کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ایندیرا پریادرشینی گاندی''' (۱۹۱۷–۱۹۸۴)، سیاستمدار برجستهٔ هندی و نخست‌وزیر هند، نخستین زن در تاریخ این کشور بود که به بالاترین مقام اجرایی رسید و یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های سیاسی قرن بیستم در جنوب آسیا به‌شمار می‌رود. او دختر جواهر لعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند مستقل، بود و در بستر سنت سیاسی کنگره ملی هند رشد یافت. ایندیرا گاندی طی دو دورهٔ زمامداری خود (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری دولت مدرن هند، سیاست‌های اقتصادی دولتی، استقلال راهبردی در سیاست خارجی و تثبیت جایگاه منطقه‌ای هند ایفا کرد.
{{جعبه اطلاعات سیاستمدار
| نام = ایندیرا گاندی
| تصویر = Indira Gandhi 1983.jpg
| اندازه تصویر = ۲۷۰ پیکسل
| توضیح تصویر = ایندیرا گاندی، نخست‌وزیر هند (عکس حدود ۱۹۸۳). منبع: Wikimedia Commons.
| نام اصلی = Indira Priyadarshini Gandhi (née Nehru)
| زمینه فعالیت = سیاست، رهبری حزب کنگره ملی هند، نخست‌وزیری
| ملیت = هندی
| تاریخ تولد = ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷
| محل تولد = الله‌آباد (پرایاگراج کنونی)، هند بریتانیایی
| تاریخ مرگ = ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴ (۶۶ سال)
| محل مرگ = دهلی نو، هند
| علت مرگ = ترور توسط محافظان سیک
| محل دفن = شاکتی استال، نزدیک راج گات، دهلی نو
| محل زندگی = الله‌آباد • دهلی نو • آکسفورد و سوئیس (دوران تحصیل)
| اتفاقات مهم = انقلاب سبز • ملی کردن بانک‌ها • جنگ هند و پاکستان ۱۹۷۱ و ایجاد بنگلادش • آزمایش هسته‌ای ۱۹۷۴ • وضعیت اضطراری ۱۹۷۵–۱۹۷۷ • عملیات بلو استار • بازگشت به قدرت در ۱۹۸۰
| لقب = زن آهنین هند • مادر هند • دورگا (الهه پیروزی)
| پیشه = سیاستمدار، نخست‌وزیر هند
| سال‌های فعالیت = ۱۹۴۲–۱۹۸۴
| حزب = حزب کنگره ملی هند (کنگره (I))
| همسر = فیروز گاندی (۱۹۴۲–۱۹۶۰، مرگ همسر)
| فرزندان = راجیو گاندی • سنجای گاندی
| والدین = جواهرلعل نهرو (پدر) • کامالا نهرو (مادر)
| تحصیلات = تحصیل در سانتی‌نیکتان، دانشگاه آکسفورد (سمویل کالج، بدون فارغ‌التحصیلی رسمی)
| دانشگاه = دانشگاه ویسوا-بهاراتی • دانشگاه آکسفورد
| حوزه = سیاست خارجی غیرمتعهد، سوسیالیسم دموکراتیک، سکولاریسم، توسعه اقتصادی
| جوایز = بهارات راتنا (۱۹۷۱) • جایزه لنین صلح (۱۹۸۴، پس از مرگ)
| گفتاورد = «شما نمی‌توانید با من دست بدهید، زیرا دست‌های من دست میلیون‌ها هندی است.»
}}
thoughtco.comBiography of India's Indira Gandhi
'''ایندیرا پریادارشینی گاندی''' (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخست‌وزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند مستقل، و از چهره‌های کلیدی حزب کنگره ملی هند به شمار می‌رفت. ایندیرا گاندی در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخست‌وزیر هند بود و کشور را از بحران‌های اقتصادی شدید، جنگ‌های منطقه‌ای، تنش‌های داخلی و چالش‌های بین‌المللی عبور داد. دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانک‌ها برای توزیع عادلانه‌تر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجال‌های بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید. گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. میراث او همچنان در سیاست، اقتصاد و جامعه هند مدرن بحث‌برانگیز و تأثیرگذار باقی مانده و هند را از یک کشور وابسته به غذایی به یک قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi|عنوان=Indira Gandhi|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="pmindia">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/|عنوان=Smt. Indira Gandhi|وبگاه=Prime Minister of India|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref>19thshop.comPortrait of Indian Prime Ministers Jawaharlal Nehru and Indira ...
== زندگی اولیه و خانواده ==
ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در الله‌آباد (پرایاگراج کنونی) در خانواده‌ای برجسته از کاشمیری پاندیت‌ها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار می‌رفت. خانه خانوادگی آن‌ها، آناند بهاوان، مرکز فعالیت‌های سیاسی بود و مهاتما گاندی و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفت‌وآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمون‌ها" (وانار سنا) را برای کودکان سازمان‌دهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند.
مادرش کامالا در ۱۹۳۶ بر اثر سل درگذشت که ضربه‌ای عمیق به ایندیرا وارد کرد. او تحصیلات اولیه را در هند، سوئیس (اکول نوول در بکس) و انگلیس گذراند و سپس در سانتی‌نیکتان رابیندرانات تاگور و کالج سمویل آکسفورد تحصیل کرد، اما به دلیل بیماری و مشکلات سلامتی بدون دریافت مدرک رسمی فارغ‌التحصیل شد. در اروپا با فیروز گاندی (از خانواده پارسی زرتشتی، بدون نسبت با مهاتما گاندی) آشنا شد و در ۱۹۴۲ طبق آیین‌های هندو و زرتشتی ازدواج کردند. این ازدواج با مخالفت اولیه خانواده نهرو روبرو بود، اما پایدار ماند تا مرگ فیروز در ۱۹۶۰. آن‌ها دو پسر داشتند: راجیو (متولد ۱۹۴۴) و سنجای (متولد ۱۹۴۶) که هر دو بعدها وارد سیاست شدند.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
== ورود به سیاست و نقش در دوران نهرو ==
ایندیرا از نوجوانی در فعالیت‌های سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخست‌وزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گسترده‌ای در سیاست خارجی کسب نمود.
در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخست‌وزیری رسید و رقیب اصلی‌اش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخست‌وزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشه‌کن کن) را مطرح کرد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
indianexpress.comFour reasons why Indira Gandhi declared Emergency | Research News ...
== نخست‌وزیری اولیه و سیاست‌های داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷) ==
دوران اولیه نخست‌وزیری گاندی با چالش‌های بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنش‌های سیاسی همراه بود. او سیاست‌های سوسیالیستی قاطعی پیش برد:


