سید علی خامنه ای
| علی خامنهای | |
|---|---|
 سید علی خامنهای | |
| زادروز | ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ مشهد - بازار سرشور |
| محل زندگی | تهران |
| تبار | ایرانی |
| تابعیت | ایران |
| تحصیلات | تحصیلات حوزوی |
| شناخته‌شده برای | مردم ایران |
| نقش‌های برجسته | رهبر - ولایت مطلقه فقیه |
| شهر خانگی | مشهد |
| دارایی خالص | ۲۰۰ میلیارد دلار |
| مخالفان | اکثریت مردم ایران - اپوزیسیون ایران |
| دین | اسلام |
| اتهام‌ها | سرکوب مخالفان، شکنجه و قتل مخالفان، مشارکت در قتل عام۶۷، تروریزم، مشارکت در قتل عام مردم سوریه و… |
| شریک زندگی | خجسته باقرزاده |
| فرزندان | مصطفی، مجتبی، مسعود، میثم، بشری، هدی |
| والدین | ملا جواد خامنهای |
سید علی حسینی خامنه، معروف به سید علی خامنهای (زاده ۲۹ فروردین ۱۳۱۸) در مشهد به‌دنیا آمد. جواد خامنهای پدرش، متولد شهر نجف عراق بود و در همانجا درس حوزوی می‌خواند. وی پس از نجف، مدتی در خامنه و تبریز زندگی کرده و سپس به مشهد مهاجرت کرد. فرزند او علی خامنهای در مشهد به دنیا آمد و تحصیلات خود را در آنجا با ورود به مکتب‌خانه دیانتی آغاز کرد. علی خامنهای پس از اتمام دوره مکتب‌خانه در مدرسه نواب و سلیمان‌خان و سپس نزد پدرش به آموزش درس طلبگی پرداخت. علی خامنهای در سال ۱۳۳۷برای خواندن دروس حوزوی به حوزه علمیه قم رفت.[۱] او نزد آخوند سید محمدهادی میلانی، حسین طباطبایی بروجردی و علامه طباطبایی در ایران درس طلبگی می‌خواند. شیخ علی تهرانی در کتاب خاطرات خود تحصیل او در قم را سرسری و غیرمتمرکز می‌خواند. او همچنین مدتی در نجف بوده و در آنجا به کلاس درس آخوندهایی چون محسن حکیم (پدر باقر حکیم رئیس سابق مجلس اعلای عراق) رفته است.
سید علی خامنهای در سن ۲۳ سالگی و در جریان مخالفت‌های خمینی با انقلاب سفید با سیاست آشنا شد. در آن زمان خمینی و روحانیان هم‌سلک او مانند علی خامنهای به‌دلیل پایگاه طبقاتی فئودالی که منطبق با منافع انگلستان در ایران نیز بود، با تغییرات آمریکایی که جامعه را به سمت سرمایه‌داری وابسته سوق می‌داد مخالف بودند. آمریکا قصد داشت با اتقلاب سفید و تغییر بافت روستا‌نشینی و فئودالی، ایران را به بازاری برای خود و سرمایه‌گذارانش تبدیل کند.[۲]
خامنهای در زمان حکومت محمدرضا شاه شش بار و هر بار برای مدت کوتاهی دستگیر می‌شود. برخی از این دستگیری‌ها در حد چند روز و طولانی‌ترین آن یعنی ششمین بار به مدت ۸ ماه از دی ماه ۱۳۵۳ تا ابتدای پاییز ۱۳۵۴ در زندان بسر می‌برد.[۲]
سید علی خامنهای بعد از انقلاب نماینده شورای انقلاب در وزارت دفاع شد. او بعد از درگذشت آیت‌الله سید محمود طالقانی به دستور خمینی امام جمعه‌ی تهران شد. علی خامنهای پس از مرگ رجایی و باهنر ریاست جمهوری را بر عهده گرفت. تا سال ۱۳۶۷ قائم مقام و جانشین خمینی، حسینعلی منتظری بود. اما وی به‌دلیل اعتراض به قتل عام ۶۷ از قائم مقامی و جانشینی خمینی عزل و در خانه خود زندانی شد. بدین ترتیب خامنهای با کمک اعضای مجلس خبرگان، کاندید جانشینی خمینی شد. پس از مرگ خمینی وی به پیشنهاد اکبر هاشمی رفسنجانی بعنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب شد. علی خامنهای به عنوان رهبر مادام العمر هم اکنون بالاترین قدرت در ایران را داراست. بیت رهبری که تحت نظر او و فرزندش مجتبی خامنهای اداره می‌شود ارگانی شامل ده‌ها نهاد امنیتی، سیاسی و اقتصادی است. ثروت علی خامنهای نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. سید علی خامنهای بر اساس نظر سنجی مؤسسه گالوب در سال ۲۰۱۸ به عنوان بی‌توجه‌ترین رهبر نسبت به وضعیت معیشت مردم کشور خود در میان ۲۰۹ کشور معرفی شد.
کودکی تا جوانی علی خامنهای
سید علی خامنه ای در ۲۹ فروردین ۱۳۱۸در در بازار سرشور مشهد به دنیا آمد. او پسر دوم خانواده بود. این محله قبلا قسمتی از بازار بزرگ مشهد بوده است. پدر او حاج جواد حسینی خامنهای نیز یک آخوند بود. او در مشهد به حاج آقا سید جواد تبریزی معروف بود. وی در نجف متولد شد اما اصالتا اهل خامنه در آذربایجان بود. او در سال ۱۳۶۵ در سن ۹۲ سالگی فوت کرد.[۳]
وی که یک روحانی آذربایجانی بود به زبان فارسی تسلط چندانی نداشت و در مشهد دارای ارتباطات گسترده نبود. او به نوعی یک روحانی منزوی و سیاست‌گریز به شمار می‌رفت و زندگی فقیرانه‌ای نیز داشت.[۴]
علی خامنهای در این رابطه می‌گوید:
«منزل پدری من که در آن متولد شده‌ام، تا چهارـ پنج سالگی من، یک خانه ۶۰–۷۰ متری در محّله فقیر‌نشین مشهد بود که فقط یک اتاق داشت و یک زیر زمین تاریک و خفه‌ای! هنگامی که برای پدرم مهمان می‌آمد همه ما باید به زیر زمین می‌رفتیم تا مهمان برود. بعد عدّه‌ای که به پدر ارادتی داشتند، زمین کوچکی را کنار این منزل خریده به آن اضافه کردند و ما دارای سه اتاق شدیم»[۲]
نام مادر علی خامنهای خدیجه بود. وی دختر آیت‌الله هاشم میردامادی نجف‌آبادی بود که اصالتا به نجف‌آباد اصفهان تعلق داشت اما تا چهل سالگی در نجف در عراق زندگی کرد و سپس به مشهد آمد. مادر علی خامنهای در سال ۱۳۶۸، دو ماه پس از آن‌که علی خامنه ولی فقیه شد، درگذشت.
