ابوعلی سینا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(برچسب ویکی‌سازی)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویکی‌سازی}}
{{جعبه زندگینامه
{{جعبه زندگینامه
|نام_شخص= حسین بن عبدالله
|نام_شخص= شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا
|نام_تصویر= ابن‌سینا.jpg
|نام_تصویر= ابن‌سینا.jpg
|عرض_تصویر=  
|عرض_تصویر=  
|توضیح_تصویر=  
|توضیح_تصویر=ابوعلی سینا
|نام دیگر=ابوعلی سینا، پور سینا
|نام دیگر=ابوعلی سینا، پور سینا، ابن سینا
|جوایز دریافتی=
|جوایز دریافتی=
|لقب‌ها= شیخ‌الرئیس؛ شرف الملک، حجت الحق شاهزاده اطباء
|لقب‌ها= شیخ‌الرئیس، شرف الملک، حجت‌الحق شاهزاده اطباء
|زمینه فعالیت = فلسفه، پزشکی، روان‌شناسی، خداشناسی، ریاضیات، منطق، ادبیات، فیزیک، کلام (الهیات اسلامی)
|زمینه فعالیت = فلسفه، پزشکی، روان‌شناسی، خداشناسی، ریاضیات، منطق، ادبیات، فیزیک، کلام (الهیات اسلامی)
|ملیت= ایرانی<ref name="Paul Strathern 2005 58">{{cite book|title=[http://books.google.com/books?id=0rGwOkqIqKkC&pg=PA58&dq=Avicenna%27s+ethnicity&hl=en#v=onepage&q&f=false A brief history of medicine: from Hippocrates to gene therapy]|author= Paul Strathern|publisher=Running Press|year=۲۰۰۵|page=۵۸|isbn=۹۷۸–۰–۷۸۶۷–۱۵۲۵–۱}}</ref><ref name="Brian Duignan 2010 89">{{cite book|title=[http://books.google.com/books?id=p9eh18dRTwAC&pg=PA89&dq=Avicenna+ethnic&hl=en#v=onepage&q=Avicenna%20ethnic&f=false Medieval Philosophy]|author= Brian Duignan|publisher=The Rosen Publishing Group|year=۲۰۱۰|page=۸۹|isbn=۹۷۸–۱–۶۱۵۳۰–۲۴۴–۴}}</ref><ref name="Michael Kort 2004 24">{{cite book|title=[http://books.google.com/books?id=EPCcSZ2dzckC&pg=PA24&dq=Avicenna+ethnic&hl=en#v=onepage&q=Avicenna%20ethnic&f=false Central Asian republics]|author=Michael Kort|publisher=Infobase Publishing|page=۲۴|isbn=۹۷۸–۰–۸۱۶۰–۵۰۷۴–۱|year=۲۰۰۴}}</ref><ref name="encislam.brill.nl">* Ibn Sina ("Avicenna") Encyclopedia of Islam. 2nd edition. Edited by P. Berman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Henrichs. Brill 2009. Accessed through Brill online: www.encislam.brill.nl (2009) Quote: "He was born in 370/980 in Afshana, his mother's home, near Bukhara. His native language was Persian."
|ملیت= ایرانی
* A.J. Arberry, "Avicenna on Theology", KAZI PUBN INC, 1995. excerpt: "Avicenna was the greatest of all Persian thinkers; as physician and metaphysician"[http://www.google.com/search?tbm=bks&tbo=1&q=greatest+of+all+Persian+thinkers;+as+physician+and+metaphysician#sclient=psy&hl=en&tbo=1&tbm=bks&source=hp&q=Avicenna+was+the+greatest+of+all+Persian+thinkers;+as+physician+and+metaphysician&aq=&aqi=&aql=&oq=&pbx=1&bav=on.2,or.r_gc.r_pw. &fp=dcce4d829681fc6c&biw=1824&bih=966]
|اهل= بخارا
* Henry Corbin, "The Voyage and the messenger: Iran and Philosophy", North Atlantic Books, 1998. pg 74:"Whereas the name of Avicenna (Ibn sinda, died 1037) is generally listed as chronologically first among noteworthy Iranian philosophers, recent evidence has revealed previous existence of Ismaili philosophical systems with a structure no less complete than of Avicenna".[http://books.google.com/books?id=A8PzaQZwzZQC&pg=PA74&dq=is+generally+listed+as+chronologically+first+among+noteworthy+Iranian+philosophers&hl=en&ei=lIT3TeS6L6bt0gGJm92iCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q=is%20generally%20listed%20as%20chronologically%20first%20among%20noteworthy%20Iranian%20philosophers&f=false]</ref>
|دوره=اواخر سامانیان و دوران آل بویه
|اهل= [[بخارا]]
|سال‌های فعالیت=اواخر سدهٔ چهارم و اوایل سده‌ی پنجم قمری
|دوره=اواخر [[سامانیان]] و دوران [[آل بویه]]
|محل زندگی= اصفهان، همدان، فرارود، خراسان، گرگان و ری،
|سال‌های فعالیت=اواخر سدهٔ چهارم و اوایل سدهٔ پنجم قمری
|مذهب= اسلام
|محل زندگی= [[فرارود]]، [[خراسان]]، [[گرگان]]، [[ری]]، [[اصفهان]] و [[همدان]]
|مذهب= [[مسلمان]]<ref>[[یان ریپکا]]، «تاریخ ادبیات فارسی دری تا آغاز سدهٔ بیستم» در تاریخ ادبیات ایران، از دوران باستان تا قاجاریه، ترجمه عیسی شهابی، تهران ۱۳۸۵، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۲۶۰</ref><ref>سه حکیم مسلمان، نوشته [[سید حسین نصر]]، ترجمه [[احمد آرام]]، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۸۵، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۳-۱۱۱-۴، صفحات ۴۷ و ۴۸</ref> شاید بعدها [[بی‌دین]] شد<ref>{{cite book|last1=Guntern|first1=Gottlieb|title=The Spirit of Creativity: Basic Mechanisms of Creative Achievements|publisher=University Press of America|isbn=978-0-7618-5053-3|url=https://books.google.de/books?id=cyGAqI9SHPEC&pg=PA430&dq=the+world+is+divided+into+men+who+have+wit+and+no+religion+and+men+who+have+religion+and+no+wit.&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=the%20world%20is%20divided%20into%20men%20who%20have%20wit%20and%20no%20religion%20and%20men%20who%20have%20religion%20and%20no%20wit.&f=false|language=en|quote=the world is divided into men who have wit and no religion and men who have religion and no wit.}}</ref><ref>{{cite book|last1=Tucker|first1=Jonathan|title=The Silk Road - Central Asia: A Travel Companion|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-78076-925-7|page=94|language=en}}</ref>
|همسر= یاسمین
|همسر= یاسمین
|فرزندان=
|فرزندان=
|والدین= عبدالله / ستاره
|والدین= عبدالله / ستاره
|آرامگاه= [[آرامگاه بوعلی‌سینا]] همدان
|آرامگاه= آرامگاه بوعلی‌سینا همدان
|نقش‌های برجسته= بزرگ‌ترین فیلسوف مشایی و پزشک نامدار ایران در جهان اسلام.<ref>دانشنامه ایران، جلد اول، ذیل "[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/6487 ابن سینا]"</ref>
|نقش‌های برجسته= بزرگ‌ترین فیلسوف مشایی و پزشک نامدار ایران در جهان اسلام
|پیشه= [[فیلسوف]]، [[دانشمند]] و [[حکیم]]
|پیشه= فیلسوف، دانشمند و حکیم
|وبگاه=
|وبگاه=
|منصب=[[وزارت]]
|منصب=وزارت
|سبک=
|سبک=
|مکتب=[[فلسفه مشایی]]
|مکتب=فلسفه مشایی
|آثار=[[کتاب شفا]]، [[قانون در طب|قانون]]، [[دانشنامهٔ علایی]] و رساله‌های بسیاری به عربی و فارسی
|آثار=کتاب شفا، قانون در طب، دانشنامهٔ علایی و رساله‌های بسیاری به عربی و فارسی
|تاریخ_تولد= ۱ شهریور ۳۵۹<ref name="Islam p. 562">Encyclopedia of Islam: Vol 1, p. 562, Edition I, 1964, Lahore, Pakistan</ref>
|تاریخ_تولد= ۱ شهریور ۳۵۹
|محل_تولد= [[بخارا]] (پایتخت [[سامانیان]])، در [[ازبکستان]] کنونی
|محل_تولد= بخارا (پایتخت سامانیان)، در ازبکستان کنونی
|دوران زندگانی= [[دوران طلایی تمدن ایرانی اسلامی]]
|دوران زندگانی= دوران طلایی تمدن ایرانی اسلامی
|تاریخ_مرگ = ۳۱ خرداد ۴۱۶<ref name="Islam p. 562" />(در سن ۵۷ سالگی)
|تاریخ_مرگ = ۳۱ خرداد ۴۱۶ (در سن ۵۷ سالگی)
|محل_مرگ =[[همدان]]
|محل_مرگ =همدان
|امضاء=
|امضاء=
|اثر گزاران= [[بقراط]]، [[ارسطو]]، [[جالینوس]]، [[نوافلاطونیان|نو افلاطونیان]]، [[الکندی]]، [[فارابی]]، [[زکریای رازی|رازی]]، [[ابوریحان بیرونی|بیرونی]] و [[ابوسهل مسیحی]]
|اثر گزاران= بقراط، ارسطو، جالینوس، نوافلاطونیان، الکندی، فارابی و...
|اثر پذیران=[[ابوریحان بیرونی|بیرونی]]، [[عمر خیام]]، [[ابن رشد]]، [[شهاب‌الدین سهروردی|شهاب الدین سهروردی]]، [[خواجه نصیرالدین طوسی|طوسی]]، [[ابن نفیس]]، [[آلبرتوس ماگنوس]]، [[موسی بن میمون|میمندی]]، [[آگوستین]]، [[ابوعبید جوزجانی]]، [[توماس آکویناس]]، [[ویلیام اکام]] و بعضی از فیلسوفان عصر روشنگری:[[رنه دکارت]]، [[ژان ژاک روسو]]، [[ایمانوئل کانت]]، [[جان لاک]]، [[شارل دو مونتسکیو]] و [[دیوید هیوم]]
|اثر پذیران=ابوریحان بیرونی، عمر خیام، ابن رشد، خواجه نصیرالدین طوسی، ابوعبید جوزجانی، رنه دکارت و...
|گفتاورد= تا بدانجا رسید دانش من، که بدانم همی که نادانم
|گفتاورد= تا بدانجا رسید دانش من، که بدانم همی که نادانم
|imdb_id =
|imdb_id =
|Soure_id =|نام کامل اصلی=حسین بن عبدالله
|Soure_id =|نام کامل اصلی=حسین بن عبدالله
}}'''ابوعلی سینا''' (تولد۳۵۹ خورشیدی بخارا - درگذشت دوم تیرماه ۴۱۶ خورشیدی  همدان) دانشمند، پزشک، فیلسوف، منجم ، فیزیکدان،‌زمین‌شناس، شاعر و... از سرشناس‌ترین دانشمندان ایرانی است که آثار او در زمینه طب از معروفترین کتب پزشکی در جهان است. کتابهای شفا، قانون در زمینه‌های فیزیک و پزشکی از معروفترین آثار اوست.<ref name=":0">[http://buali.ir/zendeginameh-zendeginameh-fa.html زندگی‌نامه ابن‌سینا] - بنیاد فرهنگی و علمی بوعلی‌سینا</ref>
}}
'''ابوعلی سینا ،''' با نام کامل ابوعلی حسین ‌بن عبدالله ‌بن حسن‌ بن علی‌ بن سینا، (زاده سال ۳۵۹-ه.ش، بخارا - درگذشته ۳۱ خرداد ۴۱۶، همدان) پزشک ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، منطق‌دان، شاعر و یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران و جهان است. ابوعلی سینا از همان آغاز کودکی قابلیت و استعداد شگفت‌انگیزی در فراگرفتن علوم گوناگون داشت. وی تا ده سالگی همه‌ی قرآن و هم‌چنین صرف و نحو را آموخت؛ و پس از آن به یادگیری منطق و ریاضیات پرداخت. وی در سن هجده سالگی به تمام علوم زمانه‌ی خود مسلط بود. ابوعلی سینا۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که حدود ۲۴۰ کتاب آن دست‌به‌دست رسیده است. از معروفترین آثار او می‌توان به کتاب قانون و کتاب شفا اشاره کرد. ابوعلی سینا در زمینه‌ی ادبیات فارسی مهارت ویژه‌ای داشت؛ و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او نسبت داده شده است که دانشنامه علائی و رساله نبض از مهم‌ترین آن‌ها است. کتاب قانون ابوعلی سینا در مراکز علمی اروپا نزدیک به ۷۰۰ سال تدریس و تعلیم داده می‌شد؛ و تا سالیان متوالی تمام کتاب‌های دیگر در علوم پزشکی را تحت‌الشعاع قرار داد. کتاب قانون اکنون نیز به‌عنوان بخش مهمی از طب کهن در برخی مراکز، آکادمی‌ها و دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود. ابوعلی سینا سرانجام در ۳۱ خردادماه ۴۱۶-ه.ش، که مصادف با ماه رمضان بود، در سن ۵۷ سالگی درگذشت و در شهر همدان به‌خاک سپرده شد. آرامگاه ابوعلی سینا در همدان که در سطح جهان شهرت دارد، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان و ایران به‌شمار می‌رود. روز اول شهریور زادروز دانشمند بزرگ ابوعلی سینا به‌نام روز پزشک نام‌گذاری شده است.


