کاربر:Poori/صفحه تمرین۲
| قرارگاه رمضان سپاه پاسداران | |
|---|---|
| کنش | انجام عملیاتهای نامنظم جنگی و ترور در خارج از خاک ایران |
| کشور | ایران |
| بنیان گذاری | اردیبهشت ۱۳۶۲ (تاسیس اداری) / خرداد ۱۳۶۳ (تشکیل رسمی) |
| وفاداری | ولی فقیه (فرمانده کل قوا) جمهوری اسلامی |
| رسته | نیروی زمینی سپاه پاسداران |
| گونه | نظامی - امنیتی با دامنه‌ی برون مرزی |
| نقش | تروریسم برون مرزی/ ایجاد و حمایت شبه‌نظامیان نیابتی/ مشارکت در سرکوب داخلی |
| پشتیبان | فرمانده سپاه / فرمانده کل قوا |
| فرماندهان | |
| فرماندهان برجسته | مرتضی رضایی، محمدباقر ذوالقدر |
قرارگاه رمضان، قرارگاه رسمی برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران جنگ ایران و عراق بود که زیر نظر علی خامنه‌ای (رئیس وقت شورای عالی دفاع) با طراحی محسن رضایی (فرمانده وقت سپاه پاسداران) در اردیبهشت ۱۳۶۲ تشکیل شد. فرماندهی سابق این قرارگاه، محمدباقر ذوالقدر، مدعی شده که قرارگاه رمضان در خرداد سال ۱۳۶۳ آغاز به کار کرد. علت تاسیس این قرارگاه شکست‌های پیاپی عملیات نظامی نیروهای تحت فرمان روح‌الله خمینی در جبههای جنگ بود. هدف از تشکیل این قرارگاه این بود که با انجام عملیاتهای نامنظم و تروریستی؛ هم‌چنین تشکیل و تجهیز گروه‌های ترور و مخالفان دولت وقت عراق، دستگاه نظامی عراق را درگیر و تضعیف کند. برای این هدف، حساب ویژه‌ای روی گروه‌های کردی منطقه‌ای و هم‌چنین تشکل‌های شیعی قدیمی و تشکیل گروه‌های شبه نظامی جدیدی مانند ۹ بدر باز شد که در نهایت هسته‌ی اولیه نیروی قدس سپاه را تشکیل داد. این قرارگاه از ابتدای فرماندهی آن توسط مرتضی رضایی، ماموریتهای متعددی در راستای ایده‌ی «صدور انقلاب اسلامی» به کشورهای دیگر آغاز کرد که اولین هدف هم کشور عراق بود. قرارگاه رمضان با وجود این‌که در فضای جنگ تاسیس شده بود؛ اما به اذعان فرماندهان آن همچنان ماموریت اجرا می‌کند. [۱] پاسدار ذوالقدر
چگونگی و چرایی تاسیس قرارگاه رمضان سپاه پاسداران
قرارگاه رمضان به‌عنوان تنها قرارگاه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران جنگ ایران و عراق، در اردیبهشت سال ۱۳۶۲ (ماه رمضان) با تایید شورای عالی دفاع و توسط محسن رضایی طراحی و تشکیل شد.
اگرچه تشکیل این نیرو در فضای جنگ، به عنوان یک ضرورت جنگی معرفی شد، اما در واقع اقدامی در راستای هدف «گسترش و صدور انقلاب اسلامی» به خارج از ایران بود.
اولین هدف‌گذاری راهبردی (استراتژیک) خمینی در این رابطه، کشور عراق با جمعیت بیش از ۶۰ درصدی شیعه بود که آن‌را بستری مناسب برای گسترش ایده‌ی خلافت اسلامی خود می‌دانست. پاسدار محمدباقر ذوالقدر در این رابطه می‌گوید:
«یکی دیگر از ماموریتهای این قرارگاه کمک به مردم عراق برای گسترش انقلاب اسلامی و براندازی رژیم بعث عراق و راه‌اندازی حکومت مردمی در عراق بود که یک ماموریت راهبردی برای این قرارگاه به‌حساب می‌آمد.» [۲]
پس از عقب‌نشینی نیروهای عراقی از خرمشهر و خروج از مرزهای بین‌المللی با ایران، همه‌چیز برای رسیدن به یک صلح آماده بود؛ اما خمینی ایده‌ی «صدور انقلاب» و تشکیل خلافت اسلامی را در سر داشت. پیش‌برد این هدف با عملیات نظامی ارتش منظم و جنگ جبههای قابل انجام نبود؛ از این رو قرارگاه رمضان برای انجام عملیات نامنظم و تروریستی در داخل خاک عراق، با استفاده از مخالفین دولت وقت عراق تشکیل شد.[۱] در آن روزگار عملیات متعدد طراحی شده توسط ماشین جنگی خمینی، از جمله عملیاتهای رمضان، والفجر، بدر، کربلای ۵ و کربلای ۸ به شکست‌های پی‌درپی انجامیده و ناتوانی نیروهای مسلح رژیم ایران را آشکار کرده بود. خبرگزاری موسوم به «دفاع مقدس» ایده‌ی تشکیل قرارگاه رمضان را «یکی از راه‌های پیشنهادی برای رهایی از بن‌بست جنگ» دانسته و نوشت:
«به دنبال انسداد جبهه جنوب و غیرمحتمل بودن غلبه بر ارتش عراق پس از عملیاتهای کربلای 5 و 8، در سال 66 ایران راهبرد عملیاتی خود را تغییر داد...»[۳]
این قرارگاه، ستاد رسمی جنگ‌های نامنظم سپاه بود که هسته مرکزی تشکیل نیروی قدس را به وجود آورد.
