دلکش: تفاوت میان نسخه‌ها

دلکش با نام اصلی «عصمت باقرپور پنبه‌فروش» در۳ اسفند ۱۳۰۳ در بابل متولد شد. دوازده ساله بود پدرش درگذشت. عصمت دارای پنج خواهر و سه برادر بود.۱۲ ساله بود که به خواهر بزرگش مولود که ساکن تهران بود پیوست، توسط مولود پذیرفته شد. در دبستانی نام نویسی کرد تا پنجم دبستان، خواندن و نوشتن را فرا گرفت. در آن سالها دانش‌آموزان پنجم و ششم دبستان هفته‌ای یک ساعت آموزش موسیقی می‌دیدند و سرودهای میهنی می‌آموختند. روزی معلم موسیقی، آقای «ظهیرالدینی» که ویولنیست هم بود، وی را صدا زد و از   وی می‌پرسد که آیا دوست دارد در رادیو بخواند؟. آن روزها رادیو در ایران به تازگی بنیان‌گذاری شده بود و دلکش هم نمی‌دانست که رادیو چیست. با این وجود پذیرفت همراه او به «ادارهٔ موسیقی کشور» در میدان بهارستان رفتند. هیئت رئیسهٔ ادارهٔ موسیقی آن زمان متشکل از آقایان روح‌الله خالقی، علینقی وزیری و حشمت سنجری بود. عصمت را نزد روح‌الله خالقی برده و پس از شنیدن صدای عصمت، وی را نام‌ نویسی و به استاد عبدالعلی وزیری جهت آموزش می‌سپارد. عصمت بسیار زود گوشه‌های درآمد، زابل، مویه و مخالف دستگاه سه‌گاه را آموخت و در مدت دو تا سه سال دستگاه‌های گوناگون را گذراند. درحالی که عمر بنیان‌گذاری رادیو در ایران به پنج سالگی خود می‌رسد و عصمت نو جوان هم وارد ۲۰ سالگی شده بود. تا پیش از آن سکان رادیو در دست خوانندگان بنامی همچون، قمرالملوک وزیری، روح‌انگیز و ملوک ضرابی بانوان آوازه‌خوان پیشرو در رادیو بودند و عزت روح‌بخش هم چند سالی بود که آوازخوانی در رادیو را آغاز کرده بود و هواداران بسیاری داشت. نیاز به تازه‌ نفسی و اجاری متفاوتی بود چه کسی بهتر از دلکش؟ نخستین اجرای دلکش در رادیو در سال ۱۳۲۳ از فرستندهٔ «بی‌سیم پهلوی» در چهار راه سیدخندان تهران پخش و توجه همگان را جلب کرد.   

دلکش طی شصت سال زندگی حرفه‌ایش بیش از ۲۰۰ ترانه، آواز و تصنیف خواند.  

 

ترانه‌سرایان و شاعرانی که بیشترین سروده‌ها را برای وی سروده‌اند، رحیم معینی کرمانشاهی و سپس بیژن ترقی، اسماعیل نواب صفا، ناصر شریفی، پرویز خطیبی، رضا جلیلی، کریم فکور، رهی معیری و حسین مسرور بوده‌اند.

 

از آهنگسازانی که بیشترین آهنگ را برای دلکش ساخته‌اند متشکل از آقایان مهدی خالدی، پرویز یاحقی، علی تجویدی و حبیب‌الله بدیعی را نام برد. ترانهٔ «آمد نوبهار» دلکش با آهنگسازی مهدی خالدی ساخته شد، با ساختار مارش‌گونهٔ توانست در زمان خود نوآوری بزرگ به شمار آید. این آهنگ که در اواخر دهه ۱۳۲۰ ساخته شد، توانست بیش از دو دهه در روزهای نوروز از رادیو و تلویزیون پخش شود.   

نزدیک به دویست آواز در مایه‌های مختلف از دلکش ضبط شده‌است که با برخی از آنها آشنا می‌شویم.

۱ ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست»، آواز شور با همراهی ویولن مجید وفادار و تار حمید وفادار

۲ هر که مهر رخ زیبای تو در دل گیرد»، آواز ابوعطا با همراهی ویولن؟ (نوازنده ناشناخت)

۳ ای خدا این وصل را هجران مکن»، آواز مثنوی افشاری با همراهی نی حسن کسایی

۴معاشران گره از زلف یار باز کنید»، آواز سه‌گاه (درآمد، مویه، حدی) با همراهی ویلن اسدالله ملک

۵ بگذار تا مقابل روی تو بگذریم»، آواز چهارگاه با همراهی ویلن علی تجویدی

۶ امشب ای ماه به درد دل من تسکینی»، آواز دشتی با همراهی ویولن پرویز یاحقی

۷ یادش‌به‌خیر آنکه دگر یاد ما نکرد»، آواز همایون

۸ ای که با دلشدگان بر سر ناز آمده‌ای» آواز سه‌گاه، همراه ویولن حبیب‌الله بدیعی و تار فرهنگ شریف

۹ خواهم ز خدا اینکه به دلخواه بمیرم»، آواز شوشتری همراه تار لطف‌الله مجد