خواهران و برادران علی خامنهای
علی خامنهای سه برادر و یک خواهر تنی و همینطور سه خواهر ناتنی دارد.
نام برادر بزرگ‌تر او محمد خامنهای است. او به مدت هشت سال نماینده مشهد در مجلس بود و هم اکنون رئیس بنیاد حکمت اسلامی است. بنیادهای اسلامی و نهادهای مذهبی سالانه بودجه‌های کلانی را به خود اختصاص داده‌اند اما فعالیت آنها همواره در هاله ابهام قرار داشته است.[۵]
برادر کوچک‌تر علی خامنهای هادی خامنهای نام دارد. هادی خامنهای تا کنون ۱۶ سال نماینده مجلس بوده است. او در یک دوره، یعنی زمانی که خامنهای تازه به رهبری رسیده بود رد صلاحیت شد. وی از حامیان موسوی و جناح مقابل خامنهای است.[۶]
چهارمین برادر علی خامنهای حسن خامنهای نام دارد. او تنها برادر خامنهای است که روحانی نیست. وی سالهاست از مدیران ارشد وزارت نفت رژیم ایران است.
خواهر تنی علی خامنهای بدری نام دارد که همسر شیخ علی تهرانی است. شیخ علی تهرانی پس از انقلاب به یکی از مخالفان رژیم ایران تبدیل شده و سالها در عراق زندگی کرد.
جز یکی از خواهران ناتنی خامنهای دیگران فوت کرده‌اند.[۶]
تحصیلات خامنهای
خامنهای از پنج شش سالگی وارد مدرسه دینی «دارالتعلیم دیانتی» شد و مدت شش سال دوران ابتدایی را در این مدرسه طی کرد. او پس از آن به مدرسه سلیمان‌خان که بخشی از حوزه علمیه آن زمان مشهد بوده است رفت. خامنهای در این مدرسه در سن ۱۳ سالگی شاهد سخنرانی نواب صفوی بوده است و به گفته‌ی خودش تحت تأثیر وی قرار گرفته است. وی پس از مدتی به مدرسه نواب که برادر بزرگترش در آن تحصیل می‌کرد می‌رود. وی دروس سطح حوزه را در سال ۱۳۳۶ به پایان می‌رساند و درس خارج را با آیت‌الله میلانی آغاز می‌کند. وی پس از اتمام درس خارج به قم رفته و آنجا به ادامه تحصیل علوم حوزوی می‌پردازد.
خامنهای خود می‌گوید در دروس فقه و اصول خمینی، شیخ مرتضی حائری و بروجردی شرکت کرده است. وی بعد از بیماری پدرش به مشهد رفت و ادامه تحصیلاتش را در حوزه مشهد در سال ۱۳۴۷ ادامه داد. از دوستان وی در قم عبدالحسین معزی بود که پس از رهبری علی خامنهای از نزدیکان وی در بیت رهبری شد و اکنون نیز نماینده او در لندن است.
هیچ روحانی تا کنون از اینکه علی خامنهای از شاگردان برجسته یا سطح بالای علمی در آن زمان بوده باشد سندی ارائه نکرده است. برعکس شیخ علی تهرانی شوهر خواهر خامنهای در مصاحبه خود وی را که مدتی شاگردش بوده است فردی «بی سواد» در علوم حوزوی توصیف می‌کند.[۷]
شخصیت علی خامنهای
خامنهای در ظاهر از خود شخصیتی فقیه، عارف و در عین حال علاقه‌مند به علم و هنر نشان می‌دهد. اما برخی اسناد و شواهد نزدیکان او خلاف این را اثبات می‌کند.
