۹٬۳۱۹
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین1: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== تولد، خانواده و تحصیلات == | == تولد، خانواده و تحصیلات == | ||
ابوالقاسم لاهوتی در سال ۱۲۶۴ شمسی | ابوالقاسم لاهوتی در سال ۱۲۶۴ شمسی در محله برزه دماغ شهر کرمانشاه دیده به جهان گشود. پدر او «میرزا احمد الهامی» از شاعران و آزادیخواهان بنام آن دیار بود که گرایشهای صوفیانه داشت و مرید «سید صالح ماهیدشتی» محسوب میشد. مادر لاهوتی نیز زنی بود که فضای خانه را برای پرورش طبع شاعرانه فرزند مهیا میساخت. نام اصلی او ابوالقاسم بود و تخلص شعری «لاهوتی» را بعدها برگزید؛ البته او در ابتدا تخلص «کمال» را برای خود انتخاب کرده بود اما پس از مدتی آن را تغییر داد. '''(راسخون) (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) (دانشجو).''' | ||
درباره تاریخ دقیق تولد لاهوتی در برخی منابع متقدم اختلافاتی وجود دارد، اما بررسیهای دقیقتر اسنادی نشان میدهد که سال ۱۲۶۴ شمسی صحیحترین تاریخ است. پدرش، میرزا احمد الهامی، منظومهای حماسی-مذهبی به نام «باغ فردوس» سروده بود که تقلیدی از شاهنامه فردوسی در رثای شهیدان کربلا بود و این مسئله نشاندهنده ریشههای ادبی قوی در خانواده لاهوتی است. لاهوتی از همان کودکی تحت تأثیر اشعار پدر قرار گرفت و با حمایت او نخستین گامها را در وادی ادبیات برداشت. '''(باقر صدرینیا) (دانشگاه رازی).''' | درباره تاریخ دقیق تولد لاهوتی در برخی منابع متقدم اختلافاتی وجود دارد، اما بررسیهای دقیقتر اسنادی نشان میدهد که سال ۱۲۶۴ شمسی صحیحترین تاریخ است. پدرش، میرزا احمد الهامی، منظومهای حماسی-مذهبی به نام «باغ فردوس» سروده بود که تقلیدی از شاهنامه [[فردوسی]] در رثای شهیدان کربلا بود و این مسئله نشاندهنده ریشههای ادبی قوی در خانواده لاهوتی است. لاهوتی از همان کودکی تحت تأثیر اشعار پدر قرار گرفت و با حمایت او نخستین گامها را در وادی ادبیات برداشت. '''(باقر صدرینیا) (دانشگاه رازی).''' | ||
=== '''تحصیلات و نخستین سرودهها''' === | === '''تحصیلات و نخستین سرودهها''' === | ||
ابوالقاسم تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مکتبخانههای کرمانشاه گذراند و قرآن و ادبیات فارسی را فراگرفت. او با هوش سرشاری که داشت، زبان فرانسه را نیز آموخت که این امر دریچهای تازه به روی اندیشههای او گشود. گفته میشود اولین شعر او در سنین بسیار پایین (حدود ۱۶ سالگی) سروده شد و در روزنامه | ابوالقاسم لاهوتی تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مکتبخانههای کرمانشاه گذراند و قرآن و ادبیات فارسی را فراگرفت. او با هوش سرشاری که داشت، زبان فرانسه را نیز آموخت که این امر دریچهای تازه به روی اندیشههای او گشود. گفته میشود اولین شعر او در سنین بسیار پایین (حدود ۱۶ سالگی) سروده شد و در روزنامه «[[روزنامه حبلالمتین|حبلالمتین]]» کلکته با نام مستعار به چاپ رسید که مضمونی انتقادی داشت. '''(شعر ناب) (ابوالقاسم لاهوتی، راسخون).''' | ||
او در آغاز جوانی با حمایت مالی یکی از دوستان پدرش برای تکمیل تحصیلات به تهران آمد. اگرچه قصد اولیه ادامه تحصیل بود، اما فضای سیاسی متشنج و پرشور پایتخت در آستانه انقلاب | او در آغاز جوانی با حمایت مالی یکی از دوستان پدرش برای تکمیل تحصیلات به تهران آمد. اگرچه قصد اولیه ادامه تحصیل بود، اما فضای سیاسی متشنج و پرشور پایتخت در آستانه [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]]، مسیر زندگی او را تغییر داد و او را به سمت فعالیتهای سیاسی و نظامی سوق داد. '''(دانشگاه رازی).''' | ||