== تولد و کودکی ==
== کودکی و نوجوانی ==
پدر ابن سینا از مردم بلخ بود، که در زمان پادشاهی نوح‌بن منصور سامانی به بخارا رفت و در یکی از روستاهای آنجا به‌نام خرمیثن به کار اداری مشغول شد. پدر ابن سینا با زنی بنام «ستاره» ازدواج کرد و فرزند آنان ابن سینا به دنیا آمد.<ref name=":0" />پدرش او را از کودکی به مطالعه و آموزش آشنا کرد، از جمله رسائل اخوان‌الصفا که دائرةالمعارفی از موضوعات مختلف همچون دین، هندسه، موسیقی، جغرافیا،اخلاق و حتی جادوگری بود را مطالعه می‌کرد. پدرش وی را نزد سبزی‌فروشی به‌نام محمود مساحی گذاشت و این سبزی‌فروش به ابن‌سینا حساب هندی را آموخت.
ابوعلی سینا با هوش عجیب و خارق‌العاده‌اش، علم منطق را نزد ابوعبدالله ناتلی و علم طب را نزد ابوسهیل مسیحی فراگرفت. ابوعلی سینا وقتی که به سن ۱۸ سالگی رسید، در تمامی علوم زمانه‌ی خود مسلط و استاد بود.<ref name=":3" /> <ref name=":0" />