حسین اخوان توحیدی از نزدیکان خامنهای پیش از انقلاب ضدسلطنتی در مورد زندگی خامنهای می گوید او در مشهد و شهرهای دیگر روضه می‌خواند و پول می‌گرفت. هنگامی که به تهران می‌آمد در خیابان شمس العماره، کوچه مروی روبروی مدرسه‌ی مروی به مسافرخانه‌ای می‌رفت؛ و آنجا روی گلیمی می‌نشست. وی با اشاره به مصرف تریاک توسط علی خامنهای می‌گوید:
«برای کیفورشدن به خانه سیدمهدی امام جمارانی می‌رفت. او برادری داشت به اسم سیدحسین که رو به خامنهای می گفت: علی آقا پانزده سال است روزی سه بست می‌زند و هنوز معتاد نشده است، آنهایی که می گویند تریاک اعتیاد می آورد دروغ است، دلیلش همین شاهد زنده است. خامنهای با سر تکان دادن حرفش را تأیید می‌کرد و می‌خندید… علی خامنهای در خیابان خراسان (زیبا، ادیب الممالک) منبر می‌رفت. من و محمود آقای مرآتی به روضه خوانی‌اش می‌رفتیم. چند مسأله می‌گفت و نیم ساعتی حرف می‌زد تا به صحرای کربلا بزند. صدایش خوب نبود و روضه خوانی‌اش نمی‌گرفت. حاج علی نحوی که در بازار قم فرش ابریشم می‌فروخت با خامنهای رفیق بود می‌گفت مادرم گفته بود اگر سید علی را دوباره به خانه ما بیاوری می‌آیم در بازار داد می‌زنم ومی‌گویم سیدعلی از صبح تا شب در خانه ما پای منقل نشسته و پسر مرا هم او معتاد کرده است و این آدم درس‌خوان نیست فقط آواز می‌خواند.»[۸]
حمیدرضا فروزان‌فر نوه خواهری علی خامنهای او را فردی توصیف می‌کند که در مجالس خصوصی «لمپن مآب و کلفت‌گوست» و گاهی در میان جمع‌های خیلی خصوصی حتی خارج از قاعده‌های عادی صحبت می‌کند. او با واسطه نقل می‌کند که خامنهای در این جمع‌ها حتی در صحبت‌ها از شوخی‌های جنسی نیز استفاده می‌کند. شیخ علی تهرانی شوهر خواهر علی خامنهای نیز در کتاب خاطرات خود بر همین نکته انگشت گذاشته و می‌گوید:
«تحصیلاتش (علی خامنهای) سطحی و مطالعاتش در اطراف ادبیات و تاریخ، خصوصا تاریخ انقلابات اخیر در هند و غیره است. اصلا هیچگاه در فقه و اصول درست و با تمرکز فکری تحصیل نکرده است. تمام تحصیلاتش در قم نزدیک به چهار سال است آنهم بطور سرسری به درس‌ها حاضر می‌شد؛ و ارتباطش با اشخاصی مثل حاج‌آقا مصطفی برقعی بود که معتاد به تریاک بود. برای تفریح او هم پای منقلش می‌نشست و تریاک می‌کشید… خدا می‌داند که گویا هنوز این صحبت در گوش من است که در مدرسه نواب مقداری دور از او رفیق او مرحوم صاحبکار تربتی نشسته بودم. باهم درباره جلسه خصوصی کاشانی مذکور صحبت می‌کردند که: دخترش برای آنها چای می‌آورد و دست‌ها و … اش فلان است… یک بار پیش یکی از فضلای مدرسه نواب نشسته بودم و او در حجره‌ی دور از ما بود. صدایش بلند شد که با دیگری گلاویز شده بود. آن فاضل گفت: برار (یعنی برادر) این در آینده جانوری می‌شود!»
فعالیت‌های سیاسی پیش از انقلاب
به ادعای سید علی خامنهای وی «از شاگردان فقهی، اصولی، سیاسی و انقلابی خمینی بود». خود خامنهای می‌گوید پیش از آن تحت تأثیر سخنرانی مجتبی نواب صفوی از گروه فدائیان اسلام که در مشهد سخنرانی کرده بود قرار گرفته است. خامنهای در زمان سخنرانی وی ۱۳ ساله بوده است.
مأموریت از جانب خمینی و دستگیری
سید علی خامنهای در سال ۱۳۴۱ و پس از موضع‌گیری خمینی علیه انقلاب سفید بطور جدی با سیاست آشنا شد. در آن زمان شاه پس از سفر به آمریکا تصمیم گرفته بود بافت طبقاتی ایران را از فئودالیزم به سرمایه‌داری وابسته تغییر داده و به این ترتیب زمینه‌ی ورود آمریکا به جای انگلستان را فراهم نماید. این موضوع از طرف آخوندها که پایگاه طبقاتی فئودالی داشتند قابل قبول نبود. موضوع آزادی رأی زنان و تقسیم اراضی اراضی از جمله مسائلی بود که در انقلاب سفید مورد قبول آخوندهای آن‌زمان یعنی خمینی و به تبع او علی خامنهای نبود. نخستین مأموریت خامنهای از طرف خمینی این بود که نامه‌ای از جانب خمینی برای آیت‌الله میلانی از مراجع مشهد ببرد. محتوای این نامه مشخص نیست و به نظر می‌رسد در رابطه با برنامه‌های تبلیغ روحانیون در ماه محرم بوده است. خامنهای پس از رساندن نامه خود برای تبلیغ به بیرجند رفت. علی خامنهای در ۱۲خرداد ۱۳۴۲ دستگیر و برای یک شب بازداشت اما با تعهد اینکه به منبر نرود آزاد گشت.
دستگیری دیگر خامنهای سه روز بعد با مقارن شدن قیام ۱۵ خرداد رخ داد. در این دستگیری علی خامنهای را از بیرجند به مشهد آوردند و به بازداشتگاه نظامی تحویل دادند که مدت ۱۰ روز در آنجا باقی مانده و سپس آزاد شد.
دستگیری مجدد و انکار مبارزه
سید علی خامنهای در سال ۱۳۴۶ و ۱۳۴۹ نیز چند هر بار برای چند روز دستگیر و بازداشت می‌شود.
علی خامنهای همچنین یکبار در سال ۱۳۵۰ بازداشت می‌شود. در این ایام گویا ساواک از تبلیغ مبارزه مسلحانه در محافل مذهبی نگران بوده است اما با اطمینان از این که چنین نیتی وجود ندارد وی را آزاد می‌کند. علی خامنهای در این بازداشت هدف خود از منبر رفتن را تنها تبلیغ اسلام عنوان می‌کند.
وی در سال ۱۳۵۰ مجددا چند روزی بازداشت می‌شود و علتش نیز ترس ساواک از تبلیغ مشی مسلحانه در جامعه و محافل مذهبی بود که خامنهای آنرا انکار می‌کند و هدفش را از منبر و سخنرانی، تبلیغ دین و احکام اسلامی عنوان می‌کند.
آخرین دستگیری
سید علی خامنهای در دی ماه سال ۱۳۵۳ ساواک برای ششمین بار دستگیر می‌شود. او اینبار ۸ ماه در زندان بسر می‌برد. خودش درباره‌ی این دستگیری گفت: «این ششمین و سخت‌ترین بازداشت و تا پاییز ۱۳۵۴ در زندان کمیته مشترک شهربانی زندان بود».
