۹۷۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
==زندگینامه رضاشاه== | ==زندگینامه رضاشاه== | ||
===دوران کودکی و نوجوانی=== | ===دوران کودکی و نوجوانی=== | ||
[[پرونده:شناسنامهی رضاشاه.jpg|جایگزین=شناسنامهی رضاشاه|بندانگشتی|شناسنامهی رضاشاه]] | |||
رضاخان در روز ۲۴ اسفند ۱۲۵۶ در روستای آلاشت در مازندران به دنیا آمد. پدرش عباسعلی داداش بیگ در حرفهی سپاهیگری و در فوج سوادکوه بود، رضا هیچگاه پدرش را ندید، بعد از مرگ پدرش مادر رضا، نوشآفرین آیرملو به دلیل این که از مهاجران قفقاز بود و خانوادهاش در تهران ساکن شده بودند، به تهران مهاجرت نمود. یکی دیگر از علل، این مهاجرت این بوده است که، مردم آلاشت با ازدواج غیر خودی مخالف بودند، بنابراین بعد از مرگ پدر رضا، سر ناسازگاری با مادر وی گذاشتند که به ناچار به تهران مهاجرت کرد. | رضاخان در روز ۲۴ اسفند ۱۲۵۶ در روستای آلاشت در مازندران به دنیا آمد. پدرش عباسعلی داداش بیگ در حرفهی سپاهیگری و در فوج سوادکوه بود، رضا هیچگاه پدرش را ندید، بعد از مرگ پدرش مادر رضا، نوشآفرین آیرملو به دلیل این که از مهاجران قفقاز بود و خانوادهاش در تهران ساکن شده بودند، به تهران مهاجرت نمود. یکی دیگر از علل، این مهاجرت این بوده است که، مردم آلاشت با ازدواج غیر خودی مخالف بودند، بنابراین بعد از مرگ پدر رضا، سر ناسازگاری با مادر وی گذاشتند که به ناچار به تهران مهاجرت کرد. | ||
خط ۶۶: | خط ۶۷: | ||
رضاشاه در این سمت علیه فرمانده بریگارد قزاق، سرهنگ کلرژه کودتایی انجام داد، این کودتا به فرماندهی استارسلسکی، اجرا شد ولی عامل اجرا رضاشاه بود. اجرای این کودتا با هماهنگی افسران انگلیسی و توسط رضاشاه به کودتای اول رضاشاه نیز معروف است. در اثر این کودتا، کلرژه ( افسری که بلشویکها پس از سقوط تزار به ایران فرستاده بودند) به روسیه بازگشت و معاونش استاروسلسکی فرمانده بریگاد قزاق در ایران شد. | رضاشاه در این سمت علیه فرمانده بریگارد قزاق، سرهنگ کلرژه کودتایی انجام داد، این کودتا به فرماندهی استارسلسکی، اجرا شد ولی عامل اجرا رضاشاه بود. اجرای این کودتا با هماهنگی افسران انگلیسی و توسط رضاشاه به کودتای اول رضاشاه نیز معروف است. در اثر این کودتا، کلرژه ( افسری که بلشویکها پس از سقوط تزار به ایران فرستاده بودند) به روسیه بازگشت و معاونش استاروسلسکی فرمانده بریگاد قزاق در ایران شد. | ||
====نیروی قزاق==== | ====نیروی قزاق==== | ||
[[پرونده:رضاشاه نگهبان سفارت هلند در کنار سفیر هلند.jpg|جایگزین=رضاشاه نگهبان سفارت هلند در کنار سفیر هلند|بندانگشتی|رضاشاه نگهبان سفارت هلند در کنار سفیر هلند]] | |||
در تاریخ ایران از نیروی قزاق بسیار گفته شده است، اما این نیرو چه نیرویی بوده است؟ از چه کسی فرمان میگرفت و مأموریتش چه بود؟ | در تاریخ ایران از نیروی قزاق بسیار گفته شده است، اما این نیرو چه نیرویی بوده است؟ از چه کسی فرمان میگرفت و مأموریتش چه بود؟ | ||
خط ۸۲: | خط ۸۴: | ||