== تحصیلات ==
== مذهب ابوعلی سینا ==
ابوعلی‌سینا در ده سالگی همه قرآن و بسیاری از مباحث ادبی را فراگرفته بود و نبوغ او باعث شگفتی همگان شده بود. پدر ابن‌سینا از پیروان اسماعیلیان بود و دعوت یکی از داعیان مصری اسماعیلیه را پذیرفته بود. برادر ابن سینا به نام محمود نیز از اسماعیلیه بود اما ابن‌سینا هر چند سخنان آنان را گوش می‌داد و گفته‌هایشان را می‌فهمید اما نخواست پیرو‌ آیین آنان شود.<ref name=":0" />هنگامی که دانشمندی  به‌نام ابوعبدالله (حسین‌بن ابراهیم الطیری) به بخارا آمد، پدر ابن‌سینا او را در خانه خود جای داد و او به ابن‌سینا فلسفه را آموخت. سپس ابن‌سینا نزد ناتلی به خواندن منطق ارسطو پرداخت و نکات تازه‌ای از مباحث فلسفی را کشف و استادش را به شگفتی  انداخت. همین شخص بود که پدر ابن‌سینا را واداشت که فرزندش را در راه دانش تربیت کند. ابن‌سینا آثار ارسطو و شرح‌های دیگران بر آثار او را خواند و بر منطق ارسطو مسلط شد. سپس کتاب اصول هندسه اثر اقلیدس و المجسطی اثر بطلمیوس را نیز فرا گرفت. او آموختن متون و شرح‌های کتابهایی در باره طبیعیات و الهیات به گفته خودش «درهای دانش به رویش گشوده شد.» آنگاه به پزشکی گرایش پیدا کرد و همزمان در فقه و مناظره با دیگران سرآمد چیره‌دست شده بود. پس از ۱۶ سالگی باردیگر خواندن همه کتاب‌های منطق و بخش‌های فلسفه را از سر گرفت. تلاش او در کسب دانش‌های زمان شب و روز نمی‌شناخت و همیشه در حال مطالعه بود. به گفته خودش «هرگاه خوابش می‌برد، آن مسائل را در خواب می‌دید و بسیاری از آن‌ها بر او آشکار و روشن می‌شد.» در ۱۸ سالگی در منطق، ریاضیات و پزشکی چیره‌دست بود.
ابوعلی سینا درخانواده‌ای شیعی‌مذهب در بلخ به دنیا آمد. با این‌که در آثارش به شیعه بودن او تصریح نشده است، اما از مکتوبات وی معلوم است که شیعی‌مذهب بوده است. ابوعلی سینا در قطعه شعری، عشق و علاقه خود را به امیرالمؤمنین علی علیه السلام چنین بیان می‌کند:


== ورود به دربار سامانیان ==
تا باده عشق در قدح ریخته‌اند
فرمانروای بخارا دراین زمان نوح بن منصور سامانی بوده است ، او به بیماری مبتلا شده بود که پزشکان همه از درمان آن باز مانده بودند. ابن‌سینا که آوازه شهرتش در پزشکی پیچیده شده بود را به بالین امیر آوردند و موفق به درمان او شد،  از آن پس ابن‌سینا در شمار نزدیکان نوح بن منصور درآمد.


ابن سینا از نوح بن منصور اجازه خواست که از کتابخانه بزرگ و مشهور امیر استفاده کند،ابن سیناکتابهای بسیاری را در دانش های گوناگون یافت که همگی برایش تازه و ارزنده بودند و به خواندن یا بازنویسی آن‌ها پرداخت. او به خواندن آنها پرداخت و از آنها بهره های فراوان گرفت. در ۲۲ سالگی کتاب مجموع را در فلسفه و حکمت و کتاب دیگر بنام البر و الاثم را در علم اخلاق نوشت. در این هنگام پدرش نیز درگذشت.
واندر پی عشقْ، عاشق انگیخته‌اند


== مهاجرت ==
با جان و روان بوعلی، مهر علی
با مرگ امیر نوحبن‌منصور بخارا دستخوش جنگ و ستیز شد و محیط برای ابن‌سینا ناامن بود، ناچار به گرگانج رفت و به دربار خوارزمشاهیان راه یافت. پس از چندی بنا به ضرورتی که خود ابن‌سینا هم از آن چیزی نمی‌گوید گرگانج را ترک می‌کند. یکی از همراهان او در این دوران ابوعبید جوزجانی است، او شاگرد ابن سینا و یار و همراه او و نخستین نویسنده سرگذشت ابن‌سینا به نقل از خودش است.


حدود سال ۴۰۴ قمری ابن سینا گرگان را به قصد ری ترک می‌کند. او در ری به خدمت شیرین دختر سپهبد شروین ملقب به ام‌الملوک حاکم ری و بیوه فخرالدوله علی بویه در آمد و موفق به درمان بیماری فرزندش مگجدالدوله می‌شود.
چون شیر و شکر به‌هم برآمیخته‌اند


== آثار ==
بر صفحه چهره‌ها خط  لم یزلی


== جایگاه علمی و تأثیرات او ==
معکوس نوشته‌اند نام دو علی


== منابع ==
یک لام و دو عین، با دویای معکوس
 
از حاجب و عین و اَنف با خط جلی<ref name=":0">[https://namnak.com/ibn-sina-biography.p83114 زندگینامه ابن سینا - سایت نمناک]</ref>
 
ابوعلی سینا به زبان فارسی و عربی شعر می سرود. از او ۷۲ دو بیت شعر فارسی به‌جا مانده است که به‌صورت طنز است؛ و بیانگر بی‌ارزشی دنیا و ضعف و ناتوانی آدمیان از منظر او است.<ref>[https://photokade.com/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7/ بیوگرافی ابوعلی سینا - سایت فتوکده]</ref>
 
== ویژگی‌های اخلاقی ==
ابوعلی سینا علاوه بر شوکت علمی و هوش و حافظه‌ی شگفت‌انگیزش، انسانی پارسا با کمالات اخلاقی بود. در باره‌ی اخلاقیات ابوعلی سینا گفته‌اند که با زیردستان بسیار مهربان و با محبت بود، بچه‌ها را دوست می‌داشت، سخاوتمند بود؛ و به فقیران بذل و بخشش می‌کرد، در برابر بیماران بسیار متواضع و با لب‌خند ظاهر می‌شد، در منصب وزارت و یا در هر پست و مقام مهمی که داشت، مراجعه‌کنندگان را با خوشرویی می پذیرفت؛ و برای نشان دادن صمیمیت میان خود و دادخواهان، مزاح و شوخی می‌کرد تا خواسته‌ی خود را راحت و بی‌واهمه بیان کنند، متین و خوش‌بیان بود، کم صحبت می‌کرد و بیشتر شنونده بود.<ref name=":3">[https://www.sarpoosh.com/biography/scientists-biography/abu-ali-sina-35.html زندگینامه ابن سینا - سایت سرپوش]</ref>
 
=== '''ازدواج''' ===
در هیچ منابعی به همسر داشتن ابو علی سینا تصریح نشده است، اما برخی‌ها نوشته‌اند که ابوعلی با یاسمین، که کنیز فراری خلیفه بغداد بود، ازدواج کرده است؛ اما مدتی نگذشته بود که خلیفه بغدادی یاسمین را پیدا می‌کند؛ و نزد خود به بغداد می‌برد.<ref>[https://blog.netnazar.com/2022/01/09/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7/ زندگینامه ابوعلی سینا - سایت نت‌نظر]</ref>
[[پرونده:تندیس در سازمان ملل....JPG|جایگزین=مجسمه ابوعلی سینا در چهارطاقی، اهدایی ایران به سازمان ملل|بندانگشتی|250x250پیکسل|مجسمه ابوعلی سینا در چهارطاقی، اهدایی ایران به سازمان ملل]]
 
== شهرت جهانی ابوعلی سینا ==
ابوعلی سینا شهرت جهانی دارد؛ و اندیشمندان و دانشمندان دنیا او را می‌شناسند. بسیاری از آثار ابوعلی سینا به‌ویژه در حوزه علوم پزشکی برای قرن‌های پیاپی در کالج و دانشگاه‌های اروپایی تدریس می‌شد. کتاب قانون ابوعلی سینا در مراکز علمی اروپا نزدیک به ۷۰۰ سال تدریس و تعلیم داده می‌شد؛ و تا سالیان متوالی تمام کتاب‌های دیگر در علوم پزشکی را تحت‌الشعاع قرار داد. کتاب قانون اکنون نیز به‌عنوان بخش مهمی از طب کهن در برخی مراکز، آکادمی‌ها و دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود.<ref name=":0" />
 
یکی از پزشکان بزرگ تاریخ به نام سر ویلیام آسلر، که یکی از بنیانگذاران بیمارستان جانز هاپکینز آمریکا است، کتاب قانون ابوعلی سینا را مشهورترین کتاب پزشکی تاریخ معرفی می‌کند؛ و براین باور است که این کتاب قانون مانند انجیل پزشکی است؛ و بیش از هر اثر مکتوبی دیگر ماندگار بوده است.
 
یکی از دانشمندان مورخ به نام جورج سارتن، در باره‌ی کتاب قانون ابوعلی سینا نوشته است:<blockquote>«قانون، دایرةالمعارف عظیم پزشکی است. این کتاب شامل تعدادی از روشنگرترین مباحث پزشکی است که این علم را منحصر به فرد می کند. مباحثی هم‌چون التهابات بدن، منبع بیماری سل، جداسازی بیماری‌ها بر اساس عوامل آبی و خاکی، توضیح دقیق مشکلات پوستی، بیماری‌های جنسی و راه‌های پیشگیری از آن‌ها و هم‌چنین بیماری‌های عصبی، به‌خوبی در این کتاب بررسی شده‌اند...»<ref>[https://www.zoomit.ir/biography/285478-avicenna-biography/ زندگینامه ابوعلی سینا، پدر علم پزشکی و فلسفه مدرن - سایت زومیت]</ref> </blockquote>
[[پرونده:نقش تصویر ابوعلی بر گدان نقره،موزه همدان.JPG|جایگزین=نقش تصویر ابوعلی بر گدان نقره،موزه همدان|بندانگشتی|300x300پیکسل|نقش تصویر ابوعلی بر گدان نقره،موزه همدان]]
 
=== '''القاب ابوعلی سینا''' ===
در کتاب‌های فلسفه، تاریخ، منطق، طب و ادبیات، ابوعلی سینا را به القاب شیخ‌الرئیس، شرف‌الملک، حجه‌الحق، امام‌الحکما، رئیس‌المشائین و خواجه حکیمان جهان خوانده‌اند. ابوعبید جوزجانی که از دانشمندان و شاگردان ابوعلی سینا بود، در شرح حال استاد خود نوشته است که در انجمن و محفل دانشمندان، حکیمان و فلاسفه، در حضور پادشاهان کسی را توان رویاریی علمی در هیچ یک از دانش‌ها با ابوعلی سینا نبوده است. از این رو شایسته و سزوار القاب ذکر شده است.<ref>[http://forsat95.blogfa.com/post/7 القاب ابوعلی سینا - سایت ایستگاه فلسفه]</ref>
 
== آثار ابوعلی سینا ==
ابوعلی سینا۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که حدود ۲۴۰ کتاب آن دست‌به‌دست رسیده است. تعداد بسیاری از این کتاب‌ها حول مباحث پزشکی، حکمت و فلسفه است. از آن رو که در آن زمان، عربی زبان متداول و رایج آثار علمی بود، ابوعلی سینا و دیگر دانشمندان ایرانی بیشتر کتاب‌های خود را به زبان عربی می‌نوشتند؛ اما بعدها برخی از این کتاب‌ها به زبان‌ فارسی و هم‌چنین زبان‌های دیگر ترجمه شد.<ref name=":1">[https://www.kojaro.com/2020/11/7/191021/hakim-abu-ali-sina/ زندگینامه ابوعلی سینا - سایت کجارو]</ref>
 
=== '''منصفات ابوعلی سینا ‏''' ===
المجموع
 
الحاصل و المحصول (۲۰ جلد)
 
البرّ و الاثم (۲ جلد)
 
الشفاء (۱۸ جلد)
[[پرونده:الاشارات ابن سینا....JPG|جایگزین=کتاب اشارات و تنبیهات، ابوعلی سینا|بندانگشتی|240x240پیکسل|کتاب اشارات و تنبیهات، ابوعلی سینا]]
القانون فى الطب (۱۸ جلد)
 
الارصاد الکلیه
 
الانصاف (۲۰ جلد)
 
النجاه (۳ جلد)
 
الهدایه
 
الاشارات والتنبیهات
 
المختصرالاوسط
 
العلائى
 
القولنج
 
لسان العرب فى اللغه (۱۰ جلد)
 
الادویه القلبیه
 
الموجز
 
بعض الحکمه المشرقیه
 
بیان ذوات الجهه
 
المعاد
 
المبدأ ‏و المعاد
 
=== '''رسالات ابوعلی سینا''' ===
[[پرونده:کتاب نهایه ابوعلی....JPG|جایگزین=کتاب النهایه، ابوعلی سینا|بندانگشتی|240x240پیکسل|کتاب النهایه، ابوعلی سینا]]
رساله القضاء و القدر
 
رساله فى‌الآله الرصدیه
 
رساله عرض قاطیغوریاس
 
رساله المنطق بالشعر
 
قصائد فى‌العظه و‏الحکمه
 
رساله فى نعوت‌المواضع الجدلیه
 
رساله فى اختصار اقلیدس
 
رساله فى مختصرالنبض (به زبان فارسى)
 
رساله فى‌‏الحدود
 
رساله فى‌الاجرام‌السماویه
 
کتاب الاشاره فى علم‌المنطق
 
کتاب اقسام الحکمه
 
کتاب النهایه
 
کتاب عهد کتبه ‏لنفسه
 
کتاب حىّ بن یقطان
 
کتاب فى انّ ابعاد الجسم ذاتیه له
 
کتاب خطب، کتاب عیون الحکمه
 
کتاب فى انّه لا یجوز ان ‏یکون شى‏ء واحد جوهریا و عرضیا
 
کتاب انّ علم زید غیر علم عمرو
 
رسائل اخوانیه و سلطانیه و مسائل جرت بینه و بین ‏بعض العلماء <ref name=":2">[https://www.beytoote.com/scientific/scientist/biography-avicenna.html زندگینامه ابوعلی سینا - سایت بیتوته]</ref>
[[پرونده:قانون ابوعلی....jpg|جایگزین=کتاب قانون ابوعلی سینا|بندانگشتی|220x220پیکسل|کتاب قانون ابوعلی سینا]]
 
=== '''کتاب قانون''' ===
قانون مشهورترین اثر ابن سینا است. این کتاب در باره‌ی علم پزشکی، ساختار و تاریخچه، کیهان شناسی، علم مزاج، خلق‌وخو، داروها، آسیب شناسی، بیماری‌های ویژه و ترکیب‌های دارویی و انبوهی مفاهیم اساسی دیگر در علم پزشکی است. کتاب قانون مجموعه‌ای از پنج کتاب است که هر کتاب به بخشی ویژه‌ای از علم پزشکی می‌پردازند. کتاب قانون در سال ۴۰۴-ه.ش به زبان عربی چاپ و منتشر شد. مطالب کتاب قانون، اساس بسیاری از مفاهیم امروزی علم پزشکی
 
کتاب قانون شیخ الرئیس ابوعلی سینا در سال ۴۰۴ هجری شمسی (۱۰۲۵ میلادی) به زبان عربی چاپ شد. مطالب این کتاب،‌ پایه‌های بسیاری از مفاهیم امروزی علم پزشکی است. بیشتر مطالب علمی این کتاب تأثیرپذیرفته از نظریات و تعلیمات جالینوس بوده است. ابوعلی سینا، آموزه‌های جالینوس با فلسفه‌های ارسطو در علم طبیعی را آمیخته و اصول پزشکی را از آن‌ها بیرون کشیده و استخراج کرده است.<ref name=":2" />
[[پرونده:کتاب شفای ابن سینا.....JPG|جایگزین=کتاب شفا، ابوعلی سینا|بندانگشتی|240x240پیکسل|کتاب شفا، ابوعلی سینا]]
 
=== '''کتاب شفا''' ===
کتاب شفا برخلاف اسمش، ربطی به علم پزشکی ندارد. این کتاب شامل ۴ بخش اصلی است. منطق، علوم طبیعی، ریاضیات، بخش ریاضیات شامل علوم اربعه، یعنی ریاضیات، هندسه، نجوم و موسیقی و هم‌چنین بحث ماوراءالطبیعه جزو مباحث اصلی این کتاب هستند. در کتاب شفا از مباحث ارسطو، بطلمیوس و دانشمندان ایرانی مانند ابویوسف کندی، ابونصر فارابی و ابوریحان بیرونی استفاده شده است. در واقع کتاب شفا در بررسی و بازبینی همگانی علوم گوناگون و درمان جهل روح نوشته شده است.<ref name=":2" />
 
ابوعلی سینا در علم نجوم جایگاهی بسیار ویژه داشت؛ و در قسمتی از کتاب شفا به ساختن ابزار رصدی پرداخته است. از ابتکارات قابل توجه او در علم نجوم ساختن ابزار اندازه گیری رصدی است. وی هم‌چنین در اصفهان رصدخانه‌ای نیز تأسیس کرد؛ و ابزار اندازه‌گیری رصدی نیز ساخت.<ref name=":0" />
 
==== '''آثار فارسی'''<ref name=":1" /> ====
ابوعلی سینا در زمینه‌ی ادبیات فارسی مهارت ویژه‌ای داشت؛ و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او نسبت داده شده است که دانشنامه علائی و رساله نبض از مهم‌ترین آن‌ها است.
 
کتاب‌های فارسی دیگر ابوعلی سینا عبارتند از:
 
کنوزالمعزمین، ظفرنامه، حکمه الموت، رساله نفس، رساله معراجیه، المبدا  المعاد، اثبات النبوه، علل تسلسل موجودات، رساله جودیه، معیارالعقول، رساله عشق، حل شکلات معینه، رساله اکسیر، رساله در منطق، رساله در اقسام نفوس، فی تشریح الاعضا، رساله در معرفت سموم و علم پیشین و برین<ref>[https://parvaresheafkar.com/biography/biography-avicenna-astronomy/ زندگینامه ابوعلی سینا، پزش و ستاره‌شناس - سایت پرورش افکار]</ref>
[[پرونده:تندیس ابوعلی در همدان.JPG|جایگزین=تندیس ابوعلی سینا در همدان|بندانگشتی|270x270پیکسل|تندیس ابوعلی سینا در همدان]]
 
== درگذشت ابوعلی سینا ==
ابوعلی سینا از همدان به شهر اصفهان که مشتاق دیدن آن بود، سفر کرد. وی مورد توجه و علاقه‌ی علاءالدوله قرار گرفت. ابوعلی سینا  ۱۵ سال با آسودگی در این شهر زندگی کرد؛ اما این آسودگی همیشگی نبود؛ و اصفهان توسط مسعود غزنوی مورد حمله قرار گرفت. در این حمله برخی از آثار مهم ابوعلی سینا از بین رفت که این اتفاق ضربه بزرگی برای او بود. از آن رو که بیماری قولنج نیز ابوعلی سینا را اذیت می‌کرد، وی تصمیم گرفت به همدان بازگردد؛ و باقی عمر خود را در این شهر بگذراند. این دانشمند شهیر در اواخر عمر خود، همه‌ی مال و اموالش را بخشید؛ و خدمت‌کاران خود را نیز آزاد کرد. ابوعلی سینا سرانجام در ۳۱ خردادماه ۴۱۶-ه.ش، که مصادف با ماه رمضان بود، در سن ۵۷ سالگی درگذشت و در شهر همدان به‌خاک سپرده شد. اطلاعات دقیق از علت مرگ او در دست نیست، اما در برخی منابع علت مرگش را همان بیماری قلنج ذکر کرده‌اند.<ref name=":0" /> <ref name=":1" />
[[پرونده:آرامگاه ابوعلی....JPG|جایگزین=مقبره ابوعلی سینا در همدان|بندانگشتی|265x265پیکسل|مقبره ابوعلی سینا در همدان]]
 
=== '''آرامگاه ابوعلی سینا''' ===
آرامگاه ابوعلی سینا که در سطح جهان شهرت دارد، در شهر همدان واقع شده است؛ که یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان و ایران به‌شمار می‌رود. شایان ذکر است که نخستین آرامگاه ابوعلی سینا در دوران قاجاریه و به‌دستور دختری به اسم نگار که نوه‌ی فتحعلی شاه قاجار بود، ساخته شد. مقدمات ساخت بنای مقبره‌ی ابوعلی سینا که اکنون به این شکل است، در سال ۱۳۲۲، فراهم شد که توسط مهندس هوشنگ سیحون انجام گرفت. قابل توجه این‌که جنس ستون‌های آرامگاه ابوعلی سینا از سنگ گرانیتی است که شکوه آن را بسیار دیدنی و بی‌همتا کرده است. مزار شاعر مشهور عارف قزوینی نیز نزدیکی آرمگاه ابوعلی سینا قرار گرفته است.<ref name=":1" />
[[پرونده:کتابخانه ابوعلی....JPG|جایگزین=کتابخانه ابوعلی سینا|بندانگشتی|264x264پیکسل|کتابخانه ابوعلی سینا]]
 
==== '''کتابخانه''' ====
یکی از بخش‌های مهم مجموعه آرامگاه ابوعلی سینا کتابخانه آن است. این کتابخانه دارای بیش از ۸۰۰۰، کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی است؛ و غرفه‌هایی از این کتابخانه نیز به آثار ابوعلی سینا و نویسندگان و شعرای همدانی اختصاص داده شده است. موزه‌ای هم در مجموعه‌ی این آرامگاه قرار دارد<ref name=":1" />
 
==== '''روز پزشک''' ====
روز اول شهریور زادروز دانشمند بزرگ ابوعلی سینا به‌نام روز پزشک نام‌گذاری شده است.<ref name=":1" />
 
== نام‌گذاری‌های مختلف ==
نام ابوعلی سینا روی اماکن گوناگونی گذاشته شده است؛ و در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و هم‌چنین استانبول ترکیه، هراره زیمبابوه و بوبینی فرانسه، بیمارستان‌هایی به نام ابوعلی سینا وجود دارد. یک مرکز جراحی در نیویورک آمریکا، یک دانشکده طب چینی در ساسکس شرقی انگلستان، یک دانشکده پزشکی در پاکستان، یک دانشکده بین‌المللی در مجارستان، ژورنال بین‌المللی بیوتکنولوژی در تهران، یک پژوهشگاه در تهران و چندین مدرسه و مرکز آموزشی در ایران نیز به‌نام ابوعلی سینا نام‌گذاری شده است. قابل توجه این‌که در سمت پنهان ماه، دهانه‌ای وجود دارد که به افتخار ابوعلی سینا، آن را ابن سینا نام‌گذاری کرده‌اند.<ref name=":1" />
 
== منابع: ==
<references />
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۹

شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا
ابن‌سینا.jpg
ابوعلی سینا
زادروز۱ شهریور ۳۵۹
بخارا (پایتخت سامانیان)، در ازبکستان کنونی
درگذشت۳۱ خرداد ۴۱۶ (در سن ۵۷ سالگی)
همدان
آرامگاهآرامگاه بوعلی‌سینا همدان
محل زندگیاصفهان، همدان، فرارود، خراسان، گرگان و ری،
ملیتایرانی
نام‌های دیگرابوعلی سینا، پور سینا، ابن سینا
پیشهفیلسوف، دانشمند و حکیم
سال‌های فعالیتاواخر سدهٔ چهارم و اوایل سده‌ی پنجم قمری
نقش‌های برجستهبزرگ‌ترین فیلسوف مشایی و پزشک نامدار ایران در جهان اسلام
لقبشیخ‌الرئیس، شرف الملک، حجت‌الحق شاهزاده اطباء
دورهاواخر سامانیان و دوران آل بویه
مذهباسلام
منصبوزارت
مکتبفلسفه مشایی
آثارکتاب شفا، قانون در طب، دانشنامهٔ علایی و رساله‌های بسیاری به عربی و فارسی
همسریاسمین
والدینعبدالله / ستاره

ابوعلی سینا ، با نام کامل ابوعلی حسین ‌بن عبدالله ‌بن حسن‌ بن علی‌ بن سینا، (زاده سال ۳۵۹-ه.ش، بخارا - درگذشته ۳۱ خرداد ۴۱۶، همدان) پزشک ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، منطق‌دان، شاعر و یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران و جهان است. ابوعلی سینا از همان آغاز کودکی قابلیت و استعداد شگفت‌انگیزی در فراگرفتن علوم گوناگون داشت. وی تا ده سالگی همه‌ی قرآن و هم‌چنین صرف و نحو را آموخت؛ و پس از آن به یادگیری منطق و ریاضیات پرداخت. وی در سن هجده سالگی به تمام علوم زمانه‌ی خود مسلط بود. ابوعلی سینا۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که حدود ۲۴۰ کتاب آن دست‌به‌دست رسیده است. از معروفترین آثار او می‌توان به کتاب قانون و کتاب شفا اشاره کرد. ابوعلی سینا در زمینه‌ی ادبیات فارسی مهارت ویژه‌ای داشت؛ و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او نسبت داده شده است که دانشنامه علائی و رساله نبض از مهم‌ترین آن‌ها است. کتاب قانون ابوعلی سینا در مراکز علمی اروپا نزدیک به ۷۰۰ سال تدریس و تعلیم داده می‌شد؛ و تا سالیان متوالی تمام کتاب‌های دیگر در علوم پزشکی را تحت‌الشعاع قرار داد. کتاب قانون اکنون نیز به‌عنوان بخش مهمی از طب کهن در برخی مراکز، آکادمی‌ها و دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود. ابوعلی سینا سرانجام در ۳۱ خردادماه ۴۱۶-ه.ش، که مصادف با ماه رمضان بود، در سن ۵۷ سالگی درگذشت و در شهر همدان به‌خاک سپرده شد. آرامگاه ابوعلی سینا در همدان که در سطح جهان شهرت دارد، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان و ایران به‌شمار می‌رود. روز اول شهریور زادروز دانشمند بزرگ ابوعلی سینا به‌نام روز پزشک نام‌گذاری شده است.

کودکی و نوجوانی

ابوعلی سینا با هوش عجیب و خارق‌العاده‌اش، علم منطق را نزد ابوعبدالله ناتلی و علم طب را نزد ابوسهیل مسیحی فراگرفت. ابوعلی سینا وقتی که به سن ۱۸ سالگی رسید، در تمامی علوم زمانه‌ی خود مسلط و استاد بود.[۱] [۲]

مذهب ابوعلی سینا

ابوعلی سینا درخانواده‌ای شیعی‌مذهب در بلخ به دنیا آمد. با این‌که در آثارش به شیعه بودن او تصریح نشده است، اما از مکتوبات وی معلوم است که شیعی‌مذهب بوده است. ابوعلی سینا در قطعه شعری، عشق و علاقه خود را به امیرالمؤمنین علی علیه السلام چنین بیان می‌کند:

تا باده عشق در قدح ریخته‌اند

واندر پی عشقْ، عاشق انگیخته‌اند

با جان و روان بوعلی، مهر علی

چون شیر و شکر به‌هم برآمیخته‌اند

بر صفحه چهره‌ها خط  لم یزلی

معکوس نوشته‌اند نام دو علی

یک لام و دو عین، با دویای معکوس

از حاجب و عین و اَنف با خط جلی[۲]

ابوعلی سینا به زبان فارسی و عربی شعر می سرود. از او ۷۲ دو بیت شعر فارسی به‌جا مانده است که به‌صورت طنز است؛ و بیانگر بی‌ارزشی دنیا و ضعف و ناتوانی آدمیان از منظر او است.[۳]

ویژگی‌های اخلاقی

ابوعلی سینا علاوه بر شوکت علمی و هوش و حافظه‌ی شگفت‌انگیزش، انسانی پارسا با کمالات اخلاقی بود. در باره‌ی اخلاقیات ابوعلی سینا گفته‌اند که با زیردستان بسیار مهربان و با محبت بود، بچه‌ها را دوست می‌داشت، سخاوتمند بود؛ و به فقیران بذل و بخشش می‌کرد، در برابر بیماران بسیار متواضع و با لب‌خند ظاهر می‌شد، در منصب وزارت و یا در هر پست و مقام مهمی که داشت، مراجعه‌کنندگان را با خوشرویی می پذیرفت؛ و برای نشان دادن صمیمیت میان خود و دادخواهان، مزاح و شوخی می‌کرد تا خواسته‌ی خود را راحت و بی‌واهمه بیان کنند، متین و خوش‌بیان بود، کم صحبت می‌کرد و بیشتر شنونده بود.[۱]