ارتباط با مجاهدین خلق ایران
در سال ۱۳۴۸ محمد حنیف‌نژاد به درخواست عزت‌الله سحابی با علی خامنهای دیدار می‌کند.[۹] در آن سالها به دلیل پیشتازی سازمان مجاهدین خلق ایران در مبارزه علیه شاه در میان جریانات مسلمان، اغلب روحانیون از جمله علی خامنهای به نحوی نسبت به این سازمان علاقه نشان می‌دادند و تحت هژمونی آن قرار می‌گرفتند. علی خامنهای و دوست او آخوندی به نام محامی با سازمان مجاهدین ارتباطاتی داشتند. محامی پس از دستگیری توسط ساواک تمامی اطلاعات خود را به ساواک داد که منجر به دستگیر و اعدام برخی از اعضای مجاهدین شد. مسئول ارتباط با علی خامنهای در سازمان مجاهدین خلق علی زائریان بود.
بعدها خامنهای در جمع‌آوری کمک مالی از بازاریان برای سازمان مجاهدین خلق مشارکت می‌جوید اما مبلغ ۵۰ هزار تومان را که بازاریان تهران به عنوان کمک به مجاهدین خلق به وی داده بودند به این سازمان نداده و آنرا پنهان می‌کند. علی زائریان و اسماعیل مرتضایی از اعضای مجاهدین خلق در مشهد از طریق دیگری از موضوع مطلع می‌شوند. هنگامی که آنها به علی خامنهای مراجعه می‌کنند وی از دادن پول امتناع می‌کند. اسماعیل مرتضایی در خاطرات خود نقل می‌کند که علی خامنهای تنها زمانی پول را تهیه کرد که علی زائریان با عتاب به وی یک هفته برای پس دادن آن فرصت داد. علی زائریان در سال ۱۳۶۰ توسط رژیم ایران اعدام شد.[۱۰]اسماعیل مرتضایی هم‌اکنون از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران است.
فعالیت‌های علی خامنهای پس از انقلاب
بعد از انقلاب ضد سلطنتی و پیش از بازگشت خمینی از پاریس به تهران، شورای انقلاب اسلامی با شرکت مطهری، بهشتی و رفسنجانی، تشکیل شد. علی خامنهای نیز به دستور خمینی به عضویت این شورا در آمد. علی خامنهای در آن زمان در مشهد بود که مرتضی مطهری به وی اطلاع داده و او به تهران آمد.[۱۱]
مناصب خامنهای بعد از انقلاب
علی خامنهای از همان ابتدای انقلاب ضدسلطنتی از مسئولان رده بالای نظام بوده و فعالیت‌های خود را برای تثبیت آن آغاز می‌کند. از جمله مناصبی که وی در این مدت داشته است چنین است.
پایه‌گذاری «حزب جمهوری اسلامی» با همکاری بهشتی، باهنر، هاشمی رفسنجانی و… در اسفند ۱۳۵۷
سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸که در همان سال بود که سپاه مردم گنبد، کردستان و خرمشهر را سرکوب کرد
- امام جمعه تهران در سال ۱۳۵۸
- نماینده خمینی در شورای عالی دفاع در سال ۱۳۵۹
- نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۵۸
- حضور در جبهه‌های جنگ، در سال ۱۳۵۹
- ریاست جمهوری؛ از مهر ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ برای دو بار
- ریاست شورای انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۰
- ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۶
- ریاست شورای بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸.[۱۲]
- رهبر و ولایت فقیه سال ۱۴ خرداد ۱۳۶۸
جانشینی خمینی
جانشین خمینی از سالها قبل حسینعلی منتظری بود. حسینعلی منتظری در سال ۱۳۶۷ طی نامه‌ای به خمینی به قتل عام ۶۷ اعتراض نمود. این اعتراض منجر به عزل آیت‌الله منتظری از جانشینی رهبری شد.[۱۳]
جانشینی خمینی در جلسه در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ تعیین شد. در این جلسه با پشتیبانی و برنامه‌ریزی قبلی هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان پس از مرگ خمینی انتخاب شد. اکبر هاشمی رفسنجانی با نقل یک خاطره از خمینی این انتخاب را به دیگران پیشنهاد کرد. وی گفت:
«یک بار دیگر من خصوصی خدمت امام رفتم باز روی همین مساله… خیلی با ایشان وَر رفتم روی این مساله. باز ایشان به من توی همان جلسه فرمودند که شما وقتی مثل آقای خامنهای را دارید، چرا تردید دارید؟ چرا مشکل دارید؟».[۱۴]
انتخاب علی خامنهای بر خلاف قوانین رژیم ایران بود. زیرا در قانون اساسی شرط ولی فقیه اجتهاد است که علی خامنهای فاقد آن بود. آیت‌الله منتظری در این باره نوشت:
«این ولایت‌فقیه چماقی و آمیخته با غارت و فحاشی برای آقایان مبارک باد!… چه کنیم که کار، دست بچه‌های بی‌سواد و بی‌منطق افتاده»[۱۵]
پس از سید علی خامنهای به عنوان رهبر در مجلس خبرگان انتخاب شد، آیت‌الله منتظری در سخنرانی سال ۱۳۷۱ از سیاست‌های امنیتی خامنهای به شدت انتقاد کرد که بعد از این سخنرانی بسیاری از هواداران منتظری را دستگیر کردند و حسینیه و دفتر او نیز تخریب شد. منتظری به واسطه‌ی این سخنرانی سالها در حبس خانگی بود. آیت‌الله منتظری همچنین نامه‌های رد و بدل شده میان خود و خمینی را درباره اعدام زندانیان سیاسی را افشا کرد. حسینعلی منتظری با اعدامها مخالف بود و پیشتر مخالفتش را در مقابل کمیته هیئت مرگ که خمینی برای اعدام زندانیان سیاسی تشکیل داده بود اعلام کرده بود.[۱۶]
دارایی‌های علی خامنهای
دارایی‌هایی خامنهای بر اساس برآورد سفارت آمریکا درعراق بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. پسران و دختران خامنهای نیز هر کدام میلیاردها دلار ثروت دارند. همچنین خامنهای نظارت بر سازمانی را به نام «ستاد اجرایی فرمان امام» برعهده دارد که میزان دارایی‌های این سازمان «بالغ بر ۹۵ میلیارد دلار» تخمین زده می‌شود. این میزان دارایی حدود ۴۰ درصد بیشتر از صادرات نفتی ایران در سال ۱۳۹۱ بوده‌است. با آغاز سیاست خصوصی سازی در رژیم ایران وی همچنین توانست مالکیت صدها شرکت و سازمان اقتصادی را به عهده افرادی تحت نظارت خود بسپارد. مجموعه‌ی بیت رهبری که توسط مجتبی خامنهای اداره می‌شود یک مجموعه‌ای است که ده‌ها نهاد امنیتی، سیاسی و اقتصادی را شامل می‌شود. بخشی از دارایی‌های خامنهای و نهادهای تحت سرپرستی او چنین است:
بنیاد مستعضفان
از جمله بنیادهای اقتصادی متعلق به خامنهای بنیاد مستضعفان است. این بنیاد که دارایی‌های برجا مانده از حکومت سلطنتی و وابستگان آنرا در اختیار گرفت صاحب هزاران خانه، مجتمع‌های مسکونی، ویلا و اراضی کشاورزی، کارخانه و کاخ است. گردش مالی و کاری این بنیاد هرگز اعلام نشده است.