زمامداری او با ترکیبی از اصلاحات اجتماعی، تمرکز قدرت، سیاست‌های سوسیالیستی دولتی و در عین حال گرایش‌های اقتدارگرایانه همراه بود. او از یک‌سو با ملی‌سازی بانک‌ها، اصلاحات ارضی و برنامه‌های رفاهی به محبوبیت گسترده دست یافت و از سوی دیگر با اعلام «وضعیت اضطراری» در سال‌های ۱۹۷۵–۱۹۷۷ به یکی از جنجالی‌ترین رهبران تاریخ هند بدل شد. ترور او در سال ۱۹۸۴ به دست دو محافظ سیک، پیامدهای سیاسی و اجتماعی عمیقی برای هند به‌جا گذاشت.
'''انقلاب سبز''': حمایت گسترده از کشاورزی مدرن، معرفی بذرهای پربازده، کودهای شیمیایی و آبیاری که هند را از "کشور گدا" به خودکفایی غذایی رساند.
 
'''ملی کردن بانک‌ها (۱۹۶۹)''': ملی کردن ۱۴ بانک بزرگ برای هدایت اعتبار به بخش‌های روستایی و فقرا.
== زندگی‌نامه اولیه ==
'''حذف امتیازات شاهزادگان (۱۹۷۱)''': پایان پرداخت‌های دولتی به حاکمان سابق ایالت‌های هند.
ایندیرا گاندی در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در شهر الله‌آباد، در خانواده‌ای نخبه و عمیقاً سیاسی متولد شد. پدرش، جواهر لعل نهرو، از رهبران اصلی جنبش استقلال هند و از نزدیک‌ترین یاران مهاتما گاندی بود. مادرش، کامالا نهرو، نیز فعال سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شد. کودکی ایندیرا در فضایی آکنده از مبارزه سیاسی، زندان، تبعید و جلسات مخفی استقلال‌طلبان سپری شد.
'''آزمایش هسته‌ای ۱۹۷۴''': انجام آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز (پوکران-۱) که هند را به قدرت هسته‌ای تبدیل کرد.
 
