آلودگی هوا در ایران، یکی از مرگبارترین بحرانهای زیستمحیطی و بهداشتی جهان است که سالانه جان بیش از ۵۰ هزار نفر را میگیرد و میلیونها نفر را با بیماریهای تنفسی، قلبی، سرطان و کاهش بهرهوری نیروی کار مواجه میکند. این پدیده ناشی از ذرات معلق (PM2.5 و PM10)، گازهای سمی، سوختهای فسیلی غیراستاندارد، ناوگان حملونقل فرسوده، مازوتسوزی در نیروگاهها، صنایع سنگین، رشد بیرویه شهرنشینی، خشک شدن تالابها و تغییرات اقلیمی است.
در پاییز ۱۴۰۴ این بحران به سطح فاجعه رسید: تهران برای ۱۸ روز متوالی در وضعیت قرمز (AQI میانگین ۱۶۴) قرار گرفت و تنها ۶ روز هوای پاک در کل سال داشت؛ ۱۴ شهر خوزستان (از جمله کارون با AQI ۲۱۶)، اصفهان (۱۸۶)، اراک (۱۵۴)، کرج (۱۵۳)، سمنان (۱۵۲) و چندین کلانشهر دیگر در وضعیت ناسالم تا خطرناک بودند. مازوت پرگوگرد (۳۰٬۰۰۰ ppm گوگرد، ۷ برابر استاندارد جهانی)، بنزین پتروشیمیایی سرطانزا، موتورسیکلتهای کاربراتوری (۲۰ درصد آلودگی تهران) و وارونگی دما عوامل اصلی بودند.
قانون هوای پاک ۱۳۹۶ با ۲۲ بند ضعیف عملاً اجرا نشده است. پیامدها: مرگومیر روزانه تهران ۲۰ درصد افزایش یافت (از ۱۸۰ به ۲۲۰ نفر)، بیش از ۵۸٬۰۰۰ مرگ زودرس کشوری در ۱۴۰۳ (بیشتر در ۱۴۰۴)، ذخایر خون بحرانی، تعطیلی گسترده مدارس و ادارات، خسارت اقتصادی سالانه به ۲۳ میلیارد دلار (۵.۳٪ تولید ناخالص داخلی) میرسد؛ شامل هزینههای درمان، کاهش بهرهوری نیروی کار، تعطیلی مدارس و ادارات در چندین استان و خسارتهای روانی و اجتماعی. این بحران، بیش از هر چیز، نماد شکست حکمرانی جمهوری اسلامی است که حتی در برابر مرگ هر ۱۷ دقیقه یک شهروند، به جای اقدام واقعی به «توسل به دعا» بسنده میکند.
بیشتر بخوانید...
سید حسن مدرس، با نام اصلی سید حسن طباطبایی زواره (زاده ۱۲۴۹ - درگذشت ۱۰ آذر ۱۳۱۶) در روستای سرابه کچو از توابع اردستان به دنیا آمد. حسن مدرس از علمای اصفهان در دوران انقلاب مشروطه بود که به حمایت از گروههای مشروطهخواه پرداخت. وی در دوره دوم مجلس، از طرف فقها بهعنوان یکی از مجتهدانی تعیین شد که طبق قانون اساسی مشروطه میبایست بر هماهنگی مصوبات مجلس با شرع اسلام نظارت داشته باشند. او از دوره دوم تا دوره ششم نیز برای چهار دوره نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی بود. در دوره جنگ جهانی اول، کمیته دفاع ملی را تشکیل داد و به قم مهاجرت کرد. حسن مدرس با اقدامات رضاخان مخالفت میکرد. در نتیجه رضاخان او را تبعید کرد و در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۱۶به قتل رساند.
بیشتر بخوانید...
منوچهر طاهرزاده، (زاده ۱۳ دی ۱۳۳۱، کرمانشاه - درگذشته ۱۵ آذر ۱۳۸۲، کرمانشاه) آهنگساز، خواننده سبک پاپ و نوازنده ویلون و سهتار بود. وی در گروههای مختلف موسیقی کردی، سنتی و پاپ فعالیت کرد. پدرش یدالله طاهرزاده از اساتید برجسته تار بود که در تربیت فرزندان خود بسیار مؤثر بود. منوچهر طاهرزاده از کودکی آموزش موسیقی را آغاز کرد و در یازده سالگی به عنوان بهترین خواننده و نوازندهی خردسال مقام اول کشوری را در اردوهای موسیقی آن زمان کسب کرد. منوچهر طاهرزاده به زودی در خوانندگی به شهرت قابل توجهی به دست آورد و ترانههای او بسیار مورد استقبال قرار گرفت. او در مجموع بیش از ۳۰۰ اثر از خود به جا گذاشت. منوچهر طاهرزاده پس از انقلاب ضدسلطنتی با اساتیدی چون محمد شمس ترانههایی با مضامین میهنپرستی و در ستایش شهدای راه آزادی خواند که از جمله میتوان از ترانه «پاییز»، «کوچ» و «شرافت» نام برد. منوچهر طاهرزاده پس از انقلاب از مخالفان جمهوری اسلامی بود و مدتی را نیز در زندان در شرایطی بسیار دشوار به سر برد. برادر او حمیدرضا طاهرزاده از نوازندگان ممتاز تار ایران، عضو شورای ملی مقاومت ایران است.
بیشتر بخوانید...
دکتر محمد ملکی، (متولد ۲۰ تیر ۱۳۱۲، تهران - درگذشته ۱۱ آذر ۱۳۹۹، تهران) فعال سیاسی، اولین رئیس دانشگاه تهران بعد از انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷، از نوجوانی با تأسیس سازمانی به نام سازمان ملی شمیران وارد مبارزه سیاسی شد. وی از حامیان دکتر محمد مصدق بود و با فعال شدن نهضت ملی شدن نفت ایران در حزب زحمتکشان ملت ایران ثبتنام کرد. دکتر محمد ملکی در سال ۱۳۳۹ بهخاطر فعالیتهای سیاسی روانه زندان قزل قلعه شد. او در سال ۱۳۴۰ به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد. دکتر ملکی در سال ۱۳۵۶ از مؤسسین جمعیت مبارزه در راه آزادی و حقوق بشر بود و پس از انقلاب ۵۷ به اصرار پدر طالقانی ریاست دانشگاه تهران را پذیرفت و به ابتکار خودش در دوران ریاست بر این دانشگاه اداره امور آن را با شورایی مرکب از استادان و دانشجویان و کارمندان سامان میداد این تنها دورانی است که دانشگاه بصورت شورایی اداره میشد. پس از انقلاب فرهنگی که خود آن را کودتای فرهنگی میخواند و بستن دانشگاهها زیر فشار حاکمیت قرار گرفت. محمد ملکی مدتی در زندان بود و پس از آزادی نیز بارها او را احضار و مورد آزار و اذیت قرار دادند. دو بار در سالهای ۱۳۷۷ و ۱۳۸۸ به زندان محکوم شد. دکتر ملکی همچنین پس از انقلاب به دفعات به حمایت از سازمان مجاهدین خلق ایران پرداخت. او تا پایان عمر در تهران ممنوعالخروج بود. دکتر محمد ملکی در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۹۹ پس از سالها مبارزه با بیماری سرطان و دیابت درگذشت.
بیشتر بخوانید...
مطلب برگزیده
نوشتارهای جدید هفته