برخی از شرکت‌هایی که زیر مجموعه بنیاد مستضعفین به شمار می‌روند چنین هستند:
- جنرال مکانیک
- بنیاد علوی
- بیمه سینا
- شرکت پدکس
- سازمان کشاورزی و دامپروری
- گوشتیران
- شرکت کشتیرانی بنیاد (بوسکو)
- شرکت زمزم
- شرکت خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی پرسپولیس
- گروه زمزم ایران
- مؤسسه مالی و اعتباری سینا
- لبنیات پاک
آستان قدس رضوی
از ثروت‌ها و دارایی‌های آستان قدس رضوی به‌دلیل گستردگی آن آمار دقیقی در دست نیست. روزنامه شرق الأوسط لندن آستان قدس را دومین بنیاد مالی ایران بعد از شرکت ملی نفت می‌داند. از جمله دارایی‌های آستان قدس لیستی طولانی از معادن، املاک کشاورزی، هتل‌ها، دامداری‌ها، مزارع پرورش شتر، کارخانه شکر، نساجی، ماشین سازی و… است.
طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول میزان سرمایه‌گذاری این بنیاد در آخرین سال مالی تا زمان این گزارش حدود یک صد و هشتاد و هشت میلیارد دلار بوده است.[۱۷]
سازمان اقتصادی قدس
علی خامنهای با ایجاد سازمان اقتصادی قدس در سراسر ایران سرمایه گذاری‌های بزرگی انجام داده است. این سازمان چهار زیر مجموعه دارد که یکی از آنها بخش کشاورزی است و مؤسسات زیر را شامل می‌شود:
- سازمان کشت و دام کنه بیست
- سازمان موقوفات ملک، شامل زمین‌های کشاورزی جلگه چناران، باغ ملک، گردشگاه بزرگ وکیل‌آباد و کلیه موقفات حاج‌حسین ملک
- سازمان کشت و صنعت انابت
- سازمان موقوفات و کشاورزی جنوب خراسان
- سازمان موقوفات و کشاورزی چناران
- کارخانه‌های قند در چناران، آبکوه، طرق و فریمان
- سازمان باغات آستان قدس رضوی
- شرکت احیا مراتع قدسیران
- سازمان کشت و صنعت مزرعهٴ نمونه
- کارخانه‌های کمپوت سازی خوشاب خراسان و مواد غذایی رضوی
- -سازمان موقوفات یزد و کرمان
- مؤسسه موقوفات و کشاورزی سمنان
- مجتمع کشاورزی امام رضا در راور
- شرکت کشاورزی رضوی
- سازمان کشت و صنعت سرخس
- سازمان کشت و صنعت اسفراین
خانواده سید علی خامنهای
همسر علی خامنهای خجسته باقرزاده نام دارد. وی خواهر حسن خجسته باقرزاده است. حسن باقرزاده قبلا معاون رادیو و تلویزیون در امور صدا و سیما بود. همسر علی خامنهای تا بحال هرگز در علن ظاهر نشده و هیچ تصویری از وی وجود ندارد. علی خامنهای چهارپسر و دو دختر دارد. مصطفی خامنهای، مجتبی خامنهای، محسن (مسعود) خامنهای و میثم خامنهای به ترتیب پسران او هستند. دختران او بشری و هدی نام دارند. فرزندان علی خامنهای دارای ثروت‌های هنگفتی هستند که در بانک‌های انگلیس، سوریه و ونزوئلا قرار دارد.