او از نوجوانی در فعالیت‌های ضد استعمار مشارکت داشت و حتی گروهی موسوم به «وانارا سنا» (ارتش میمون‌ها) را برای کمک‌رسانی به فعالان کنگره سازمان‌دهی کرد. تحصیلات ابتدایی‌اش را در هند و سپس در مدرسه‌ای در سوئیس ادامه داد. ایندیرا مدتی در دانشگاه ویسوا-بهاراتی، تأسیس‌شده توسط رابیندرانات تاگور، تحصیل کرد و سپس راهی دانشگاه آکسفورد شد، اما به دلیل مشکلات جسمی و شرایط جنگ جهانی دوم، تحصیلاتش را ناتمام گذاشت.<ref name=":0">[https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi
Britannica. Indira Gandhi]</ref>
 
== ورود به سیاست ==
پس از استقلال هند در سال ۱۹۴۷ و نخست‌وزیری نهرو، ایندیرا به‌تدریج به یکی از نزدیک‌ترین مشاوران پدرش بدل شد. او در سال ۱۹۵۹ به ریاست کنگره ملی هند رسید؛ سمتی که نقش مهمی در تثبیت موقعیت سیاسی‌اش ایفا کرد. پس از مرگ نهرو در ۱۹۶۴، ایندیرا به‌عنوان وزیر اطلاعات و رادیو در کابینه لعل بهادر شاستری منصوب شد.
 
در سال ۱۹۶۶، پس از درگذشت ناگهانی شاستری، رهبران کنگره او را به‌عنوان گزینه‌ای سازش‌پذیر و موقت برگزیدند؛ اما برخلاف انتظار، ایندیرا گاندی به‌سرعت قدرت را در دست گرفت و رهبری مستقل و مقتدر از خود نشان داد.
 
== نخست‌وزیری و سیاست‌های داخلی ==
ایندیرا گاندی در نخستین دورهٔ زمامداری خود، سیاست‌های اقتصادی سوسیالیستی را در پیش گرفت. ملی‌سازی ۱۴ بانک بزرگ در سال ۱۹۶۹، کنترل دولت بر صنایع کلیدی، و تمرکز بر خودکفایی اقتصادی، از مهم‌ترین اقدامات او بود. این سیاست‌ها حمایت اقشار فقیر و روستایی را برایش به ارمغان آورد و شعار معروف «گاریبی هاتائو» (فقر را ریشه‌کن کنید) به نماد دوران او بدل شد.
 
در عین حال، او با تمرکز قدرت در دفتر نخست‌وزیری، تضعیف نهادهای حزبی و محدودسازی مخالفان، ساختار سیاسی هند را به‌سوی اقتدارگرایی سوق داد. انشعاب در حزب کنگره و حذف رقبای درون‌حزبی، نشان‌دهندهٔ سبک رهبری شخصی‌گرایانهٔ او بود.<ref name=":1">[https://www.jstor.org/stable/2643959
JSTOR. Indira Gandhi and Indian Politics]</ref>


این سیاست‌ها محبوبیت او را افزایش داد، اما انتقادهایی نیز از تمرکز قدرت برانگیخت.<ref name="britannica"/>
== سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱ ==
== سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱ ==
در عرصه سیاست خارجی، ایندیرا گاندی یکی از معماران سیاست «عدم تعهد فعال» هند بود. او روابط نزدیکی با اتحاد شوروی برقرار کرد، در حالی که استقلال نسبی از هر دو بلوک جنگ سرد را حفظ می‌کرد. نقطه اوج سیاست خارجی‌اش جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان بود که به استقلال بنگلادش انجامید.
گاندی سیاست عدم تعهد پدرش را ادامه داد، اما به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شد و پیمان دوستی ۱۹۷۱ را امضا کرد. بزرگ‌ترین دستاورد خارجی او رهبری در جنگ هند-پاکستان ۱۹۷۱ بود. پس از سرکوب شدید بنگالی‌ها در پاکستان شرقی و ورود میلیون‌ها پناهنده به هند، گاندی از جنبش آزادی‌بخش بنگلادش حمایت کرد. جنگ در دسامبر ۱۹۷۱ در ۱۳ روز با پیروزی قاطع هند پایان یافت، پاکستان تسلیم شد و بنگلادش مستقل گردید. این پیروزی گاندی را به نماد ملی تبدیل کرد و لقب "دورگا" (الهه پیروزی) گرفت.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
 