ازدواج

در هیچ منابعی به همسر داشتن ابو علی سینا تصریح نشده است، اما برخی‌ها نوشته‌اند که ابوعلی با یاسمین، که کنیز فراری خلیفه بغداد بود، ازدواج کرده است؛ اما مدتی نگذشته بود که خلیفه بغدادی یاسمین را پیدا می‌کند؛ و نزد خود به بغداد می‌برد.[۴]

مجسمه ابوعلی سینا در چهارطاقی، اهدایی ایران به سازمان ملل
مجسمه ابوعلی سینا در چهارطاقی، اهدایی ایران به سازمان ملل

شهرت جهانی ابوعلی سینا

ابوعلی سینا شهرت جهانی دارد؛ و اندیشمندان و دانشمندان دنیا او را می‌شناسند. بسیاری از آثار ابوعلی سینا به‌ویژه در حوزه علوم پزشکی برای قرن‌های پیاپی در کالج و دانشگاه‌های اروپایی تدریس می‌شد. کتاب قانون ابوعلی سینا در مراکز علمی اروپا نزدیک به ۷۰۰ سال تدریس و تعلیم داده می‌شد؛ و تا سالیان متوالی تمام کتاب‌های دیگر در علوم پزشکی را تحت‌الشعاع قرار داد. کتاب قانون اکنون نیز به‌عنوان بخش مهمی از طب کهن در برخی مراکز، آکادمی‌ها و دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود.[۲]

یکی از پزشکان بزرگ تاریخ به نام سر ویلیام آسلر، که یکی از بنیانگذاران بیمارستان جانز هاپکینز آمریکا است، کتاب قانون ابوعلی سینا را مشهورترین کتاب پزشکی تاریخ معرفی می‌کند؛ و براین باور است که این کتاب قانون مانند انجیل پزشکی است؛ و بیش از هر اثر مکتوبی دیگر ماندگار بوده است.

یکی از دانشمندان مورخ به نام جورج سارتن، در باره‌ی کتاب قانون ابوعلی سینا نوشته است:

«قانون، دایرةالمعارف عظیم پزشکی است. این کتاب شامل تعدادی از روشنگرترین مباحث پزشکی است که این علم را منحصر به فرد می کند. مباحثی هم‌چون التهابات بدن، منبع بیماری سل، جداسازی بیماری‌ها بر اساس عوامل آبی و خاکی، توضیح دقیق مشکلات پوستی، بیماری‌های جنسی و راه‌های پیشگیری از آن‌ها و هم‌چنین بیماری‌های عصبی، به‌خوبی در این کتاب بررسی شده‌اند...»[۵]

نقش تصویر ابوعلی بر گدان نقره،موزه همدان
نقش تصویر ابوعلی بر گدان نقره،موزه همدان

القاب ابوعلی سینا

در کتاب‌های فلسفه، تاریخ، منطق، طب و ادبیات، ابوعلی سینا را به القاب شیخ‌الرئیس، شرف‌الملک، حجه‌الحق، امام‌الحکما، رئیس‌المشائین و خواجه حکیمان جهان خوانده‌اند. ابوعبید جوزجانی که از دانشمندان و شاگردان ابوعلی سینا بود، در شرح حال استاد خود نوشته است که در انجمن و محفل دانشمندان، حکیمان و فلاسفه، در حضور پادشاهان کسی را توان رویاریی علمی در هیچ یک از دانش‌ها با ابوعلی سینا نبوده است. از این رو شایسته و سزوار القاب ذکر شده است.[۶]

آثار ابوعلی سینا

ابوعلی سینا۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون نوشته است که حدود ۲۴۰ کتاب آن دست‌به‌دست رسیده است. تعداد بسیاری از این کتاب‌ها حول مباحث پزشکی، حکمت و فلسفه است. از آن رو که در آن زمان، عربی زبان متداول و رایج آثار علمی بود، ابوعلی سینا و دیگر دانشمندان ایرانی بیشتر کتاب‌های خود را به زبان عربی می‌نوشتند؛ اما بعدها برخی از این کتاب‌ها به زبان‌ فارسی و هم‌چنین زبان‌های دیگر ترجمه شد.[۷]

منصفات ابوعلی سینا ‏

المجموع

الحاصل و المحصول (۲۰ جلد)

البرّ و الاثم (۲ جلد)

الشفاء (۱۸ جلد)

کتاب اشارات و تنبیهات، ابوعلی سینا
کتاب اشارات و تنبیهات، ابوعلی سینا

القانون فى الطب (۱۸ جلد)

الارصاد الکلیه

الانصاف (۲۰ جلد)

النجاه (۳ جلد)

الهدایه

الاشارات والتنبیهات

المختصرالاوسط

العلائى

القولنج

لسان العرب فى اللغه (۱۰ جلد)

الادویه القلبیه

الموجز

بعض الحکمه المشرقیه

بیان ذوات الجهه

المعاد

المبدأ ‏و المعاد

رسالات ابوعلی سینا

کتاب النهایه، ابوعلی سینا
کتاب النهایه، ابوعلی سینا

رساله القضاء و القدر

رساله فى‌الآله الرصدیه

رساله عرض قاطیغوریاس

رساله المنطق بالشعر

قصائد فى‌العظه و‏الحکمه

رساله فى نعوت‌المواضع الجدلیه

رساله فى اختصار اقلیدس

رساله فى مختصرالنبض (به زبان فارسى)

رساله فى‌‏الحدود

رساله فى‌الاجرام‌السماویه

کتاب الاشاره فى علم‌المنطق

کتاب اقسام الحکمه

کتاب النهایه

کتاب عهد کتبه ‏لنفسه

کتاب حىّ بن یقطان

کتاب فى انّ ابعاد الجسم ذاتیه له

کتاب خطب، کتاب عیون الحکمه

کتاب فى انّه لا یجوز ان ‏یکون شى‏ء واحد جوهریا و عرضیا

کتاب انّ علم زید غیر علم عمرو

رسائل اخوانیه و سلطانیه و مسائل جرت بینه و بین ‏بعض العلماء [۸]

کتاب قانون ابوعلی سینا
کتاب قانون ابوعلی سینا

کتاب قانون

قانون مشهورترین اثر ابن سینا است. این کتاب در باره‌ی علم پزشکی، ساختار و تاریخچه، کیهان شناسی، علم مزاج، خلق‌وخو، داروها، آسیب شناسی، بیماری‌های ویژه و ترکیب‌های دارویی و انبوهی مفاهیم اساسی دیگر در علم پزشکی است. کتاب قانون مجموعه‌ای از پنج کتاب است که هر کتاب به بخشی ویژه‌ای از علم پزشکی می‌پردازند. کتاب قانون در سال ۴۰۴-ه.ش به زبان عربی چاپ و منتشر شد. مطالب کتاب قانون، اساس بسیاری از مفاهیم امروزی علم پزشکی

