شیخ محمد خیابانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
در اثر اعتراضهاي پياپي مردم تبريز, كابينه عين الدّوله در 18ديماه استعفا داد و به جايش كابينه مستوفيالممالك روي كار آمد كه مورد حمايت دموكراتها بود. | در اثر اعتراضهاي پياپي مردم تبريز, كابينه عين الدّوله در 18ديماه استعفا داد و به جايش كابينه مستوفيالممالك روي كار آمد كه مورد حمايت دموكراتها بود. | ||
== | == خیابانی نماینده اول تبریز == | ||
بعد از پايان جنگ جهانی اول در آذر1297 شمسی, دولت وثوقالدّوله روي كار آمد. از آن جا كه انتخابات مجلس به يك خواست مشترك عمومي تبديل شده بود, وثوق الدّوله تصميم گرفت در جريان برگزاري انتخابات, با كمك اداره نظميّه كاري كند كه طرفداران دولت به نمايندگي برگزيده شوند. | |||
در انتخابات آذربايجان, كه در شهريور 1298 برگزارشد, با وجود فشار اداره نظميّه, 6تن از 9نماينده آذربايجان از دموكراتها بودند. خياباني رأي اول را در تبريز به دست آورد و به نمايندگي مجلس برگزيده شد. | |||
در تهران نيز هر 12نماينده برگزيده شده, از دموكراتها بودند. به علّت انتخاب نمايندگان دموكرات و بيم ايجاد دوباره جوّي كه دموكراتها در مجلس دوم به وجود آورده بودند, وثوق الدّوله حاضر نشد مجلس چهارم را بازكند (مجلس چهارم, بعدها, در دوره نخست وزيري قوام السّلطنه, در تيرماه 1300 بازشد). | |||
وثوقالدّوله, هم چنين, رئيس اداره نظميّه تبريز را معزول كرد و به جاي او يك نفر سوئدي به نام ماژور بيورلينگ را براي اداره نظميّه به تبريز فرستاد و او را مأمور كرد كه از فعاليّت دموكراتها در تبريز جلوگيري كند | |||
در اوّلين كنفرانس ايالتي فرقة دموكرات در 22اسفند, اعضاي كميته محلي تبريز انتخاب شدند. خياباني در اين كنفرانس به عنوان رئيس كميته برگزيده شد. اين كميته كليه فعاليتهاي فرقه در تبريز را زير نظر خود قرار داد. در آخرين روز سال, ميتينگ 20هزار نفره يي عليه انگليس و مُهره دست نشانده اش, وثوق الدّوله, در تبريز برگزار شد. شعار اصلي ميتينگ «مرده باد انگليس» بود. | |||
== پیروزی قیام در تبریز == | == پیروزی قیام در تبریز == | ||
نسخهٔ ۷ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۳۰
| شیخ محمد خیابانی | |
|---|---|
| شیخ محمد خیابانی.jpg شیخ محمد خیابانی از انقلاببون مشروطه بود | |
| سن | ۴۰ سال |
| تاریخ تولد | ۱۲۵۹ |
| تاریخ مرگ | ۱۲۹۹ |
| مذهب | شیعه |
| ملیت | ایران |
 | این مقاله یا بخشی از آن تحت نگارش، توسعه یا بازنویسی گسترده قرار دارد, و هنوز برای استفاده آماده نیست.. از کمک شما در ویرایش و نگارش مقاله استقبال میکنیم؛ خوش آمدید. اگر این مقاله یا بخشی از آن چندین روز است که ویرایش نشده لطفاً این الگو را بردارید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را افزودهاید لطفاً مطمئن شوید که در زمان ویرایش یک بخش، این الگو با الگوی {{ویرایش}} جایگزین میشود. این مقاله آخرین بار در ۶ سال پیش توسط Norry (بحث | مشارکتها) ویرایش شده است. (پاکسازی میانگیر) |
شیخ محمد خیابانی، از روحانیون آزادیخواه تبریز
زادروز: 1259 شمسی (1297قمری) ـ خامنه در نزدیکی شبستر آذربایجان
مقتول:22شهریور 1299شمسی (29ذیحجه 1338قمری) ـ تبریز
آرامگاه: شهر ری ـ در جوار بقعه شاه عبدالعظیم تهران.
شیخ محمد خیابانی( ۱۲۵۹- ۱۲۹۹) در انقلاب مشروطه از اعضای انجمن ایالتی آذربایجان بود. در مجلس دوم وقتی روسها در آذر ۱۲۹۰ برای اخراج مورگان شوستر آمریکایی، رئیس مالیه ایران، به دولت صمصام السلطنه بختیاری اولتیماتوم دادند، او و دموکراتهای همفکرش به تلاش برای جلوگیری از تصویب آن در مجلس پرداختند. خیابانی در یک سخنرانی یک ساعته دخالتهای روسیه تزاری در ایران را محکوم کرد. این تلاشها باعث شد که اولتیماتوم روسها د رمجلس رد شود. اما دولت وقت و ناصرالملک، نایب السلطنه احمدشاه، که اولتیماتوم را پذیرفته بودند، به کینه این گستاخی مجلس دوم را بستند و فعالیت سیاسی خیابانی و دموکراتها در تبریز تا پیروزی انقلاب فوریه ۱۹۱۷ (اسفند۱۲۹۵شمسی) و سقوط حکومت تزاری با موانع و دشواری روبروشد.