پیروزی قاطع هند در این جنگ، ایندیرا گاندی را به چهره‌ای ملی و حتی اسطوره‌ای بدل کرد. توافق‌نامه شیملا (۱۹۷۲) جایگاه هند را به‌عنوان قدرت مسلط جنوب آسیا تثبیت کرد و نفوذ منطقه‌ای این کشور را افزایش داد.<ref name=":2">[https://www.brookings.edu/articles/indira-gandhi-and-the-1971-war/
Brookings Institution]</ref>
 
== وضعیت اضطراری (۱۹۷۵–۱۹۷۷) ==
== وضعیت اضطراری (۱۹۷۵–۱۹۷۷) ==
در سال ۱۹۷۵، پس از آن‌که دادگاه عالی الله‌آباد انتخاب ایندیرا گاندی را به دلیل تخلفات انتخاباتی باطل اعلام کرد، او با استناد به «تهدید علیه امنیت ملی»، وضعیت اضطراری اعلام نمود. در این دوره، آزادی‌های مدنی تعلیق شد، مطبوعات سانسور شدند و هزاران مخالف سیاسی بازداشت گردیدند.
در ۱۹۷۵، دادگاه عالی الله‌آباد انتخابات ۱۹۷۱ گاندی را به دلیل تخلفات جزئی باطل کرد. مخالفان به رهبری جایاپراکاش نارایان جنبش گسترده‌ای راه انداختند. گاندی در ۲۵ ژوئن ۱۹۷۵ وضعیت اضطراری اعلام کرد: حقوق اساسی تعلیق شد، مطبوعات سانسور گردیدند، هزاران مخالف (از جمله نارایان و دسای) زندانی شدند و برنامه‌های جنجالی مانند کنترل جمعیت اجباری (عقیم‌سازی) اجرا شد که سنجای گاندی نقش کلیدی در آن داشت. این دوره به عنوان تاریک‌ترین فصل دموکراسی هند شناخته می‌شود و انتقادهای گسترده‌ای از نقض حقوق بشر برانگیخت، هرچند گاندی آن را برای حفظ ثبات ملی ضروری می‌دانست.<ref name="britannica"/>
== شکست انتخاباتی و بازگشت به قدرت ==
در مارس ۱۹۷۷، گاندی انتخابات برگزار کرد و حزب کنگره شکست سنگینی خورد. دولت ائتلافی جاناتا به رهبری مورارجی دسای روی کار آمد و گاندی چندین بار زندانی شد، اما تبرئه گردید. در ژانویه ۱۹۸۰، با بهره‌برداری از ناکارآمدی دولت جاناتا و شعار "دولتی که کار کند"، کنگره بازگشت قدرتمندی داشت و گاندی دوباره نخست‌وزیر شد. مرگ ناگهانی سنجای در سانحه هوایی (ژوئن ۱۹۸۰) ضربه‌ای سنگین بود و راجیو گاندی را به سیاست کشاند.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
bbc.comSikh families still suffering 40 years after Golden Temple raid
== چالش‌های نهایی، عملیات بلو استار و ترور ==
در دهه ۱۹۸۰، جدایی‌طلبی سیک در پنجاب به اوج رسید و جارنایل سینگ بیندرانواله معبد طلایی (هارماندیر صاحب) را به پایگاه مسلحانه تبدیل کرد. گاندی در ژوئن ۱۹۸۴ عملیات بلو استار را سفارش داد که ارتش هند معبد را محاصره و حمله کرد. این عملیات صدها کشته (از جمله غیرنظامیان) به جا گذاشت و احساسات سیک‌ها را عمیقاً جریحه‌دار کرد.
در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، دو محافظ سیک گاندی (بیانت سینگ و ساتوانت سینگ) او را در باغ خانه‌اش در دهلی نو ترور کردند. پس از ترور، شورش‌های ضدسیک در هند رخ داد که هزاران سیک بی‌گناه کشته شدند. راجیو گاندی بلافاصله نخست‌وزیر شد.<ref name="britannica"/>
gettyimages.comen.wikipedia.org


این اقدام ضربه‌ای جدی به اعتبار دموکراتیک او وارد کرد و در انتخابات ۱۹۷۷، حزب کنگره شکست سنگینی خورد. ایندیرا گاندی برای نخستین بار قدرت را از دست داد؛ اما این شکست پایان حیات سیاسی‌اش نبود.
== میراث ==
 