== ورود به عرصه سیاست و انقلاب مشروطه == | == ورود به عرصه سیاست و انقلاب مشروطه == | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
=== '''پیوستن به ژاندارمری و دریافت مدال''' === | === '''پیوستن به ژاندارمری و دریافت مدال''' === | ||
در سال | در سال ۱۲۸۸، ابوالقاسم لاهوتی وارد نیروی ژاندارمری شد. او پس از طی دورههای نظامی، به درجات افسری نائل آمد و به ریاست ژاندارمری قم منصوب شد. در این زمان بود که به دلیل شجاعت و خدماتش در سرکوب برخی از یاغیان و راهزنان (از جمله نایب حسین کاشی)، موفق به دریافت مدال و نشان افتخار گردید. با این حال، روحیه سرکش و انقلابی او باعث شد تا در دادگاه نظامی شهر قم به اعدام محکوم شود، حکمی که البته اجرا نشد و او توانست به تهران بگریزد. '''(شعر ناب) (نگاهی به زندگی و آثار ابوالقاسم لاهوتی، بهپیش).''' | ||
=== '''ارتباط با بزرگان مشروطه''' === | === '''ارتباط با بزرگان مشروطه''' === | ||
در جریان استبداد صغیر و به توپ بستن مجلس، لاهوتی همچنان بر مواضع خود پافشاری کرد. او پس از فرار به رشت، به نیروهای مجاهدین پیوست و در فتح تهران (۱۳۲۷ قمری) مشارکت داشت. در این دوران او با شخصیتهای برجستهای همچون | در جریان [[استبداد صغیر]] و به توپ بستن مجلس، ابوالقاسم لاهوتی همچنان بر مواضع خود پافشاری کرد. او پس از فرار به رشت، به نیروهای مجاهدین پیوست و در فتح تهران (۱۳۲۷ قمری) مشارکت داشت. در این دوران او با شخصیتهای برجستهای همچون «[[ستارخان]]» و «[[باقر خان|باقرخان]]» ارتباط داشت و همواره از آنان به عنوان الگوهای مبارزه یاد میکرد. برخی منابع اشاره کردهاند که او مدتی نیز در رکاب [[شیخ محمد خیابانی]] فعالیت داشته است. '''(راسخون) (دانشگاه رازی).''' | ||
== تبعید اول، بازگشت و قیام لاهوتیخان == | == تبعید اول، بازگشت و قیام لاهوتیخان == | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
=== '''بازگشت به ایران و عضویت مجدد در نیروهای نظامی''' === | === '''بازگشت به ایران و عضویت مجدد در نیروهای نظامی''' === | ||
لاهوتی در حدود سال ۱۳۳۳ قمری (۱۹۱۵ میلادی) به ایران بازگشت. به دلیل مهارتهای نظامی و سابقه در ژاندارمری، پس از بازگشت به تهران، دوباره به استخدام نیروهای نظامی درآمد. این بار او ابتدا در قزاقخانه و سپس در اداره نظمیه (شهربانی) به کار مشغول شد. این بازگشت و ورود مجدد به دستگاه نظامی، نشاندهنده آن است که او همواره به دنبال جایگاهی بود تا بتواند اهداف سیاسی خود را به صورت عملی پیش ببرد، هرچند که سازگاری با محیط استبدادی برای او دشوار بود. '''(مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) (بهپیش).''' | ابوالقاسم لاهوتی در حدود سال ۱۳۳۳ قمری (۱۹۱۵ میلادی) به ایران بازگشت. به دلیل مهارتهای نظامی و سابقه در ژاندارمری، پس از بازگشت به تهران، دوباره به استخدام نیروهای نظامی درآمد. این بار او ابتدا در قزاقخانه و سپس در اداره نظمیه (شهربانی) به کار مشغول شد. این بازگشت و ورود مجدد به دستگاه نظامی، نشاندهنده آن است که او همواره به دنبال جایگاهی بود تا بتواند اهداف سیاسی خود را به صورت عملی پیش ببرد، هرچند که سازگاری با محیط استبدادی برای او دشوار بود. '''(مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) (بهپیش).''' | ||
