کاربر:Khosro/صفحه تمرین زنان پیشگام در قیام‌های ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زنان پیشگام در قیام‌های ایران'''، نقش مهمی در تاریخ مبارزاتی مردم ایران داشته‌اند. نقش زنان در مبارزات علیه دیکتاتوری در ایران، از جنبش‌های پیشامشروطه تا [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|'''اعتراضات سراسری ۱۴۰۱''']]، نشان‌دهنده‌ی شجاعت، فداکاری، و پیشتازی بی‌مانند آن‌ها در راه آزادی و عدالت است. این مقاله با نگاهی تاریخی و تحقیقی، مشارکت زنان ایرانی در قیام‌های کلیدی علیه دیکتاتوری‌های قاجار، پهلوی، و جمهوری اسلامی را بررسی می‌کند. در [[جنبش تنباکو|'''جنبش تنباکو''']] (۱۲۶۹ شمسی)، زنان با اعتراض به امتیازات استعماری، زمینه‌ساز مقاومت‌های بعدی شدند. در [[جنبش مشروطه ایران|'''انقلاب مشروطه''']] (۱۲۸۵)، زنانی چون [[زینب پاشا|'''زینب پاشا''']] و اعضای انجمن‌های مخفی زنان، با فداکاری و شهادت، به تحقق آرمان‌های مشروطه کمک کردند. در دوره‌ی پهلوی، زنان در [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']]<nowiki/>حضوری گسترده داشتند و چهره‌هایی چون [[فاطمه امینی|'''فاطمه امینی''']] با مقاومت در برابر [[ساواک|'''ساواک''']] شاه، الگویی برای نسل‌های بعد شدند. پس از انقلاب ۱۳۵۷، زنان در برابر سرکوب جمهوری اسلامی ایستادگی کردند؛ از [[قتل عام ۶۷|'''قتل‌عام ۶۷''']] که هزاران زن مجاهد و مبارز قربانی شدند تا جنبش سبز ۸۸ که زنان در خط مقدم اعتراضات بودند. اوج این پیشتازی در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ دیده شد، جایی که زنان با رهبری تظاهرات و تحمل زندان و شکنجه، مبارزه علیه رژیم را به سطحی جدید رساندند. شهدایی چون [[مهسا امینی|'''مهسا امینی''']] و زندانیانی چون صبا کردافشاری نماد این مقاومت‌اند. نقش زنان در مقاومت سازمان‌یافته، به‌ویژه تحت رهبری [[مریم رجوی|'''مریم رجوی''']] و [[شورای ملی مقاومت ایران|'''شورای ملی مقاومت ایران''']] (NCRI)، نیز نشان‌دهنده‌ی تأثیر آن‌ها در شکل‌دهی آینده‌ای دموکراتیک است. این مقاله با تکیه بر منابع معتبر، به‌ویژه اسناد شورای ملی مقاومت، نشان می‌دهد که زنان ایرانی نه‌تنها قربانی سرکوب بوده‌اند، بلکه نیروی محرکه‌ی تغییر و سرنگونی استبداد بوده‌اند. با وجود هزینه‌های سنگین، از شهادت تا زندان، زنان ایرانی با پایداری خود، راه را برای آزادی و برابری هموار کرده‌اند. این بررسی تاریخی، بر اهمیت تداوم مبارزه و چشم‌انداز نقش زنان در آینده‌ی ایران تأکید دارد.<ref name=":0">[https://wncri.org/fa/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%AF%D9%85%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C/ بزرگترین تصویر در تاریخ گمشده – نگاهی به تاریخ مبارزات زنان ایران - سایت زنان نیروی تغییر] 3</ref>  

== زمینه تاریخی: زنان در جنبش‌های پیش از مشروطه ==

=== جنبش تنباکو: آغاز مقاومت زنان ===

== انقلاب مشروطه: طلوع مبارزات زنان ==

=== زینب پاشا و قیام تبریز ===

=== انجمن‌های مخفی زنان ===

زنان در انقلاب مشروطه، فراتر از اعتراضات خیابانی، با تشکیل انجمن‌های مخفی به سازماندهی سیاسی پرداختند. انجمن‌هایی مانند «انجمن مخدرات وطن» و «انجمن نسوان» با هدایت زنانی چون صدیقه دولت‌آبادی و محترم اسکندری، به آموزش سیاسی، انتشار نشریات، و بسیج زنان برای حمایت از مشروطه مشغول بودند. این انجمن‌ها، که اغلب در خفا فعالیت می‌کردند، به زنان امکان داد تا در کنار مردان، در تصمیم‌گیری‌های سیاسی مشارکت کنند. زنان عضو این انجمن‌ها، با وجود محدودیت‌های فرهنگی و تهدید سرکوب، با نوشتن مقالات و سخنرانی، خواستار حقوق برابر و پایان استبداد شدند. برخی از این زنان، مانند [[بی‌بی مریم بختیاری|'''بی‌بی مریم بختیاری''']]، با تأمین مالی و پشتیبانی مسلحانه از مشروطه‌خواهان، نقش مستقیمی در پیروزی‌های اولیه‌ی انقلاب ایفا کردند. این فعالیت‌ها نشان‌دهنده‌ی نقش محوری زنان در تبدیل مشروطه به جنبشی فراگیر بود.<ref name=":3">[https://wncri.org/fa/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ زنان ایران: از پیشتازی در انقلاب تا شکوفایی بهار آزادی - سایت زنان نیروی تغییر] 4</ref>  