ایندیرا گاندی هند را از کشوری آسیب‌پذیر به قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد، انقلاب سبز میلیون‌ها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایگاه زنان در سیاست را ارتقا بخشید. با این حال، وضعیت اضطراری و عملیات بلو استار انتقادهای شدیدی از اقتدارگرایی او به همراه داشت. او نماد فمینیسم سیاسی در جهان سوم، سکولاریسم و توسعه سوسیالیستی است. سلسله نهرو-گاندی با نخست‌وزیری راجیو، سونیا و راهول گاندی ادامه یافت. میراث گاندی همچنان در اقتصاد بازار آزاد هند، روابط خارجی و چالش‌های وحدت ملی زنده است و او را یکی از پیچیده‌ترین رهبران تاریخ معاصر می‌سازد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
== بازگشت به قدرت و سال‌های پایانی ==
== منابع ==
در سال ۱۹۸۰، ایندیرا گاندی بار دیگر به نخست‌وزیری رسید. دوره دوم زمامداری او با بحران‌های قومی و مذهبی، به‌ویژه در ایالت پنجاب، همراه بود. عملیات نظامی «ستاره آبی» در ۱۹۸۴ علیه شبه‌نظامیان سیک در معبد طلایی آمریتسار، خشم گسترده‌ای در میان جامعه سیک برانگیخت.
=== بیوگرافی‌ها ===


در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، ایندیرا گاندی به دست دو محافظ سیک خود ترور شد. پس از مرگ او، شورش‌های ضدسیک در دهلی و دیگر شهرها هزاران قربانی گرفت و یکی از تاریک‌ترین فصول تاریخ معاصر هند رقم خورد.<ref name=":3">[https://www.bbc.com/news/world-asia-india-29889303
Frank, Katherine. ''Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi''. Houghton Mifflin, ۲۰۰۲. https://books.google.com/books/about/Indira.html?id=46jWYgEACAAJ
BBC. Indira Gandhi assassination]</ref>
Jayakar, Pupul. ''Indira Gandhi: An Intimate Biography''. Pantheon Books, ۱۹۹۲.


== مرگ و میراث ==
=== دانشنامه‌ها و منابع رسمی ===
ایندیرا گاندی شخصیتی دوگانه در تاریخ هند است: از یک‌سو نماد اقتدار، استقلال ملی و رهبری قاطع، و از سوی دیگر نمونه‌ای از تمرکز قدرت و نقض آزادی‌های دموکراتیک. میراث او همچنان موضوع مناقشه میان تاریخ‌نگاران و سیاست‌پژوهان است.


با این حال، تأثیر او بر سیاست هند انکارناپذیر است. خاندان نهرو–گاندی پس از او نیز نقش محوری در سیاست هند ایفا کرد و پسرش، راجیو گاندی، جانشین او شد. ایندیرا گاندی به‌عنوان یکی از معدود زنان رهبر در جهان قرن بیستم، جایگاهی ماندگار در تاریخ جهانی سیاست دارد.
"Indira Gandhi." ''Encyclopædia Britannica''. https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi
"Smt. Indira Gandhi." Official Website of the Prime Minister of India. https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/


=== منابع تصویری ===
تصاویر از Wikimedia Commons و منابع معتبر عمومی انتخاب شده‌اند: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Indira_Gandhi
== پانویس ==
== پانویس ==
 
{{پانویس}}
=== کتاب‌ها و زندگینامه‌ها ===
 
Frank, Katherine. ''Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi''. Boston: Houghton Mifflin, 2002.
Guha, Ramachandra. ''India After Gandhi''. New York: HarperCollins, 2007.
 
=== دانشنامه‌ها و مقالات ===
 
"Indira Gandhi." ''Encyclopædia Britannica''. <nowiki>https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi
</nowiki>
"Indira Gandhi." ''Wikipedia''. <nowiki>https://en.wikipedia.org/wiki/Indira_Gandhi
</nowiki>
 
== منابع ==

نسخهٔ ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۶:۵۲

الگو:جعبه اطلاعات سیاستمدار thoughtco.comBiography of India's Indira Gandhi ایندیرا پریادارشینی گاندی (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخست‌وزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند مستقل، و از چهره‌های کلیدی حزب کنگره ملی هند به شمار می‌رفت. ایندیرا گاندی در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخست‌وزیر هند بود و کشور را از بحران‌های اقتصادی شدید، جنگ‌های منطقه‌ای، تنش‌های داخلی و چالش‌های بین‌المللی عبور داد. دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانک‌ها برای توزیع عادلانه‌تر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجال‌های بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید. گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. میراث او همچنان در سیاست، اقتصاد و جامعه هند مدرن بحث‌برانگیز و تأثیرگذار باقی مانده و هند را از یک کشور وابسته به غذایی به یک قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد.[۱][۲]19thshop.comPortrait of Indian Prime Ministers Jawaharlal Nehru and Indira ...

