اولین باغچه‌بان
اٍولین باغچه¬بان( 1389 ـ 1307 ) زاده¬ي مرسين درتركيه است. وي تحصيلات هنري خود را در سن سيزده چهارده سالگي و در رشته¬ي پيانو و آواز اپرا در كنسرواتوار موسيقي آنكارا آغاز كرده و با درجه ممتاز به پايان رساند. در سال 1329 پس از ازدواج با ثمين باغچه¬بان كه او نيز در رشته آهنگسازي در همين كنسرواتوار تحصيل كرده بود، به ايران رفت و تا سال 1373 كه خانواده مجدد به تركيه مهاجرت نمود، فعاليتهاي خود را در زمينه خوانندگي، تعليم آواز، رهبري كُر، مديريت و سرپرستي موسيقي و كُر كودكان بي¬سرپرست در تهران ادامه داد. زندگي¬نامه اٍولین باغچه¬بان و زنده¬ياد فاخره صبا جزو اولين خوانندگان اپرا در ايران بودند كه آموزش اين رشته¬ي هنري را در هنرستان عالي موسيقي نيز برعهده داشتند. اٍولین باغچه¬بان علاوه برتدريس، با انجام رسيتالهاي آواز از آهنگسازان معروف جهان و آثار آهنگسازان ايراني مانند ثمين باغچه¬بان و حسين ناصحي، علاوه بر معرفي آثار اين هنرمندان به شنوندگان ايراني، كنسرتهايي نيز در ساير كشورها برگزار نموده و شنوندگان اروپايي را با آثار آوازي نامبردگان آشنا نمود. اٍولین باغچه¬بان هم¬زمان با تدريس آواز در هنرستان عالي موسيقي، به¬تشكيل گروه كُر از هنرجويان آواز و هنرجويان ساير رشته¬هاي موسيقي هنرستان اقدام نموده و خود نيز رهبري اين گروه را بر ¬عهده داشت. اين گروه آواز جمعي برنامه هايي را نيز به¬همراه اركستر زهي هنرستان عالي موسيقي به-رهبري واحه خوجايان هنرآموز ويولن، در دانشگاه تهران، باشگاه ارامنه و تلويزيون ملي آن زمان ( تلويزيون ثابت پاسال) به¬اجرا گذاشت كه البته بعلت شرايط فني موجود نه با ضبط قبلي و سپس پخش بلكه بطور زنده اجرا و همزمان مستقيما از تلويزيون پخش ميگرديد. قطعه” استابات ماتر“ ”مرثيه در سوگ عيسي مسيح“ اثر معروف”پرگولزي“ با تك¬خواني سودابه صفائيه و ناهيد همت آبادي نيز از جمله كار مشترك گروه كُر و اركستر هنرستان عالي موسيقي¬ست كه آن زمان در باشگاه ارامنه و تلويزيون اجرا گرديد. فعاليتهاي هنري اٍولین باغچه¬بان همراه با فاخره صبا و منير وكيلي از پايه¬گزاران اپراي تهران ميباشند. هنگام افتتاح تالار رودكي ـ اپراي تهران ( فعلا بنام تالار وحدت ) به-سال 1346 اٍولین باغچه¬بان اجراي نقشي را در اپراي آتوسا اثر توماس كريستين داويد آهنگساز اتريشي به¬عهده داشت و پس از آن نيز با ادامه و گسترش فعاليتهاي اپراي تهران، رلهاي اول متعددي را در اپراهاي مختلف اجرا و بازي نمود كه از آن¬ جمله ميتوان از اپراي: كارمن و جميله اثر ژرژ بيزه، شواليه روستايي اثر پي¬يترو ماسكاني، زنها همه اينطورند اثر ولفگانگ آمادئوس موتسارت، خوانندگان دوره¬گرد اثر جوزپّه وردي، آرايشگر شهر سويل اثر جواكينو روسيني نام برد. اٍولین باغچه¬بان با صداي زيباي متزوسوپرانو، احساس هنري و موزيكاليته عالي حاصل از تحصيلات موسيقي، توانايي تكنيكي و هنري خود را در اجراي نقشهاي گوناگون به¬نمايش گذاشته و با تحسين بسيار از سوي بينندگان و شنوندگان، مورد استقبال قرار مي¬گرفت. با افتتاح تالار رودكي، كُر هنرستان عالي موسيقي نيز بطور رسمي در اپرا ادغام شده و بنام كُر ملي تهران در برنامه¬هاي گوناگون اپرا و اجراي كنسرتها شركت داشت كه رهبري بعضي از آنها را همچنان اٍولین باغچه¬بان بر عهده ¬داشت از جمله در مراسم تاجگذاري شاه و فرح در كاخ گلستان. اما پيشآمد اختلاف بين عده¬اي از هنرمندان تالار رودكي از جمله اٍولین باغچه¬بان و مدير وقت اپرا، او را به-ترك تالار و عدم شركت در برنامه¬هاي بعدي اپرا واداشت:” با رضايي نساختيم. از دفتر فرح پهلوي سراغ من آمدند كه گروه كنسرتي از بچه¬هاي يتيم درست كنيم. من هم به چند شهرستان رفتم و از ميان شش هزار نفر، دويست نفر آوردم و پس از يك سال اولين كنسرت را داديم.“ كُر كودكان و نوجوانان در سال 1357 در اجراي قطعه¬ي رنگين¬كمون اثر ثمين باغچه¬بان و به¬همراهي اركستر سنفوني وين كه اٍولین باغچه¬بان و منصوره قصري سوليست آن هستند نيز همكاري كرده است.
بازگشت به تركيه
خانواده باغچه¬بان از سال 1363 در تركيه ـ استانبول اقامت گزيد و اٍولین نيز تا سال 1373 كه از دانشگاه معمار¬سنان استانبول بازنشسته گرديد، در اين مؤسسه به¬تعليم پيانو پرداخت. خودش مي¬گويد: ” تركيه وطن من است و من مثل يك درخت در آنجا رشد كردم اما ميوه¬هايم را در ايران دادم و در ايران به¬بار نشست. براي همين هر دو كشور را دوست دارم و هر دو را وطن خود ميدانم.“ ويكي پديا؟ اٍولین باغچه¬بان طي اقامت ساليان در تركيه، كتب و مقالاتي چند درباره¬ي تكنيك و متد نوازندگي پيانو و آواز از فرانسه به تركي ترجمه، كتابهايي براي كودكان تهيه و كتابي نيز درباره هنرمندان ايراني به فرانسه نگاشته كه حق استفاده از تمام حقوق آنها را به دانشگاه معمار¬سنان واگذار كرده است:” تمام حقوق اين كتابها را به¬دانشگاه معمار¬سنان هديه كردم به¬عنوان سپاس از خدماتي كه ملت و دولت تركيه به¬من داده بود چون كه من تحصيلاتم را كه به¬پايان رساندم به¬تركيه هيچ خدمتي انجام نداده، آمدم ايران، تمام خدماتم را اينجا انجام دادم و آنجا نتوانستم. بخاطر اينكه وجدانم آسوده باشد همه اين آثار را كه ترجمه كردم به¬آن دانشگاه هديه دادم كه يك وظيفه بود“ اٍولین باغچه¬بان بتاريخ 9 آبان 1389 در سن 82 سالگي بعلت ايست قلبي در استانبول درگذشت و روز 10 آبان پيكر او در قسمت آسيايي گورستان ايرانيان در كنار مزار ثمين باغچه¬بان به خاك سپرده شد.