۸٬۵۵۹
ویرایش
دلکش: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| حرفه = خواننده موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ، او ترانه‌هایش را تنها به دو زبان فارسی و مازندرانی خوانده‌است. چند مورد ترانه‌سرایی هم با تخلص «نیلوفر» به اجرا درآورده. | | حرفه = خواننده موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ، او ترانه‌هایش را تنها به دو زبان فارسی و مازندرانی خوانده‌است. چند مورد ترانه‌سرایی هم با تخلص «نیلوفر» به اجرا درآورده. | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت =دلکش طی شصت سال زندگی حرفه‌ایش بیش از ۲۰۰ ترانه، آواز و تصنیف خواندو در اواخر دهه۲۰ واردسینماو فیلم های سینمای شد، مجددا در دهه ۳۰ در چند فیلم دیگر هم بازی کرد. | ||
| هنرمندان همکار = | | هنرمندان همکار = | ||
| تحصیلات = | | تحصیلات = | ||
| دانشگاه = | | دانشگاه = | ||
| خط ۳۱: | خط ۲۸: | ||
| استاد = | | استاد = | ||
| علت | | علت معروف شدن | ||
| آلبوم معروف = | | آلبوم معروف = | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:آرامگاه دلکش.jpg|بندانگشتی|آرامگاه دلکش]] | [[پرونده:آرامگاه دلکش.jpg|بندانگشتی|آرامگاه دلکش]] | ||
دلکش، با نام اصلی «عصمت باقرپور پنبه فروش» (متولد۳ اسفند ۱۳۰۳ در بابل - درگذشتهٔ ۱۱ شهریور ۱۳۸۳ درتهران) خواننده موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ، او ترانه‌هایش را تنها به دو زبان فارسی و مازندرانی خوانده‌است. چند مورد ترانه‌سرایی هم با تخلص «نیلوفر» به اجرا درآورده. ترانهٔ «ساز شکسته» را خود نوشته و خوانده، وی در ۱۱ شهریور ۱۳۸۳ در تهران درگذشت.<ref>تاریخ مشاهیر - [https://mandegar.tarikhema.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%84%DA%A9%D8%B4 زندگی دلکش] </ref> | |||
== | == زندگی‌نامه == | ||
دلکش با نام اصلی «عصمت باقرپور پنبه‌فروش» در۳ اسفند ۱۳۰۳ در بابل متولد شد. دوازده ساله بود پدرش درگذشت. عصمت دارای پنج خواهر و سه برادر بود.۱۲ ساله بود که به خواهر بزرگش مولود که ساکن تهران بود پیوست، توسط مولود پذیرفته شد. در دبستانی نام نویسی کرد تا پنجم دبستان، خواندن و نوشتن را فرا گرفت. در آن سالها دانش‌آموزان پنجم و ششم دبستان هفته‌ای یک ساعت آموزش موسیقی می‌دیدند و سرودهای میهنی می‌آموختند. روزی معلم موسیقی، آقای «ظهیرالدینی» که ویولنیست هم بود، وی را صدا زد و از وی می‌پرسد که آیا دوست دارد در رادیو بخواند؟. آن روزها رادیو در ایران به تازگی بنیان‌گذاری شده بود و دلکش هم نمی‌دانست که رادیو چیست. با این وجود پذیرفت همراه او به «ادارهٔ موسیقی کشور» در میدان بهارستان رفتند. هیئت رئیسهٔ ادارهٔ موسیقی آن زمان متشکل از آقایان روح‌الله خالقی، علینقی وزیری و حشمت سنجری بود. عصمت را نزد روح‌الله خالقی برده و پس از شنیدن صدای عصمت، وی را نام نویسی و به استاد عبدالعلی وزیری جهت آموزش می‌سپارد. عصمت بسیار زود گوشه‌های درآمد، زابل، مویه و مخالف دستگاه سه‌گاه را آموخت و در مدت دو تا سه سال دستگاه‌های گوناگون را گذراند. درحالی که عمر بنیان‌گذاری رادیو در ایران به پنج سالگی خود می‌رسد و عصمت نو جوان هم وارد ۲۰ سالگی شده بود. تا پیش از آن سکان رادیو در دست خوانندگان بنامی همچون، قمرالملوک وزیری، روح‌انگیز و ملوک ضرابی بانوان آوازه‌خوان پیشرو در رادیو بودند و عزت روح‌بخش هم چند سالی بود که آوازخوانی در رادیو را آغاز کرده بود و هواداران بسیاری داشت. نیاز به تازه نفسی و اجاری متفاوتی بود چه کسی بهتر از دلکش؟ نخستین اجرای دلکش در رادیو در سال ۱۳۲۳ از فرستندهٔ «بی‌سیم پهلوی» در چهار راه سیدخندان تهران پخش و توجه همگان را جلب کرد. | دلکش با نام اصلی «عصمت باقرپور پنبه‌فروش» در۳ اسفند ۱۳۰۳ در بابل متولد شد. دوازده ساله بود پدرش درگذشت. عصمت دارای پنج خواهر و سه برادر بود.۱۲ ساله بود که به خواهر بزرگش مولود که ساکن تهران بود پیوست، توسط مولود پذیرفته شد. در دبستانی نام نویسی کرد تا پنجم دبستان، خواندن و نوشتن را فرا گرفت. در آن سالها دانش‌آموزان پنجم و ششم دبستان هفته‌ای یک ساعت آموزش موسیقی می‌دیدند و سرودهای میهنی می‌آموختند. روزی معلم موسیقی، آقای «ظهیرالدینی» که ویولنیست هم بود، وی را صدا زد و از وی می‌پرسد که آیا دوست دارد در رادیو بخواند؟. آن روزها رادیو در ایران به تازگی بنیان‌گذاری شده بود و دلکش هم نمی‌دانست که رادیو چیست. با این وجود پذیرفت همراه او به «ادارهٔ موسیقی کشور» در میدان بهارستان رفتند. هیئت رئیسهٔ ادارهٔ موسیقی آن زمان متشکل از آقایان روح‌الله خالقی، علینقی وزیری و حشمت سنجری بود. عصمت را نزد روح‌الله خالقی برده و پس از شنیدن صدای عصمت، وی را نام نویسی و به استاد عبدالعلی وزیری جهت آموزش می‌سپارد. عصمت بسیار زود گوشه‌های درآمد، زابل، مویه و مخالف دستگاه سه‌گاه را آموخت و در مدت دو تا سه سال دستگاه‌های گوناگون را گذراند. درحالی که عمر بنیان‌گذاری رادیو در ایران به پنج سالگی خود می‌رسد و عصمت نو جوان هم وارد ۲۰ سالگی شده بود. تا پیش از آن سکان رادیو در دست خوانندگان بنامی همچون، قمرالملوک وزیری، روح‌انگیز و ملوک ضرابی بانوان آوازه‌خوان پیشرو در رادیو بودند و عزت روح‌بخش هم چند سالی بود که آوازخوانی در رادیو را آغاز کرده بود و هواداران بسیاری داشت. نیاز به تازه نفسی و اجاری متفاوتی بود چه کسی بهتر از دلکش؟ نخستین اجرای دلکش در رادیو در سال ۱۳۲۳ از فرستندهٔ «بی‌سیم پهلوی» در چهار راه سیدخندان تهران پخش و توجه همگان را جلب کرد. | ||
== | == ترانه‌های ماندگار == | ||
دلکش طی شصت سال زندگی حرفه‌ایش بیش از ۲۰۰ ترانه، آواز و تصنیف خواند. | دلکش طی شصت سال زندگی حرفه‌ایش بیش از ۲۰۰ ترانه، آواز و تصنیف خواند. | ||
| خط ۵۱: | خط ۴۶: | ||
از آهنگسازانی که بیشترین آهنگ را برای دلکش ساخته‌اند متشکل از آقایان مهدی خالدی، پرویز یاحقی، علی تجویدی و حبیب‌الله بدیعی را نام برد. ترانهٔ «آمد نوبهار» دلکش با آهنگسازی مهدی خالدی ساخته شد، با ساختار مارش‌گونهٔ توانست در زمان خود نوآوری بزرگ به شمار آید. این آهنگ که در اواخر دهه ۱۳۲۰ ساخته شد، توانست بیش از دو دهه در روزهای نوروز از رادیو و تلویزیون پخش شود. | از آهنگسازانی که بیشترین آهنگ را برای دلکش ساخته‌اند متشکل از آقایان مهدی خالدی، پرویز یاحقی، علی تجویدی و حبیب‌الله بدیعی را نام برد. ترانهٔ «آمد نوبهار» دلکش با آهنگسازی مهدی خالدی ساخته شد، با ساختار مارش‌گونهٔ توانست در زمان خود نوآوری بزرگ به شمار آید. این آهنگ که در اواخر دهه ۱۳۲۰ ساخته شد، توانست بیش از دو دهه در روزهای نوروز از رادیو و تلویزیون پخش شود. | ||
== | == کنسرت‌ها آخرین == | ||
در واپسین کنسرت‌های دلکش در ایالات متحده آمریکا و اروپا بود. | در واپسین کنسرت‌های دلکش در ایالات متحده آمریکا و اروپا بود. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۱: | ||
== سینما-فبلم == | == سینما-فبلم == | ||