زندگی اولیه و خانواده

ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در الله‌آباد (پرایاگراج کنونی) در خانواده‌ای برجسته از کاشمیری پاندیت‌ها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار می‌رفت. خانه خانوادگی آن‌ها، آناند بهاوان، مرکز فعالیت‌های سیاسی بود و مهاتما گاندی و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفت‌وآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمون‌ها" (وانار سنا) را برای کودکان سازمان‌دهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. مادرش کامالا در ۱۹۳۶ بر اثر سل درگذشت که ضربه‌ای عمیق به ایندیرا وارد کرد. او تحصیلات اولیه را در هند، سوئیس (اکول نوول در بکس) و انگلیس گذراند و سپس در سانتی‌نیکتان رابیندرانات تاگور و کالج سمویل آکسفورد تحصیل کرد، اما به دلیل بیماری و مشکلات سلامتی بدون دریافت مدرک رسمی فارغ‌التحصیل شد. در اروپا با فیروز گاندی (از خانواده پارسی زرتشتی، بدون نسبت با مهاتما گاندی) آشنا شد و در ۱۹۴۲ طبق آیین‌های هندو و زرتشتی ازدواج کردند. این ازدواج با مخالفت اولیه خانواده نهرو روبرو بود، اما پایدار ماند تا مرگ فیروز در ۱۹۶۰. آن‌ها دو پسر داشتند: راجیو (متولد ۱۹۴۴) و سنجای (متولد ۱۹۴۶) که هر دو بعدها وارد سیاست شدند.[۱][۲]

ورود به سیاست و نقش در دوران نهرو

ایندیرا از نوجوانی در فعالیت‌های سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخست‌وزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گسترده‌ای در سیاست خارجی کسب نمود. در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخست‌وزیری رسید و رقیب اصلی‌اش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخست‌وزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشه‌کن کن) را مطرح کرد.[۱][۲] indianexpress.comFour reasons why Indira Gandhi declared Emergency | Research News ...

نخست‌وزیری اولیه و سیاست‌های داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷)

دوران اولیه نخست‌وزیری گاندی با چالش‌های بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنش‌های سیاسی همراه بود. او سیاست‌های سوسیالیستی قاطعی پیش برد:

انقلاب سبز: حمایت گسترده از کشاورزی مدرن، معرفی بذرهای پربازده، کودهای شیمیایی و آبیاری که هند را از "کشور گدا" به خودکفایی غذایی رساند. ملی کردن بانک‌ها (۱۹۶۹): ملی کردن ۱۴ بانک بزرگ برای هدایت اعتبار به بخش‌های روستایی و فقرا. حذف امتیازات شاهزادگان (۱۹۷۱): پایان پرداخت‌های دولتی به حاکمان سابق ایالت‌های هند. آزمایش هسته‌ای ۱۹۷۴: انجام آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز (پوکران-۱) که هند را به قدرت هسته‌ای تبدیل کرد.

این سیاست‌ها محبوبیت او را افزایش داد، اما انتقادهایی نیز از تمرکز قدرت برانگیخت.[۱]

سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱

گاندی سیاست عدم تعهد پدرش را ادامه داد، اما به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شد و پیمان دوستی ۱۹۷۱ را امضا کرد. بزرگ‌ترین دستاورد خارجی او رهبری در جنگ هند-پاکستان ۱۹۷۱ بود. پس از سرکوب شدید بنگالی‌ها در پاکستان شرقی و ورود میلیون‌ها پناهنده به هند، گاندی از جنبش آزادی‌بخش بنگلادش حمایت کرد. جنگ در دسامبر ۱۹۷۱ در ۱۳ روز با پیروزی قاطع هند پایان یافت، پاکستان تسلیم شد و بنگلادش مستقل گردید. این پیروزی گاندی را به نماد ملی تبدیل کرد و لقب "دورگا" (الهه پیروزی) گرفت.[۱][۲]

وضعیت اضطراری (۱۹۷۵–۱۹۷۷)