کتاب قانون شیخ الرئیس ابوعلی سینا در سال ۴۰۴ هجری شمسی (۱۰۲۵ میلادی) به زبان عربی چاپ شد. مطالب این کتاب،‌ پایه‌های بسیاری از مفاهیم امروزی علم پزشکی است. بیشتر مطالب علمی این کتاب تأثیرپذیرفته از نظریات و تعلیمات جالینوس بوده است. ابوعلی سینا، آموزه‌های جالینوس با فلسفه‌های ارسطو در علم طبیعی را آمیخته و اصول پزشکی را از آن‌ها بیرون کشیده و استخراج کرده است.[۸]

کتاب شفا، ابوعلی سینا
کتاب شفا، ابوعلی سینا

کتاب شفا

کتاب شفا برخلاف اسمش، ربطی به علم پزشکی ندارد. این کتاب شامل ۴ بخش اصلی است. منطق، علوم طبیعی، ریاضیات، بخش ریاضیات شامل علوم اربعه، یعنی ریاضیات، هندسه، نجوم و موسیقی و هم‌چنین بحث ماوراءالطبیعه جزو مباحث اصلی این کتاب هستند. در کتاب شفا از مباحث ارسطو، بطلمیوس و دانشمندان ایرانی مانند ابویوسف کندی، ابونصر فارابی و ابوریحان بیرونی استفاده شده است. در واقع کتاب شفا در بررسی و بازبینی همگانی علوم گوناگون و درمان جهل روح نوشته شده است.[۸]

ابوعلی سینا در علم نجوم جایگاهی بسیار ویژه داشت؛ و در قسمتی از کتاب شفا به ساختن ابزار رصدی پرداخته است. از ابتکارات قابل توجه او در علم نجوم ساختن ابزار اندازه گیری رصدی است. وی هم‌چنین در اصفهان رصدخانه‌ای نیز تأسیس کرد؛ و ابزار اندازه‌گیری رصدی نیز ساخت.[۲]

آثار فارسی[۷]

ابوعلی سینا در زمینه‌ی ادبیات فارسی مهارت ویژه‌ای داشت؛ و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او نسبت داده شده است که دانشنامه علائی و رساله نبض از مهم‌ترین آن‌ها است.

کتاب‌های فارسی دیگر ابوعلی سینا عبارتند از:

کنوزالمعزمین، ظفرنامه، حکمه الموت، رساله نفس، رساله معراجیه، المبدا  المعاد، اثبات النبوه، علل تسلسل موجودات، رساله جودیه، معیارالعقول، رساله عشق، حل شکلات معینه، رساله اکسیر، رساله در منطق، رساله در اقسام نفوس، فی تشریح الاعضا، رساله در معرفت سموم و علم پیشین و برین[۹]

تندیس ابوعلی سینا در همدان
تندیس ابوعلی سینا در همدان

درگذشت ابوعلی سینا

ابوعلی سینا از همدان به شهر اصفهان که مشتاق دیدن آن بود، سفر کرد. وی مورد توجه و علاقه‌ی علاءالدوله قرار گرفت. ابوعلی سینا  ۱۵ سال با آسودگی در این شهر زندگی کرد؛ اما این آسودگی همیشگی نبود؛ و اصفهان توسط مسعود غزنوی مورد حمله قرار گرفت. در این حمله برخی از آثار مهم ابوعلی سینا از بین رفت که این اتفاق ضربه بزرگی برای او بود. از آن رو که بیماری قولنج نیز ابوعلی سینا را اذیت می‌کرد، وی تصمیم گرفت به همدان بازگردد؛ و باقی عمر خود را در این شهر بگذراند. این دانشمند شهیر در اواخر عمر خود، همه‌ی مال و اموالش را بخشید؛ و خدمت‌کاران خود را نیز آزاد کرد. ابوعلی سینا سرانجام در ۳۱ خردادماه ۴۱۶-ه.ش، که مصادف با ماه رمضان بود، در سن ۵۷ سالگی درگذشت و در شهر همدان به‌خاک سپرده شد. اطلاعات دقیق از علت مرگ او در دست نیست، اما در برخی منابع علت مرگش را همان بیماری قلنج ذکر کرده‌اند.[۲] [۷]

مقبره ابوعلی سینا در همدان
مقبره ابوعلی سینا در همدان

آرامگاه ابوعلی سینا

آرامگاه ابوعلی سینا که در سطح جهان شهرت دارد، در شهر همدان واقع شده است؛ که یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان و ایران به‌شمار می‌رود. شایان ذکر است که نخستین آرامگاه ابوعلی سینا در دوران قاجاریه و به‌دستور دختری به اسم نگار که نوه‌ی فتحعلی شاه قاجار بود، ساخته شد. مقدمات ساخت بنای مقبره‌ی ابوعلی سینا که اکنون به این شکل است، در سال ۱۳۲۲، فراهم شد که توسط مهندس هوشنگ سیحون انجام گرفت. قابل توجه این‌که جنس ستون‌های آرامگاه ابوعلی سینا از سنگ گرانیتی است که شکوه آن را بسیار دیدنی و بی‌همتا کرده است. مزار شاعر مشهور عارف قزوینی نیز نزدیکی آرمگاه ابوعلی سینا قرار گرفته است.[۷]

کتابخانه ابوعلی سینا
کتابخانه ابوعلی سینا

کتابخانه

یکی از بخش‌های مهم مجموعه آرامگاه ابوعلی سینا کتابخانه آن است. این کتابخانه دارای بیش از ۸۰۰۰، کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی است؛ و غرفه‌هایی از این کتابخانه نیز به آثار ابوعلی سینا و نویسندگان و شعرای همدانی اختصاص داده شده است. موزه‌ای هم در مجموعه‌ی این آرامگاه قرار دارد[۷]

روز پزشک

روز اول شهریور زادروز دانشمند بزرگ ابوعلی سینا به‌نام روز پزشک نام‌گذاری شده است.[۷]

نام‌گذاری‌های مختلف

نام ابوعلی سینا روی اماکن گوناگونی گذاشته شده است؛ و در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و هم‌چنین استانبول ترکیه، هراره زیمبابوه و بوبینی فرانسه، بیمارستان‌هایی به نام ابوعلی سینا وجود دارد. یک مرکز جراحی در نیویورک آمریکا، یک دانشکده طب چینی در ساسکس شرقی انگلستان، یک دانشکده پزشکی در پاکستان، یک دانشکده بین‌المللی در مجارستان، ژورنال بین‌المللی بیوتکنولوژی در تهران، یک پژوهشگاه در تهران و چندین مدرسه و مرکز آموزشی در ایران نیز به‌نام ابوعلی سینا نام‌گذاری شده است. قابل توجه این‌که در سمت پنهان ماه، دهانه‌ای وجود دارد که به افتخار ابوعلی سینا، آن را ابن سینا نام‌گذاری کرده‌اند.[۷]

منابع:

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ زندگینامه ابن سینا - سایت سرپوش
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ زندگینامه ابن سینا - سایت نمناک
  3. ↑ بیوگرافی ابوعلی سینا - سایت فتوکده
  4. ↑ زندگینامه ابوعلی سینا - سایت نت‌نظر
  5. ↑ زندگینامه ابوعلی سینا، پدر علم پزشکی و فلسفه مدرن - سایت زومیت
  6. ↑ القاب ابوعلی سینا - سایت ایستگاه فلسفه
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ زندگینامه ابوعلی سینا - سایت کجارو
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ زندگینامه ابوعلی سینا - سایت بیتوته
  9. ↑ زندگینامه ابوعلی سینا، پزش و ستاره‌شناس - سایت پرورش افکار
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=ابوعلی_سینا&oldid=60746»