مجتبی خامنهای
مجتبی خامنهای داماد حداد عادل است و مسئولیت بیت رهبر با اوست. وی در اغلب فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی بیت رهبری حرف اول را می‌زند. در انتخابات ۱۳۸۸ و تظاهرات مردم مجتبی خامنهای مسئولیت سرکوب تظاهرکنندگان را برعهده داشت. حمیدرضا فروزان‌فر نوه‌ی خواهر علی خامنهای در این رابطه می‌گوید هنگامی که یکی از اعضای خانواده من در دیداری به برخورد با طرفداران موسوی اعتراض کرد مجتبی گفت:
«ما خیلی ملاطفت‌آمیز برخورد کردیم، باید آنها را در خیابان می‌سوزاندیم».[۱۸]
مجتبی خامنهای ثروتی نزدیک به ۳ میلیارد دلار در بانک‌های امارات، سوریه و ونزوئلا و برخی کشورهای آفریقایی دارد. القدس‌العربی در گزارشی افشا می‌کند که وی به رغم اینکه محمدباقر قالیباف زمین‌های بسیاری را در تهران به او بخشیده است خواهان زمین‌هایی در مشهد است.[۱۹]
مسعود خامنهای
مسعود خامنهای متولد ۱۳۵۳ است و مسئولیت مؤسسه حفظ و نشر آثار پدرش را دارد اما این ارگان در واقع مهمترین بازوی رسانه‌ای و تبلیغاتی علی خامنهای است. وبسایت خامنهای که رسانه‌ی اصلی دفتر حفظ و نشر خامنهای است از ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۳ شروع به کار کرده است و اکنون به مرجع اصلی خبری دفتر ولی فقیه تبدیل شده است. همچنین هفته‌نامه حزب‌الله به نحوی توسط این مؤسسه هدایت می‌شود. مسعود خامنهای در واقع رئیس شبکه عظیمی است که از یک سو به این مؤسسه و از سوی دیگر به ده‌ها نهاد میانی در نظام وابسته است. مسعود خامنهای نزدیک به ۴۰۰ میلیون دلار در بانک‌های فرانسه و انگلستان و صد میلیون دلار در بانک‌های مختلف تهران دارد. مسعود خامنهای همچنین مالک انحصاری فروش تولیدات شرکت رنو فرانسه در ایران است.
میثم خامنهای
میثم خامنهای داماد یکی از مشهورترین تجار تهران است. او همچنین شریک برادرش مسعود در شرکت رنو فرانسه است. وی همچنین مسئول اجرایی برخی مؤسسات وابسته به دفتر علی خامنهای است.
بشری خامنهای
بشری خامنهای دختر او همسر محمد جواد پسر محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر خامنهای است.[۲۰] گفته می‌شود او از کودکی بسیار مورد توجه خانواده بوده است. ثروت وی حدود ۱۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.[۱۹]
حمیدرضا فروزان‌فر، نوه خواهر علی خامنهای در مورد دختران او می‌گوید برای خرید آنها یک پاساژ بطور کامل قرق می‌شد. قبل از آن چک پاساژ انجام می‌شد و از بهترین فروشگاه‌های اروپا اجناسی سفارش داده می‌شد.[۱۸]
هدی خامنهای
هدی خامنهای فرزند میانی دختران و پسران خامنهای است. گفته می‌شود او علاقه زیادی به زیورآلات، مد روز و… دارد. او در خانه‌اش یک سالن آرایش زنانه مدرن دارد که مستمرا مورد مراجعه زنان مختلفی از همسران مسئولان نظام است. ثروت او حدود ۱۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.
اتهامات سید علی خامنهای
علی خامنهای لیستی از اتهامات در حوزه نقض حقوق بشر را در پرونده خود دارد. بخشی از این لیست شامل قتل مخالفان، سرکوب زندانیان سیاسی، ترورهای برون مرزی و انفجارات تروریستی، شکنجه زندانیان، همدستی در قتل عام ۶۷ است.
ترور میکونوس
در تاریخ ۲۶ شهریور سال ۱۳۷۱ تیم تروری متشکل از چهار لبنانی به فرماندهی یک ایرانی به نام کاظم دارابی به عنوان سرپرست تیم ترور، چند نفر از مخالفان جمهوری اسلامی را در رستوران میکونوس ترور کردند. در این عملیات تروریستی، محمد صادق شرفکندی دبیر کل حزب دموکرات کردستان ایران، فتاح عبدلی نماینده حزب دموکرات کردستان ایران، همایون اردلان نماینده این حزب در آلمان و نورالله دهکردی مترجم و دوست شرفکندی، به دست این چهارنفر تروریست به قتل میرسند. همچنین، عزیز غفاری صاحب رستوران نیز زخمی شد. یک سال بعد فردی به کاظم دارابی و چهار لبنانی در آلمان در همین رابطه دستگیر شدند. در دادگاهی که ۵ سال و ۲۴۷ جلسه طول کشید سرانجام در تاریخ ۱۰ آوریل سال ۱۹۷۷ حکم جلب بین المللی برای علی فلاحیان صادر شد.
خامنه ای، آمر ترور
دادگاه رسیدگی به ترور میکونوس آلمان مقامات بلند پایه رژیم ایران را به عنوان آمرین ترور مخالفان جمهوری اسلامی معرفی می‌کند و تحت عنوان کمیته امور ویژه جمهوری اسلامی اعضای آن را معرفی می‌کند: علی خامنهای به عنوان رهبر رژیم ایران و اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت، علی فلاحیان وزیر وقت اطلاعات، علی اکبر ولایتی وزیر امورخارجه‌ی آن زمان محمد ری شهری وزیر اسبق اطلاعات، محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران، رضا سیف‌اللهی فرمانده حفاظت نیروی انتظامی و خزعلی عضو شورای نگهبان.[۲۱]
پرونده نقض حقوق بشر
سرکوب دانشگاه
سید علی خامنهای به عنوان عضو شورای انقلاب فرهنگی بود در تعطیلی دانشگاه‌ها و اخراج دانشجویان و اساتید مخالف نظام بین سالهای ۵۹ و اوایل دهه ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد. علی خامنهای همچنین در خطبه‌های نماز جمعه سال ۱۳۵۹به تهدید دانشجویان مخالف پرداخت و گفت:
«این گروه‌هایی که در دانشگاه‌ها لانه کرده‌اند و علیه حکومت اسلامی در حال ضربه زدن هستند باید دانشگاه‌ها را تخلیه بکنند. اگر این مراکز که مراکز فسادی شده است را به صاحبان اصلی آن یعنی ملت برنگردانند، این ملت خود خواهد رفت و این مراکز را پاسداری خواهد کرد».