با پیروزی انقلاب سوسیالیستی در روسیه و خروج افسران روسی از ایران، انگلستان سریعاً قوای قزاق را که بیصاحب شده بود، طی یک کودتای داخلی توسط رضاشاه و چند افسر روسی، به خدمت خود در آورد. ژنرال ادموند آیرونساید، فرمانده کل نیروهای انگلیسی در ایران، رضاشاه را برای این کار در نظر گرفت او را توجیه و برای انجام مأموریت اعزام کرد. | با پیروزی انقلاب سوسیالیستی در روسیه و خروج افسران روسی از ایران، انگلستان سریعاً قوای قزاق را که بیصاحب شده بود، طی یک کودتای داخلی توسط رضاشاه و چند افسر روسی، به خدمت خود در آورد. ژنرال ادموند آیرونساید، فرمانده کل نیروهای انگلیسی در ایران، رضاشاه را برای این کار در نظر گرفت او را توجیه و برای انجام مأموریت اعزام کرد. | ||
آیرونساید در خاطراتش نوشته:<blockquote>«شخصاً عقیده دارم یک دیکتاتوری نظامی گرفتاریهای ما را در ایران برطرف خواهد کرد و ما را قادر خواهد ساخت بیهیچ دردسری این کشور را ترک گوییم».<ref>خاطرات سری آیرونساید ـ بهنقل از: سید ضیاءالدین طباطبایی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص ۱۹</ref></blockquote>به این ترتیب رضاشاه با پشتیبانی انگلیس دست به کودتا زد. | آیرونساید در خاطراتش نوشته: | ||
[[پرونده:رضاشاه در لباس قزاقی همراه با تعدادی از قزاقها.jpg|جایگزین=رضاشاه در لباس قزاقی همراه با تعدادی از قزاقها|بندانگشتی|رضاشاه در لباس قزاقی همراه با تعدادی از قزاقها]] | |||
<blockquote>«شخصاً عقیده دارم یک دیکتاتوری نظامی گرفتاریهای ما را در ایران برطرف خواهد کرد و ما را قادر خواهد ساخت بیهیچ دردسری این کشور را ترک گوییم».<ref>خاطرات سری آیرونساید ـ بهنقل از: سید ضیاءالدین طباطبایی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص ۱۹</ref></blockquote>به این ترتیب رضاشاه با پشتیبانی انگلیس دست به کودتا زد. | |||
دکتر مصدق در این باره از رضاشاه نقل میکند که رضاشاه در جمعی گفته بود: آیرونساید مرا آورده است!<ref>کتاب سیاست موازنه منفی، جلد ا ول صفحه ۳۴ و گذشته چراغ راه آینده ص ۵۶</ref> | دکتر مصدق در این باره از رضاشاه نقل میکند که رضاشاه در جمعی گفته بود: آیرونساید مرا آورده است!<ref>کتاب سیاست موازنه منفی، جلد ا ول صفحه ۳۴ و گذشته چراغ راه آینده ص ۵۶</ref> | ||
خط ۸۹: | خط ۹۳: | ||
از سوم اسفند ۱۲۹۹ تا آبان ۱۳۰۴ خورشیدی رضاشاه آخرین بقایای انقلاب مشروطه و بازمانده رهبران آن انقلاب را نابود کرد. | از سوم اسفند ۱۲۹۹ تا آبان ۱۳۰۴ خورشیدی رضاشاه آخرین بقایای انقلاب مشروطه و بازمانده رهبران آن انقلاب را نابود کرد. | ||
[[پرونده:تاجگذاری رضاشاه.jpg|جایگزین=تاجگذاری رضاشاه|بندانگشتی|تاجگذاری رضاشاه]] | |||
او در آبان ۱۳۰۲ به نخستوزیری رسید در حالیکه همزمان وزیر جنگ هم بود و به این ترتیب با بسیج کردن نیروهای وزارت جنگ، موجی از تلگرافهای ساختگی توسط نظامیان وابسته به خودش از شهرستانها روانه تهران کرد و بخشی از نظامیان تهران را هم در باغشاه متحصن کرده، یک حرکت تصنعی بهراهانداخت که در غیاب روزنامههای آزاد و مخالف، یکهتاز میدان شده و نهایتاً در مجلس شورای ملی (مجلس پنجم) خواهان خلعید از خاندان قاجار که پادشاهش احمدشاه در تعطیلات فرنگ بود، شد. | او در آبان ۱۳۰۲ به نخستوزیری رسید در حالیکه همزمان وزیر جنگ هم بود و به این ترتیب با بسیج کردن نیروهای وزارت جنگ، موجی از تلگرافهای ساختگی توسط نظامیان وابسته به خودش از شهرستانها روانه تهران کرد و بخشی از نظامیان تهران را هم در باغشاه متحصن کرده، یک حرکت تصنعی بهراهانداخت که در غیاب روزنامههای آزاد و مخالف، یکهتاز میدان شده و نهایتاً در مجلس شورای ملی (مجلس پنجم) خواهان خلعید از خاندان قاجار که پادشاهش احمدشاه در تعطیلات فرنگ بود، شد. | ||