=== زنان در جنبش‌های پیش از انقلاب ۵۷ ===

=== فاطمه امینی: نماد مقاومت و شهادت ===

=== نقش زنان در انقلاب ۵۷ ===

انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷ نقطه‌ی اوج مشارکت زنان در مبارزه علیه دیکتاتوری پهلوی بود. زنان از طبقات مختلف، از دانشجویان تا زنان خانه‌دار، در تظاهرات میلیونی شرکت کردند. آن‌ها با شعارهای ضداستبدادی و حضور در خط مقدم اعتراضات، نقش کلیدی در تضعیف رژیم داشتند. مادران شهدا، مانند مادر [[نوید افکاری|'''نوید افکاری''']]، با حمایت از فرزندان مبارزشان، به نمادهای مقاومت تبدیل شدند. زنان همچنین در اعتصابات کارگری و فعالیت‌های زیرزمینی، مانند چاپ و توزیع نشریات انقلابی، مشارکت داشتند. منابع تأکید دارند که حضور گسترده‌ی زنان، به‌ویژه در تظاهرات ۱۶ و ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، رژیم را به وحشت انداخت و به پیروزی انقلاب کمک کرد. این دوره نشان داد که زنان ایرانی قادر به تغییر مسیر تاریخ با شجاعت و سازماندهی خود هستند.<ref>[https://wncri.org/fa/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DB%B1%DB%B3%DB%B5%DB%B7-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF-%D8%A8/ انقلاب سال ۱۳۵۷ : زنان ایران گامی بلند به جلو برمی دارند - سایت زنان نیروی تغییر] 5</ref>

== مقاومت در برابر جمهوری اسلامی: دهه ۶۰ تا ۸۸ ==

=== قتل‌عام ۶۷: فداکاری زنان مجاهد و مبارز ===

=== زنان در جنبش‌های اعتراضی دهه‌های ۷۰ و ۸۰ ===

== اعتراضات سراسری ۱۴۰۱: اوج پیشتازی زنان ==

=== رهبری زنان در قیام ===

=== شهدای زن: نمادهای مقاومت ===

اعتراضات ۱۴۰۱ شاهد فداکاری زنان شجاعی بود که با شهادت خود، روحیه‌ی مقاومت را تقویت کردند. مهسا امینی، دختری ۲۲ ساله از سقز، با مرگش جرقه‌ی قیام را زد و به نماد جهانی مبارزه علیه سرکوب رژیم تبدیل شد. زنان دیگری مانند [[سارینا اسماعیل‌زاده|'''سارینا اسماعیل‌زاده''']]، [[نیکا شاکرمی|'''نیکا شاکرمی''']]، و [[حدیث نجفی|'''حدیث نجفی''']] نیز در جریان تظاهرات کشته شدند. این شهدا، که اغلب جوان و از طبقات مختلف بودند، با شجاعت خود رژیم را رسوا کردند. برای مثال، نیکا شاکرمی، دانش‌آموز ۱۶ ساله، در تظاهرات تهران به ضرب گلوله کشته شد و داستانش الهام‌بخش میلیون‌ها نفر شد. منابع تأکید دارند که شهادت این زنان، نه‌تنها خشم عمومی را علیه رژیم برانگیخت، بلکه عزم معترضان را برای ادامه‌ی مبارزه تقویت کرد.<ref>[https://www.radiozamaneh.com/775514/ قیامی که ایران را تکان داد - سایت رادیو زمانه]</ref>  

=== رهبری مریم رجوی و شورای ملی مقاومت ایران ===

زنان ایرانی در مقاومت سازمان‌یافته علیه رژیم جمهوری اسلامی، به‌ویژه از طریق شورای ملی مقاومت ایران (NCRI)، نقش محوری ایفا کرده‌اند. مریم رجوی، به‌عنوان رئیس شورای ملی مقاومت، با رهبری جنبش، الگویی از پیشتازی زنان در مبارزه برای آزادی ارائه داده است. او با تأکید بر برابری جنسیتی و دموکراسی، [[طرح ده ماده‌ای مریم رجوی برای ایران فردا|'''برنامه‌ای ده‌ماده‌ای''']] برای آینده‌ی ایران ارائه کرده که شامل جدایی دین از دولت، برابری کامل زنان و مردان، و لغو مجازات اعدام است. زنان در ساختار NCRI، از جمله در سازمان مجاهدین خلق، بیش از نیمی از مناصب رهبری را بر عهده دارند، که نشان‌دهنده‌ی تعهد مقاومت به توانمندسازی زنان است. این حضور، که ریشه در مبارزات دهه‌های گذشته دارد، نشان می‌دهد که زنان نه‌تنها در میدان مبارزه، بلکه در طراحی آینده‌ی ایران نیز پیشتازند.<ref>[https://iranfreedom.net/%d9%85%d8%b1%db%8c%d9%85-%d8%b1%d8%ac%d9%88%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%87-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%ad%d9%82-%d8%b4%d9%88%d8%b1/ مریم رجوی: مبارزه زنان ایران برای حق شورش برای آزادی است! - سایت ایران آزادی]</ref>