد جانبازان تغییر کرد و پس از رسیدن خامنه‌ای به رهبری جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۶۸ به بنیاد مستضعفان و جانبازان تبدیل شد. به دلیل عدم‌ پاسخگویی این بنیاد به دولت و دیگر مراجع حکومتی در مورد منابع مالی و نحوه کار خود، بنیاد مستعضفان به سرعت با به دست گرفتن انحصاری بسیاری از عرصه‌های تجارت و اقتصاد، تبدیل به یکی از کارتل‌های اقتصادی ایران شد و ثروت‌ها و اموال هنگفتی را به خود اختصاص داد.

بنیاد مستضعفان از لحاظ حقوقی، نه شرکتی دولتی محسوب می‌شود و نه خصوصی؛ بلکه موسسه‌ای ناسودبر است، که دولت اجازه دخالت در امور آن را ندارد و در قبال عملکردش، تنها می‌بایست به رهبر انقلاب پاسخ‌گو باشد. این بنگاه بزرگ اقتصادی، زمانی به عنوان یکی از بزرگترین ملاک ایران مطرح بود.

در مورد اهداف بنیاد مستضعفان موارد زیر را مطرح می کنند:

* میرحسین موسوی(۱۳ آذر ۱۳۶۰ تا ۱۵ شهریور ۱۳۶۸)

* محسن رفیق‌دوست(۱۵ شهریور ۱۳۶۸ تا ۳۱ تیر ۱۳۷۸)

در سال ۱۳۶۸ بنیاد مستضعفان، مالکیت بیش از ۸۰۰ شرکت و بنگاه اقتصادی را در اختیار داشت، که کلیه آن‌ها از نوع اموال مصادره‌ شده بودند. در پی خصوصی‌سازی و واگذاری اموال به بخش خصوصی، شمار این شرکت‌ها در سال ۱۳۷۸ به ۴۰۰ شرکت رسید، که البته همه آن‌ها واگذار نشد و برخی از آنها، به دلیل سوءمدیریت، تعطیل شد و در سال ۱۳۸۸ این مؤسسه در مجموع مالکیت کمتر از ۱۴۰ شرکت را در اختیار داشته‌است. بانک سینا متعلق به این نهاد است. شرکت زمزم،  بنیاد علوی،  شرکت نفت بهران و شرکت آزاد راه تهران شمال از جمله دارایی‌های این نهاد هستند. بنیاد مستضعفان هم‌اکنون مالکیت ۱۸۹ شرکت را در اختیار دارد که برای نمونه می‌توان به بانک سینا،  بنیاد علوی و شرکت نفت بهران اشاره کرد.<ref name=":0">سایت تابناک - بنیاد [https://www.tabnak.ir/fa/tags/34793/1/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B6%D8%B9%D9%81%D8%A7%D9%86 مستضعفان]</ref>

در گزارشی تحت عنوان بنیاد مستضعفان یا بنگاه اقتصادی آمده است پس از شرکت ملی نفت ایران، دومین موسسه اقتصادی بزرگ کشور بنیاد مستضعفان است که در عرصه های مختلف اقتصادی همچون خدمات، صنعت و معدن، انرژی، ساختمان و کشاورزی، جهانگردی، حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری، بیمه و بانکداری، تجارت و بازرگانی فعالیت می‌کند که هم‌اکنون ۱۱ هلدینگ و مالکیت ۱۶۹ شرکت را در اختیار دارد که برای نمونه می‌توان به بانک سینا، بنیاد علوی و شرکت نفت بهران، شرکت آزاد راه تهران شمال و... اشاره کرد. ارزیابی دقیقی از میزان دارایی بنیاد وجود ندارد.<ref>بنیاد مستضعفان یا بنگاه [https://www.alef.ir/news/3980505032.html اقتصادی]</ref>

همواره اخبار بسیاری در مورد فساد و اختلاس و در بنیاد مستضعفان به بیرون درز می‌کند اما این بنیاد به دلیل مصونیت از هر گونه حسابرسی دولتی و قضایی و داشتن پشتوانه‌های حکومتی هیچ اخبار دقیقی از منابع مالی و فعالیت‌های تجاری این مؤسسه در دست نیست.