تاسیس فرقه دمکراتیک
پس از انقلاب فوريه 1917 (اسفند 1295) در روسيه و سقوط خاندان رومانُف و رهاشدن قسمتهاي شمالي ايران از نفوذ روسيه تزاري, «فرقه دموكرات» در فروردين 1296 در تبريز توسّط خياباني و اسماعيل نوبري تأٌسيس شد و نشريه يي نيز به نام «تجدّد» به عنوان ارگان آن انتشار يافت.
خياباني در شماره 10 ارديبهشت «تجدّد» نخستين مقاله خود را با عنوان «چه بايد كرد؟ تكيهگاه خونخواران ازپا درافتاده, نور حقيقت خواهد تابيد» منتشر كرد. او در شماره 10خرداد «تجدّد» در مقاله يي با عنوان «ايران و روسيه آزاد» از «انقلاب جديد انسانيّت پسند» فوريه و نور اميدي كه اين رويداد در قلب ايرانيان تابانيده است, ياد كرد.
میتینگهای خیابانی
خیابانی در نخستين ميتينگي كه در 26مهر 1296 در صحن «تجدّد» برگزار كرد, ضمن پرخاش به محتكران گندم, كه قحطي نان را در تبريز باعث شده بودند, بر لزوم انتخابات و بازگشايي مجلس تأكيد كرد.
چند ماه بعد, دموكراتهاي تبريز در ميتينگ ديگري كه در 12آذر در اعتراض به انتخاب سه وزير ـ وثوق الدّوله, قوام السّلطنه و امين الملك ـ در دولت عين الدّوله برگزار كردند, در تلگرامي كه در پايان ميتينگ براي عين الدّوله فرستادند, تأكيد كردند كه «اهالي آذربايجان ميگويند مادامي كه يك كابينه كاملالصلاح و طرف اعتماد تشكيل نيافته, اوامر مركز را لازم الاتّباع نخواهند شناخت» (1).
در دوّم ديماه, در تجمّع ديگري با حضور ده هزار نفر از مردم تبريز, اعلام كردند تا «كابينه يي ملّي متشكّل از عناصر صالحه و حائز اعتماد آزاديخواهان» روي كار نيايد, به اعتراض ادامه خواهند داد.
در اثر اعتراضهاي پياپي مردم تبريز, كابينه عين الدّوله در 18ديماه استعفا داد و به جايش كابينه مستوفيالممالك روي كار آمد كه مورد حمايت دموكراتها بود.
خیابانی نماینده اول تبریز
بعد از پايان جنگ جهانی اول در آذر1297 شمسی, دولت وثوقالدّوله روي كار آمد. از آن جا كه انتخابات مجلس به يك خواست مشترك عمومي تبديل شده بود, وثوق الدّوله تصميم گرفت در جريان برگزاري انتخابات, با كمك اداره نظميّه كاري كند كه طرفداران دولت به نمايندگي برگزيده شوند.
در انتخابات آذربايجان, كه در شهريور 1298 برگزارشد, با وجود فشار اداره نظميّه, 6تن از 9نماينده آذربايجان از دموكراتها بودند. خياباني رأي اول را در تبريز به دست آورد و به نمايندگي مجلس برگزيده شد.
در تهران نيز هر 12نماينده برگزيده شده, از دموكراتها بودند. به علّت انتخاب نمايندگان دموكرات و بيم ايجاد دوباره جوّي كه دموكراتها در مجلس دوم به وجود آورده بودند, وثوق الدّوله حاضر نشد مجلس چهارم را بازكند (مجلس چهارم, بعدها, در دوره نخست وزيري قوام السّلطنه, در تيرماه 1300 بازشد).
وثوقالدّوله, هم چنين, رئيس اداره نظميّه تبريز را معزول كرد و به جاي او يك نفر سوئدي به نام ماژور بيورلينگ را براي اداره نظميّه به تبريز فرستاد و او را مأمور كرد كه از فعاليّت دموكراتها در تبريز جلوگيري كند
در اوّلين كنفرانس ايالتي فرقة دموكرات در 22اسفند, اعضاي كميته محلي تبريز انتخاب شدند. خياباني در اين كنفرانس به عنوان رئيس كميته برگزيده شد. اين كميته كليه فعاليتهاي فرقه در تبريز را زير نظر خود قرار داد. در آخرين روز سال, ميتينگ 20هزار نفره يي عليه انگليس و مُهره دست نشانده اش, وثوق الدّوله, در تبريز برگزار شد. شعار اصلي ميتينگ «مرده باد انگليس» بود.