خط ۱۷۴: | خط ۱۷۸: | ||
کوچکترین مخالفت را با شدیدترین شیوه سرکوب میکرد، بیش از ۱۵۰۰ تن از مردم مشهد در مسجد گوهر شاد را قتلعام و مجروح ساخت، به این دلیل که به بخشنامهی اجباری شدن کلاهفرنگی برای ایرانیان (کلاهشاپوی فرانسوی) و اقدامات رضاشاه علیه حجاب (شش ماه پیش از کشف حجاب رسمی)، معترض بودند. | کوچکترین مخالفت را با شدیدترین شیوه سرکوب میکرد، بیش از ۱۵۰۰ تن از مردم مشهد در مسجد گوهر شاد را قتلعام و مجروح ساخت، به این دلیل که به بخشنامهی اجباری شدن کلاهفرنگی برای ایرانیان (کلاهشاپوی فرانسوی) و اقدامات رضاشاه علیه حجاب (شش ماه پیش از کشف حجاب رسمی)، معترض بودند. | ||
[[پرونده:اجازهنامه خرید رادیو در زمان رضاشاه.jpg|جایگزین=اجازهنامه خرید رادیو در زمان رضاشاه|بندانگشتی|اجازهنامه خرید رادیو در زمان رضاشاه]] | |||
===خرید رادیوی معمولی با مجوز امنیتی=== | ===خرید رادیوی معمولی با مجوز امنیتی=== | ||
در زمان رضاشاه شهروندان عادی برای خرید یک دستگاه رادیو که تنها میتوانست برنامههای فرستنده دولتی را دریافت کند، باید از شهربانی اجازه کتبی میگرفتند و برای فروش همان رادیو به دیگری، باز هم باید همین ریل اداری امنیتی را طی میکردند! | در زمان رضاشاه شهروندان عادی برای خرید یک دستگاه رادیو که تنها میتوانست برنامههای فرستنده دولتی را دریافت کند، باید از شهربانی اجازه کتبی میگرفتند و برای فروش همان رادیو به دیگری، باز هم باید همین ریل اداری امنیتی را طی میکردند! | ||
خط ۲۵۵: | خط ۲۶۱: | ||
رضاشاه همچنین اموال و املاک امیر عشایر خلخالی ,اقبال السلطنه ماکویی ,سردار معزز بجنوردی و خوانین بختیاری را به زور تصرف کرد و املاکی به وسعت سرزمین بلژیک به نفع خود و خانواده اش را گرفت. | رضاشاه همچنین اموال و املاک امیر عشایر خلخالی ,اقبال السلطنه ماکویی ,سردار معزز بجنوردی و خوانین بختیاری را به زور تصرف کرد و املاکی به وسعت سرزمین بلژیک به نفع خود و خانواده اش را گرفت. | ||
==پایان حکومت رضاشاه== | ==پایان حکومت رضاشاه== | ||
[[پرونده:رضاشاه در تبعید.PNG|جایگزین=رضاشاه در تبعید|بندانگشتی|رضاشاه در تبعید]] | |||
رضاشاه در تعادلقوای جدید جهانی مرتکب یک اشتباه در برآورد سیاسی شد و به سمت هیتلر و فاشیسم هیتلری گرایش پیدا کرد، همین امر موجب شد که مورد غضب انگلستان قرار گیرد. این سیاست نه تنها باعث اخراج تحقیرآمیز خودش از ایران توسط انگلستان شد بلکه باعث اشغال ایران به دست نیروهای متفقین که با فاشیسم هیتلری در جنگ بودند هم شد و یک دوره اشغال، قحطی و سرکوب شدید نصیب مردم ایران کرد. | رضاشاه در تعادلقوای جدید جهانی مرتکب یک اشتباه در برآورد سیاسی شد و به سمت هیتلر و فاشیسم هیتلری گرایش پیدا کرد، همین امر موجب شد که مورد غضب انگلستان قرار گیرد. این سیاست نه تنها باعث اخراج تحقیرآمیز خودش از ایران توسط انگلستان شد بلکه باعث اشغال ایران به دست نیروهای متفقین که با فاشیسم هیتلری در جنگ بودند هم شد و یک دوره اشغال، قحطی و سرکوب شدید نصیب مردم ایران کرد. | ||
ویرایش