قرارداد گس گلشائیان: تفاوت میان نسخه‌ها

با وجودی‌که [[شرکت نفت ایران و انگلیس]] حاضر نبود به سادگی، پای کمترین تغییر و امتیاز دادن در قرارداد ۱۹۳۳بیاید. اما سرانجام مسیرتحولات و نگرانی از مطالبات بیشتر، هم شرکت وهم دولتمردان ایران را به  راه حل میانی  «قرارداد الحاقی گس- گلشائیان» سوق داد که تصویب و اجرا نشد.  

== پایداری اقلیت و شکست لایحه الحاقی ==

روزی که قرار بود لایحه مذکور در مجلس طرح شود، [[حسین مکی]] از نیمه شب برای گرفتن نوبت به مجلس آمد و در ابتدای سخن، نامه دکتر مصدق را خطاب به نمایندگان مبنی برلزوم رد قرارداد مزبور قرائت کرد و سپس به تشریح [[قرارداد دارسی|امتیازنامه دارسی]] و قرارداد ۱۹۳۳ پرداخت. سخنرانی مکی چهار روز ادامه یافت. رئیس مجلس به بهانه‌های مختلف مانع صحبت مخالفان می‌شد و کار به تشنج کشید. نخست وزیر درخواست کرد که جلسات علاوه بر اوقات روز، شب‌ها نیزتشکیل شود. جلسات به همین نحو کش آمد تا روز ۶ مرداد که جلسه آخر بود و آن هم به تشریفات مربوط به ختم دوره اختصاص یافت. بدین ترتیب نطق‌های طولانی مکی و مقاومت سرسختانه اقلیت، مانع رأی‌گیری دربارهٔ قرارداد الحاقی گردید وتعیین تکلیف آن به دوره شانزدهم مجلس موکول شد.دکترمصدق در رهنمود دادن به اقلیت دراین جریان نهایت تلاش را کرده بود. سخنرانی‌های مکی فضایی ایجادکرده بود که دولت ساعد با آن که قرارداد را امضا کرده بود، اما جرأت دفاع جدی از آن را نداشت. بزرگترین محصول تصویب نشدن قرارداد الحاقی درمجلس پانزدهم، این بود که مردم درمدت نزدیک یک سال – یعنی تا طرح مجدد لایحه نفت درمجلس – آگاهی بسیاری در مورد مسأله نفت و ماهیت قرار داد الحاقی و قراردادهای قبلی نفت و چپاول شرکت نفت جنوب پیدا کردند و امکان مبارزه با شرکت نفت و زمینه‌های ملی شدن آن  را به دست آوردند. دکتر مصدق گرچه درمجلس پانزدهم حضور فیزیکی نداشت اما تأثیر اقدامات او درروند کار و برنامه‌های مجلس مشهود بود.