در ۱۹۷۵، دادگاه عالی الله‌آباد انتخابات ۱۹۷۱ گاندی را به دلیل تخلفات جزئی باطل کرد. مخالفان به رهبری جایاپراکاش نارایان جنبش گسترده‌ای راه انداختند. گاندی در ۲۵ ژوئن ۱۹۷۵ وضعیت اضطراری اعلام کرد: حقوق اساسی تعلیق شد، مطبوعات سانسور گردیدند، هزاران مخالف (از جمله نارایان و دسای) زندانی شدند و برنامه‌های جنجالی مانند کنترل جمعیت اجباری (عقیم‌سازی) اجرا شد که سنجای گاندی نقش کلیدی در آن داشت. این دوره به عنوان تاریک‌ترین فصل دموکراسی هند شناخته می‌شود و انتقادهای گسترده‌ای از نقض حقوق بشر برانگیخت، هرچند گاندی آن را برای حفظ ثبات ملی ضروری می‌دانست.[۱]

شکست انتخاباتی و بازگشت به قدرت

در مارس ۱۹۷۷، گاندی انتخابات برگزار کرد و حزب کنگره شکست سنگینی خورد. دولت ائتلافی جاناتا به رهبری مورارجی دسای روی کار آمد و گاندی چندین بار زندانی شد، اما تبرئه گردید. در ژانویه ۱۹۸۰، با بهره‌برداری از ناکارآمدی دولت جاناتا و شعار "دولتی که کار کند"، کنگره بازگشت قدرتمندی داشت و گاندی دوباره نخست‌وزیر شد. مرگ ناگهانی سنجای در سانحه هوایی (ژوئن ۱۹۸۰) ضربه‌ای سنگین بود و راجیو گاندی را به سیاست کشاند.[۱][۲] bbc.comSikh families still suffering 40 years after Golden Temple raid

چالش‌های نهایی، عملیات بلو استار و ترور

در دهه ۱۹۸۰، جدایی‌طلبی سیک در پنجاب به اوج رسید و جارنایل سینگ بیندرانواله معبد طلایی (هارماندیر صاحب) را به پایگاه مسلحانه تبدیل کرد. گاندی در ژوئن ۱۹۸۴ عملیات بلو استار را سفارش داد که ارتش هند معبد را محاصره و حمله کرد. این عملیات صدها کشته (از جمله غیرنظامیان) به جا گذاشت و احساسات سیک‌ها را عمیقاً جریحه‌دار کرد. در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، دو محافظ سیک گاندی (بیانت سینگ و ساتوانت سینگ) او را در باغ خانه‌اش در دهلی نو ترور کردند. پس از ترور، شورش‌های ضدسیک در هند رخ داد که هزاران سیک بی‌گناه کشته شدند. راجیو گاندی بلافاصله نخست‌وزیر شد.[۱] gettyimages.comen.wikipedia.org

میراث

ایندیرا گاندی هند را از کشوری آسیب‌پذیر به قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد، انقلاب سبز میلیون‌ها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایگاه زنان در سیاست را ارتقا بخشید. با این حال، وضعیت اضطراری و عملیات بلو استار انتقادهای شدیدی از اقتدارگرایی او به همراه داشت. او نماد فمینیسم سیاسی در جهان سوم، سکولاریسم و توسعه سوسیالیستی است. سلسله نهرو-گاندی با نخست‌وزیری راجیو، سونیا و راهول گاندی ادامه یافت. میراث گاندی همچنان در اقتصاد بازار آزاد هند، روابط خارجی و چالش‌های وحدت ملی زنده است و او را یکی از پیچیده‌ترین رهبران تاریخ معاصر می‌سازد.[۱][۲]

منابع

بیوگرافی‌ها

Frank, Katherine. Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi. Houghton Mifflin, ۲۰۰۲. https://books.google.com/books/about/Indira.html?id=46jWYgEACAAJ Jayakar, Pupul. Indira Gandhi: An Intimate Biography. Pantheon Books, ۱۹۹۲.

دانشنامه‌ها و منابع رسمی

"Indira Gandhi." Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi "Smt. Indira Gandhi." Official Website of the Prime Minister of India. https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/

منابع تصویری

تصاویر از Wikimedia Commons و منابع معتبر عمومی انتخاب شده‌اند: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Indira_Gandhi

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ «Indira Gandhi». بازبینی‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵. 
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ «Smt. Indira Gandhi». بازبینی‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵.