کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
Alireza k h (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Alireza k h (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات سیاستمدار | {{جعبه اطلاعات سیاستمدار | ||
| نام = ایندیرا گاندی | | نام = ایندیرا گاندی | ||
| تصویر = | | تصویر = IndiraGandhi1983HultonGetty.jpg | ||
| اندازه تصویر = ۲۷۰ پیکسل | | اندازه تصویر = ۲۷۰ پیکسل | ||
| توضیح تصویر = ایندیرا گاندی، نخستوزیر هند (عکس حدود ۱۹۸۳) | | توضیح تصویر = ایندیرا گاندی، نخستوزیر هند (عکس حدود ۱۹۸۳) | ||
| نام اصلی = Indira Priyadarshini Gandhi (née Nehru) | | نام اصلی = Indira Priyadarshini Gandhi (née Nehru) | ||
| زمینه فعالیت = سیاست، رهبری حزب کنگره ملی هند، نخستوزیری | | زمینه فعالیت = سیاست، رهبری حزب کنگره ملی هند، نخستوزیری | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| گفتاورد = «شما نمیتوانید با من دست بدهید، زیرا دستهای من دست میلیونها هندی است.» | | گفتاورد = «شما نمیتوانید با من دست بدهید، زیرا دستهای من دست میلیونها هندی است.» | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:IndiraGandhi1983HultonGetty.jpg|بندانگشتی|۲۵۰پیکسل|پرتره رسمی ایندیرا گاندی به عنوان نخستوزیر هند. منبع: ThoughtCo.<ref name="britannica" />]] | |||
'''ایندیرا پریادارشینی گاندی''' (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخستوزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخستوزیر هند مستقل، و | '''ایندیرا پریادارشینی گاندی''' (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخستوزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخستوزیر هند مستقل، بود و در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخستوزیر هند شد. گاندی هند را از بحرانهای اقتصادی شدید، جنگهای منطقهای، تنشهای داخلی و چالشهای بینالمللی عبور داد. دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانکها برای توزیع عادلانهتر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هستهای صلحآمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجالهای بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید. گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. میراث او همچنان در سیاست، اقتصاد و جامعه هند مدرن بحثبرانگیز و تأثیرگذار باقی مانده و هند را از یک کشور وابسته به غذایی به یک قدرت منطقهای و هستهای تبدیل کرد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi|عنوان=Indira Gandhi|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="pmindia">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/|عنوان=Smt. Indira Gandhi|وبگاه=Prime Minister of India|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref> | ||
[[پرونده:Sternberger-Nehru-and-Gandhi.jpg|بندانگشتی|چپ|۳۰۰پیکسل|ایندیرا گاندی در کنار پدرش جواهرلعل نهرو. منبع: آرشیوهای تاریخی.<ref name="britannica" />]] | |||
== زندگی اولیه و خانواده == | == زندگی اولیه و خانواده == | ||
ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در اللهآباد (پرایاگراج کنونی) در خانوادهای برجسته از کاشمیری پاندیتها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار میرفت. خانه خانوادگی آنها، آناند بهاوان، مرکز فعالیتهای سیاسی بود و مهاتما گاندی و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفتوآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمونها" (وانار سنا) را برای کودکان سازماندهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. | ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در اللهآباد (پرایاگراج کنونی) در خانوادهای برجسته از کاشمیری پاندیتها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار میرفت. خانه خانوادگی آنها، آناند بهاوان، مرکز فعالیتهای سیاسی بود و مهاتما گاندی و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفتوآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمونها" (وانار سنا) را برای کودکان سازماندهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۷: | ||
ایندیرا از نوجوانی در فعالیتهای سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخستوزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گستردهای در سیاست خارجی کسب نمود. | ایندیرا از نوجوانی در فعالیتهای سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخستوزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گستردهای در سیاست خارجی کسب نمود. | ||
در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخستوزیری رسید و رقیب اصلیاش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخستوزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشهکن کن) را مطرح کرد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخستوزیری رسید و رقیب اصلیاش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخستوزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشهکن کن) را مطرح کرد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | ||
[[پرونده:indira-gandhi-7591.jpg|بندانگشتی|راست|۲۵۰پیکسل|ایندیرا گاندی در دوران وضعیت اضطراری (۱۹۷۵–۱۹۷۷). منبع: Indian Express.<ref name="britannica" />]] | |||
== نخستوزیری اولیه و سیاستهای داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷) == | == نخستوزیری اولیه و سیاستهای داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷) == | ||
دوران اولیه نخستوزیری گاندی با چالشهای بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنشهای سیاسی همراه بود. او سیاستهای سوسیالیستی قاطعی پیش برد: | دوران اولیه نخستوزیری گاندی با چالشهای بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنشهای سیاسی همراه بود. او سیاستهای سوسیالیستی قاطعی پیش برد: | ||
انقلاب سبز: حمایت گسترده از کشاورزی مدرن، معرفی بذرهای پربازده، کودهای شیمیایی و آبیاری که هند را از "کشور گدا" به خودکفایی غذایی رساند. | |||
ملی کردن بانکها (۱۹۶۹): ملی کردن ۱۴ بانک بزرگ برای هدایت اعتبار به بخشهای روستایی و فقرا. | |||
حذف امتیازات شاهزادگان (۱۹۷۱): پایان پرداختهای دولتی به حاکمان سابق ایالتهای هند. | |||
آزمایش هستهای ۱۹۷۴: انجام آزمایش هستهای صلحآمیز (پوکران-۱) که هند را به قدرت هستهای تبدیل کرد. | |||
این سیاستها محبوبیت او را افزایش داد، اما انتقادهایی نیز از تمرکز قدرت برانگیخت.<ref name="britannica"/> | این سیاستها محبوبیت او را افزایش داد، اما انتقادهایی نیز از تمرکز قدرت برانگیخت.<ref name="britannica"/> | ||
[[پرونده:24-Indira-Gandhi-IndiaInk-blog480.jpg|بندانگشتی|۲۵۰پیکسل|ایندیرا گاندی در حال سخنرانی. منبع: New York Times.<ref name="britannica" />]] | |||
== سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱ == | == سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱ == | ||
گاندی سیاست عدم تعهد پدرش را ادامه داد، اما به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شد و پیمان دوستی ۱۹۷۱ را امضا کرد. بزرگترین دستاورد خارجی او رهبری در جنگ هند-پاکستان ۱۹۷۱ بود. پس از سرکوب شدید بنگالیها در پاکستان شرقی و ورود میلیونها پناهنده به هند، گاندی از جنبش آزادیبخش بنگلادش حمایت کرد. جنگ در دسامبر ۱۹۷۱ در ۱۳ روز با پیروزی قاطع هند پایان یافت، پاکستان تسلیم شد و بنگلادش مستقل گردید. این پیروزی گاندی را به نماد ملی تبدیل کرد و لقب "دورگا" (الهه پیروزی) گرفت.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | گاندی سیاست عدم تعهد پدرش را ادامه داد، اما به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شد و پیمان دوستی ۱۹۷۱ را امضا کرد. بزرگترین دستاورد خارجی او رهبری در جنگ هند-پاکستان ۱۹۷۱ بود. پس از سرکوب شدید بنگالیها در پاکستان شرقی و ورود میلیونها پناهنده به هند، گاندی از جنبش آزادیبخش بنگلادش حمایت کرد. جنگ در دسامبر ۱۹۷۱ در ۱۳ روز با پیروزی قاطع هند پایان یافت، پاکستان تسلیم شد و بنگلادش مستقل گردید. این پیروزی گاندی را به نماد ملی تبدیل کرد و لقب "دورگا" (الهه پیروزی) گرفت.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۴: | ||
== شکست انتخاباتی و بازگشت به قدرت == | == شکست انتخاباتی و بازگشت به قدرت == | ||
در مارس ۱۹۷۷، گاندی انتخابات برگزار کرد و حزب کنگره شکست سنگینی خورد. دولت ائتلافی جاناتا به رهبری مورارجی دسای روی کار آمد و گاندی چندین بار زندانی شد، اما تبرئه گردید. در ژانویه ۱۹۸۰، با بهرهبرداری از ناکارآمدی دولت جاناتا و شعار "دولتی که کار کند"، کنگره بازگشت قدرتمندی داشت و گاندی دوباره نخستوزیر شد. مرگ ناگهانی سنجای در سانحه هوایی (ژوئن ۱۹۸۰) ضربهای سنگین بود و راجیو گاندی را به سیاست کشاند.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | در مارس ۱۹۷۷، گاندی انتخابات برگزار کرد و حزب کنگره شکست سنگینی خورد. دولت ائتلافی جاناتا به رهبری مورارجی دسای روی کار آمد و گاندی چندین بار زندانی شد، اما تبرئه گردید. در ژانویه ۱۹۸۰، با بهرهبرداری از ناکارآمدی دولت جاناتا و شعار "دولتی که کار کند"، کنگره بازگشت قدرتمندی داشت و گاندی دوباره نخستوزیر شد. مرگ ناگهانی سنجای در سانحه هوایی (ژوئن ۱۹۸۰) ضربهای سنگین بود و راجیو گاندی را به سیاست کشاند.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | ||
[[پرونده:shattered-dome.jpg|بندانگشتی|چپ|۳۰۰پیکسل|معبد طلایی آمریتسار پس از عملیات بلو استار (۱۹۸۴). منبع: The Caravan.<ref name="britannica" />]] | |||
== چالشهای نهایی، عملیات بلو استار و ترور == | == چالشهای نهایی، عملیات بلو استار و ترور == | ||
در دهه ۱۹۸۰، جداییطلبی سیک در پنجاب به اوج رسید و جارنایل سینگ بیندرانواله معبد طلایی (هارماندیر صاحب) را به پایگاه مسلحانه تبدیل کرد. گاندی در ژوئن ۱۹۸۴ عملیات بلو استار را سفارش داد که ارتش هند معبد را محاصره و حمله کرد. این عملیات صدها کشته (از جمله غیرنظامیان) به جا گذاشت و احساسات سیکها را عمیقاً جریحهدار کرد. | در دهه ۱۹۸۰، جداییطلبی سیک در پنجاب به اوج رسید و جارنایل سینگ بیندرانواله معبد طلایی (هارماندیر صاحب) را به پایگاه مسلحانه تبدیل کرد. گاندی در ژوئن ۱۹۸۴ عملیات بلو استار را سفارش داد که ارتش هند معبد را محاصره و حمله کرد. این عملیات صدها کشته (از جمله غیرنظامیان) به جا گذاشت و احساسات سیکها را عمیقاً جریحهدار کرد. | ||
در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، دو محافظ سیک گاندی (بیانت سینگ و ساتوانت سینگ) او را در باغ خانهاش در دهلی نو ترور کردند. پس از ترور، شورشهای ضدسیک در هند رخ داد که هزاران سیک بیگناه کشته شدند. راجیو گاندی بلافاصله نخستوزیر شد.<ref name="britannica"/> | در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، دو محافظ سیک گاندی (بیانت سینگ و ساتوانت سینگ) او را در باغ خانهاش در دهلی نو ترور کردند. پس از ترور، شورشهای ضدسیک در هند رخ داد که هزاران سیک بیگناه کشته شدند. راجیو گاندی بلافاصله نخستوزیر شد.<ref name="britannica"/> | ||
[[پرونده:PathOfMartyrdom.JPG|بندانگشتی|راست|۳۰۰پیکسل|محل ترور ایندیرا گاندی در دهلی نو (مسیر شهادت). منبع: Wikimedia Commons.<ref name="britannica" />]] | |||
[[پرونده:indira-gandhi-funeral-getty.jpg|بندانگشتی|۲۵۰پیکسل|مراسم تشییع جنازه ایندیرا گاندی. منبع: Getty Images.<ref name="britannica" />]] | |||
== میراث == | == میراث == | ||
ایندیرا گاندی هند را از کشوری آسیبپذیر به قدرت منطقهای و هستهای تبدیل کرد، انقلاب سبز میلیونها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایگاه زنان در سیاست را ارتقا بخشید. با این حال، وضعیت اضطراری و عملیات بلو استار انتقادهای شدیدی از اقتدارگرایی او به همراه داشت. او نماد فمینیسم سیاسی در جهان سوم، سکولاریسم و توسعه سوسیالیستی است. سلسله نهرو-گاندی با نخستوزیری راجیو، سونیا و راهول گاندی ادامه یافت. میراث گاندی همچنان در اقتصاد بازار آزاد هند، روابط خارجی و چالشهای وحدت ملی زنده است و او را یکی از پیچیدهترین رهبران تاریخ معاصر میسازد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | ایندیرا گاندی هند را از کشوری آسیبپذیر به قدرت منطقهای و هستهای تبدیل کرد، انقلاب سبز میلیونها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایگاه زنان در سیاست را ارتقا بخشید. با این حال، وضعیت اضطراری و عملیات بلو استار انتقادهای شدیدی از اقتدارگرایی او به همراه داشت. او نماد فمینیسم سیاسی در جهان سوم، سکولاریسم و توسعه سوسیالیستی است. سلسله نهرو-گاندی با نخستوزیری راجیو، سونیا و راهول گاندی ادامه یافت. میراث گاندی همچنان در اقتصاد بازار آزاد هند، روابط خارجی و چالشهای وحدت ملی زنده است و او را یکی از پیچیدهترین رهبران تاریخ معاصر میسازد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
=== بیوگرافیها === | === بیوگرافیها === | ||
Frank, Katherine. ''Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi''. Houghton Mifflin, ۲۰۰۲. | Frank, Katherine. ''Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi''. Houghton Mifflin, ۲۰۰۲. | ||
Jayakar, Pupul. ''Indira Gandhi: An Intimate Biography''. Pantheon Books, ۱۹۹۲. | Jayakar, Pupul. ''Indira Gandhi: An Intimate Biography''. Pantheon Books, ۱۹۹۲. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۴: | ||
=== منابع تصویری === | === منابع تصویری === | ||
تصاویر از | تصاویر از منابع معتبر عمومی و Wikimedia Commons انتخاب شدهاند. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۰۸
ایندیرا پریادارشینی گاندی (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخستوزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخستوزیر هند مستقل، بود و در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخستوزیر هند شد. گاندی هند را از بحرانهای اقتصادی شدید، جنگهای منطقهای، تنشهای داخلی و چالشهای بینالمللی عبور داد. دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانکها برای توزیع عادلانهتر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هستهای صلحآمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجالهای بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید. گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. میراث او همچنان در سیاست، اقتصاد و جامعه هند مدرن بحثبرانگیز و تأثیرگذار باقی مانده و هند را از یک کشور وابسته به غذایی به یک قدرت منطقهای و هستهای تبدیل کرد.[۱][۲]
زندگی اولیه و خانواده
ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در اللهآباد (پرایاگراج کنونی) در خانوادهای برجسته از کاشمیری پاندیتها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار میرفت. خانه خانوادگی آنها، آناند بهاوان، مرکز فعالیتهای سیاسی بود و مهاتما گاندی و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفتوآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمونها" (وانار سنا) را برای کودکان سازماندهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. مادرش کامالا در ۱۹۳۶ بر اثر سل درگذشت که ضربهای عمیق به ایندیرا وارد کرد. او تحصیلات اولیه را در هند، سوئیس (اکول نوول در بکس) و انگلیس گذراند و سپس در سانتینیکتان رابیندرانات تاگور و کالج سمویل آکسفورد تحصیل کرد، اما به دلیل بیماری و مشکلات سلامتی بدون دریافت مدرک رسمی فارغالتحصیل شد. در اروپا با فیروز گاندی (از خانواده پارسی زرتشتی، بدون نسبت با مهاتما گاندی) آشنا شد و در ۱۹۴۲ طبق آیینهای هندو و زرتشتی ازدواج کردند. این ازدواج با مخالفت اولیه خانواده نهرو روبرو بود، اما پایدار ماند تا مرگ فیروز در ۱۹۶۰. آنها دو پسر داشتند: راجیو (متولد ۱۹۴۴) و سنجای (متولد ۱۹۴۶) که هر دو بعدها وارد سیاست شدند.[۱][۲]
ورود به سیاست و نقش در دوران نهرو
ایندیرا از نوجوانی در فعالیتهای سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخستوزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گستردهای در سیاست خارجی کسب نمود. در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخستوزیری رسید و رقیب اصلیاش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخستوزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشهکن کن) را مطرح کرد.[۱][۲]
نخستوزیری اولیه و سیاستهای داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷)
دوران اولیه نخستوزیری گاندی با چالشهای بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنشهای سیاسی همراه بود. او سیاستهای سوسیالیستی قاطعی پیش برد:
انقلاب سبز: حمایت گسترده از کشاورزی مدرن، معرفی بذرهای پربازده، کودهای شیمیایی و آبیاری که هند را از "کشور گدا" به خودکفایی غذایی رساند. ملی کردن بانکها (۱۹۶۹): ملی کردن ۱۴ بانک بزرگ برای هدایت اعتبار به بخشهای روستایی و فقرا. حذف امتیازات شاهزادگان (۱۹۷۱): پایان پرداختهای دولتی به حاکمان سابق ایالتهای هند. آزمایش هستهای ۱۹۷۴: انجام آزمایش هستهای صلحآمیز (پوکران-۱) که هند را به قدرت هستهای تبدیل کرد.