پس از مدتی فعالیت در نظمیه، لاهوتی که همچنان روحیه آزادیخواهی داشت و با ساختار حاکم سر سازگاری نداشت، از کار خود کناره گرفت و بار دیگر به سمت فعالیتهای سیاسی-نظامی مستقل روی آورد. او با پیوستن به کمیته ملی، که یک گروه سیاسی مستقل با تمایلات دموکراتیک بود، فعالیتهای خود را از سر گرفت. '''(راسخون).''' | پس از مدتی فعالیت در نظمیه، لاهوتی که همچنان روحیه آزادیخواهی داشت و با ساختار حاکم سر سازگاری نداشت، از کار خود کناره گرفت و بار دیگر به سمت فعالیتهای سیاسی-نظامی مستقل روی آورد. او با پیوستن به کمیته ملی، که یک گروه سیاسی مستقل با تمایلات دموکراتیک بود، فعالیتهای خود را از سر گرفت. '''(راسخون).''' | ||
=== '''قیام لاهوتی در تبریز (۱۳۰۰-۱۳۰۱ | === '''قیام لاهوتی در تبریز (۱۳۰۰-۱۳۰۱)''' === | ||
اوج فعالیتهای سیاسی و نظامی لاهوتی، با قیام معروف او در تبریز رقم خورد. در سال ۱۳۰۰ شمسی، لاهوتی که در آن زمان به درجه سرهنگی رسیده بود، به عنوان فرمانده ژاندارمری به تبریز اعزام شد. در اواخر سال ۱۳۰۰ یا اوایل | اوج فعالیتهای سیاسی و نظامی ابوالقاسم لاهوتی، با قیام معروف او در تبریز رقم خورد. در سال ۱۳۰۰ شمسی، لاهوتی که در آن زمان به درجه سرهنگی رسیده بود، به عنوان فرمانده ژاندارمری به تبریز اعزام شد. در اواخر سال ۱۳۰۰ یا اوایل ۱۳۰۱، لاهوتی علیه حکومت مرکزی و والی آذربایجان قیام کرد. این قیام که به «قیام لاهوتیخان» معروف شد، با شعارهای جمهوریخواهی و عدالتطلبی آغاز گشت و لاهوتی توانست با جمعآوری نیروهای تحت فرمان خود، بخشهایی از شهر را به تصرف درآورد. '''(راسخون) (شعر ناب) (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی).''' | ||
این قیام به سرعت سرکوب شد. حکومت مرکزی به فرماندهی رضاقلیخان (سردار سپه، که بعدها رضاشاه شد) نیروهایی را برای مقابله با لاهوتی اعزام کرد. پس از درگیریهای شدید، نیروهای لاهوتی شکست خوردند و او به همراه گروهی از یارانش مجبور به ترک تبریز شدند. شکست این قیام، پایانی بر فعالیتهای سیاسی و نظامی مستقیم لاهوتی در ایران بود و مسیر زندگی او را به کلی تغییر داد. '''(بهپیش).''' | این قیام به سرعت سرکوب شد. حکومت مرکزی به فرماندهی رضاقلیخان (سردار سپه، که بعدها [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]] شد) نیروهایی را برای مقابله با لاهوتی اعزام کرد. پس از درگیریهای شدید، نیروهای لاهوتی شکست خوردند و او به همراه گروهی از یارانش مجبور به ترک تبریز شدند. شکست این قیام، پایانی بر فعالیتهای سیاسی و نظامی مستقیم لاهوتی در ایران بود و مسیر زندگی او را به کلی تغییر داد. '''(بهپیش).''' | ||
== | == مهاجرت سرنوشتساز به شوروی و آغاز فصل نوین زندگی == | ||
پس از شکست قیام تبریز، ابوالقاسم لاهوتی در سال | پس از شکست قیام تبریز، ابوالقاسم لاهوتی در سال ۱۳۰۱، از طریق مرزهای شمالی به باکو پناهنده شد. باکو در آن زمان پایتخت جمهوری آذربایجان شوروی بود و به کانون تجمع بسیاری از مبارزان و تبعیدیان سوسیالیست ایرانی تبدیل شده بود. لاهوتی با ورود به شوروی، رسماً از ایران مهاجرت کرد و زندگی جدیدی را آغاز نمود که تا پایان عمر او ادامه یافت. او در شوروی به عضویت [[حزب کمونیست ایران|حزب کمونیست]] درآمد و به دلیل سوابق مبارزاتی و اندیشههای سوسیالیستی که از دوران مشروطه در او شکل گرفته بود، خیلی زود مورد توجه مقامات قرار گرفت. '''(مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) (بهپیش) (دانشگاه رازی).''' | ||