در اواخر دههٔ ۲۰ خورشیدی که دلکش در موسیقی ایران به اوج شهرت و محبوبیت رسیده بود، اسماعیل کوشان توانست دلکش را متقاعد و برای نخستین بار وارد سینمای کند. نخستین فیلم دلکش در شرکت «پارس‌فیلم»، شرمسار بود که فیلم‌نامه‌اش را علی کسمایی نوشته بود. دلکش همچنین شماری از تصنیف‌هایش را در فیلم خواند که آهنگساز آن‌ها مهدی خالدی بود و این همکاری باعث آغاز کارهای مشترک دلکش و خالدی شد. با ۲۰۰ هزار تومان فروش، پرفروش‌ترین فیلم سال شد.سپس در فیلم مادر با قمرالملوک وزیری هم‌بازی شد. در دهه ۳۰ خورشیدی تبدیل به ستاره سینمای ایران شد و فیلم سوم‌اش به نام افسونگر ۹۷ شب در دو سینمای «همای» و «دیانا» به اکران درآمد و بیش از ۳۰۰ هزار تومان در آن زمان فروش داشت. او در | در اواخر دههٔ ۲۰ خورشیدی که دلکش در موسیقی ایران به اوج شهرت و محبوبیت رسیده بود، اسماعیل کوشان توانست دلکش را متقاعد و برای نخستین بار وارد سینمای کند. نخستین فیلم دلکش در شرکت «پارس‌فیلم»، شرمسار بود که فیلم‌نامه‌اش را علی کسمایی نوشته بود. دلکش همچنین شماری از تصنیف‌هایش را در فیلم خواند که آهنگساز آن‌ها مهدی خالدی بود و این همکاری باعث آغاز کارهای مشترک دلکش و خالدی شد. با ۲۰۰ هزار تومان فروش، پرفروش‌ترین فیلم سال شد.سپس در فیلم مادر با قمرالملوک وزیری هم‌بازی شد. در دهه ۳۰ خورشیدی تبدیل به ستاره سینمای ایران شد و فیلم سوم‌اش به نام افسونگر ۹۷ شب در دو سینمای «همای» و «دیانا» به اکران درآمد و بیش از ۳۰۰ هزار تومان در آن زمان فروش داشت. او در ، | ||
'''شرمسار ۱۳۲۹ اسماعیل کوشان مریم، مادر ۱۳۳۱ اسماعیل کوشان ربابه، افسونگر ۱۳۳۲ اسماعیل کوشان فروغ، دسیسه ۱۳۳۳ علی کسمایی،ظالم بلا ۱۳۳۶ سیامک یاسمی فاطی، عروس فراری ۱۳۳۷ اسماعیل کوشان در نقش خودش،''' | '''شرمسار ۱۳۲۹ اسماعیل کوشان مریم، مادر ۱۳۳۱ اسماعیل کوشان ربابه، افسونگر ۱۳۳۲ اسماعیل کوشان فروغ، دسیسه ۱۳۳۳ علی کسمایی،ظالم بلا ۱۳۳۶ سیامک یاسمی فاطی، عروس فراری ۱۳۳۷ اسماعیل کوشان در نقش خودش،''' | ||
| خط ۹۱: | خط ۸۶: | ||
مدت زمان کوتاهی که از پیوستن دلکش به رادیو می‌گذشت در حالی که او تنها ۲۱ سال داشت، به جمع بزرگان رادیو پیوست و با خوانندگان بزرگ و نامی ترانه‌های دوصدایی اجرا کرد. به وی القابی چون «زن حنجره طلایی» و «بانوی آواز ایران» داده‌اند. | مدت زمان کوتاهی که از پیوستن دلکش به رادیو می‌گذشت در حالی که او تنها ۲۱ سال داشت، به جمع بزرگان رادیو پیوست و با خوانندگان بزرگ و نامی ترانه‌های دوصدایی اجرا کرد. به وی القابی چون «زن حنجره طلایی» و «بانوی آواز ایران» داده‌اند. | ||
== کارهای | == کارهای خیریه == | ||
در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی بیش از ۲۵۰۰ مدرسه در سراسر کشور ساخته شد، دلکش با خرید ۱۵۰۰ برگ از شعبهٔ مرکزی بانک بیمه بازرگانان، در ساخت این مدرسه‌ها شرکت کرد. | در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی بیش از ۲۵۰۰ مدرسه در سراسر کشور ساخته شد، دلکش با خرید ۱۵۰۰ برگ از شعبهٔ مرکزی بانک بیمه بازرگانان، در ساخت این مدرسه‌ها شرکت کرد. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۹۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:زادگان۱۳۰۳]] | |||
[[رده:درگذشتگان۱۳۸۳]] | |||
[[رده:خوانندگان زن اهل ایران]] | |||
[[رده:خوانندگان اهل ایران]] | |||
[[رده:خواننگان سده۲۰]] | |||
[[رده:خوانندگان آهنگهای کلاسیک]] | |||
[[رده:خانندگان مسیقی ایرانی]] | |||