این سیاستها محبوبیت او را افزایش داد، اما انتقادهایی نیز از تمرکز قدرت برانگیخت.[۱]
سیاست خارجی و جنگ ۱۹۷۱
گاندی سیاست عدم تعهد پدرش را ادامه داد، اما به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شد و پیمان دوستی ۱۹۷۱ را امضا کرد. بزرگترین دستاورد خارجی او رهبری در جنگ هند-پاکستان ۱۹۷۱ بود. پس از سرکوب شدید بنگالیها در پاکستان شرقی و ورود میلیونها پناهنده به هند، گاندی از جنبش آزادیبخش بنگلادش حمایت کرد. جنگ در دسامبر ۱۹۷۱ در ۱۳ روز با پیروزی قاطع هند پایان یافت، پاکستان تسلیم شد و بنگلادش مستقل گردید. این پیروزی گاندی را به نماد ملی تبدیل کرد و لقب "دورگا" (الهه پیروزی) گرفت.[۱][۲]
وضعیت اضطراری (۱۹۷۵–۱۹۷۷)
در ۱۹۷۵، دادگاه عالی اللهآباد انتخابات ۱۹۷۱ گاندی را به دلیل تخلفات جزئی باطل کرد. مخالفان به رهبری جایاپراکاش نارایان جنبش گستردهای راه انداختند. گاندی در ۲۵ ژوئن ۱۹۷۵ وضعیت اضطراری اعلام کرد: حقوق اساسی تعلیق شد، مطبوعات سانسور گردیدند، هزاران مخالف (از جمله نارایان و دسای) زندانی شدند و برنامههای جنجالی مانند کنترل جمعیت اجباری (عقیمسازی) اجرا شد که سنجای گاندی نقش کلیدی در آن داشت. این دوره به عنوان تاریکترین فصل دموکراسی هند شناخته میشود و انتقادهای گستردهای از نقض حقوق بشر برانگیخت، هرچند گاندی آن را برای حفظ ثبات ملی ضروری میدانست.[۱]
شکست انتخاباتی و بازگشت به قدرت
در مارس ۱۹۷۷، گاندی انتخابات برگزار کرد و حزب کنگره شکست سنگینی خورد. دولت ائتلافی جاناتا به رهبری مورارجی دسای روی کار آمد و گاندی چندین بار زندانی شد، اما تبرئه گردید. در ژانویه ۱۹۸۰، با بهرهبرداری از ناکارآمدی دولت جاناتا و شعار "دولتی که کار کند"، کنگره بازگشت قدرتمندی داشت و گاندی دوباره نخستوزیر شد. مرگ ناگهانی سنجای در سانحه هوایی (ژوئن ۱۹۸۰) ضربهای سنگین بود و راجیو گاندی را به سیاست کشاند.[۱][۲]
چالشهای نهایی، عملیات بلو استار و ترور
در دهه ۱۹۸۰، جداییطلبی سیک در پنجاب به اوج رسید و جارنایل سینگ بیندرانواله معبد طلایی (هارماندیر صاحب) را به پایگاه مسلحانه تبدیل کرد. گاندی در ژوئن ۱۹۸۴ عملیات بلو استار را سفارش داد که ارتش هند معبد را محاصره و حمله کرد. این عملیات صدها کشته (از جمله غیرنظامیان) به جا گذاشت و احساسات سیکها را عمیقاً جریحهدار کرد. در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴، دو محافظ سیک گاندی (بیانت سینگ و ساتوانت سینگ) او را در باغ خانهاش در دهلی نو ترور کردند. پس از ترور، شورشهای ضدسیک در هند رخ داد که هزاران سیک بیگناه کشته شدند. راجیو گاندی بلافاصله نخستوزیر شد.[۱]
میراث
ایندیرا گاندی هند را از کشوری آسیبپذیر به قدرت منطقهای و هستهای تبدیل کرد، انقلاب سبز میلیونها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایگاه زنان در سیاست را ارتقا بخشید. با این حال، وضعیت اضطراری و عملیات بلو استار انتقادهای شدیدی از اقتدارگرایی او به همراه داشت. او نماد فمینیسم سیاسی در جهان سوم، سکولاریسم و توسعه سوسیالیستی است. سلسله نهرو-گاندی با نخستوزیری راجیو، سونیا و راهول گاندی ادامه یافت. میراث گاندی همچنان در اقتصاد بازار آزاد هند، روابط خارجی و چالشهای وحدت ملی زنده است و او را یکی از پیچیدهترین رهبران تاریخ معاصر میسازد.[۱][۲]
منابع
بیوگرافیها
Frank, Katherine. Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi. Houghton Mifflin, ۲۰۰۲. Jayakar, Pupul. Indira Gandhi: An Intimate Biography. Pantheon Books, ۱۹۹۲.
دانشنامهها و منابع رسمی
"Indira Gandhi." Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi "Smt. Indira Gandhi." Official Website of the Prime Minister of India. https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/
منابع تصویری
تصاویر از منابع معتبر عمومی و Wikimedia Commons انتخاب شدهاند.