مشارکت در قتل عام ۶۷
در هنگام وقوع قتل عام ۶۷ که در آن نزدیک به ۳۰ هزار تن از زندانیان سیاسی و اغلب هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران اعدام شدند، علی خامنهای رئیس‌جمهور وقت بود. این زندانیان کسانی بودند که در حال سپری کردن طول دوره محکومیت خود بودند یا حتی دوران محکومیت آنها به پایان رسیده بود. او در آذر ۱۳۶۷ در دفاع از کشتار زندانیان سیاسی گفت:
«مگر ما مجازات اعدام را لغو کردیم؟ نه! ما در جمهوری اسلامی مجازات اعدام را داریم برای کسانی که مستحق اعدامند…. این آدمی که توی زندان، از داخل زندان با حرکات منافقین که حملهٔ مسلحانه کردند به داخل مرزهای جمهوری اسلامی …. ارتباط دارد، او را به نظر شما باید برایش نقل و نبات ببرند؟ اگر ارتباطش با آن دستگاه مشخص شده، باید چه کارش کرد؟ او محکوم به اعدام است و اعدامش هم می‌کنیم. با این مسئله شوخی که نمی‌کنیم.»
سرکوب تظاهرات ۸۸
سیدعلی خامنهای پس از تهدید معترضان و دستور سرکوب آنها، پس از تظاهرات ۱۳۸۸، هرگونه تقلب در انتخابات را رد کرد. پس از دستور سرکوب تظاهرات توسط خامنهای، هزاران نفر از معترضان در تظاهرات توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی دستگیر و بسیاری زیر شکنجه یا در تظاهرات به قتل رسیدند. همچنین برای بسیاری از معترضان، در دادگاه انقلاب، حکم‌های سنگین و زندان‌های طویل‌المدت صادر شد.
نقض حقوق اقلیت‌ها
سیدعلی خامنهای به عنوان رهبر نظام، در مورد بهائیان فتوایی را مبنی بر نجس بودن آنها صادر کرد و خواهان مقابله با بهائیان و پیروان آن شد. وی در ادامه در سال ۱۳۶۹و پس از تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد محرومیت و ممنوعیت بهائیان از تحصیل و استخدام در ادارات دولتی، این مصوبه را تأیید و تضمین کرد.[۲۲]
سیدعلی خامنهای و زندگی خصوصی
در سالهای اخیر قسمتی از اطلاعات خصوصی خامنهای توسط کارمندان سابق بیت رهبری و وزارت اطلاعات که از ایران به خارج گریخته‌اند بازگو شده است که قابل توجه است.
خانه‌ها و اموال
در زیر منزل علی خامنهای در تقاطع خیابان سپه و مصدق در عمق ۶۰ متری زمین پناهگاهی وجود دارد که ۵ هزار متر و ضد اتمی است. قیمت آسانسور این خانه ۵ میلیون دلار است. همچنین در زیر کاخ وکیل‌آباد مشهد یک پناهگاه ضد اتمی برای خامنهای ساخته شده است. گفته می‌شود اگر در ایران انقلابی رخ دهد علی خامنهای به روسیه می‌گریزد.
وضعیت ترابری
در بیت رهبری امکانات اختصاصی برای سفرهای علی خامنهای در نظر گرفته شده است:
- ۱ عدد هواپیمای ایرباس مخصوص سفرها
- ۲ عدد بوئینگ ۷۰۷ یکی مربوط به سفرهای فامیل و یکی مربوط به محافظین
- ۵ عدد فالکون ۲ عدد فالکون مربوط به سفرهای خودش. یک فالکون برای سفرهای مجتبی و دو فالکون برای سفرهای فامیل.
- ۵ عدد هلیکوپتر ۲ هلیکوپتر برای سفر خامنهای. یک هلیکوپتر برای سفر مجتبی و دو هلیکوپتر مربوط به فامیل.
- ۶ باند هلیکوپتر یکی در مهرآباد و یکی در عباس‌آباد، یکی جنب هتل استقلال، دیگری در منظریه تهران، یکی در قم و یکی در لواسان.
- ۱۷ عدد ماشین ضد گلوله که ارزش هر کدام از آنها ۴۰۰ هزار دلار است.
- ۱۲۰۰ دستگاه ماشین نیز در اختیار خامنهای و بیت او و سیستم‌های حفاظتی اوست.
پول نقد
خامنهای به گفته‌ی نزدیکانش در حدود ۳۶ میلیارد دلار ثروت دارد. البته این ثروت توسط سفارت آمریکا در عراق ۲۰۰ میلیارد دلار تخمین زده شد. آنچه مسلم است این است که حدود ۲۲ میلیارد تومان از این پول بصورت نقد در ایران بود که در جریان تظاهرات ۱۳۸۸ تصمیم به ارسال آن به سوریه گرفته شد. این پول در ترکیه توسط دولت ترکیه کشف و ضبط شد که در اغلب رسانه‌ها انعکاس یافت. در حال حاضر این ۲۲ میلیارد در دست دولت ترکیه است و رژیم ایران تلاش می‌کند آنرا پس بگیرد.
بقیه پول نقد خامنهای حدود سه و نیم میلیارد دلار است. از این پول یک و نیم میلیارد دلار به صورت الماس و یک میلیارد دلار به صورت طلا در دسترس او قرار دارد. همچنین حدود یک میلیارد دلار به صورت اسکناس در دسترس اوست.
حساب بانکی
خامنهای حدود ده میلیارد دلار پول در بانک‌های مختلف دارد:
- یک میلیارد در روسیه
- یک میلیارد در سوریه
- یک میلیارد در چین
- یک میلیارد در ونزوئلا
- دو میلیارد در آفریقای جنوبی
- دو میلیارد در لندن
- دو میلیارد سایر کشورها
علاوه بر این مبالغ بخشی از ثروت او بصورت ملک و سهام است. از جمله
۲ میلیارد سهام در بازارهای مختلف دنیا
۱ میلیارد در آفریقای جنوبی
۵۰۰ میلیون در سوریه
۵۰۰ میلیون در ونزوئلا[۲۳]
غذاهای مورد علاقه
ماهی قزل‌آلای خال قرمز رودخانه لار از جمله غذاهای مورد علاقه خامنهای است. خامنهای همچنین به خاویار علاقه دارد که برای او از رشت توسط امام جمعه رشت ارسال می‌شود. علاوه بر این آخوند حائری از شیراز برای وی گوشت بلدرچین و شترمرغ ارسال می‌کند که خالی از کلسترول است.