فرماندهان قرارگاه رمضان
نخستین فرمانده این قرارگاه، مرتضی رضایی بود که توسط علی خامنه‌ای (در آن زمان فرمانده کل سپاه) منصوب شد. پاسدار محمدباقر ذوالقدر از شناخته‌شده‌ترین فرماندهان این قرارگاه است.
وظایف و مأموریت‌های داخلی و خارجی قرارگاه رمضان
ماموریت اصلی قرارگاه رمضان انجام عملیاتهای غیررسمی و چریکی در خاک عراق به‌منظور تضعیف رژیم بعثی صدام حسین و حمایت از جبهه‌های مبارز عراقی بود. علاوه بر این، این قرارگاه نقشی راهبردی در گسترش انقلاب اسلامی در منطقه داشت و تلاش می‌کرد رژیم بعث عراق را براندازد و حکومت مردمی در عراق برقرار نماید. از دیگر مأموریت‌های مهم آن، آموزش، سازماندهی، پشتیبانی و هماهنگی بین نیروهای مخالف در عراق بود. این قرارگاه در چهار قرارگاه فرعی نصر، فتح، فجر و ظفر نیز تقسیم شده بود که عملیاتهای متنوعی را انجام می‌دادند.
ساختار و نیروهای تابعه
قرارگاه رمضان متشکل از یگان‌هایی مانند لشکر ۹ بدر به فرماندهی اسماعیل دقایقی و سپس محمدرضا نقدی، لشکر ۶ ویژه پاسداران به فرماندهی صادق محصولی، تیپ ۶۶ هوابرد به فرماندهی محسن شفق، تیپ ظفر و تیپ ابوذر به فرماندهی محمدرضا حکیم جوادی بود. این ساختار متشکل از نیروهای کاملاً سازمان‌یافته و آموزش‌دیده بود که توانستند نقش عمده‌ای در عملیاتهای جنگ و تأثیرگذاری بر معارضین داخلی عراق داشته باشند.
نقش و فعالیت پس از جنگ ایران و عراق
پس از پایان جنگ، قرارگاه رمضان همچنان نقش خود را حفظ کرد و در جریان جنگ دوم خلیج فارس و سقوط صدام حسین، فعالیت‌ها و مأموریت‌های خود را ادامه داد. فرماندهان این قرارگاه در حمایت از نیروهای مردمی عراق و تشکیل حکومت‌های مردمی نقشی کلیدی ایفا کردند. به‌گفته سردار ذوالقدر، این قرارگاه در طول دوران فعالیت خود به‌عنوان یکی از ساختارهایی که در قد و قواره یک دولت عملیات انجام می‌داد شناخته شده بود.
ارتباط با نیروهای دیگر و آموزش‌ها
قرارگاه رمضان در کنار وظایف نظامی، در قالب همکاری با نیروهای پلیس ایران نیز در زمینه سرکوب اعتراضات و آموزش مشترک نقش داشت. این همکاری‌ها تحت نظارت فرماندهان ارشد سپاه و پلیس انجام می‌شد و نشان‌دهنده ارتباط نزدیک قرارگاه با ساختارهای امنیتی داخلی ایران بود.
منابع
۱. قرارگاه رمضان - ویکی‌پدیا (تأکید: برای مرور اطلاعات کلی، منبع جایگزین تغییر یافته است)
۲. فلسفه وجودی قرارگاه رمضان چه بود؟ (خبرگزاری ایسنا)
۳. اجرای ۱۷ عملیات توسط قرارگاه رمضان در دوران دفاع مقدس (دفاع پرس)
۴. IRGC and Police Training Together to Suppress Protesters (IranWire)
۵. The IRGC Quds Force - IranWire
۶. حضور پررنگ کُردها در مراسم قرارگاه رمضان؛ تداوم بهبود روابط (فارتاب)
۷. The Iranian Regime's IRGC Quds Force: 1980s-Present (NCR-Iran)
۸. What is the mission of new IRGC airbase in northwest Iran? (Mehr News)