=== '''نقش محوری در ادبیات نوین تاجیکستان''' === | === '''نقش محوری در ادبیات نوین تاجیکستان''' === | ||
لاهوتی در | ابوالقاسم لاهوتی در سال۱۳۰۴، به جمهوری خودمختار تاجیکستان در آسیای مرکزی منتقل شد. حضور او در تاجیکستان سرنوشت ادبی و فرهنگی این جمهوری را دگرگون کرد. لاهوتی که به زبان فارسی مسلط بود و از قوالب شعری کلاسیک آگاهی عمیقی داشت، با آمیختن این دانش سنتی با مضامین نوین اجتماعی و سوسیالیستی، پایهگذار «شعر نوین تاجیک» شد. تأثیر او بر ادبیات تاجیکستان به قدری عمیق بود که او را «پدر شعر نو تاجیک» میخوانند. '''(راسخون) (مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی).''' | ||
=== '''مناصب فرهنگی و سیاسی در تاجیکستان''' === | === '''مناصب فرهنگی و سیاسی در تاجیکستان''' === | ||
در تاجیکستان، لاهوتی صرفاً یک شاعر و مهاجر نبود، بلکه یک مقام رسمی دولتی محسوب میشد. او به دلیل نفوذ فرهنگی و سیاسی خود، مناصب کلیدی را برعهده گرفت: | در تاجیکستان، لاهوتی صرفاً یک شاعر و مهاجر نبود، بلکه یک مقام رسمی دولتی محسوب میشد. او به دلیل نفوذ فرهنگی و سیاسی خود، مناصب کلیدی را برعهده گرفت که عبارت بودند از: | ||
* '''وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان:''' وی مدتی به عنوان وزیر یا معاون وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان فعالیت کرد و در سیاستگذاریهای فرهنگی این جمهوری نقش اساسی داشت. | * '''وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان:''' وی مدتی به عنوان وزیر یا معاون وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان فعالیت کرد و در سیاستگذاریهای فرهنگی این جمهوری نقش اساسی داشت. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
=== '''ازدواج اول در ایران''' === | === '''ازدواج اول در ایران''' === | ||
ازدواج اول لاهوتی در ایران و در سالهای پیش از تبعید اتفاق افتاد. همسر اول او | ازدواج اول لاهوتی در ایران و در سالهای پیش از تبعید اتفاق افتاد. همسر اول او نصرت نام داشت، اما این زندگانی چندان نپایید و بسیار زودگذر بود. | ||
=== '''ازدواج دوم در روسیه | === '''ازدواج دوم در روسیه''' === | ||
مهمترین بخش زندگی خانوادگی لاهوتی پس از مهاجرت به شوروی شکل گرفت. او در مسکو با یک شاعر و مترجم روسی به نام | مهمترین بخش زندگی خانوادگی لاهوتی پس از مهاجرت به شوروی شکل گرفت. او در مسکو با یک شاعر و مترجم روسی به نام «سیسیلیا بانسیونونا خیفس» بود که به او بانو میگفتند. ازدواج کرد. سیسیلیا بانسیونونا نه تنها همسر لاهوتی بود، بلکه به زبان فارسی تسلط یافت و در ترجمه آثار همسرش به زبان روسی و همچنین در فعالیتهای ادبی او نقشی حمایتی ایفا کرد. حاصل این ازدواج سه فرزند بود: | ||
* ''' | * '''لیلا:''' پسر بزرگ که در زمینههای علمی فعالیت داشت. | ||
* ''' | * '''دلیر:''' دخترش که بعدها به عنوان یک هنرمند شناخته شد. | ||
* '''گیو:''' کوچکترین فرزند که او نیز راه پدر را در ادبیات و هنر ادامه داد. | * '''گیو:''' کوچکترین فرزند که او نیز راه پدر را در ادبیات و هنر ادامه داد. | ||