برای کنترل غذای خامنهای و اطمینان از سمی نبودن آن دستگاهی به مبلغ ۵۰۰ هزار دلار از آمریکا خریده شده است. همچنین خود آشپز بایستی در حضور محافظین قبل از دیگران غذا را بچشد.
ورزش اسب دوانی
در سفرهای طولانی داخلی، مثل سفر به مشهد اسب مخصوص خامنهای را با هواپیمای سی ۱۳۰ به محل می‌برند. هم چنین سه کامیون مخصوص حمل اسب برای جابه‌جایی‌های نزدیک‌تر وجود دارد. خامنهای حدود ۱۰۰ اسب دارد که ارزش آن نزدیک به ۴۰ میلیون دلار است. گرانترین اسب خامنهای ذوالجناح نام دارد که ۷ میلیون دلار قیمت آن است.
کلکسیون پیپ
خامنهای ابتدا سیگاری بود اما به دلیل پرستیژ مورد نیاز برای مناصبی که داشت سیگار را ترک کرد. او نمی‌خواست عکسش در حال سیگار کشیدن منتشر شود. علی خامنهای که هنگامی که رییس‌جمهور بود و هنوز با موسوی نخست‌وزیر وقت، روابط نزدیکی داشت، دو نفری تصمیم به ترک سیگار گرفتند اما پیپ را از همان زمان حفظ کرده است. عکس‌هایی از او در حال کشیدن پیپ وجود دارد. برای او توتون خاص پیپ تهیه می‌شود و در کلکسیون پیپ او تاکنون ۲۰۰ پیپ جمع‌آوری شده است.
کلکسیون انگشتر
در کلکسیون انگشتری‌های خامنهای حدود ۳۰۰ انگشتری خاص جمع آوری شده که ۳ عدد از آن انگشترها را آستان قدس به او تحفه داده است. خامنهای گرانترین انگشتری و قدیمی‌ترین عقیق دنیا را دارد که ۵۰۰ هزار دلار قیمت آن است.
از دیگر علائق خامنهای می‌توان از کلکسیون عبا و عصا نیز نام برد.
رابطه با شعر و شعرا
علاقه خامنهای به شعر از جوانی شروع شده و تاکنون ادامه داشته است. سبزواری و علی معلم از شاعران مدیحه‌گوی او هستند که با وی حشر و نشر مدام دارند و علی خامنهای از طریق آنها از مشکلات هنرمندان وابسته به نظام با خبر می‌شود.
خامنهای در اوایل ریاست‌جمهوری خود از مهدی اخوان ثالث که هم‌شهری او بوده و از نزدیک او را می‌شناخت درخواست کرد که در مدح انقلاب شعری بگوید. اخوان ثالث در جواب او گفت: ما هنرمندان بر حکومتیم و نه با حکومت. این جمله چنان باعث برآشفتگی خامنهای شد که دستور داد حقوق ماهیانه او را از محل کارش قطع کردند. اخوان ثالث پس از آن بی‌کار شد. قیصر امین‌پور در یادنامه اخوان (باغ بی‌برگی) به این نکته در مقاله خود اشاره کرده است.
خامنهای از شاعر نامدار احمد شاملو به شدت بدش می‌آمد و از او با نفرت یاد می‌کرد اما هرگز جرات نکرد او را دستگیر یا مجازات کند، زیرا می‌دانست احمد شاملو مقام بالایی بین مردم دارد. خامنهای جمله لنین را که اگر یک ایدئولوژی با هنر حمایت نشود خواهد مرد، در سخنرانی‌هایش بسیار آورده است. خامنهای همواره خود را علاقه‌مند به شعر نشان می‌دهد اما در عین حال گاهی خطاهای فاحشی در مورد آن می‌کند: از جمله هنگامی که خانم جوانی در مقابل او شعری را خواند، از او پرسید: این شعر از خودتان است؟ و شاعره پاسخ داد: نخیر این شعر از سهراب سپهری است. خامنهای در مجالس شعر که هر از گاهی راه می‌اندازد به شاعران صله‌های قابل توجهی می‌دهد و بدون واکنش به اشعاری که در مدح خود او سروده شده است گوش می‌کند.
منابع
- ↑ علی خامنهای- بی بی سی
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ سید علی خامنهای - ایران افشاگر
- ↑ زندگی نامه آیت الله خامنه ای
- ↑ بیوگرافی علی خامنه ای - رادیو فردا
- ↑ نگاهی به سهم نهادهای مذهبی- بی بی سی فارسی
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ زندگی نامه آیت الله خامنه ای - قسمت دوم
- ↑ خاطرات شیخ علی تهرانی
- ↑ گذر تاریخی از قرون وسطی-وبلاگ حسین اخوان توحیدی
- ↑ زندگی نامه خامنه ای- بخش ششم
- ↑ نشریه مجاهد - تخم مرغ دزد شتر دزد می‌شود
- ↑ سید علی خامنه ای کیست؟- سایت ایران افشاگر
- ↑ سید علی خامنه ای کیست
- ↑ فیلم عزل منتظری از مقام جانشینی رهبری
- ↑ ناگفته هایی از ویدئوی افشا شده از انتخاب خامنه ای به عنوان رهبر-سایت بی بی سی
- ↑ کتاب خاطرات منتظری- صفحه ۶۲۹_۶۳۰
- ↑ آیت الله حسینعلی منتظری-سایت بی بی سی
- ↑ سید علی خامنه ای کیست
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ نوه خواهر خامنه ای: مرا به قتل تهدید کرده اند
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ القدس العربی - ۱۶ تیرماه۱۳۹۴
- ↑ خویشاوندان خامنه ای- بی بی سی فارسی
- ↑ بازخوانی پرونده قتل در میکونوس-سایت رادیو فردا
- ↑ پرونده ناقض حقوق بشر، سیدعلی خامنهای-سایت عدالت برای ایران
- ↑ رازهای زندگی خامنه ای - محسن مخملباف